1-2. Yika mutulilongesa ha mutwe uno?

TULI ha matangwa a kusula cha yuma yipi ya hano hashi, haliapwila tuli ni shindakenyo yinji ngwetu, songo linakundama. Kwasala hakehe Yehova ni Yesu hanga anongese manguvulu eswe waze akulimika ni Wanangana wa mu malilu. Shimbu yuma yino kanda yichilingiwa, mwanangana wa ku norte ni wa ku sule manunga ni kulitachika umwe ni mukwo, nawa ni kuhungumiona atu ja Zambi.

² Ha mutwe uno, mutilongesa uprofeto uli ha Daniele 11:40–12:1. Nawa mutunyingika yoze uli mwanangana wa ku norte musono ni chize mutuhasa kununga ni kujikiza chipwe ngwe mutupwa ni kapinda kulutwe lia matangwa.

3-4. Mwanangana wa ku norte musono iya? Lumbununa.

³ Muze chiyulo cha União Soviética chahwile ha mwaka 1991, “yakwasa hakehe” atu ja Zambi waze apwile mu ngiza yo, chekwamba, yapwa ni utuswilo wa kwambujola. (Danie. 11:34) Hakupalika cha mashimbu akehe wika akwa-kwambujola yoka chinji mu ngiza yacho. Hakehe-hakehe, Rússia ni yifuchi yize yapwile ni kumukwasa yapwa ha chihela cha mwanangana wa ku norte. Ngwe chize twamona ha mutwe wapalika, mba umwe nguvulu apwe mwanangana wa ku norte hanji wa ku sule, katamba kulinga yuma yitatu: (1) kuhungumiona atu ja Zambi, (2) kulinga yuma yize muyisolola ngwo kali mukwa kole wa Yehova ni atu jenyi, ni (3) kulimika ni mwanangana mukwo.

⁴ Tutalenu mumu liaka tunambe ngwo, Rússia ni yifuchi yize yakumukwasa kali mwanangana wa ku norte musono.  (1) Ayo kakupinjisa atu ja Zambi ha kakukanjisa mulimo wo wa kwambujola ni kuhungumiona mandumbu anji waze ali mu ngiza yo. (2) Yihungumiona yino yinasolola ngwo, ayo kakuvwila Yehova kole ni atu jenyi. (3) Ayo kakulimika ni mwanangana wa ku sule, Potência Mundial Anglo-Americana. Mutumona yuma yize Rússia ni yifuchi yize yakumukwasa analingi musono, ni chize yino yinasolola ngwo, ayo kali mwanangana wa ku norte.

5. Uprofeto wa Daniele 11:40-43, unahanjika yuma ya ha mashimbu aka, nawa yika yakulingiwa ha mashimbu jacho?

⁵ Tanga Daniele 11:40-43. Chihanda cha uprofeto uno, chinahanjika hakutwala ku matangwa akusula. Versu jino jinashindakenya ha kole yize yili hakachi ka mwanangana wa ku norte ni wa ku sule. Ngwe chize profeta Daniele ambile, ha matangwa akusula, mwanangana wa ku sule te “malitachika” ni mwanangana wa ku norte.—Danie. 11:40.

6. Yuma yika yize yinasolola ngwo mianangana wano aali kananungu ni kulitachika?

⁶ Mwanangana wa ku norte ni wa ku sule machinunga ni kulitachika hanga amone yoze mahasa kuyula hashi heswe. Chakutalilaho, tunyongekenu ha yize yalingiwile muze Jita Yinene Yamuchiali ya Hashi Heswe yahwile, União Soviética ni yifuchi yize yapwile ni kumukwasa yaputuka kutumina yifuchi yinji ya mu Europa. Mumu lia chino, mwanangana wa ku sule yalinga usendo ni yifuchi yikwo hanga apwe ni tachi ja kulimika ni mwanangana wa ku norte. Mwanangana wa ku norte ni mwanangana wa ku sule kakuhwisa mbongo jinji hanga alinge mata anene-anene akulimika no. Ha mashimbu amwe, mwanangana wa ku norte kakukwasa akwa-kole ja mwanangana wa ku sule, mwanangana wa ku sule, neye che akulinga, ngwe yize yalingiwile mu África, mu Ásia ni mu América Latina. Ha matangwa wano, Rússia ni yifuchi yize yakumukwasa kalinga usendo ni yifuchi yinji yikwo ya hano hashi. Ayo nawa kakulimika ni mwanangana wa ku sule ha kwiya sango jenyi kupalikila mu computador. Mianangana wano, kakulilamikiza ngwo, umwe kanazachisa programa ya mu computador hanga apihise upite ni ndundo ja mu chifuchi cha mukwo. Ngwe chize Daniele aprofetezele, mwanangana wa ku norte kananungu ni kuhungumiona atu ja Zambi.—Danie. 11:41.

7. Liji “chifuchi cha uhenya” yika linalumbunuka?

⁷ Mukanda wa Daniele 11:41, unambe ngwo, mwanangana wa ku norte manjila mu “chifuchi cha uhenya.” Chifuchi chika chenacho? Ku mashimbu a kunyima, chifuchi cha Izalele, chapwile “chifuchi chahiana yifuchi yeswe.” (Eze. 20:6) Chifuchi chacho, chapwile chipema chinji, mumu mwe te akuwayila Zambi wamwenemwene. Chize ha Pentekoste ya 33 M.J, chifuchi chacho kuchishi nawa ha chihela chimuwika. Mumu liaka? Mumu Yela ja Yehova kali hashi heswe. Mba “chifuchi cha uhenya” musono yika chinalumbunuka? Liji “chifuchi cha uhenya,” linatale ha ululikiso wa Yehova. Ululikiso wa Yehova uli ngwe chifuchi chize atu ja Zambi analinunga ni kulinga mulimo uze unatale ha uwayilo wamwenemwene.

8. Kuchi mwanangana wa ku norte anjilile mu “chifuchi cha uhenya”?

⁸ Ha matangwa wano akusula, mwanangana wa ku norte kanjila yisuho yinji mu “chifuchi cha uhenya.” Chakutalilaho, muze chifuchi cha Alemanha chapwile mwanangana  wa ku norte, chipi-chipi ha mashimbu a jita yinene yamuchiali ya hashi heswe, kanjilile mu “chifuchi cha uhenya” ha kuhungumiona ni kushiha atu ja Zambi. Kulutwe, muze União Soviética yapwile mwanangana wa ku norte, yanjila mu “chifuchi cha uhenya” ha kuhungumiona atu ja Zambi ni kwasa mu mazuwo ja ususu.

9. Kuchi Rússia ni yifuchi yize yakumukwasa akunjila mu “chifuchi cha uhenya” ha matangwa wano?

⁹ Ha miaka yino, Rússia ni yifuchi yize yakumukwasa no hanjila mu “chifuchi cha uhenya.” Mu jila yika? Ha mwaka 2017, mwanangana wa ku norte kanakanjila mu “chifuchi cha uhenya” ha kukanjisa mulimo wa atu ja Yehova ni kusa mandumbu amwe mu mazuwo ja ususu. Yakanjisa mikanda yetu, ni Mbimbiliya Tradução do Novo Mundo. Yatambula nawa Mbetele ni mazuwo jetu a Wanangana mu Rússia. Mumu lia yino yeswe, ha mwaka 2018, Chizavu cha Tusongo yanyingika ngwo, Rússia ni yifuchi yize yakumukwasa kali mwanangana wa ku norte. Alioze, chipwe ngwe atu ja Zambi kanaahungumiona, nihindu keshi kulimika ni nguvulu, chipwe kumushinjila hanga alumune manyonga jenyi. Shimbu alinge yino, atu ja Zambi kakukaula chiyulo cha mu Mbimbiliya cha ‘kulembela’ akwa kuyula eswe, chipi-chipi muze ayo akukwata yiyulo yinatale ha utuswilo wetu wa kuwayila Yehova.—1 Timo. 2:1, 2.

10. Shina mwanangana wa ku norte makanongesa mwanangana wa ku sule? Lumbununa.

¹⁰ Uprofeto uze uli ha Daniele 11:40-45 unashindakenya chinji ha yitanga ya mwanangana wa ku norte. Shina chino chinalumbunuka ngwo, mwanangana wa ku norte makanongesa mwanangana wa ku sule? Ka. Mwanangana wa ku sule makanunga ndo ha jita ya Armagedone, muze Yehova ni Yesu makanongesa manguvulu eswe a hano hashi. (Uso. 19:20) Mumu liaka tuli ni shindakenyo yino? Tala yize uprofeto wa Daniele ni Usolwelo unambe.

11. Yika mukanda wa Daniele 2:43-45 unasolola? (Tala chizulie ha chifukilo.)

¹¹ Tanga Daniele 2:43-45. Profeta Daniele kanahanjika ha lukaponya lunene lwakuwumba ni uma, utale, unengu ni malowa. Hita chihanda cha lukaponya, chinalumbunuka manguvulu alisa, waze apwile ni kuhungumiona atu ja Zambi, nawa atwama ha mashimbu alisa. Yiliato ya lukaponya yize yili yakuwumba ni uma ni utale, yinalumbunuka mwanangana wa kasula yoze Daniele asolwele—Potência Mundial Anglo-Americana. Uprofeto wa Daniele unasolola ngwo, mwanangana wacho te manunga ni kuyula ndo muze Wanangana wa Zambi muwiza hanga unongese mianangana eswe a hano hashi.

12. Mutwe wamuchishimbiali wa ngongo iya, nawa mumu liaka chili chilemu kunyingika sango jino?

¹² Postolo Yoano, neye kahanjikile hakutwala kuli manguvulu anji a hano hashi, waze te mahungumiona atu ja Yehova. Ha uprofeto wa Yoano, manguvulu jacho kanaasolola ngwe ngongo yoze uli ni mitwe shimbiali. Mutwe wamuchishimbiali wa ngongo wacho, uli Potência Mundial Anglo-Americana. Chili chilemu kunyingika sango jino, mumu ku songo lia mutwe uno, kukushi kusoloka nawa mutwe ukwo. Mutwe wamuchishimbiali muukanunga ni kuyula ndo muze Yesu makeza ni angelo jenyi hanga akaunongese hamuwika ni ngongo. *—Uso. 13:1, 2; 17:13, 14.

13-14. “Ngoke wa mu Chifuchi Cha Mangoke” iya, nawa mumu liaka makeseka kunongesa atu ja Zambi?

¹³ Uprofeto wa Ezekiele unasolola yuma yize muyikalingiwa shimbu kanda achinongesa mwanangana wa ku norte ni wa ku sule. Chinasoloka ngwe yisoneko ya Ezekiele 38:10-23; Daniele 2:43-45; 11:44–12:1 ni Usolwelo 16:13-16, 21 yinahanjika ha yuma yimuwika. Nyi ulumbunwiso uno unalite, tala yuma yize muyikalingiwa.

¹⁴ Ha luyinda munene, “mianangana a yifuchi yeswe ya hashi” makalichinga hanga akapwe chizavu cha mavungu. (Uso. 16:13, 14; 19:19) Mbimbiliya yinavuluka chizavu chacho ngwo, “Ngoke wa mu Chifuchi Cha Mangoke.” (Eze. 38:2) Ngoke wa Mangoke makeseka kunongesa atu ja Zambi. Mumu liaka? Mu usolwelo, Yoano kamwene chiwe chinene chinaholokela hali akwa kole ja Zambi. Chiwe chino, muchihasa kupwa sango jilemu ja upatwilo jize atu ja Zambi makambujola. Kota sango jacho, je mujikatwala Ngoke wa Mangoke hanga eseke kunongesa atu ja Zambi.—Uso. 16:21.

15-16. (a) Mukanda wa Daniele 11:44, 45 kota unahanjika ha yuma yika? (b) Yika muyikalingiwa kuli mwanangana wa ku norte ni Ngoke wa Mangoke?

¹⁵ Sango jacho ni yize akwa-kole makalinga hanga akeseke kunongesa atu ja Zambi, yinalite ni yize anatongola ha mukanda wa Daniele 11:44, 45. (Tanga.) Ha versu jino, Daniele kanambe ngwenyi, “lusango wa ku chivumbuko ni wa ku norte” makapinjisa mwanangana wa ku norte. Mba mwanangana wa ku norte “makaya ni ufatulo unene” hanga “akanongese nikwonona liakulu anji.” Kota liji “anji,” linalumbunuka atu ja Yehova. * Hano, Daniele kota kanahanjika hakutwala ku chize makalukukila atu ja Zambi ha chisuho cha kasula.

¹⁶ Muze mwanangana wa ku norte ni manguvulu akwo a hano hashi makalukukila atu ja Zambi, chino muchikevwisa Zambi ya Ndundo Jeswe ufatulo. Hachino, jita ya  Armangedone muyiputuka. (Uso. 16:14, 16) Ha shimbu liacho, mwanangana wa ku norte hamuwika ni mavungu waze makapwa mukachi ka Ngoke wa Mangoke makaanongesa, niumwe ‘makaakwasa wakuhi.’—Danie. 11:45.

17. Mikele “mukwa kuyula munene” yoze anatongola ha mukanda wa Daniele 12:1 iya, nawa yika analingi?

¹⁷ Uprofeto wa Daniele, unahanjika nawa hakutwala ku unongeso wa mwanangana wa ku norte ni manguvulu waze akumukwasa ni chize makatulamwina. (Tanga Daniele 12:1.) Yika versu yino yinalumbunuka? Mikele lili jina likwo lia Yesu Kristu, Mwanangana wetu. Chize ha 1914, mwaka uze aputukile kuyula, iye ‘kanamana’ hanga akalile atu ja Zambi. Kwasala hakehe Mikele ‘amane,’ chekwamba, anongese akwa kole eswe a Zambi mu jita ya Armagedone. Jita yacho, ye Daniele avulukile ngwo, ‘mashimbu a lamba’ lize kanda lichisoloka kama. Uprofeto wa Yoano uze uli ha mukanda wa Usolwelo, wakuvuluka mashimbu jacho a jita ngwo, “luyinda munene.”—Uso. 6:2; 7:14.

18. Mumu liaka kutwatambile kwivwa woma wa yuma yize muyikalingiwa kulutwe lia matangwa?

¹⁸ Kutwatambile kwivwa woma wa yize muyikalingiwa kulutwe lia matangwa. Daniele ni Yoano kashindakenyene ngwo, atu eswe waze akulingila Yehova ni Yesu, makaalamwina ha mashimbu jacho akalu. Daniele yamba ngwenyi, majina ja atu waze makalamwina makapwa a “kusoneka mu mukanda.” (Danie. 12:1) Yika twatamba kulinga mba asoneke majina jetu mu mukanda wacho? Twatamba kusolola ngwetu, twakufuliela muli Yesu, Mwana Panga wa Zambi. (Yoano 1:29) Kulihana kuli Zambi ni kutupapachisa. (1 Petu. 3:21) Kusolola ngwetu, tunakwase Wanangana wa Zambi ha kulongesa atu hanga anyingike Yehova.

19. Yika twatamba kulinga haliapwila, nawa mumu liaka?

¹⁹ Wano kali mashimbu a kujikijila muli Yehova ni kushishika mu ululikiso wenyi. Nyi twalinga chino, makatulamwina muze Wanangana wa Zambi munongesa mwanangana wa ku norte ni mwanangana wa ku sule.