1-2. Yinki beto ke longoka na artikle yayi?

BETO ke na barezon mingi bubu yayi kuluta na ntama, yina ke lakisá ti beto ke na zingá na ntangu ya mansukina ya yinza yayi. Ntangu me bikana fioti, yina Yehova na Yesu ke kufwa baguvernema nyonso, samu ba ke ba-enemi ya kimfumu ya Nzambi. Avant mambu yayi salama, mfumu ya Nord na mfumu ya Sud ke kontinye na kunwana bawu na bawu, mpe kunwanisa dikanda ya Nzambi.

² Na artikle yayi, beto ke zonzila profesi yina ke na Danyele 11:40–12:1. Beto ke longoka nani ke mfumu ya Nord bubu yayi, mpe ke zonzila samu na yinki beto lenda vanda na kizunu mpe kundima ti, Yehova ke vuukisa beto na nyonso yina lenda kumina beto.

3-4. Nani ke mfumu ya Nord bubu yayi? Zonzila yawu.

³ Na manima ya lufwa ya URSS na 1991, bisadi ya Yehova yina vandá na babwala yina yandi vandá yala, kuzwá mwa ntangu ya liberte. Danyele bokilak’ yawu, “kusadisa ya fioti”. (Dan. 11:34) Ya salá ti ba vanda na liberte ya kupreche mpe kaka na mwa ntangu fioti, baproklamatere kumá mingi na babwala yina vandá na kati ya URSS. Na manima ya mwa bamvula, Russie na babwala yina ke wisaná na yandi (alliés) kumá mfumu ya Nord. Faso me zonzila artikle yina me luta, samu na kukuma mfumu ya Nord to ya Sud, guvernema me lunga kusala bima tatu yayi: 1) Yandi zolá nyokola bisadi ya Nzambi, 2) yandi zolá lakisa na ndyatulu ya yandi ti, yandi ke enemi ya Yehova mpe ya dikanda ya yandi, mpe 3) yandi zolá nwanisa mfumu ya nkaka samu na kuyala yinza.

 ⁴ Beto tala barezon yina ke na natá beto na kuzonza ti bubu yayi, mfumu ya Nord ke Russie na babwala yina ke wisaná na yandi. 1) Ba ke na kotá na mambu ya bisadi ya Yehova, ba ke na niminá kisalu ya predikasion, mpe ba ke na kwamisá mingi bampangi ya beto ya kento na ya bakala, yina ke zingá na babwala yina ba ke yalaka. 2) Ndyatulu ya bawu ke na lakisá ti, ba ke yiina Yehova mpe bisadi ya yandi. 3) Ba ke na sosá kulutila Angleterre mpe États-Unis, yina ke mfumu ya Sud na ngolo. Beto tala yinki Russie na babwala yina ke wisaná na yandi me sala, mpe wa’ faso mambu yina ba me sala ke na lakisá ti ba ke mfumu ya Nord.

5. Wapi bantangu Danyele 11:40-43 ke na zonzilá, mpe yinki ke salama na ntangu yango?

⁵ Tanga Danyele 11:40-43. Kitini ya profesi yayi ke na zonzilá bantangu nyonso ya mansukina. Ya ke na zonzilá faso mfumu ya Nord na mfumu ya Sud ke na nwnisá bampangi. Danyele zonzá ti, na bantangu ya mansukina, mfumu ya Sud na mfumu ya Nord, ke banda “kuyiina bampangi” to “kubula bampangi [bakorne].”—Dan. 11:40; nyp.

6. Wa’ faso bamfumu zole yayi ke na nwanisá bampangi?

⁶ Mfumu ya Sud na mfumu ya Nord, mosi na mosi na bawu ke na sosa kuvanda guvernema yina me lutila ngolo na yinza nyonso. Na kifwani, beto tala yinki salamá na manima ya Guerre Mondiale ya Zole, ntangu URSS banda kuyala na zulu ya kitini ya nene ya Europe. Ni yina natá mfumu ya Sud na kuvukisa bamilitere ya yandi na ya babwala yina ke wisaná na yandi, samu ba vanda na ngolo ya kunwanisa mfumu ya Nord. Kimvuka yango, ba me bokila yawu OTAN (Organization du Traité de l’Atlantique Nord). Mfumu ya Nord na mfumu ya Sud ke na basisá mbongo mingi samu na kusosa kuvanda na armée yina me lutila ngolo. Ba nwanisá mpe bampangi ntangu ba vandá sadisa ba-enemi ya bampangi na ba-guerre na Afrike, Asie, mpe na Amerike ya Sud. Na mwa bamvula me luta, Russie na babwala yina ke wisaná na yandi, me kuma na ngolo ya mingi na yinza nyonso. Ba ke na sadilá mpe ba-ordinatere samu na kunwanisa bampangi, mpe samu na kubebisa ba-ekonomi to bamambu ya politik na babwala ya bampangi. Bawu nyonso zole ke mangá kundima ti, ni bawu ke na salak’ yawu. Mpe faso Danyele zonzilak’ yawu, mfumu ya Nord ke na kontinye kunwanisa dikanda ya Nzambi.—Dan. 11:41.

7. Wapi yina ke “bwala ya kitoko”?

⁷ Danyele 11:41 ke zonzá ti mfumu ya Nord ke kota na kati ya “bwala ya kitoko.” Wapi yina ke bwala yango? Na ntama, ya vandá bwala ya Izraele. Izraele vandá “bwala yina lutilá babwala nyonso na kitoko.” (Ezk. 20:6) Ya vandá kitoko samu ti ni kuna bantu vandá sambilá Yehova. Banda pentecote ya mvula 33 N.B, “bwala ya kitoko” vandá dyaka ve Izraele to kisika ya nkaka na ntoto. Beto me zonza yawu samu ti, bubu yayi, bisadi ya Yehova ke bisika nyonso na ntoto. Na yina, “bwala ya kitoko” bubu yayi, ke ni nyonso yina bisadi ya Yehova ke salá samu na kusambila yandi na balukutakanu ya bawu, mpe na kisalu ya predikasion.

8. Wa’ faso Mfumu ya Nord kotá na kati ya “bwala ya kitoko”?

⁸ Na kati ya bilumbu ya mansukina, mfumu ya Nord me kota bambala mingi na kati ya “bwala ya kitoko.” Na kifwani, na Guerre Mondiale ya Zole ntangu Allemagne ya Hitler kumá mfumu ya Nord, yandi kotá na kati ya “bwala ya kitoko” ntangu yandi kwamisá mpe kufwá bisadi ya Nzambi. Na manima ya Guerre Mondiale ya Zole, URSS kumá mfumu ya Nord, yandi kotá na kati ya “bwala ya kitoko” ntangu yandi kwamisá  bisadi ya Nzambi mpe na ngolo nyonso, yandi natá bawu ntama na bayinzo ya bawu.

9. Na bamvula yina me luta, wa’ faso Russie na babwala yina ke wisaná na yandi kotá na kati ya “bwala ya kitoko”?

⁹ Na mwa bamvula me luta, Russie na babwala yina ke wisaná na yandi kotá mpe na “bwala ya kitoko.” Wa’ faso? Na mvula 2017, Russie niminá balukutakanu ya beto na kisalu ya predikasion, mpe kotisá ndambu ya bisadi ya Yehova na boloko. Yandi niminá mpe mikanda ya beto, na Biblia yina beto ke sadilaka. Dyaka, yandi me botola Béthel ya beto ya Russie mpe ba-salle du Royaume na ba-salle ya Assemblée. Na manima ya mambu nyonso yayi, na mvula 2018 Kimvuka ya bantwadisi (Collège central) zonzá ti Russie, na babwala yina ke wisaná na yandi ke mfumu ya Nord. Kasi, ata ba ke na kwamisá bawu, bisadi ya Yehova ke nwanisá ata guvernema mosi, mpe ke sosá ata fioti ve na kuchange yawu. Ba ke landá malongi ya Biblia ya kusambila samu na “bantu nyonso yina ke na yalá”, mingi-mingi ntangu baguvernema ke baká badesizion yina ke salá ti beto vanda dyaka to ve na liberte ya kusambila Yehova.—1 Tim. 2:1, 2.

10. Mfumu ya Nord ke kufwa kwandi mfumu ya Sud? Zonzila yawu.

¹⁰ Danyele 11:40-45 ke zonzilá mingi mfumu ya Nord. Ya zola zonza ti yandi ke kufwa mfumu ya Sud? Ve. Mfumu ya Sud ke vanda kaka na “luzingu” ntangu Yehova na Yesu ke kufwa baguvernema nyonso ya ntoto na guerre ya Armagedon. (Luz. 19:20) Samu na yinki beto me zonza faso yina? Beto tala yinki ke zonzá profesi ya Danyele na ya Luzabusu.

11. Yinki ke na lakisá Danyele 2:43-45? (Tala foto ya kuverture.)

¹¹ Tanga Danyele 2:43-45. Profesi ya Danyele ke na zonzilá kiteki mosi ya nene yina bitini ya nzutu salamá na bisengo ya bafaso mingi. Mosi na mosi ya bitini ya kiteki yango ke kifwani ya baguvernema na babwala yina bisadi mingi ya Nzambi vandaka. Baguvernema yango yalá mosi na mosi na ntangu ya yawu. Makulu ya kiteki yango salamá na fer na argile. Ya ke kifwani ya guvernema ya nsuka, Angleterre na États-Unis. Profesi yayi zola zonza ti, Angleterre na États-Unis ke kontinye kuyala tii ntangu Kimfumu ya Nzambi ke kufwa baguvernema nyonso ya ntoto.

12. Yintu ya sambwadi ya kibulu ke kifwani ya yinki, mpe samu na yinki ya ke mfunu na kuzaba yawu?

¹² Apotre Yoane zonzilá mpe baguvernema yina vandá yala na zulu ya bisadi ya Yehova. Na profesi ya Yoane, ba me fwanisa baguvernema yango na kibilu yina ke na bayintu sambwadi (7). Yintu ya nsuka ya kibulu yango ke kifwani ya Angleterre na États-Unis. Ya ke mfunu samu ti, ya ke dyaka ve na yintu ya nkaka na manima ya yintu ya sambwadi. Yintu ya kibulu yango ke kontinye kuyala tii ntangu Yesu na armée ya yandi ya mazulu ke kufwa yawu na kibulu nyonso. *—Luz. 13:1, 2; 17:13, 14.

13-14. Nani ke “Gog ya bwala ya Magog,” mpe yinki lenda nata yandi na kunwanisa bisadi ya Nzambi?

¹³ Profesi ya Ezekiele ke zonzilá beto mambu yina ke salama ntangu ba ke kufwa mfumu ya Nord na mfumu ya Sud. Ya ke na talaná ti profesi ya Ezekiele 38:10-23; Danyele 2:43-45; 11:44–12:1; mpe Luzabusu 16:13-16, 21 ke na zonzilá mambu mosi. Si ya ke faso yina, ni yina beto ke na kanisá ke salama.

¹⁴ Na manima ya kubanda ya ntangu ya bampasi ya nene (grande tribulation), “Bamfumu nyonso ya ntoto” ke vukisa bangolo ya bawu samu na kukuma kimvuka mosi. (Luz. 16:13, 14; 19:19) Biblia ke bokilá kuvukana ya makanda  nyonso yina “Gog ya bwala ya Magog.” (Ezk. 38:2) Ba ke nwanisa bisadi ya Nzambi mpe ke sosa kufwa bawu nyonso. Yinki ke nata bawu na kunwanisa beto? Na profesi yina ke zonzilá ntangu ya bampasi ya nene, Apotre Yoane zonzá ti mvula ya matadi ya nene ke kubwa na zulu ya ba-enemi ya Nzambi. Mvula ya matadi yango lenda vanda kifwani ya bajujema ya ngolo, yina bisadi ya Yehova ke mwangisa. Ya lenda vanda ti, nsangu yina ba ke mwangisa ke nata Gog ya Magog na kunwanisa bisadi ya Yehova samu na kusosa kufwa bawu nyonso.—Luz. 16:21.

15-16. a) Wapi bamambu ke na zonzilá Danyele 11:44, 45? b) Yinki ke kumina mfumu ya Nord na babwala ya nkaka yina ke na kati ya Gog ya Magog?

¹⁵ Nsangu yina bisadi ya Nzambi ke mwangisa mpe mbala ya nsuka yina ba-enemi ya Nzambi ke nwanisa bisadi ya yandi, lenda vanda mambu mosi na yina ke zonzilá Danyele 11:44, 45. (Tanga.) Na baverse yayi, Danyele me zonza ti “bansangu yina ke katuká na Est mpe na Nord” ke pesa mfumu ya Nord “nkele ya kulutila.” Yandi ke na dikanisi “ya kufwa mingi.” “mingi” awa lenda vanda bisadi ya Yehova. * Ya lenda vanda ti, Danyele ke na zonzilá mbala ya nsuka yina ba ke nwanisa bisadi ya Yehova.

¹⁶ Ntangu mfumu ya Nord na baguvernema ya nkaka ke nwanisa bisadi ya Nzambi, ya ke pesa Nzambi nkele ya kulutila, mpe guerre ya Armagedon ke banda. (Luz. 16:14, 16) Na ntangu yina, mfumu ya Nord na babwala ya nkaka yina ke na kati ya Gog ya Magog, ba ke kufwa bawu, mpe ya ke vanda “ve na muntu yina ke sadisa bawu”.—Dan. 11:45.

17. Nani ke Mikaele “Mfumu ya nene” yina ke zonzilá Danyele 12:1, mpe yinki yandi ke na salaka?

¹⁷ Danyele 12:1 ke na pesá bansangu mingi na faso ba ke kufwa mfumu ya Nord mpe baguvernema ya nkaka, mpe faso beto ke vuuka. (Tanga Danyele 12:1.) Yinki verse yayi zola zonza? Mikaele ke nkumbu ya nkaka ya Mfumu ya beto, Yesu Kristo. Yandi ke ya “kutelama” samu na bisadi ya Nzambi, banda 1914 ntangu yandi kumá Mfumu ya Kimfumu ya Nzambi na mazulu. Na mwa bilumbu ke kwiza, yandi ke “telama,” to ke kufwa ba-enemi ya yandi  na guerre ya Armagedon. Guerre yayi ke vanda mambu ya nsuka yina Danyele me bokila “Ntangu ya kulutila mpasi” na istware ya bantu. Profesi ya Yoane yina ke na buku ya Luzabusu me bokila ntangu ya avant Armagedon “Ntangu ya bampasi ya nene.”—Luz. 6:2; 7:14.

18. Samu na yinki beto zolá vanda na kizunu na ntima na mantwala ya bamambu nyonso ke kwiza na mantwala?

¹⁸ Danyele na Yoane ke zonzá ti, Yehova na Yesu ke vuukisa bisadi ya bawu na ntangu ya bampasi ya nene. Na yina, beto lenda vanda na kizunu na ntima bubu yayi, mpe na bilumbu ke kwiza. Danyele me zonza ti ba yina ke vuuka, ni ba yina “ba sonika bankumbu ya bawu na buku.” (Dan. 12:1) Yinki beto lenda sala samu ba sonika bankumbu ya beto na buku yango? Beto me bonga kulakisa ti beto ke na kiminu na Yesu, kimeme ya Nzambi. (Yoa. 1:29) Beto zolá pesa luzingu ya beto na Nzambi. (1 Pi. 3:21) Mpe beto me bonga kutula diboko samu na kusala bisalu ya Kimfumu ya Nzambi, na kusadisá bantu na kuzaba Yehova.

19. Yinki beto zolá sala bubu yayi, mpe samu na yinki?

¹⁹ Yayi ke ntangu ya kutula ntima ya beto nyonso na Yehova mpe na organizasion ya yandi ya ntoto. Yayi ke ntangu ya kutula diboko na bisalu ya Kimfumu ya Nzambi. Si beto sala yawu, beto ke kufwa ve ntangu Kimfumu ya Nzambi ke kufwa mfumu ya Nord na mfumu ya Sud.