1, 2. ¿Kasa wekirajaainjatka anain sünain ekirajaayakat tüü?

SÜNAINJEE tü kasa alatakat maaʼulu yaa, wayaawata aaʼu sülüʼülaain maʼin sükalia süpüla sajaʼttüinjatüin tü kasakat süpüshuaʼa. Soʼu palitchon kaʼi, Jeʼwaa otta Jesukürisüto najaʼttireerü sukuwaʼipa naluwataaya na wayuu ayoutakana süchiki Nuluwataaya Maleiwa. Süpülapünaa sülatüin tia, chi aluwataai palaajeʼewaikai otta chi aluwataai uuchijeʼewaikai ayateenaʼaya paʼünüüwajiraain naya otta ashuteena saaʼu nupueulose Maleiwa.

² Sünain ekirajaayakat tüü, wekirajaajeerü anain tü pütchi aküjünakat suluʼu Daniel 11:40–12:1. Wekirajaajeerü achiki jaralin chi aluwataai palaajeʼewaikai maaʼulu yaa otta jamüsü nnojoluinjatka mmoluwaain waaʼin seema tü müliaa weʼreetkat mapeena.

3, 4. ¿Jarai chi aluwataai palaajeʼewaikai maaʼulu yaa otta jamüsü watüjaaka saaʼu tia?

³ Sajaʼttapa tü kanüliakat Unión Soviética soʼu 1991, na aʼyataashiikana nümüin Jeʼwaa kepiakana suluʼu tia mmakat, akaalinjünapünaashii naya motsomüin süka taashipünaain nakuwaʼipa (Dan. 11:34). Suluʼujee tia, mapüleeitpa namüin aküjaa pütchi na aʼyataashiikana nümüin Jeʼwaa süka nnojoluitpain süpülajünüin noulia. Soʼu palitchon juya, watta naalii na anoujashii kepiakana suluʼu tü mma suluwataakalü aaʼu tü kanüliakat Unión Soviética. Shiasaʼa süchikijee jeʼra juya, Rusia otta na sümaajanakana, nayainnapa chi aluwataai palaajeʼewaikai. Maʼaka wekirajaain sünain ekirajaaya 19, eesü apünüinsü kasa naaʼinrajatka wanee aluwataai süpüla niainjachin chi aluwataai palaajeʼewaikai jee niale chi aluwataai uuchijeʼewaikai: palajana, müliainjatü maʼin nupueulose Jeʼwaa nutuma, piama, sünainjee tü naaʼinrakat sümüin nupueulose Maleiwa, jaʼyasü naaʼu nüʼürülain Maleiwa jee na aʼyataashiikana nümüin otta apünüin, paʼünüwajiraainjachi nia nümaa chi niʼipolokoi.

 ⁴ Wekirajaa süchiki jamüin wayaawataka saaʼu shiain Rusia otta na sümaajanakana chi aluwataai palaajeʼewaikai. Palajana, süpülajüin aküjaa pütchi suulia tü nupueulosekat Jeʼwaa otta müliashii na aʼyataashiikana nümüin sutuma, piama, sünainjee tü kasa saaʼinrakat, jaʼyasü saaʼu süʼürülain Jeʼwaa otta tü nupueulosekat, apünüin, paʼünüüwajiraasü shia nümaa chi aluwataai uuchijeʼewaikai, Gran Bretaña otta Estados Unidos. Wekirajaa sünain jamüin shiaka Rusia otta na sümaajanakana chi aluwataai palaajeʼewaikai.

5. (1) ¿Kasa süküjaka achiki Daniel 11:40-43? (2) ¿Kasa alataka soʼujee tia?

⁵ (Paashajeʼera Daniel 11:40-43). Pütchikat tüü, süküjain wamüin süchiki tü alatajatkat sülüʼütpa süpüla sajaʼttüin tü kasakalüirua. Wetsiikulokalüirua tüü, aashajaasü süchiki tü atkawaa eekat nutuma chi aluwataai palaajeʼewaikai nümaa chi aluwataai uuchijeʼewaikai. Anuu tü nümakat Daniel süchiki tia: «Sülüʼütpa süpüla sajaʼttüin kasakat süpüshuaʼa, paünüwajirajeechi chi aluwataai uuchijeʼewaikai nümaa [...] chi aluwataai palaajeʼewaikai», «asoniraajeena naya» (Dan. 11:40; noota).

6. ¿Jamüsü watüjaaka saaʼu ayatüin paʼünüüwajiraain chi aluwataai palaajeʼewaikai nümaa chi aluwataai uuchijeʼewaikai?

⁶ Ayatüshia paʼünüüwajiraain chi aluwataai palaajeʼewaikai nümaa chi aluwataai uuchijeʼewaikai shiiʼiree kojutuinjanain maʼin naya atumawaa sainküin mmakat. Jamüsüjaʼa süchikijee tü kanüliakat Segunda Guerra Mundial, alaülaajaasü Unión Soviética otta na sümaajanakana saaʼu waneirua mma chaa Europa. Shiasaʼa suluʼujee tia, chi aluwataai uuchijeʼewaikai asakaajiraashi nia sümaa waneirua mma süpüla nakaalinjiraain eepa wanee atkawaa. Naikaleʼeraka sukuwaʼipa tü kanüliakat OTAN. Eejiraashii maʼin naya piamashiikana aluwataalii. Müsüjeseʼe wattain maʼin saalii tü nneerü nojutakat süpülamüin nakumajüin wainma naʼapüla. Jamüsüjaʼa eere wanee kasachiki suluʼu wanee mma, nnojoishii paaʼinwain naya piamashiikana aluwataalii. Eeshi chi wanaawakai aaʼin nümaa chi sülaülakai mma otta chi wane, wanaawasü naaʼin namaa na niʼipolokana chi sülaülakai mma. Shiaʼaya naaʼinraka tia chaa África, Asia otta América Latina. Aliʼrajiraashi chi aluwataai palaajeʼewaikai nümaa chi uuchijeʼewaikai sünainjee tü programa nakumajakat suluʼu computador süpüla sümuloulin nanneetse otta sumojujaain sukuwaʼipa aluwatawaa natuma. Maʼaka nüküjain shia Daniel, ayatüsia müliain nupueulose Maleiwa nutuma chi aluwataai palaajeʼewaikai (Dan. 11:41).

7. ¿Kasa wayu «tü Mma Anakat maʼin»?

⁷ Saashin Daniel 11:41, ashuteechi chi aluwataai palaajeʼewaikai saaʼu «tü Mma Anakat maʼin». ¿Jarat tia mmakat? Sümaiwa paala, «shia saʼanasia süpüshuaʼale tü mmakalüirua» münapuʼusü Israel (Ezeq. 20:6). Anasü maʼin tia mmakat süka nuʼwaajünapuʼuin Jeʼwaa suluʼu. Shiasaʼa soʼujee tü Pentecostés eejatkat soʼu juyaka 33, nnojoluitpa shiain wanee mma tü aashajaanakalü achiki. Süka jamüin, sainküinshii mmakat süpüshuaʼa na aʼyataashiikana nümüin Jeʼwaa. «Tü Mma Anakat maʼin» maaʼulu yaa, shia tü saaʼinrakat nupueulose Jeʼwaa maʼaka saaʼin tü outkajawaakat jee tü aküjaakat pütchi.

8. ¿Kasa naaʼinraka chi aluwataai palaajeʼewaikai süpüla nushutuin saaʼu «tü Mma Anakat maʼin»?

⁸ Maaʼutpünaa yaa, chi aluwataai palaajeʼewaikai ashutushi kojuyatua saaʼu «tü Mma Anakat maʼin». Wanaa sümaa naluwataain na kanüliakana nazi saaʼu Alemania, nayainnapa chi aluwataai palaajeʼewaikai. Jamüsüjaʼa soʼunnaa tü kanüliakat Segunda Guerra Mundial, ashutusü shia saaʼu «tü Mma Anakat maʼin» wanaa  sümaa müliain maʼin sutuma na aʼyataashiikana nümüin Jeʼwaa otta eein na suʼutakana aaʼin. Süchikijee tia atkawaakat, niaichipa chi aluwataai palaajeʼewaikai tü kanüliakat Unión Soviética. Ashutushi nia saaʼu «tü Mma Anakat maʼin» wanaa sümaa müliain maʼin nutuma na aʼwaajakana Jeʼwaa jee namaanüin Siberiamüin.

9. Maaʼulu yaa, ¿kasa saaʼinraka Rusia otta na sümaajanakana süpüla nashutüin saaʼu «tü Mma Anakat maʼin»?

⁹ Maaʼulu yaa, Rusia otta na sümaajanakana ashutüshii saaʼu «tü Mma Anakat maʼin». Süka shiaitpain Rusia chi aluwataai palaajeʼewaikai maaʼulu yaa, süpülajüin naʼyataain na aküjaliikana pütchi nüchiki Jeʼwaa soʼujee 2017 otta watta naalii na wawalayuu püreesakana sutuma. Süpülajüin tü karaloʼuta eekat wamaʼana maʼaka saaʼin tü Wiwüliakat Traducción del Nuevo Mundo. Otta alaülaajaasü shia saaʼu tü Weteet chajatkat Rusia, saaʼu tü piichi outkajaaleekat jee saaʼu tü piichi süpülajatkat tü outkajawaakat miyoʼu. Suluʼujee tia, soʼu tü juyakat 2018 nayaawata aaʼu na Laülaashii Jülüjakana Aaʼin na Aküjaliikana pütchi shiain Rusia otta na sümaajanakana chi aluwataai palaajeʼewaikai. Nnojoishii waya eʼrüliin wayuumüin namüin na sülaülashiikana mma jee nnojotsü wachajaain sukuwaʼipa süpüla neeʼiratünüinjanain, jaʼitashii müliain waya natuma. Shiapejeʼe waaʼinrüin tü sümakat tü Wiwüliakat, wachuntuin nümüin Maleiwa naaʼu «napüshua eekai laülaain saaʼu wayuu». Shialeekajaʼa watüjaale saaʼu naneeküinjanain wanee kasa anainjatka atuma wakuwaʼipa sünain aʼyatawaa nümüin Maleiwa (1 Tim. 2:1, 2).

10. ¿Kasa wayaawateetka anainjee müleka niyamünneechire chi aluwataai uuchijeʼewaikai nutuma chi aluwataai palaajeʼewaikai?

¹⁰ Tü aküjünakat suluʼu Daniel 11:40-45 nia saashajaaka maʼin achiki chi aluwataai palaajeʼewaikai. ¿Ayamünneechiche chi aluwataai uuchijeʼewaikai nutuma chi aluwataai palaajeʼewaikai? Nnojo. Eejeechi chi aluwataai uuchijeʼewaikai najaʼttirapa Jeʼwaa otta Jesuu sukuwaʼipa naluwataaya na sülaülashiikana mma soʼu Armagedón (Alat. Map. 19:20). ¿Jamüsü watüjaaka saaʼu tia? Wekirajaa sünain tü pütchi aküjünakat suluʼu tü karaloʼutakat Daniel otta Alateetkat Mapeena.

11. ¿Kasa kayaawaseka tü aküjünakat suluʼu Daniel 2:43-45? (Piirakaa sümüin tü ayaakuaa sünainkat süta tü rewiisütakat).

¹¹ (Paashajeʼera Daniel 2:43-45). Niʼrüin Daniel wanee ayaakuaa miyoʼu maʼin aainjuushi süka ooro, pülata, cobre, pootshi, kachueera jee waneirua kasa. Waneʼewai shiʼipa tia ayaakuaakat, shiyaawase sukuwaʼipa aluwatawaa natuma na sülaülashiikana mma eere eein na aʼyataashiikana nümüin Maleiwa. Tü ooʼulii atüküüshikat süka pootshi sümaa kachueera shiyaawasesü sukuwaʼipa aluwatawaa sutuma Gran Bretaña otta Estados Unidos. Naashin Daniel, ayateeria eein Gran Bretaña otta Estados Unidos najaʼttirapa Maleiwa sukuwaʼipa naluwataaya na wayuukana.

12. (1) ¿Kasa kayaawaseka tü akaratshikat nikii chi wanülüükai? (2) ¿Jamüsü watüjaainjatka saaʼu tia?

¹² Nüküjain chi aluwataaushikai Juan nachiki waneirua aluwataalii aluwataakana saaʼu waneirua mma eere eein na aʼyataashiikana nümüin Jeʼwaa. Naya aluwataaliikana nia chi wanülüü akaratshikai ekii nüküjakai achiki Juan. Tü akaratshikat nikii chia wanülüükai, shia tü mmakat Gran Bretaña otta Estados Unidos. Tü akaratshikat nikii chia wanülüükai ayateeria shia aluwataain nüntapa Jesuu otta na nümaajanakana sünain ajaʼttiraa shia. Yüütaleejeeria shia nutuma nümaʼaleʼeya chi wanülüükai. Sükajee tia, wayaawata aaʼu nnojoleerüin eein sooʼomüin tü akaratshisükat nikii chi wanülüükai (Alat. Map. 13:1, 2; 17:13, 14). *

13, 14. (1) ¿Jarai chi kanüliakai «Gog chi chejeʼewaikai Magog»? (2) ¿Kaseerü naashichijaaka anainjee sooʼomüin nupueulose Jeʼwaa?

¹³ Sünainjee tü nüshajakat Ezequiel, wayaawatüin saaʼu tü kasa alatajatkat nümüin chi aluwataai palaajeʼewaikai jee chi uuchijeʼewaikai sülüʼütpa nakalia süpüla najaʼttinnüin. Tü pütchi aküjünakat suluʼu Ezequiel 38:10-23; Daniel 2:43-45; 11:44–12:1; otta Alateetkat Mapeena 16:13-16, 21 eesü süpüla wanaawain tü saashajaakalü achiki. Mülejeʼe tia, anuu tü alatajatkat.

¹⁴ Suʼttapa tü mülia miyoʼusükat, oonoojeena shikiira nupueulose Jeʼwaa «napüshua na sülaülashiikana mma» (Alat. Map. 16:13, 14; 19:19). Suluʼu tü Wiwüliakat, «Gog chi chejeʼewaikai Magog» münüshii naya sülaülashiikana mma (Ezeq. 38:2). Naya sülaülashiikana mma ashuteena saaʼu nupueulose Maleiwa jee nachajaajeerü sukuwaʼipa süpüla najaʼttirajatüin shia. ¿Jamüsü meetka tia natuma? Niʼrüin Juan tü alatajatkat namüin na sülaülashiikana mma. Aʼitaa meeria wanee juya sünain miyoʼuyuuin maʼin tü shiyeeloinkat. Tia juyakat, eesüjaʼa shiale shiyaawase tü pütchi naküjainjatkat na aʼyataashiikana nümüin Jeʼwaa süchiki süsalainjatüin saainjala wayuu nutuma. Sünainjee tia pütchi naküjeetkat, eeshijaʼa naashichijaajeechire Gog chi chejeʼewaikai Magog otta nushutuin saaʼu nupueulose Maleiwa süpüla najaʼttirajanain naya saaʼujee tü Mmakat (Alat. Map. 16:21).

15, 16. (1) ¿Kasache saashajaaka achiki Daniel 11:44, 45? (2) ¿Kaseerü alataka nümüin chi aluwataai palaajeʼewaikai otta nümüin «Gog chi chejeʼewaikai Magog»?

¹⁵ Tü pütchi naküjeetkat na aʼyataashiikana nümüin Jeʼwaa süchiki süsalainjatüin saainjala wayuu nutuma otta nashutapa na sülaülashiikana mma saaʼu nupueulose Jeʼwaa, eesüjaʼa shiale tü aküjünakalü achiki suluʼu Daniel 11:44, 45 (paashajeʼera). Suluʼu tia pütchikat, nüküjain Daniel shapaajeerüin naaʼin chi aluwataai palaajeʼewaikai sünainjee tü naapeetkalü achiki wüinpüjee jee palaajee. Jashicheechi maʼin nia sünainjee tia, nuʼuneechika süpüla najaʼttirüin wainma wayuu. Naya wainmakana wayuu eeshiijaʼa nayale na aʼyataashiikana nümüin Jeʼwaa. * Eesüjaʼa shiale naashajaain achiki Daniel sushutünapa aaʼu nupueulose Jeʼwaa süpülapünaa Armagedón.

 ¹⁶ Nushutapa chi aluwataai palaajeʼewaikai otta na sülaülashiikana mma, naashichijeʼereechi chi Maleiwa pülashikai maʼin otta oʼtteerü tü atkawaa kanüliakat Armagedón (Alat. Map. 16:14, 16). Soʼu tia, ajaʼttinneechi chi aluwataai palaajeʼewaikai otta nnojoleerü jaralüin akaalinjain nia (Dan. 11:45). Akaweeria neʼe tü alatakat namüin na sülaülashiikana mma, «chi Gog chejeʼewaikai Magog» münakana.

17. (1) ¿Jarai chi Miguel aküjünakai achiki suluʼu Daniel 12:1? (2) ¿Kasa naaʼinraka maaʼulu otta kaseerü naaʼinraka mapeena?

¹⁷ (Paashajeʼera Daniel 12:1). Sünain pütchikat tüü, aküjünüsü wamüin sooʼomüin süchiki tü aaʼinnajatkat süpüla najaʼttinnüin chi aluwataai palaajeʼewaikai namaʼaleʼeya na nümaajanakana. Jee müsia aküjünüsü süchiki tü aaʼinnajatkat wapüleerua süpüla woʼtteʼennüin. ¿Kasa süküjeeka achiki wetsiikulokot tüü? Miguel shia wanee suwalaʼata nünülia Kürisüto Jesuu, chi aluwataakai waaʼu. Müshi shaʼwatakai naaʼin sünain akaalinjaa nupueulose Jeʼwaa soʼujee 1914 wanaa sümaa süikaleʼennüin sukuwaʼipa Nuluwataaya chaa iipünaa. Soʼu palit kaʼi, meechi nütamaakai aaʼin soʼu Armagedón süpüla najaʼttirüin na nüʼünüükana. Tia, shia tü müliaa alanaʼaleekat maʼin naashin Daniel jee tü müliaa miyoʼusükat naashin Juan (Alat. Map. 6:1, 2; 7:14).

18. ¿Jamüsü nnojoluinjatka shapaain waaʼin sutuma tü alatajatkat mapeena?

¹⁸ Nüküjain Daniel otta Juan noʼttaajeenain süchikijee tü müliaa miyoʼusükat na aʼyataashiikana nümüin Jeʼwaa otta nümüin Jesuu. Müsüjeseʼe nnojoluinjatüin shapaain waaʼin jaʼitasü kasain alatüin. Naashin Daniel, ashajüneerü suluʼu tü karaloʼuta kaluʼukot nanülia na katüinjanakana oʼu nanülia na oʼttaainjanakana (Dan. 12:1). ¿Kasa waaʼinrajatka süpüla süshajünüin wanülia suluʼu tia karaloʼutakat? Kanoulainjana waya nünain Jesuu, chi anneetchon nüjünalakai Maleiwa (Juan 1:29, TNM). Waapüinjatü waaʼin nümüin Maleiwa otta woutiisainjana waya (1 Ped. 3:21). Jee müsia, wekirajüinjatü wayuu nüchiki Maleiwa. Waaʼinrüle tia, kojutusü wamüin sukuwaʼipa Nuluwataaya.

19. (1) ¿Kasa waaʼinrüinjatka maaʼulu yaa? (2) ¿Jamüsü waaʼinrajatka tia?

¹⁹ Weʼitaainjatü maʼin waaʼin nünain Jeʼwaa jee sünain tü nupueulosekat. Aʼyataainjana maʼin waya nümüin Maleiwa maaʼutpünaa yaa süka kojutuin maʼin wamüin sukuwaʼipa Nuluwataaya. Müle shia watuma, oʼttaajeena waya najaʼttirapa Maleiwa chi aluwataai palaajeʼewaikai otta chi aluwataai uuchijeʼewaikai.