Skip to content

Skip to table of contents

STUDY ARTICLE 19

“King blo North” lo Taem blo End

“King blo North” lo Taem blo End

“Lo taem blo end, king blo south bae againstim [king blo north] and tufala bae againstim each other.”—DAN. 11:40, NW.

SONG 150 Lukaotem God for Sevem Iu

WANEM IUMI BAE STORYIM *

1. Wanem nao olketa Bible profesi helpem iumi for savve?

WANEM nao bae klosap for happen lo pipol blo Jehovah? Hem no hard for kasem ansa. Bible profesi hem olsem wanfala window wea iumi savve luk thru lo hem for lukim olketa big samting wea bae happen, wea bae affectim iumi evriwan. Wanfala Bible profesi bae helpem iumi for lukim wat nao samfala gavman wea garem big paoa lo disfala world bae duim. Datfala profesi hem stap lo Daniel chapter 11 wea storyim tufala king wea faetem each other, wea hem nao king blo north and king blo south. * Bigfala part lo datfala profesi hem bin fulfill, so iumi savve sure dat nara part blo datfala profesi bae fulfill tu.

2. Olsem Jenesis 3:15 and Revelation 11:7 and 12:17 storyim, wanem nao iumi mas tingim taem iumi studyim datfala profesi blo Daniel?

2 For helpem iumi minim datfala profesi lo Daniel chapter 11, iumi need for tingim hao profesi blo Daniel hem only story abaotem olketa ruler and gavman wea duim samting wea affectim pipol blo Jehovah. Pipol blo Jehovah olketa no staka nomoa taem iumi comparem witim population blo full world, so why nao olketa gavman hia targetim pipol blo God? Bikos Satan and world blo hem garem wanfala goal nomoa, wea hem nao for spoelem olketa wea servem Jehovah and Jesus. (Readim Jenesis 3:15 and Revelation 11:7; 12:17.) And iumi need for tingim tu hao disfala profesi blo Daniel mas agree witim olketa nara profesi lo Bible. Only wei for iumi savve minim gud datfala profesi hem sapos iumi comparem witim olketa nara part lo Bible.

3. Wat nao bae iumi storyim lo disfala study and lo next study?

3 Tingim olketa point hia taem iumi storyim Daniel 11:25-39. Iumi bae story raonem hu nao king blo north and hu nao king blo south from 1870 go kasem 1991, and bae iumi storyim why iumi need for changem hao iumi minim wanfala part blo disfala profesi. Lo nextfala study, iumi bae storyim Daniel 11:40–12:1, and bae iumi kasem kliafala mining lo wanem datfala part lo profesi hem showimaot abaotem datfala taem wea start lo 1991 go kasem war blo Armageddon. Taem iu studyim tufala article hia, hem gud for lukluk lo datfala chart “Tufala King wea Againstim Each Other lo Taem blo End.” Bat firstaem, iumi need for savve hu nao tufala king lo disfala profesi.

HAO FOR LUKSAVVE LO HU NAO KING BLO NORTH AND KING BLO SOUTH

4. Wanem nao thrifala samting wea helpem iumi for luksavve lo hu nao king blo north and king blo south?

4 Lo firstaem, tufala title hia “king blo north” and “king blo south,” hem for olketa gavman wea stap lo north and south saed lo land blo Israel. Why nao iumi sei olsem? Lukim message wea datfala angel talem lo Daniel, hem sei: “Mi kam for mekem iu luksavve lo olketa samting wea bae kasem pipol blo iu lo last part blo olketa day.” (Dan. 10:14, NW.) Kasem Pentecost 33 C.E., datfala real nation blo Israel nao pipol blo God. Bat start lo datfala taem, Jehovah showimaot klia hao olketa faithful disaepol blo Jesus nao pipol blo hem. So big part lo datfala profesi lo Daniel chapter 11, hem abaotem olketa disaepol blo Christ and no datfala real nation blo Israel. (Acts 2:1-4; Rome 9:6-8; Gal. 6:15, 16) And start kam lo bifor, olketa gavman wea kamap king blo north and king blo south hem gohed for change. Nomata olsem, samfala samting wea olketa duim hem semsem. First samting, rul blo olketa king hia barava affectim pipol blo Jehovah. Mek-tu, hao olketa treatim pipol blo God showimaot olketa heitim trufala God, Jehovah. And mek-thri, tufala king hia compete witim each other for kasem paoa.

5. Waswe, iumi savve luksavve hu nao king blo north and king blo south lo olketa year start lo 100 C.E. go kasem 1870? Explainim.

5 Bihaen 100 C.E., olketa false Christian wea followim olketa laea teaching and haedem truth lo Bible, start for kamap staka insaed lo tru Christian kongregeson. From datfala taem kam kasem olketa year lo end blo 19 century, no eni organization blo God stap lo earth. Olketa false Christian kamap staka olsem rabis grass, and datwan mekem hem hard for luksavve lo hu nao olketa tru Christian. (Matt. 13:36-43) Why nao hem important for savve lo datwan? Bikos, diswan showimaot wanem iumi readim abaotem king blo north and king blo south hem no stand for eni king or gavman wea kamap start lo 100 C.E. go kasem 1870. Bikos no eni organization blo God hem stap lo datfala taem mekem olketa savve attakim. * Nomata olsem, iumi savve hao king blo north and king blo south bae showaot moa no longtaem bihaen 1870. Hao nao iumi savve lo datwan?

6. Wanem taem nao pipol blo God showaot klia moa? Explainim.

6 Start lo 1870, pipol blo God start for organize moa olsem wanfala grup. Lo datfala year nao Charles Taze Russell and olketa fren blo hem startim wanfala Bible study class. Brata Russell and olketa fren blo hem nao olsem datfala messenger wea Bible profesi abaotem wea bae “redim rod” bifor Kingdom blo Messiah hem start. (Malakae 3:1) Lo datfala taem, pipol blo God showaot klia moa! Waswe, eni world paoa wea rul lo datfala taem hem duim samting wea affectim pipol blo God? Bae iumi lukim.

HU NAO KING BLO SOUTH?

7. Go kasem midol lo World War I, hu nao king blo south?

7 Lo 1870, Britain rul ovarem staka ples winim eni nara kantri, and hem garem strongfala army lo full world. Lo profesi blo Daniel, datfala smol horn wea aotem nara thrifala horn hem piksarem Britain, and thrifala horn hia piksarem France, Spain, and Netherlands. (Daniel 7:7, 8) And go kasem midol lo World War I Britain nao king blo south. Lo datfala taem tu, United States of America hem kamap wanfala rich kantri lo full world and hem start for waka tugeta witim Britain.

8. Hu nao king blo south lo olketa last day?

8 Midol lo World War I, United States and Britain join tugeta and kamap wanfala strongfala army. Lo datfala taem, Britain and America kamap England-America World Paoa. Olsem Daniel profesi abaotem, disfala king hipimap wanfala big maeti army. (Dan. 11:25, NW) Lo olketa last day, England-America nao king blo south. * Bat, hu nao kamap king blo north?

KING BLO NORTH HEM SHOWAOT MOA

9. Wanem taem nao king blo north hem showaot moa, and hao nao Daniel 11:25 fulfill?

9 Lo 1871, wan year bihaen Russell and olketa fren blo hem startim datfala Bible study grup, king blo north hem showaot moa. Lo datfala year, Otto von Bismarck duim samting wea mekem Germany for garem big paoa. Prussian King Wilhelm I kamap firstfala emperor blo Germany, and hem chusim Bismarck for kamap first chancellor. * Lo olketa year bihaen, Germany kontrolem samfala kantri lo Africa and lo Pacific Ocean, and hem trae for garem moa paoa winim Britain. (Readim Daniel 11:25 lo footnote. *) Germany hipimap wanfala big army and hem garem mek-tu strongfala navy lo full world. Lo World War I, Germany iusim datfala army for againstim olketa enemy blo hem.

10. Hao nao Daniel 11:25b, 26 fulfill?

10 Then Daniel profesi abaotem wanem bae happen lo Germany and military force blo hem. Datfala profesi talem hao king blo north, “bae no savve standap.” Why nao olsem? “Bikos olketa bae mekem olketa nogud plan againstim hem. And olketa wea kaikaim naesfala kaikai blo hem bae mekem hem for foldaon.” (Dan. 11:25b, 26a, NW) Lo taem blo Daniel, olketa wea savve kaikaim naesfala kaikai blo king hem olketa wea waka for king. (Daniel 1:5) So hu nao disfala profesi storyim? Hem olketa bigman lo gavman blo Germany, olsem olketa bigman lo army and olketa narawan wea waka for king. Olketa hia duim samting wea gogo hem mekem datfala king for lusim paoa. * Profesi hia no storyim nomoa hao datfala gavman bae lusim paoa, bat hem storyim tu samting wea bae kamaot from datfala war witim king blo south. Profesi hia sei olsem abaotem king blo north: “Olketa bae swipim full army blo hem, and staka bae foldaon and dae.” (Dan. 11:26b, NW) Olsem profesi talem, lo World War I, olketa “swipim full army” blo Germany and staka “foldaon and dae.” Datfala war killim dae staka pipol winim eni nara war bifor.

11. Wat nao king blo north and king blo south duim?

11 Daniel 11:27, 28 storyim olketa samting wea bae happen bifor World War I. Hem storyim hao king blo north and king blo south bae ‘sidaon raonem wanfala tebol and gohed for laea lo each other.’ And hem sei tu dat king blo north bae tekem staka samting. Datwan hem happen taem Germany and Britain talem each other dat olketa laekem peace, bat taem tufala start for faetem each other lo 1914, datwan showimaot tufala laea nomoa. And lo olketa year bifor 1914, Germany kamap mek-tu rich kantri lo world. Then, for fulfillim profesi lo Daniel 11:29 and first part lo verse 30, Germany faet witim king blo south bat hem lus.

TUFALA KING HIA FAETEM PIPOL BLO GOD

12. Wat nao King blo north and king blo south duim lo World War I?

12 Start kam lo 1914, wei wea tufala king hia faetem each other and againstim pipol blo God hem kamap big go moa. Olsem example, lo World War I, gavman blo Germany and British gavman persecutim pipol blo God wea no laek for faet insaed lo datfala war. And gavman lo U.S. putim olketa brata wea lead lo preaching waka insaed lo prison. Diswan fulfillim profesi lo Revelation 11:7-10.

13. Wanem nao king blo north duim bihaen 1930 and lo taem blo World War II?

13 Then lo olketa year bihaen 1930, and especially lo taem blo World War II, king blo north barava attakim pipol blo God. Taem Nazi party kontrolem Germany, Hitler and olketa wea followim hem banim waka blo pipol blo God. Datfala king blo north killim dae staka handred pipol blo God and putim staka thousand lo concentration camp. Daniel profesi abaotem olketa samting hia. Datfala king blo north “spoelem datfala holy ples” and “aotem datfala samting wea stap evritaem” thru lo wei wea hem banim preaching waka. (Dan. 11:30b, 31a, NW) Hitler wea hem leader blo Nazi party, hem promis tu for killim dae evri pipol blo God lo Germany.

WANFALA NIU KING BLO NORTH

14. Bihaen World War II, hu nao kamap king blo north? Explainim.

14 Bihaen World War II, Communist gavman blo Soviet Union tekovarem olketa big territory wea hem blo Germany bifor and hem kamap king blo north. Olsem wei wea rul blo Nazi hem raf tumas, Soviet Union tu persecutim eniwan wea putim worship blo trufala God first lo laef blo hem winim gavman blo Soviet Union.

15. Wanem nao king blo north duim bihaen World War II hem end?

15 No longtaem bihaen World War II hem end, datfala niu king blo north, Soviet Union and olketa wea sapotim hem, start for attakim pipol blo God. Olsem profesi lo Revelation 12:15-17 storyim, datfala king banim preaching waka blo iumi and sendem staka thousand pipol blo Jehovah lo prison. Tru nao, from taem wea olketa last day start, datfala king blo north hem pourimaot persecution olsem wanfala “river” bat hem no fit for stopem waka blo pipol blo God. *

16. Hao nao Soviet Union fulfillim Daniel 11:37-39?

16 Readim Daniel 11:37-39. King blo north fulfillim datfala profesi taem hem nating showimaot respect lo god wea olketa grani blo hem worshipim. Hao nao hem duim datwan? Soviet Union garem goal for finisim religion, so hem laek for aotem paoa wea olketa religion garem ovarem olketa pipol. For kasem goal blo olketa, start kam lo 1918, Soviet gavman givim wanfala order wea lead go lo wei wea olketa skul start for teachim hao no eni God hem stap. Hao nao king blo north givim glory lo god blo olketa strongfala ples? Soviet Union spendem staka selen for garem strongfala army and for wakem staka thousand nuclear weapon for strongim paoa blo hem. Gogo, king blo north and king blo south tufala evriwan garem olketa strongfala weapon wea savve killim dae staka billion pipol!

TUFALA KING WAKA TUGETA

17. Wat nao “datfala barava rabis samting wea spoelem evri samting”?

17 Wanfala important samting wea king blo north sapotim king blo south for duim, hem nao for setim ap datfala “barava rabis samting wea spoelem evri samting.” (Dan. 11:31, NW) Datfala “rabis samting” nao hem United Nations.

18. Why nao datfala “rabis samting” hem piksarem United Nations?

18 United Nations organization hem piksarem datfala “rabis samting,” bikos datfala organization sei hem nao bae mekem full world for garem peace, wea diswan hem samting wea Kingdom blo God nomoa fit for duim. And datfala profesi sei datfala rabis samting “spoelem evri samting” bikos United Nations nao bae main wan for attakim and distroem evri false religion.—Lukim chart “Tufala King wea Againstim Each Other lo Taem blo End.”

WHY NAO IUMI NEED FOR SAVVE ABAOTEM DISFALA INFORMATION?

19-20. (a) Why nao iumi need for savve abaotem disfala information? (b) Wanem kwestin nao bae iumi ansarem lo next study?

19 Iumi need for savve abaotem disfala information bikos hem pruvim hao start lo 1870 kam kasem 1991, profesi blo Daniel abaotem king blo north and king blo south hem fulfill. So iumi savve sure hao last part blo datfala profesi bae fulfill tu.

20 Lo 1991, Soviet Union lusim paoa blo hem. So hu nao kamap king blo north distaem? Next study bae ansarem datfala kwestin.

SONG 128 No Givap Go Kasem End

^ par. 5 Iumi gohed for lukim olketa samting wea pruvim hao profesi blo Daniel abaotem “king blo north” and “king blo south” hem gohed for fulfill. Why nao iumi barava sure lo datwan? And why nao iumi need for minim gud disfala profesi?

^ par. 1 For fitim languis wea olketa iusim for raetem disfala profesi, mifala changem toktok “king blong Siria” witim ‘king blo north’ and “king blong Ijip” witim ‘king blo south’ for olketa quote lo Daniel chapter 11 lo disfala study and next study.

^ par. 5 From olketa reason hia, hem no fitim for sei Roman Emperor Aurelian (270-275 C.E.) hem “king blo north” or Queen Zenobia (267-272 C.E.) hem “king blo south.” Diswan changem information wea stap lo chapter 13 and 14 lo datfala buk Tingting Strong Long Profesi Bilong Daniel!

^ par. 9 Lo 1890, Kaiser Wilhelm II aotem Bismarck from paoa.

^ par. 9 Daniel 11:25, NW: “And hem bae strongim paoa and heart blo hem for againstim king blo south witim wanfala bigfala army, and king blo south bae redyim hemseleva for datfala war witim barava big and maeti army. And hem bae no savve standap, bikos olketa bae mekem olketa nogud plan againstim hem.”

^ par. 10 Olketa duim staka samting for mekem gavman blo olketa lusim paoa. Example, olketa no laek sapotim kaiser, olketa storyim secret information abaotem hao olketa lus lo war, and olketa forcem kaiser for step daon.

^ par. 15 Olsem Daniel 11:34 showimaot, olketa Christian wea stap lo olketa ples wea king blo north rulim bae no kasem persecution for lelebet taem. Wanfala example, hem taem Soviet Union lusim paoa lo 1991.