Kɔ no mu nsɛm no do

Kɔ no mu nsɛm a wɔahyehyɛ no do

ADZESUA ASƐM 20

Ndɛ, Woana Nye ‘Etsifi Afamu Hen No’?

Ndɛ, Woana Nye ‘Etsifi Afamu Hen No’?

“Ɔbɛba n’ewiei, na obiara rommboa no.”​—DAN. 11:45.

NDWOM 95 Kan No Kɔ Do Hyerɛn

DZA YERUBOSUSU HO *

1-2. Ebɛnadze na yebosusu ho wɔ adzesua yi mu?

NDƐ, yɛwɔ adanse pii a ɔkyerɛ dɛ yɛtse wiadze yi ne nda a odzi ekyir no n’ewiei mu. Ɔnnkɛkyɛr, Jehovah na Jesus Christ bɛsɛɛ nyimpa ahendzi nyina a wɔsoɛr tsia Nyankopɔn n’Ahendzi no. Ansaana dɛm asɛm yi besi no, etsifi afamu hen no nye anaafo afamu hen no bɔkɔ do akõ etsia hɔnho. Iyi da nkyɛn a, wɔbɔkɔ do akõ etsia Nyankopɔn no nkorɔfo so.

2 Yebosusu nkɔnhyɛ a ɔwɔ Daniel 11:40–12:1 no ho wɔ adzesua yi mu. Yebohu nyia ndɛ, ɔyɛ etsifi afamu hen no. Afei so, yɛbɔhwɛ siantsir a yebotum dze ahotodo egyina nsɛndzendzen ahorow a ɔda hɛn enyim no ano.

ETSIFI AFAMU HEN FOFOR EYI NE TSIR

3-4. Ndɛ, woana nye etsifi afamu hen no? Kyerɛkyerɛ mu.

3 Ber a Soviet Union aban no gui wɔ afe 1991 no, Nyankopɔn no nkorɔfo a nna wɔtsetse nsaase a dɛm aban yi dzi tum wɔ do no nyaa fahodzi kesii mber bi. Daniel kãa dɛm fahodzi yi ho asɛm dɛ ɔyɛ “mboa kakraba bi.” (Dan. 11:34) Dɛm ntsi, Nyankopɔn no nkorɔfo yɛɛ asɛnka edwuma no a obiara ennsiw hɔn kwan. Annkyɛr, adawurbɔfo a nna wɔwɔ aman a Soviet Union aban no dzi tum wɔ do no, hɔn dodow bɛyɛɛ mpempem pii. Naaso, mfe bi ekyir no, Russia nye aman a wɔka noho no bɛyɛɛ etsifi afamu hen no. Dɛ mbrɛ yɛkãa ho asɛm wɔ adzesua a odzi iyi enyim mu no, sɛ ahendzi bi botum abɛyɛ etsifi afamu hen no anaa anaafo afamu hen no a, ɔsɛ dɛ ɔyɛ ndzɛmba ebiasa yi: (1) ɔsɛ dɛ odzi tum wɔ beebi a Nyankopɔn no nkorɔfo pii tse anaa ɔkõ tsia hɔn, (2) ɔsɛ dɛ ɔkwan a ɔfa do nye Nyankopɔn no nkorɔfo dzi no da no edzi dɛ ɔtan Jehovah nye no nkorɔfo, afei (3) ɔsɛ dɛ ɔnye etsifi afamu hen no anaa anaafo afamu hen no dzi esi dze per tumdzi ho.

4 Siantsir a yebotum akã dɛ etsifi afamu hen no yɛ Russia nye aman a wɔka noho no na odzidzi do yi: (1) Wɔatow ahyɛ Nyankopɔn no nkorɔfo do, kyerɛ dɛ, wɔdze hɔn nsa ato asɛnka edwuma a wɔyɛ no do na wɔasoɛr etsia enuanom mbarimba na mbaa mpempem pii a wɔtsetse beebi a ɔhyɛ hɔn tumdzi ase no. (2) Dza wɔayɛ yi ma ɔda edzi dɛ wɔtan Jehovah nye no nkorɔfo. (3) Wɔbɔ mbɔdzen dɛ wɔnye anaafo afamu hen no, mekyerɛ Anglo-America Wiadze Tumdzi no, bedzi esi. Hom mma yɛnhwɛ dza Russia nye aman a wɔka noho no ayɛ nye siantsir a dza wɔayɛ no ma ɔda edzi dɛ hɔn na wɔyɛ etsifi afamu hen no.

ETSIFI AFAMU HEN NO NYE ANAAFO AFAMU HEN NO KƆ DO KÕ TSIA HƆNHO

5. Ebɛnadze na Daniel 11:40-43 no kã ho asɛm?

5 Kenkan Daniel 11:40-43. Nkɔnhyɛ no ne fã yi kã ewiei mber a yɛwɔ mu yi ho asɛm. Ɔkã mbrɛ etsifi afamu hen no nye anaafo afamu hen no nye hɔnho dzi esi no ho asɛm. Daniel hyɛɛ nkɔm dɛ, wɔ ewiei mber no mu no, anaafo afamu hen no nye etsifi afamu hen no “befimfen.”​—Dan. 11:40.

6. Ebɛn adanse na ɔwɔ hɔ a ɔkyerɛ dɛ ahemfo beenu yi nye hɔnho dzi esi?

6 Etsifi afamu hen no nye anaafo afamu hen no nye hɔnho dzi esi, osiandɛ hɔn mu biara pɛ dɛ ɔbɛyɛ aban a ɔwɔ tum kyɛn aban biara wɔ wiadze yi mu. Dɛ nhwɛdo no, hom mma yɛnhwɛ dza ɔkɔr do ber a Wiadze Kõ II baa ewiei no. Dɛm aber no, Soviet Union aban no nye aman a wɔka noho no nyaa tum wɔ aman pii do wɔ Europe. Iyi maa anaafo afamu hen no nye aman afofor yɛɛ adwen dɛ wɔbɛka hɔn nsordaafo dɔm abɔ mu akõ etsia etsifi afamu hen no. Wɔfrɛɛ dɛm nkabɔmu yi NATO. Iyi da nkyɛn a, etsifi afamu hen no nye anaafo afamu hen no sɛɛ sika pii dɛ wɔdze bɛhyehyɛ nsordaafo dɔm a wɔyɛ dzen kyɛn biara. Afei so, etsifi afamu hen no nye anaafo afamu hen no edzi akõ wɔ ɔkwan bi do. Sɛ anaafo afamu hen no nye ɔman bi nya asɛm a, nna etsifi afamu hen no akɛtaa dɛm ɔman no ekyir. Sɛ etsifi afamu hen no so nye ɔman bi nya asɛm a, nna anaafo afamu hen no akɛtaa dɛm ɔman no ekyir. Dɛm adzeyɛ yi akɔ do wɔ mbea ahorow bi tse dɛ Africa, Asia, na Latin America. Mfe kakra a abɛsen kɔ no, Russia nye aman a wɔka noho no abɛyɛ aman a wɔyɛ dzen papaapa wɔ wiadze yi mu. Afei so, wɔnam kɔmpiwta do nye anaafo afamu hen no dzi akõ. Nkyii so, ahemfo beenu yi mu biara bɔ ne nyɛnko sombo. Obiara kã kyerɛ ne nyɛnko dɛ ɔnam kɔmpiwta do dwumadzi a ɔyɛ hũ do resɛɛ ne nyɛnko ne sikasɛm nye n’amambu. Afei so, dɛ mbrɛ Daniel hyɛɛ nkɔm no, etsifi afamu hen no kɔ do tow hyɛ Nyankopɔn no nkorɔfo do.​—Dan. 11:41.

ETSIFI AFAMU HEN NO AHƐN “ASAASE FƐƐFƐW NO” DO

7. Ebɛnadze nye “asaase fɛɛfɛw no”?

7 Daniel 11:41 kã dɛ etsifi afamu hen no bɛhɛn “asaase fɛɛfɛw no” do. Ebɛnadze nye dɛm asaase no? Bible mber mu no, nna ɔyɛ asaase a Israelfo tse do no. Nna wɔkã asaase a Israelfo no tse do no ho asɛm dɛ “ɔyɛ asaase nyina enyimnyam.” (Ezek. 20:6) Dza ɔmaa asaase no yɛɛ bea a nna ɔsom bo kɛse nye dɛ, nna hɔ na wɔsom Jehovah. Ofi Pentecost afe 33 H.B. reba no, “asaase fɛɛfɛw no” nnda ho nnyɛ bea pɔtsee bi wɔ asaase do bio. Iyi yɛ nokwar, osiandɛ ndɛ, Jehovah no nkorɔfo wɔ wiadze mfɛndzanan nyina. Ndɛ, “asaase fɛɛfɛw no” nye Jehovah no nkorɔfo hɔn asetsena kwan. Dɛm asetsena kwan no mu bi nye ɔsom a wɔdze ma Jehovah dze nam asafo nhyiamu a wɔkɔ na asɛnka edwuma a wɔyɛ no do.

8. Ebɛn kwan do na etsifi afamu hen no ahɛn “asaase fɛɛfɛw no” do?

8 Etsifi afamu hen no ahɛn “asaase fɛɛfɛw no” do mpɛn pii wɔ ewiei mber yi mu. Dɛ nhwɛdo no, ber a Nazi Germany aban no bɛyɛɛ etsifi afamu hen no, ɔhɛɛn “asaase fɛɛfɛw no” do ber a ɔsoɛree tsiaa Nyankopɔn no nkorɔfo na okunkum hɔn no. Dɛm adzeyɛ yi kɔr do kɛse wɔ wiadze kõ a otsĩa ebien no mu. Ber a Wiadze Kõ II baa ewiei no, Soviet Union aban no na ɔbɛyɛɛ etsifi afamu hen no. Ɔno so hɛɛn “asaase fɛɛfɛw no” do ber a ɔsoɛree tsiaa Nyankopɔn no nkorɔfo na ɔhyɛɛ hɔn dze hɔn kɔr ndɔmmumfa mu wɔ beebi a ɔwɔ ekyikyiikyir no.

9. Mfe kakraabi a abɛsen kɔ no, ebɛn kwan do na Russia nye aman a wɔka noho no ahɛn “asaase fɛɛfɛw no” do?

9 Mfe kakraabi a abɛsen kɔ no, Russia nye aman a wɔka noho no ahɛn “asaase fɛɛfɛw no” do. Ebɛn kwan do na wɔayɛ dɛm? Afe 2017 mu no, Russia dze ne nsa too edwuma a Jehovah no nkorɔfo yɛ do, na ɔdze hɛn nuanom mbarimba na mbaa binom guu efiadze. Afei so, ɔbraa hɛn nwoma ahorow bi tse dɛ New World Translation no. Bio so, ɔgyee hɛn edwumayɛbea nkorbata a ɔwɔ Russia nye hɛn Ahendzi Asa na Ehyiadzi Asa ahorow fii hɛn nsamu. Dɛm adzeyɛ yi kɔr do no, ɔno ekyir wɔ afe 2018 mu no, Akwankyerɛ Kuw no kãa dɛ Russia nye aman a wɔka noho no na wɔyɛ etsifi afamu hen no. Naaso, sɛ wɔsoɛr tsia Jehovah no nkorɔfo dzendzenndzen mpo a, ɔnnyɛ adze a Jehovah no nkorɔfo no bɔkõ etsia aban biara anaa wɔbɛyɛ biribi dze akyerɛ dɛ wɔpɛ dɛ wɔsesa aban bi. Na mbom, wodzi afotusɛm a Bible dze ma dɛ yɛmbɔ mpaa mma “hɔn a wodzi tum nyina” no do, nkanka ber a dɛm etumfo no risi gyinae ahorow a obotum aka fahodzi a yɛdze som Nyankopɔn no.​—1 Tim. 2:1, 2.

ASO ETSIFI AFAMU HEN NO BEDZI ANAAFO AFAMU HEN NO DO KONYIM?

10. Aso etsifi afamu hen no bedzi anaafo afamu hen no do konyim? Kyerɛkyerɛ mu.

10 Nkɔnhyɛ a ɔwɔ Daniel 11:40-45 no twe adwen si dza etsifi afamu hen no bɛyɛ do tsitsir. Aso iyi kyerɛ dɛ obedzi anaafo afamu hen no do konyim? Oho. Sɛ Jehovah na Jesus ba dɛ wɔrebɛsɛɛ nyimpa ahendzi nyina wɔ Har-Magedon kõ no mu a, wɔbɛba abɔto anaafo afamu hen no “enyimon,” kyerɛ dɛ, nna ɔda ho ridzi tum. (Nyi. 19:20) Ebɛnadze ntsi na yebotum akã esi no pi? Nkɔnhyɛ a ɔwɔ Daniel nye Nyikyerɛ nwoma no mu ma yehu biribi dɛm. Hom mma yensusu ho nhwɛ.

Har-Magedon kõ no mu no, Nyankopɔn n’Ahendzi a wɔdze toto ɔbo ho no, ɔbɛsɛɛ ohonyi kɛse no a ogyina hɔ ma nyimpa ahendzi no (Hwɛ nkyekyɛmu 11)

11. Ebɛnadze na nkɔnhyɛ a ɔwɔ Daniel 2:43-45 no ma yehu? (Hwɛ mfonyin a ɔwɔ Ɔweɔn-Aban yi enyim no.)

11 Kenkan Daniel 2:43-45. Nkɔnhyɛnyi Daniel kãa ohonyi kɛse bi ho asɛm. Ne fã biara no, ɔsor dadze a wɔdze yɛe. Ohonyi no ne fã biara gyina hɔ ma ahendzi a odzii tum wɔ beebi a nna Nyankopɔn no nkorɔfo pii tse anaa ɔkõe tsiaa hɔn. Dɛm ahendzi ahorow yi enndzi tum wɔ ber kor mu. Ohonyi no n’anansa yɛ dadze na awendɛtse. Ogyina hɔ ma ahendzi a otwa tun; ɔno nye Anglo-America Wiadze Tumdzi no. Nkɔnhyɛ yi ma yehu dɛ, sɛ Nyankopɔn n’Ahendzi no ba dɛ ɔrebɛsɛɛ nyimpa ahendzi nyina a, ɔbɛba abɔto dɛ Anglo-America Wiadze Tumdzi no da ho ara ridzi tum.

12. Abowa no ne tsir a otsĩa esuon no gyina hɔ ma ebɛnadze, na ebɛnadze ntsi na dɛm asɛm yi ho hia?

12 Ɔsomafo John so kãa ahendzi ahorow a wodzii Jehovah no nkorɔfo hɔn do tum ho asɛm. John no nkɔnhyɛ no mu no, ɔkãa dɛ abowa no a ɔwɔ etsir esuon no gyina hɔ ma dɛm ahendzi ahorow yi. Abowa no ne tsir a otsĩa esuon no gyina hɔ ma Anglo-America Wiadze Tumdzi no. Dɛm asɛm yi ho hia hɛn, osiandɛ Bible no nnkã dɛ tsir fofor bi bopue aka etsir esuon a ɔwɔ no ho. Iyi kyerɛ dɛ, abowa no ne tsir a otsĩa esuon no na ɔbɔkɔ do edzi tum kesi dɛ Christ na no sor dɔm no bɛba abɛsɛɛ ɔno nye abowa no nyina. *​—Nyi. 13:1, 2; 17:13, 14.

EBƐNADZE NA ETSIFI AFAMU HEN NO BƐYƐ NDAANSA YI ARA?

13-14. Woana nye ‘Gog a ɔwɔ Magog asaase do’ no, na ebɛnadze na ɔbɛhyɛ no ebufuw ma wɔaatow ahyɛ Nyankopɔn no nkorɔfo do?

13 Nkɔnhyɛ bi a ɔwɔ Ezekiel nwoma no mu ma yehu dza obotum esi ansaana wɔaasɛɛ etsifi afamu hen no nye anaafo afamu hen no. Sɛ yɛhwɛ nkɔnhyɛ a ɔwɔ Ezekiel 38:10-23; Daniel 2:43-45; 11:44–12:1; nye Nyikyerɛ 16:13-16, 21 no a, wɔakɛyɛ dɛ ne nyina rekã adze kor ho asɛm. Sɛ dɛm na ɔtse dze a, yebotum ahwɛ kwan dɛ nsɛm a odzidzi do yi na obesisi.

14 Sɛ ahohiahia kɛse no hyɛ ase a, mber kakra ekyir no, “wiadze nyina ahemfo” bɛkeka hɔn aman abɔ mu dɛ kuw. (Nyi. 16:13, 14; 19:19) Bible no frɛ aman a wɔbɛka hɔnho abɔ mu no ‘Gog a ɔwɔ Magog asaase do.’ (Ezek. 38:2) Dɛm aman yi a wɔaka hɔnho abɔ mu no bɔtow ahyɛ Nyankopɔn no nkorɔfo do dɛ wɔrebɛsɛɛ hɔn kora kora. Ebɛnadze na ɔbɛma wɔatow ahyɛ Nyankopɔn no nkorɔfo do? Ɔsomafo John hyɛɛ nkɔm faa dɛm aber yi ho. John kãe wɔ nkɔnhyɛ no mu dɛ ɔsorbo akɛseakɛse bɔhwehwe Nyankopɔn n’atamfo do. Ɔsorbo no botum egyina hɔ ama atsɛmbusɛm a n’ano yɛ dzen a Jehovah no nkorɔfo bɛpaa mu akã wɔ dɛm aber no mu. Obotum aba dɛ, dɛm asɛm yi na ɔbɛhyɛ Gog a ofi Magog ebufuw ma wɔaatow ahyɛ Nyankopɔn no nkorɔfo do dɛ ɔrebɛsɛɛ hɔn nyina kora kora efi asaase do.​—Nyi. 16:21.

15-16. (a) Ebɛn nsɛm na obotum aba dɛ Daniel 11:44, 45 no kã ho asɛm? (b) Ebɛn asɛm na ɔbɔto etsifi afamu hen no nye aman afofor a wɔka Gog a ofi Magog ho no?

15 Bi a, asɛm a n’ano yɛ dzen a Nyankopɔn no nkorɔfo bɛkã nye tow a atamfo bɔtow ahyɛ hɔn do no ho asɛm na wɔakã wɔ Daniel 11:44, 45 no. (Kenkan.) Daniel kãe wɔ hɔ dɛ “nsɛm a ofi boka na kwaamu afamu” no bɛhaw etsifi afamu hen no ma ɔdze “enyiber kɛse” efir edzi. Etsifi afamu hen no bɛpɛ dɛ ‘ɔdwerew nyimpa pii huntuhuntu.’ Obotum aba dɛ “nyimpa pii” a nkɔnhyɛ no kãe no bɛyɛ Jehovah no nkorɔfo. * Bi a tow a wɔbɔtow ahyɛ Nyankopɔn no nkorɔfo do no, dza otwa tun koraa ho asɛm na Daniel rekã wɔ nkɔnhyɛ yi mu.

16 Sɛ etsifi afamu hen no nye wiadze ahendzi a aka no tow hyɛ Nyankopɔn no nkorɔfo do a, ɔnnkɛyɛ adze nyina do Tumfo Nyankopɔn no abodwee. Iyi na ɔdze Har-Magedon kõ no bɛba. (Nyi. 16:14, 16) Dɛm ɔkõ yi mu no, wɔbɛsɛɛ etsifi afamu hen no afora aman ahorow a wɔka bɔ mu yɛ Gog a ofi Magog no, na “obiara rommboa no.”​—Dan. 11:45.

Har-Magedon kõ no mu no, Jesus Christ nye no sor dɔm no bɛsɛɛ Satan no wiadze bɔn yi na wɔaagye Nyankopɔn no nkorɔfo nkwa (Hwɛ nkyekyɛmu 17)

17. Woana nye Michael, “ɔsafohen” a wɔakã noho asɛm wɔ Daniel 12:1 no, na ebɛnadze na ɔyɛ?

17 Asɛm a odzi hɔ wɔ Daniel no nkɔnhyɛ no mu no ma yehu pii fa mbrɛ wobesi asɛɛ etsifi afamu hen no na aman afofor a wɔka noho no nye mbrɛ wobesi agye hɛn nkwa no ho. (Kenkan Daniel 12:1.) Dɛm kyerɛwnsɛm yi kyerɛ dɛn? Michael yɛ dzin fofor a wɔdze frɛ Christ Jesus a ɔyɛ hɛn Hen a oridzi tum no. Ofi afe 1914 a wɔdze Ahendzi no sii hɔ wɔ sor no, oegyina hɔ ama Nyankopɔn no nkorɔfo. Ɔnnkɛkyɛr, ‘ɔbɔsoɛr egyina’ anaadɛ ɔbɛsɛɛ n’atamfo wɔ Har-Magedon kõ no mu. Daniel kãa “ahohiaber” a ɔyɛ hũ papaapa wɔ nyimpa abakɔsɛm mu ho asɛm. Dɛm ɔkõ yi na ɔbɛyɛ adzeyɛ a otwa tun wɔ dɛm ahohiaber no mu. John no nkɔnhyɛ a wɔayɛ ho kyerɛwtohɔ wɔ Nyikyerɛ nwoma no mu so kã mber a odzi Har-Magedon kõ no enyim no ho asɛm dɛ ɔyɛ “ahohia kɛse.”​—Nyi. 6:2; 7:14.

ANA ‘WƆBƐKYERƐW WO DZIN WƆ NWOMA NO MU’?

18. Ebɛnadze ntsi na yebotum dze ahotodo ahwɛ daakye kwan?

18 Daniel na John nyina kãa dɛ Jehovah na Jesus bɛgye hɔn asomfo nkwa wɔ ahohiahia kɛse no mu. Ntsi, yebotum dze ahotodo ahwɛ daakye kwan. Daniel kãa dɛ hɔn a wobenya nkwa no bɛyɛ hɔn a ‘wɔakyerɛw hɔn edzin wɔ nwoma no mu.’ (Dan. 12:1) Ebɛnadze na yɛbɛyɛ ama wɔaakyerɛw hɛn edzin wɔ dɛm nwoma no mu? Ɔsɛ dɛ yɛda no edzi kofee dɛ yɛwɔ Jesus, Nyankopɔn Eguambaa no mu gyedzi. (John 1:29) Ɔsɛ dɛ yehyira hɛnho do ma Nyankopɔn na yɛbɔ esu. (1 Pet. 3:21) Afei so, ɔsɛ dɛ yɛyɛ dza yebotum biara boa nkorɔfo ma wosũa Jehovah ho adze dze kyerɛ dɛ yɛtaa Nyankopɔn n’Ahendzi no ekyir.

19. Ndɛ, ebɛnadze na ɔsɛ dɛ yɛyɛ, na ebɛnadze ntsi a?

19 Ndɛ nye ber a ɔsɛ dɛ yenya gyedzi wɔ Jehovah nye n’ahyehyɛdze a n’asomfo anokwafo wɔ mu no mu. Ndɛ nye ber a ɔsɛ dɛ yɛtaa Nyankopɔn n’Ahendzi no ekyir. Sɛ yɛyɛ dɛm a wɔbɛgye hɛn nkwa aber a Nyankopɔn n’Ahendzi no resɛɛ etsifi afamu hen no nye anaafo afamu hen no.

NDWOM 149 Konyimdzi Ndwom

^ nky. 5 Ndɛ, woana nye ‘etsifi afamu hen no,’ na ebɛn kwan do na wɔbɛsɛɛ no? Sɛ yenya nsɛmbisa yi ho mbuae a, obotum ahyɛ hɛn gyedzi dzen, na aaboa hɛn ma yeesiesie hɛnho ama nsɔhwɛ a ɔrennkyɛr yebehyia wɔ ahohiahia kɛse no mu no.

^ nky. 12 Sɛ epɛ Daniel 2:36-45 nye Nyikyerɛ 13:1, 2 ho nkyerɛkyerɛmu a ɔkɔ ekyir a, hwɛ Ɔweɔn-Aban June 15, 2012, Twi dze no, nkr. 7-11, 12-13, 14-18, nye 19 no.