Skip to content

Skip to table of contents

SUTUDI-ARTIKEL 20

Sama na „a kownu fu noord” aini a ten ya?

Sama na „a kownu fu noord” aini a ten ya?

„A ná o de moo, nawan sama o de fu yeepi en.”​—DAN. 11:45.

SINGI 95 A pasi e kon moo kiin

SAN WI O LELI *

1-2. San wi o luku aini a artikel ya?

NOWNOW wi e si kiin taki na a kaba pisi fu den lasiti dei fu a goontapu ya wi e libi. Dyonson Yehofa anga Yesesi o puu ala den tiimakiti fu a goontapu ya a pasi. Fosi a sani ya pasa, a kownu fu noord anga a kownu fu zuid o go e sitee anga denseefi ete. Den o go e feti anga a foluku fu Gadu tu.

2 Wi o luku a polofeititoli di sikiifi a Daniyeli 11:40–12:1 aini a artikel ya. Wi o luku sama na a kownu fu noord, anga saide u ná abi fu feele den sani di o pasa dyonson.

WAN NYUN KOWNU FU NOORD

3-4. Sama na a kownu fu noord aini a ten ya?

3 Baka di Soviyet Unie booko aini 1991, sama á be e du ogii anga a foluku fu Gadu aini den kondee ya moo. Daniyeli taki den be fende „yeepi” (Dan. 11:34). Neen meke den be man peleiki baka sondee fu sama fooseli den. A so omen ondoo dunsu sama toon peleikiman aini den kondee pe Soviyet Unie be e tii fosi. Ma baka wantu yali, Rosiyakondee anga den taa kondee di e holibaka gi en toon a kownu fu noord. U be si aini a artikel a fesi taki wan tiimakiti mu du dii sani fu man de a kownu fu noord efuso a kownu fu zuid: (1) Den mu e tii kondee pe tyaipi sama di e dini Yehofa e tan. (2) Den sani di den e du mu soi taki den a feyanti fu Yehofa anga a foluku fi en. (3) Den tu tiimakiti mu e sitee anga denseefi.

4 Meke u luku saide u sa taki a Rosiyakondee anga den taa kondee di e holibaka gi en na a kownu fu noord aini a ten ya. (1) Den e du ogii anga den dunsudunsu baala anga sisa di e tan aini den kondee di den e tii. Den tapu a wooko aini den kondee ya tu. (2) Den sani ya e soi taki den e buuse Yehofa anga a foluku fi en. (3) Den e feti fu abi makiti moo Ingiisikondee anga Ameekankondee, a kownu fu zuid. Meke u luku san Rosiyakondee anga den kondee di e holibaka gi en du, di e soi taki a den na a kownu fu noord.

A KOWNU FU NOORD ANGA A KOWNU FU ZUID E SITEE ANGA DENSEEFI ETE

5. Fu sowtu pisiten a polofeititoli di sikiifi a Daniyeli 11:40-43 e taki? San be o pasa na a ten de?

5 Leisi Daniyeli 11:40-43. A pisi fu a polofeititoli ya e soi san be o pasa na a ten fu a kaba. Ai taki fu a sitee di a kownu fu noord anga a kownu fu zuid be o sitee anga denseefi. Enke fa Daniyeli be taki, da aini a ten fu a kaba, a kownu fu zuid be o „sitee” anga a kownu fu noord.​—Dan. 11:40.

6. San e soi taki a kownu fu noord anga a kownu fu zuid e sitee anga denseefi?

6 A kownu fu noord anga a kownu fu zuid e sitee anga denseefi ete fu di den wani de a moo pelensipali tiimakiti a goontapu. Baka a Du Fu Tu Goontapu Feti, Soviyet Unie anga den kondee di be e holibaka gi en be kon abi tyaipi makiti aini Europa. A sani ya meke a kownu fu zuid meke mofu anga omen kondee fu tyai den suudati fu den kon a wan aini wan olikanisâsi di den e kai NAVO (Noord-Atlantische Verdragsorganisatie). A kownu fu noord anga a kownu fu zuid koboloiki tyaipi moni fu meke omen kofaliki feti sani fu sitee anga denseefi. A kownu fu noord e holibaka gi den feyanti fu a kownu fu zuid. Na aseefi sani a kownu fu zuid e du tu. Den du a sani ya aini Afiikan, Asiya, anga Latijn-Ameekan. Den yali di pasa, Rosiyakondee anga den taa kondee di e holibaka gi en, kon abi moo makiti a goontapu. Den e koboloiki computer fu du ogii anga a kownu fu zuid tu. Ala den tu kownu ya e fende taki a taa kownu e koboloiki computer fu meke a lasi moni, anga fu buuya a tiimakiti fi en. Enke fa Daniyeli be taki a fesi tu, da a kownu fu noord e du ogii anga a foluku fu Gadu ete.​—Dan. 11:41.

A KOWNU FU NOORD BOOKO „GO AINI A MOIN KONDEE”

7. San na „a Moin Kondee”?

7 Daniyeli 11:41 taki a kownu fu noord be o booko go aini „a Moin Kondee”. San na a kondee ya? Fosi, a Islayeli a be a kondee ya. Beibel taki Islayeli be „moin moo ala den taa kondee” (Eseik. 20:6). A kondee ya be pelensipali tuutuu, bika aini a kondee ya sama be e dini Yehofa. Ma fanafu a Pinksterfesa fu a yali 33, „a Moin Kondee” a ná wan tuutuu peesi moo. Wi e fusutan saide, bika aini a ten ya a foluku fu Yehofa de na ala se fu goontapu. Aini a ten ya, „a Moin Kondee”, na a olikanisâsi fu Yehofa. Den sama di de aini a olikanisâsi ya abi a okasi fu kon makandaa fu dini Yehofa anga fu du a peleikiwooko.

8. Fa a kownu fu noord booko go aini a „Moin Kondee”?

8 Aini den lasiti dei, a kownu fu noord be o booko go aini „a Moin Kondee”. A pisiten di den Nazisama be de a kownu fu noord, moomoo na a ten fu Du Fu Tu Goontapu Feti, a be booko go aini „a Moin Kondee” fu di a be e du ogii anga a foluku fu Gadu. A kii omen fu den tu. Baka Du Fu Tu Goontapu feti, Soviyet Unie be toon a kownu fu noord. A be booko go aini „a Moin Kondee” fu di a be e du ogii anga a foluku fu Gadu. A be e meke a foluku fu Gadu foloisi go tan a taa peesi sondee den wani.

9. Fa Rosiyakondee anga den kondee di e holibaka gi en booko go aini a „Moin Kondee” aini den yali di pasa?

9 Den yali di pasa, Rosiyakondee anga den sama di e holibaka gi en booko go aini „a Moin Kondee”. Fa den du a sani ya? Aini 2017, Rosiyakondee tapu a wooko fu den Yehofa Kotoigi. Den poti baala anga sisa a sitaafu-osu. Den á wani sama koboloiki a Nyun-Grontapuvertaling anga den taa buku fu wi aini a kondee tu. Boiti dati, den teke a beikantoo, den komakandaa peesi, anga den peesi pe wi e holi gaan komakandaa. Di den baala di e tii a wooko fu Yehofa Kotoigi a hii goontapu luku ala den sani ya aini 2018, den kon si taki a Rosiyakondee anga den kondee di e holibaka gi en na a kownu fu noord aini a ten ya. Ma winsi fa sama e du omen ogii anga a foluku fu Yehofa, tokuso den nai feti anga nawan tiimakiti. Den nai meke moiti fu puu wan tiiman fu poti wan taawan tu. Ma leti enke fa Beibel taki, den e begi gi den „bigiman fu kondee”, moomoo te den e holi kuutu fu luku efu u sa du a peleikiwooko aini wan kondee.​—1 Tim. 2:1, 2.

A KOWNU FU NOORD O POI WINI A KOWNU FU ZUID?

10. A kownu fu noord o wini a kownu fu zuid?

10 Gaanse fu den sani di sikiifi a Daniyeli 11:40-45 e taki fu a kownu fu noord. A sani ya wani taki a kownu fu noord o wini a kownu fu zuid? Nono. A kownu fu zuid o de ete te Yehofa o poli ala libisama tiimakiti na Alimakedon (Openb. 19:20). Saide u sa biibi a sani ya? Meke u luku san den polofeititoli fu Daniyeli anga Openbaring e taki fu a sani ya.

A Kownukondee fu Gadu di den e ageisi anga wan siton o puu ala libisama tiimakiti na Alimakedon. Den e ageisi den libisama tiimakiti ya anga wan gaan pobiki (Luku paragraaf 11)

11. San den sani di sikiifi a Daniyeli 2:43-45 wani taki? (Luku a fowtow a fesise fu A Wakititolen.)

11 Leisi Daniyeli 2:43-45. Polofeiti Daniyeli e taki fu wantu tiimakiti di be o du ogii anga a foluku fu Gadu. Beibel e maiki den tiimakiti ya anga wan gaan ayee pobiki. A paata-futu fu a pobiki ya meke anga ayee di mokisa anga tokotoko. Neen na a lasiti libisama tiimakiti. A paata-futu fu a pobiki ya, na a tiimakiti fu Ingiisikondee anga Ameekankondee. A polofeititoli e soi taki Ingiisikondee anga Ameekankondee o abi makiti ete te a Kownukondee fu Gadu o poli ala den tiimakiti fu libisama.

12. San na a du fu seibin ede fu a ogii meti? Saide a pelensipali fu sabi a sani ya?

12 Apostel Yohanisi seefi be taki fu wantu tiimakiti di be o tii kondee pe tyaipi sama di e dini Yehofa e tan. Ai maiki den tiimakiti ya anga wan ogii meti di abi seibin ede. Du fu seibin ede fu a meti ya, na a tiimakiti fu Ingiisikondee anga Ameekankondee. A bun fu sabi a sani ya, bika taa ede ná o kon baka a wan ya. A ede ya o abi makiti ete te Kelestesi, den engel, anga den sama di o tii anga en a hemel o kon fu puu a ogii meti a pasi. *​—Openb. 13:1, 2; 17:13, 14.

SAN A KOWNU FU NOORD O DU DYONSON?

13-14. Sama a „Gok fu a kondee Magok”? San o meke a kon feti anga a foluku fu Gadu?

13 Eseikiyeli sikiifi wan polofeititoli di e soi san sa pasa fosi Gadu poli a kownu fu noord anga a kownu fu zuid. A gei enke den polofeititoli di sikiifi a Eseikiyeli 38:10-23; Daniyeli 2:43-45; 11:44–12:1; anga Openbaring 16:13-16, 21 e taki fu denseefi sani. Efu a so, da kande sani o waka enke fa wi o taki aini den paragraaf di e kon.

14 Baka di a gaan banowtu o bigin, „ala den kownu fu goontapu” o kon makandaa fu du wan sani (Openb. 16:13, 14; 19:19). Te den o du a sani ya, da den o toon, „Gok fu a kondee Magok” (Eseik. 38:2). Den kondee ya o kon a wan fu puu a foluku fu Gadu a pasi. Saide den o du a sani ya? Aini a polofeititoli di apostel Yohanisi sikiifi fu a toli ya, a taki gaan koko eisi be o kai naki den feyanti fu Gadu. A gei enke den gaan koko eisi ya a wan kuutu bosikopu di a foluku fu Gadu o paati na a ten de. Kande na a bosikopu ya o meke Gok fu Magok wani kii ala den sama di e dini Yehofa.​—Openb. 16:21.

15-16. (a) Fu sowtu polofeititoli a gei enke Daniyeli 11:44, 45 e taki? (b) San o pasa anga Gok fu Magok?

15 A gei enke na aseefi kuutu bosikopu di a foluku fu Gadu o paati, anga a kon di den feyanti fu Gadu o kon feti anga a foluku fi en Daniyeli 11:44, 45 e taki tu. (Leisi en.) Daniyeli taki a kownu fu noord o „yee wan bosikopu na a se pe a san e opo anga a se fu noord” di o meke en „ati boon”. A kownu ya o wani „kii omen sama”. A gei enke na a foluku fu Gadu a den „omen sama” di a tekisi e taki. * Kande na a kon di den kondee o kon a wan fu puu a foluku fu Gadu a pasi Daniyeli e taki.

16 Di a kownu fu noord anga den taa tiimakiti o kon makandaa fu feti anga a foluku fu Gadu, a sani ya o meke a Moo Taanga Gadu ati boon, da a feti fu Alimakedon o bigin (Openb.16:14, 16). Gok fu Magok, na a kownu fu noord, anga ala den taa kondee di o kon a wan fu feti anga a foluku fu Gadu. Te Alimakedon o doo, ala den o dede, „nawan sama o de fu yeepi” den.​—Dan. 11:45.

Na a feti fu Alimakedon, Yesesi Kelestesi anga den engel fi en o puu a goontapu fu Saatan a pasi, da den o fii a foluku fu Gadu (Luku paragraaf 17)

17. (a) Sama a Mikayeli „a gaanman” di sikiifi a Daniyeli 12:1? (b) San ai du nownow? San a o du aini a ten di e kon?

17 Leisi Daniyeli 12:1. A tekisi ya e soi fa Gadu o puu a kownu fu noord anga den taa libisama tiimakiti a pasi. Ai soi tu sama a den sama di Gadu o fii. San a vers ya wani taki? Mikayeli a wan taa nen fu Yesesi Kelestesi di e tii enke Kownu. Fanafu 1914 di a toon Kownu fu Gadu Kownukondee a hemel, a bigin „du sani fu yeepi” a foluku fu Gadu. Dyonson a o „opo du sani” fu puu ala den feyanti fu Gadu a pasi na a feti di den e kai Alimakedon. A feti ya na a lasiti sani di o pasa aini a „ten fu banowtu” di Daniyeli be taki a fesi. A polofeititoli di Yohanisi sikiifi aini Openbaring e kai a pisiten ya a „gaan banowtu”.​—Openb. 6:2; 7:14.

I NEN „O SIKIIFI AINI A BUKU”?

18. Saide u ná abi fu feele winsi san o pasa aini a ten di e kon?

18 Daniyeli anga Yohanisi e soi taki Yehofa anga Yesesi o kibii a foluku fi en na a ten fu a gaan banowtu. Neen meke winsi san e pasa, u ná abi fu feele. Daniyeli taki a nen fu den sama di o tan a libi o „sikiifi aini a buku” (Dan. 12:1). San u mu du efu u wani u nen sikiifi aini a buku ya? U mu soi kiin taki wi e biibi Yesesi, a Pikin Sikapu fu Gadu (Yoh. 1:29). U mu paamisi Yehofa taki wi o dini en wawan, da u dopu (1 Peit. 3:21). U mu holibaka gi a Kownukondee fu Gadu tu. Wi e du a sani ya te wi e du ala san u poi fu yeepi taa sama fu kon sabi Yehofa.

19. San u mu du nownow kaba? Saide u mu du a sani ya?

19 A nownow u mu meke moiti fu moo fitoow Yehofa anga a olikanisâsi fi en. U mu du san u man tu fu holibaka gi a Kownukondee fu Gadu. Efu wi e du den sani ya nownow kaba, Yehofa o kibii u te a Kownukondee fi en o puu a kownu fu noord anga a kownu fu zuid a pasi.

SINGI 149 Wan singi fu gafa Yehofa te a wini

^ paragraaf 5 Sama na „a kownu fu noord” aini a ten ya? Fa a kownu ya o komoto a pasi? Te u sabi san o pasa anga a kownu ya, a sani ya o yeepi u fu de seekaseeka gi den sani di o pasa na a ten fu a gaan banowtu.

^ paragraaf 12 Efi i wani sabi moo fu den sani di sikiifi a Daniyeli 2:36-45 anga Openbaring 13:1, 2, i sa luku a Saanantongo Wakititolen fu 15 yuni 2012, blz. 7-11, 12-13, 14-18, 19.

^ paragraaf 15 Efi i wani sabi moo fu a toli ya, da luku A Saanantongo Wakititolen fu 15 mei 2015, blz. 29.