1-2. Gịnị ka anyị ga-eleba anya na ya n’isiokwu a?

E NWERE ọtụtụ ihe mere obi ji sie anyị ike ugbu a karịa mgbe ọ bụla ọzọ na anyị bi ná ngwụcha nke oge ikpeazụ. N’oge na-adịghị anya, Jehova na Jizọs Kraịst ga-ebibi ọchịchị niile na-emegide Alaeze Chineke. Ma tupu nke ahụ emee, eze ugwu na eze ndịda ga na-amarịta aka, ha ga na-emegidekwa ndị Chineke.

² N’isiokwu a, anyị ga-eleba anya n’amụma dị na Daniel 11:40–12:1. Anyị ga-amata onye bụ́ eze ugwu ugbu a, kwuokwa ihe mere ụjọ ekwesịghị ịtụ anyị maka nsogbu ndị ga-abịara anyị n’ọdịnihu.

3-4. Ònye bụ eze ugwu taa? Kọwaa.

³ Mgbe Sọviet Yuniọn dachara n’afọ 1991, ‘e nyetụụrụ’ ndị Chineke nọ n’ebe ahụ aka, ya bụ, ha nweretụụrụ onwe ha. (Dan. 11:34) N’ihi ya, ha nweere onwe ha ikwusa ozi ọma. Ọ dịghị anya, ndị nkwusa e nwere ná mba ọchịchị Kọmunist na-achị eruo ọtụtụ narị puku. Ka oge na-aga, Rọshịa na mba ndị na-akwado ya ghọrọ eze ugwu. Dị ka anyị kwuru n’isiokwu bu nke a ụzọ, e nwere ihe atọ e ji amata ọchịchị bụ́ eze ugwu ma ọ bụ eze ndịda. Ha bụ: (1) ọ ga-emegide ndị na-efe Chineke, (2) otú o si emeso ndị na-efe Chineke ga-egosi na ọ kpọrọ Jehova na ndị ya asị, nakwa (3) ya na eze nke ọzọ ga na-amarịta aka.

 ⁴ Lee ihe atọ mere anyị ji kwuo na ọ bụ Rọshịa na mba ndị na-akwado ya bụ eze ugwu taa. (1) Ha na-emegide ndị Chineke. Ha machiri ọtụtụ puku ụmụnna anyị bi n’ebe ha na-achị ikwusa ozi ọma, na-akpagbukwa ha. (2) Ihe ndị a ha na-eme gosiri na ha kpọrọ Chineke na ndị ya asị. (3) Ha na eze ndịda, bụ́ Briten na Amerịka, na-amarịtakwa aka. Ka anyị lee otú Rọshịa na mba ndị na-akwado ya si bụrụ eze ugwu.

5. Olee oge e kwuru okwu ya na Daniel 11:40-43, gịnịkwa ga-eme n’oge ahụ?

⁵ Gụọ Daniel 11:40-43. Ihe e kwuru n’amụma a na-eme ka anyị mata ihe ga-eme n’oge ikpeazụ. Ọ kọwara otú eze ugwu na eze ndịda ga-esi na-asọrịta mpi. Dị ka Daniel buru n’amụma, n’oge ikpeazụ, eze ndịda na eze ugwu “ga-asọrịta mpi.”—Dan. 11:40.

6. Olee ihe ndị gosiri na eze abụọ ahụ na-asọrịta mpi?

⁶ Eze ugwu na eze ndịda ga na-amarịta aka n’ihi na nke ọ bụla n’ime ha chọrọ ịbụ ọchịchị kacha ike n’ụwa. Dị ka ihe atụ, chegodị ihe mere mgbe a lụchara Agha Ụwa nke Abụọ, mgbe Sọviet Yuniọn na mba ndị na-akwado ya chịwara ọtụtụ mba na Yurop. Ihe a mere ka eze ndịda na mba ndị ọzọ kwekọrịta ijikọ ndị agha ha iji megide eze ugwu. A kpọrọ ha NATO. Eze ugwu na eze ndịda na-emefu nnukwu ego iji mee ka ndị agha ha ka nke ibe ha. Eze ugwu lụsoro eze ndịda agha. Otú o si mee ya bụ na ọ kwadoro ndị iro eze ndịda n’Afrịka, Eshia, nakwa na Latịn Amerịka n’agha ha lụrụ. N’afọ ndị na-adịbeghị anya, Rọshịa na mba ndị na-akwado ya esiela ezigbo ike n’ụwa. Ha na-ejikwa kọmputa alụso eze ndịda ọgụ. Ndị eze abụọ ahụ na-ebo ibe ha ebubo na ha na-eji kọmputa eme ka ibe ha na-emefu ego, na-ejikwa ya etinye aka na ndọrọ ndọrọ ọchịchị ha. Eze ugwu na-alụsokwa ndị Chineke ọgụ otú ahụ Daniel buru n’amụma.—Dan. 11:41.

7. Gịnị bụ “ala nke Ihe Ịchọ Mma” ahụ?

⁷ Daniel 11:41 kwuru na eze ugwu ga-abanye “n’ala nke Ihe Ịchọ Mma.” Gịnị bụ ala ahụ? N’oge ochie, ọ bụ ala Izrel. E weere ya ka ala kacha ala niile mma. (Ezik. 20:6) Ma, ihe mere o ji bụrụ ala kacha mma bụ na ọ bụ ebe a na-anọ efe Jehova. Kemgbe Pentikọst afọ 33, “ala” ahụ abụghịzi otu mba n’ihi na ndị na-efe Jehova nọzi n’ebe niile n’ụwa. Taa, “ala nke Ihe Ịchọ Mma” ahụ bụ ihe niile ndị Jehova na-eme n’ofufe ya, dị ka ịga ọmụmụ ihe na ikwusa ozi ọma.

8. Olee otú eze ugwu si banye “n’ala nke Ihe Ịchọ Mma”?

⁸ N’oge ikpeazụ, eze ugwu abanyela “n’ala nke Ihe Ịchọ Mma” ahụ ọtụtụ ugboro. Dị ka ihe atụ, mgbe ọchịchị ndị Nazi nke Jamani bụ eze ugwu, karịchaa, mgbe a na-alụ Agha Ụwa nke Abụọ, ọ banyere “n’ala nke Ihe Ịchọ Mma.” Otú o si mee ya bụ na ọ kpagburu ndị Chineke ma gbuo ha. Mgbe a lụchara Agha Ụwa nke Abụọ, Sọviet Yuniọn ghọrọ eze ugwu. Ọ banyere “n’ala nke Ihe Ịchọ Mma.” Otú o si mee ya bụ na ọ kpagburu ndị Chineke ma chụpụ ha n’ebe ha bi.

9. N’afọ ndị na-adịbeghị anya, olee otú Rọshịa na mba ndị na-akwado ya si banye “n’ala nke Ihe Ịchọ Mma”?

 ⁹ N’afọ ndị na-adịbeghị anya, Rọshịa na mba ndị na-akwado ya banyere “n’ala nke Ihe Ịchọ Mma.” Olee otú ha si mee ya? N’afọ 2017, Rọshịa machiri ọrụ ndị Jehova, tụọkwa ụfọdụ ụmụnna anyị mkpọrọ. Ọ machiri akwụkwọ anyị, ma Baịbụl Nsụgharị Ụwa Ọhụrụ, jichiekwa alaka ụlọ ọrụ, Ụlọ Nzukọ Alaeze na Ụlọ Mgbakọ anyị niile dị na Rọshịa. Mgbe o mechara ihe a niile, Òtù Na-achị Isi kwuru n’afọ 2018 na ọ bụ Rọshịa na mba ndị na-akwado ya bụ eze ugwu. Ndị Jehova anaghị agba ọchịchị mgba okpuru ma ọ bụkwanụ na-achọ ka a gbanwee ya, ma mgbe ọ na-akpagbu ha. Kama nke ahụ, ha na-eme ihe Baịbụl kwuru, nke bụ́ ka ha na-ekpe ekpere maka “ndị niile nọ n’ọkwá dị elu,” karịchaa, mgbe ha na-ekpebi ihe ndị nwere ike ịgbasa ofufe anyị na-efe Chineke.—1 Tim. 2:1, 2.

10. Eze ugwu ọ̀ ga-emeri eze ndịda? Kọwaa.

¹⁰ Amụma e buru na Daniel 11:40-45 kacha kwuo gbasara eze ugwu. Ọ̀ pụtara na eze ugwu ga-emeri eze ndịda? Mba. Eze ndịda ka ga-adị ruo mgbe Jehova na Jizọs ga-ebibi ọchịchị ụmụ mmadụ n’Amagedọn. (Mkpu. 19:20) Gịnị mere anyị ji kwuo otú ahụ? Ka anyị lee ihe amụma dị na Daniel na nke dị ná Mkpughe gosiri.

11. Gịnị ka amụma e buru na Daniel 2:43-45 na-egosi? (Kọwaa ihe e sere n’ihu Ụlọ Nche a.)

¹¹ Gụọ Daniel 2:43-45. Daniel onye amụma kọwara otu nnukwu ihe oyiyi e ji ihe dị iche iche kpụọ. Akụkụ dị iche iche nke ihe oyiyi ahụ nọchiri anya ọchịchị chịrị mba e nwere ọtụtụ ndị na-efe Chineke. Ha chịrị n’oge dị iche iche. E ji ígwè na ụrọ kpụọ ụkwụ ya. Ụkwụ ya ahụ nọchiri anya ọchịchị nke ikpeazụ bụ́ Briten na Amerịka. Amụma a na-egosi na Briten na Amerịka ga na-achị ruo mgbe Alaeze Chineke ga-abịa bibie ọchịchị ụmụ mmadụ niile.

12. Gịnị ka isi nke asaa nke anụ ọhịa ahụ nọchiri anya ya, gịnịkwa mere ịmata ya ji dị mkpa?

¹² Jọn onyeozi kwukwara gbasara ọchịchị ndị chịrị mba e nwere ọtụtụ ndị na-efe Jehova. Jọn kọwara ọchịchị ndị a ka anụ ọhịa nwere isi asaa. Isi ya nke asaa nọchiri anya Briten na Amerịka Bụ́ Mba Abụọ Jikọrọ Aka Na-achị Ụwa. Ịmata isi nke asaa ahụ dị mkpa n’ihi na anụ ọhịa ahụ agaghị enwe isi ọzọ. Isi nke asaa nke anụ ọhịa ahụ ka ga na-achị mgbe Kraịst na ndị mmụọ ozi ya ga-abịa bibie ya na anụ ọhịa ahụ niile. *—Mkpu. 13:1, 2; 17:13, 14.

13-14. Ònye bụ “Gọg nke ala Megọg,” gịnịkwa nwere ike ime ka ọ lụsowe ndị Chineke ọgụ?

¹³ Amụma e dere n’Ezikiel mere ka anyị mata ihe ụfọdụ nwere ike ime tupu e bibie eze ugwu na eze ndịda. O yiri ka amụma e buru n’Ezikiel 38:10-23; Daniel 2:43-45; 11:44–12:1; na Mkpughe 16:13-16, 21 ọ̀ na-ekwu banyere ihe ga-eme n’otu oge. Ọ bụrụ otú ahụ, anyị ga-atụ anya na ihe ndị na-esonụ ga-eme.

¹⁴ Oké mkpagbu malitechaa, “ndị eze nke elu ụwa dum mmadụ bi” ga-ejikọ  aka. (Mkpu. 16:13, 14; 19:19) Mba ndị ahụ jikọrọ aka ka Baịbụl kpọrọ “Gọg nke ala Megọg.” (Ezik. 38:2) Ha ga-alụso ndị Chineke niile ọgụ ma chọọ igbuchapụ ha. Gịnị mere ha ga-eji chọọ ilụso ndị Chineke ọgụ? N’amụma Jọn buru banyere oge a, o kwuru na nnukwu akụ́ mmiri ígwé ga-ada ndị iro Chineke. Akụ́ mmiri ígwé ahụ nwere ike ịnọchi anya ozi amamikpe ndị Jehova ga-ezi. O nwere ike ịbụ ozi ahụ ga-eme ka Gọg nke ala Megọg chọọ ikpochapụ ndị Chineke n’ụwa.—Mkpu. 16:21.

15-16. (a) Olee ihe o nwere ike ịbụ ya ka Daniel 11:44, 45 na-ekwu okwu ya? (b) Gịnị ga-eme eze ugwu na mba ndị ọzọ so na Gọg nke ala Megọg?

¹⁵ O nwere ike ịbụ ozi amamikpe a na ọgụ ikpeazụ a ga-alụso ndị Chineke ka e kwuru okwu ha na Daniel 11:44, 45. (Gụọ ya.) N’ebe ahụ, Daniel kwuru na ‘akụkọ ga-esi n’ebe ọwụwa anyanwụ na ebe ugwu’ ga-enye eze ugwu nsogbu, ya ejiri “ọnụma” pụọ. Ihe ọ ga-ebu n’obi bụ ịga “kpochapụ ọtụtụ ndị ma laa ha n’iyi.” “Ọtụtụ ndị” ahụ nwere ike ịbụ ndị Jehova. * O nwere ike ịbụ na ihe Daniel na-ekwu okwu ya bụ ọgụ ikpeazụ ahụ a ga-alụso ndị Chineke.

¹⁶ Ọgụ a eze ugwu na mba ndị ọzọ ga-alụso ndị Chineke ga-akpasu Onye Pụrụ Ime Ihe Niile ezigbo iwe, meekwa ka agha Amagedọn malite. (Mkpu. 16:14, 16) N’oge ahụ ka a ga-ebibi eze ugwu na mba ndị ọzọ so na Gọg nke ala Megọg. O nweghịkwa onye “ga-enyere ya aka.”—Dan. 11:45.

17. Ònye bụ Maịkel “nnukwu onyeisi ahụ” e kwuru okwu ya na Daniel 12:1, gịnịkwa ka ọ na-eme?

¹⁷ Daniel 12:1 kwuru otú a ga-esi bibie eze ugwu na mba ndị na-akwado ya nakwa otú a ga-esi zọpụta anyị. (Gụọ ya.) Gịnị ka ihe e kwuru n’amaokwu a pụtara? Maịkel bụ aha ọzọ nke Eze anyị na-achị ugbu a bụ́ Jizọs Kraịst. Jizọs “guzo ọtọ n’ihi” ndị Chineke kemgbe afọ 1914 e hiwere Alaeze Chineke  n’eluigwe. N’oge na-adịghị anya, ọ “ga-ebili” ma laa ndị iro Chineke n’iyi n’agha Amagedọn. Agha ahụ ga-abụ ihe ikpeazụ ga-eme n’ihe ndị Daniel kpọrọ “oge ahụhụ” kachanụ e nwetụrụla. Amụma Jọn dị ná Mkpughe kpọrọ ihe ga-eme obere oge tupu Amagedọn “oké mkpagbu.”—Mkpu. 6:2; 7:14.

18. Gịnị mere ụjọ ihe ga-eme n’ọdịnihu ekwesịghị ịtụ anyị?

¹⁸ Daniel na Jọn kwuru na Jehova na Jizọs ga-azọpụta ndị na-ejere ha ozi n’oge oké mkpagbu. N’ihi ya, ụjọ agaghị atụ anyị n’agbanyeghị ihe nwere ike ime mgbe ahụ. Daniel kwuru na ndị a ga-azọpụta bụ ndị ‘e dere aha ha n’akwụkwọ.’ (Dan. 12:1) Gịnị ka anyị ga-eme ka e dee aha anyị n’akwụkwọ ahụ? Anyị ga-eme ihe gosiri na anyị nwere okwukwe na Jizọs bụ́ Nwa Atụrụ Chineke. (Jọn 1:29) Anyị ga-eme baptizim iji gosi na anyị enyefeela Chineke onwe anyị. (1 Pita 3:21) Ihe ọzọ bụ na anyị ga-enyere ndị ọzọ aka ịmara Jehova iji gosi na anyị na-akwado Alaeze Chineke.

19. Gịnị ka anyị kwesịrị ime ugbu a? N’ihi gịnịkwa?

¹⁹ Anyị kwesịrị ịtụkwasị Jehova na nzukọ nke ndị ya obi ugbu a. Ihe a bụ oge anyị kwesịrị ikwado Alaeze Chineke. Anyị mee otú ahụ, a ga-azọpụta anyị mgbe Alaeze Chineke ga-ebibi eze ugwu na eze ndịda.