Yako kaha kuvihande

Yenu kumitwe yavihande

CHIHANDE CHAKULINANGULA 20

Iya Emanyinako “Mwangana waKunote” Makumbi Ano?

Iya Emanyinako “Mwangana waKunote” Makumbi Ano?

“Kukuma chenyi nachikeza, kaha naumwe wauchi mwakamukafwa.”—NDANYE. 11:45.

MWASO 95 Musana Uli Nakumunyikilako Lika

VYUMA NATUSHIMUTWILA *

1-2. Natushimutwila ika muchihande chino?

MAKUMBI ANO, kuli unjiho wauvulu wakusolola nge tuli nakuyoyela kusongo yamakumbi akukuminyina. Kalinwomu Yehova naYesu Kulishitu vanongese jifulumende jize jeji kufumbukilanga Wangana wenyi. Oloze shimbu kanda vyuma kana visoloke, mwangana wakunote namwangana wakusulo navatwalaho lika kuyanjisa vatu jaKalunga.

2 Muchihande chino, natukekesa upolofweto wahali Ndanyele 11:40–12:1. Natumona iya apwa mwangana wakunote, nakushimutwila vyuma vyatela kutulingisa tufwelele ngwetu Yehova mwakatulwila chamokomoko nakala ukalu natukamona.

MWANGANA WAKUNOTE WAMUHYA

3-4. Iya emanyinako mwangana wakunote makumbi ano? Lumbununenu.

3 Omu chakumine chiyulo chavaka-Soviet Union mu 1991, vatu jaKalunga ‘vavakafwileko chindende,’ kulumbununa nge vapwile jino vakulihehwa. (Ndanye. 11:34) Ngocho, vahashile kwambulula, kaha nakushimbula chiku, vaka-kwambulula vavulile chikuma mumafuchi aze apwilenga muchiyulo chavaka-Soviet Union. Kutwala muze, lifuchi lyaRussia navaze veji kulikundwizanga vaputukile kukwata ngolo nakupwa jino mwangana wakunote. Ngana muze twashimutwilanga muchihande chinafumuho, mafuchi aze anemanyinangako mwangana wakunote chipwe wakusulo analinginga vyuma vino: (1) kuyula mafuchi muze munapunga vatu jaKalunga vavavulu, chipwe kuvayanjisa, (2) kulinga vyuma vize vinasololanga nge vahunga Yehova navatu jenyi, (3) nakulipika mwavomwavo.

4 Vyuma muka vinatulingisa tukukulule ngwetu lifuchi lyaRussia navaze veji kulikundwizanga vakiko vanemanyinako mwangana wakunote? (1) Ou mwangana wakunote nakanyisanga vatu jaKalunga kuzata mulimo wakwambulula nakuyanjisa vandumbwetu vavavulu. (2) Kulinga vyuma kana chasolola nge ahunga Yehova navatu jenyi. (3) Kaha nawa nalipikinga naChiyulo chaNgolo chaKaye chaAnglo-America chize chemanyinako mwangana wakusulo. Tutalenu jino omwo lifuchi lyaRussia navaze veji kulikundwizanga vanasolola nge vemanyinako mwangana wakunote.

MWANGANA WAKUNOTE MWATWALAHO KULIPIKA NAMWANGANA WAKUSULO

5. Lwola muka vavuluka hali Ndanyele 11:40-43, kaha vyuma muka navikasoloka halwola kana?

5 Tangenu Ndanyele 11:40-43. Upolofweto kana wahanjika havyuma vili nakusoloka hamakumbi akukuminyina. Chisoneka kana chahanjika hakulizungisa chamwangana wakunote namwangana wakusulo. Ndanyele apolofwetele ngwenyi, hamakumbi akukuminyina, mwangana wakusulo ‘mwakalipika’ namwangana wakunote, chipwe ngwetu “mwakalipula nenyi jipami.”—Ndanye. 11:40; kwinyikila chamwishi.

6. Unjiho muka unasolola nge mwangana wakunote namwangana wakusulo vachili lika nakulipika?

6 Mwangana wakunote namwangana wakusulo vachili lika nakulipikila wata. Chakutalilaho, achishinganyekenu vyuma vyasolokele hanyima yaJita yaKaye yamuchivali, omu chiyulo chaSoviet Union navaze vachikundwijilenga vayulilenga mafuchi amavulu muEurope. Mwangana wakusulo alikashile chivwasano namafuchi amavulu nakutunga liuka vavulukile ngwavo NATO, mangana valwenga namwangana wakunote. Kaha nawa mwangana wakunote achili lika nakulipecha namwangana wakusulo hakutunga vitwa vyajita vyangolo. Mwangana wakunote alipikile namuka-kole wenyi hakukundwiza vaze azungishilenga mukwavo, vakufwana nge mafuchi amuAfrica, naAsia, naLatin America. Mukuhita chalwola lifuchi lyaRussia navaze veji kulikundwizanga vanapu jino nangolo hamafuchi amavulu mukaye. Kaha nawa vanazungunga namwangana wakusulo hakuzachisa makina mangana vevenga mijimbu yakusweka. Ava vamyangana vanalihanenga milonga ngwavo vanakuzachisa jikopyuta nakwenyeka mijimbu yavakwavo kutalisa kuluheto namapolitiki. Kaha ngana muze apolofwetele Ndanyele, mwangana wakunote achili lika nakufumbukila vatu jaKalunga.—Ndanye. 11:41.

MWANGANA WAKUNOTE MWENGILA “MULIFUCHI LYAMWAZA”

7. Uno “Lifuchi Lyamwaza” lyapwa lika?

7 Mukanda waNdanyele 11:41 wahanjika ngwawo, mwangana wakunote mwakengila “muLifuchi Lyamwaza.” Uno lifuchi muka vene eli? Kushikulu, lifuchi lyaIsalele valivulukilenga ngwavo “lifuchi lyamwaza kuhambakana mafuchi osena.” (Ezeke. 20:6) Chachinenenyi, lyapwile lyamwaza mwomwo kukiko valemeselelenga Kalunga. Oloze kuputuka haPendekoseta mu 33 C.E., eli lifuchi kalyapwa lifuchi liveneko mwomwo vatu jaYehova vali kuvihela vyosena vyahamavu. Shikaho eli “Lifuchi Lyamwaza” lyapwa palachise yakushipilitu yize veji kulivwisanga kuwaha vatu jaYehova hakumulemesa. Vyuma vimwe veji kulinganga shina kukunguluka nakuzata mulimo wakwambulula.

8. Uno mwangana wakunote nengilanga ngachilihi “muLifuchi Lyamwaza”?

8 Kufuma vene haze aputukilile makumbi akukuminyina, mwangana wakunote nengilanga “muLifuchi Lyamwaza.” Chakutalilaho, hajita yakaye yamuchivali omu lifuchi lyaGermany lyapwile mwangana wakunote, mwangana kana engilile “muLifuchi Lyamwaza” hakuyanjisa vatu jaKalunga nakuvajihajiha. Kahomu yakumine jita kana, Soviet Union uze ejile nakupwa mwangana wakunote, engilile “muLifuchi Lyamwaza” hakuyanjisa vatu jaKalunga nakuvatwala muufunge.

9. Uno lifuchi lyaRussia navaka-kulikundwiza vanengilanga ngachilihi “muLifuchi Lyamwaza”?

9 Mumyaka yakalinwomu, lifuchi lyaRussia navaka-kulikundwiza navakiko vanengilanga “muLifuchi Lyamwaza.” Mujila muka? Mu 2017 ou mwangana wakunote akanyishile vatu jaYehova kuzata mulimo wavo nakukasa vamwe mutumenga. Kaha nawa avakanyishile kuzachisa mikanda yavo kuhakilako vene naMbimbiliya yaKaye Kakahya. Kutwala muze atambwile ofesi yamutango yamuRussia najiZuvo jaWangana najiZuvo jaKukunguluka Chachinene. Shikaho, mu 2018 Lizavu lyaKutwaminyina lyambile ngwalyo lifuchi lyaRussia navaka-kulikundwiza vakiko vanapu mwangana wakunote. Chipwe ngocho vatu jaYehova kavalikanga kufulumendeko numba tuhu fulumende kana yili nakuvayanjisa. Oloze veji kukavangizanga lushimbi lwamuMbimbiliya luze lwatulweza tulombelengako “vosena vaze vali muvihela vyavilemu,” chikumanyi nge vali nakusaka kukasa lushimbi lwakutwitavisa chipwe kutukanyisa kulemesa Kalunga.—Chimo. 1, 2:1, 2.

MWANGANA WAKUNOTE MWAKAFUNGULULA MWANGANA WAKUSULO TAHI?

10. Uno mwangana wakunote mwakafungulula mwangana wakusulo tahi? Lumbununenu.

10 Upolofweto watwama hali Ndanyele 11:40-45 wahanjika chikuma hali mwangana wakunote. Uno echi chalumbununa nge mwakafungulula mwangana wakusulo tahi? Chiku. Mwangana wakusulo mwakapwa ‘wamutonyi’ omu Yehova naYesu navakanongesa jifulumende javatu haAlamangetone. (Kuso. 19:20) Twatachikiza ngachilihi? Tuchitalenu haupolofweto wamumukanda waNdanyele nawaKusoloka.

HaAlamangetone, Wangana waKalunga uze vafwanyisa kulilolwa, naukanongesa viyulo vyavatu vize vafwanyisa kuli echi chifwanyisa. (Talenu chihande chakulinangula 20, palangalafu 11)

11. Mukanda waNdanyele 2:43-45 wasolola vyuma muka? (Talenu muvwimbimbi wahalipapilo lyahelu.)

11 Tangenu Ndanyele 2:43-45. Kapolofweto Ndanyele avulukile mukana wajifulumende jize jinayanjisanga vatu jaKalunga. Kaha jifulumende kana jemanyinako vihanda vyamujimba wachifwanyisa chachinene chachikungo. Fulumende yamakumishilo hamukana kana vayifwanyisa kuvilyachilo vyafwelu naunonga. Vilyachilo kana vyemanyinako Chiyulo chaNgolo chaKaye chaAnglo-America. Kaha upolofweto kana wasolola nge echi chiyulo chikiko nachikapwako omu Wangana waKalunga naukeza nakunongesa jifulumende javatu.

12. Uno iya emanyinako mutwe wakusokesa 7 wauze chisuma, kaha mwomwo ika kutachikiza chuma kana chapwila chachilemu?

12 Kaposetolo Yowano nayikiye alumbunwine viyulo vize vinayanjisanga vatu jaYehova. Afwanyishile jifulumende kana kuchisuma wamitwe 7. Kaha mutwe wakusokesa 7 ukiko wemanyinako Chiyulo chaNgolo chaKaye chaAnglo-America. Chapwa chachilemu kutachikiza chishina kana mwomwo Mbimbiliya kayasolola ngwayo ou chisuma mwakasoka cheka mitwe yekako. Ou mutwe wakusokesa 7 wayou chisuma naukapwako lika omu mwakeza Kulishitu navaka-kwasa jita vamwilu nakuunongesa hamwe nachisuma wosena. *Kuso. 13:1, 2; 17:13, 14.

VYUMA MUKA MWALINGA MWANGANA WAKUNOTE KALINWOMU NGANA?

13-14. Uno “Ngonge wakulifuchi lyaMangonge” ikiye iya, kaha chuma muka nachikamulingisa akalukuke vatu jaKalunga?

13 Upolofweto asonekele Ezekele watukafwa tutachikize vyuma navikasoloka shimbu kanda mwangana wakunote namwangana wakusulo vavanongese. Chasoloka nge upolofweto wahali Ezekele 38:10-23 naNdanyele 2:43-45; 11:44–12:1 naKusoloka 16:13-16, 21 wahanjika havyuma vyovimwe.

14 Omu nalukalinga luyando lwalunene lunaputuka lyehi, “vamyangana vahamavu hosena” navakalifutula. (Kuso. 16:13, 14; 19:19) Lizavu kana likiko vavuluka muVisoneka ngwavo “Ngonge wakulifuchi lyaMangonge.” (Ezeke. 38:2) Navakafumbukila vatu jaKalunga vosena halwola lwamakumishilo. Chuma muka nachikavalingisa vakafumbukile vatu jaKalunga? Kaposetolo Yowano amwene vula yachifwanyisa yamalolwa amanene yize nayikanokela hali vaka-kole jaKalunga. Eyi vula yamalolwa yemanyinako mujimbu wakusopesa uze navakambulula vatu jaYehova halwola kana. Pamo ou mujimbu ukiko naukevwisa Ngonge wakuMangonge kupihya mangana akalukuke vatu jaKalunga nakufwila kuvalalisa.—Kuso. 16:21.

15-16. (a) Mukanda waNdanyele 11:44, 45 pamo wenyikila kuchuma muka? (b) Chuma muka nachikasoloka kuli mwangana wakunote namafuchi eka aze atwama halizavu lyaNgonge wakuMangonge?

15 Echi kuvilika mujimbu wakusopesa nakufumbukila vatu jaKalunga kuli vaka-kole javo pamo chikiko lika chize vasoneka hali Ndanyele 11:44, 45. (Tangenu.) Ndanyele asonekele ngwenyi “mijimbu yize nayikafuma kumututuko nakunote” nayikevwisa kupihya mwangana wakunote, kaha “mwakakwata utenu.” Ou mwangana mwakafwila “kulalisa vavavulu.” Chasoloka nge ava vatu “vavavulu” vapwa vatu jaYehova. * Ngocho pamo Ndanyele apwile nakuvuluka lwola luze vaka-kole navakafumbukila vatu jaKalunga vosena halwola lwamakumishilo.

16 Omu mwangana wakunote najifulumende jeka navakafumbukila vatu jaKalunga, Kalunga Wangolo Josena mwakakwata utenu, kaha mwakaneha jita yaAlamangetone. (Kuso. 16:14, 16) Halwola kana, Ngonge wakuMangonge, kulumbununa mwangana wakunote namafuchi eka aze mwakalifutula nawo, navakavanongesa, kaha “naumwe wauchi mwakamukafwa.”—Ndanye. 11:45.

Hajita yaAlamangetone, Yesu Kulishitu navaka-kwasa jita vamwilu navakanongesa kaye kaSatana kakuhuka nakuyovola vatu jaKalunga (Talenu palangalafu 17)

17. Uno iya apwa Mikayele “mwata wamunene” uze vavuluka hali Ndanyele 12:1, kaha vyuma muka ali nakulinga oholyapwa, nakulutwe?

17 Hali Ndanyele 12:1 vatulweza mijimbu yayivulu yakusolola omwo navakanongesa mwangana wakunote navaka-kumukundwiza, nomwo navakatulwila etu. (Tangenu.) Uno eyi vesi yalumbununa ika? Mikayele likiko lijina likwavo lyaMwangana wetu Kulishitu Yesu uze ali nakuyula. ‘Nemanyinangako’ vatu jaKalunga kuputuka mu 1914 omu waputukile kuyula Wangana wenyi mwilu. Kaha kalinwomu ngana kulutwe, “mwakakatuka” nakulwa jita yaAlamangetone. Jita kana yikiko nayikapwa chuma chamakumishilo “[ha]lwola lwavihuli” luze avulukile Ndanyele. Kaha nawa upolofweto asonekele Yowano mumukanda waKusoloka watalisa ‘kuluyando lwalunene’ luze nalukapwako shimbu kanda jita yaAlamangetone.—Kuso. 6:2; 7:14.

UNO LIJINA LYENU ‘NAVAKALISONEKA MUMUKANDA’ TAHI?

18. Mwomwo ika katwatela kulizakaminako havyuma navisoloka kulutwe?

18 Katwatela kulizakamina havyuma navisoloka kulutweko mwomwo Ndanyele naYowano vahanjika ngwavo vatu vaze veji kuzachilanga Yehova naYesu navakapulasana muluyando lwalunene. Ndanyele asonekele ngwenyi majina avaze navakayovoka ‘navakawasoneka mumukanda.’ (Ndanye. 12:1) Uno vyuma muka twatela kulinga mangana majina etu vawasoneke mumukanda kana? Twatela kusolola hatoma ngwetu twafwelela Yesu uze apwa Mwanamukoko waKalunga. (Yowa. 1:29) Twatela kulihana kuli Kalunga mangana vatumbapachise. (Petu. 1, 3:21) Kaha twatela nawa kukundwiza Wangana waKalunga hakuzata nangolo mangana tukafwe vatu valinangule vyaYehova.

19. Vyuma muka twatela kulinga oholyapwa, kaha mwomwo ika?

19 Luno lukiko lwola twatela kufwelela Yehova naliuka lyenyi. Kaha nawa lukiko lwola lwakukundwiza Wangana waKalunga. Nge natulinganga vyuma kanevi, kaha navakatuyovola omu Wangana waKalunga naukanongesa mwangana wakunote namwangana wakusulo.

MWASO 149 Mwaso Wakufungulula

^ par. 5 Iya emanyinako “mwangana wakunote,” kaha navakamunongesa ngachilihi? Kutachikiza mwakukumbulwila evi vihula nachijikijisa lufwelelo lwetu, nakukatukafwa tukapwe vakumika muvyeseko vili nakwiza kulutwe.

^ par. 12 Upolofweto wahali Ndanyele 2:36-45 naKusoloka 13:1, 2 vaushimutwilile muKaposhi Kakutalila waJune 15, 2012, mafwo 7-19.

^ par. 15 Nge muli nakusaka mijimbu yayivulu, kaha talenu Kaposhi Kakutalila waMay 15, 2015, mafwo 29-30.