A chhûng thu-ah lût rawh

A chhûnga thuawmte-ah lût rawh

ZIR TUR THUZIAK 20

Tûn Laia “Hmâr Lam Lal” Chu Tu Nge Ni?

Tûn Laia “Hmâr Lam Lal” Chu Tu Nge Ni?

“A tâwpna a thleng a ni ang a, tu mahin an pui lo vang.”—DAN. 11:45.

HLA 95 Eng Chu A Eng Zual

THLIR LAWKNA *

1-2. He thuziakah hian eng nge kan sawiho vang?

TUN hma zawng aiin he khawvêl ni hnuhnûng tâwpnaah kan awm tawh tih finfiahna kan nei tam lehzual a. Nakin lawkah, Jehova leh Isua Krista chuan Lalram dodâltu sawrkâr zawng zawng chu an tiboral ang. Chumi thlen hmain, hmâr lam lal leh chhim lam lal chu an indo tawn ang a, Pathian mite pawh an bei ang.

2 He thuziakah hian, Daniela 11:40–12:1-a chhinchhiah hrilh lâwkna chu sawiho a ni ang a. Hmâr lam lal chu tu nge a nih tih kan hria ang a, kan hmachhawn tûr harsatnate chu inrintâwkna neia kan hmachhawn theih dân pawh kan sawiho bawk ang.

HMAR LAM LAL THAR A LO CHHUAK

3-4. Hmâr lam lal nia lo chhuak chu tu nge ni? Hrilhfiah rawh.

3 Kum 1991-a Soviet Union a tlûk chhiat hnuah, chu ram zau taka awm Pathian mite chuan ‘puihna tlêm tê’—zalênna engemaw chen an hmu a. (Dan. 11:34) Chuvângin, zalên takin thu an hril thei a, tûn hmaa Soviet thuneihna hnuaia awm ṭhîn Communist ramahte chuan thuchhuahtu sâng tam tak an rawn pung ta a ni. A hnuah, Russia leh a ṭanrualpui ramte chu hmâr lam lal niin an lo chhuak leh a. Thuziak hmasaa kan sawi tâk ang khân, hmâr lam lal leh chhim lam lal nihna chelhtu sawrkâr chuan, thil pathum a tih a ngai a ni: (1) Pathian mite a tiduhdah ang, (2) Jehova leh a mite hmêlma a nihzia a thiltihin a lantîr ang, (3) a khingpui chu a do vang.

4 Tûn laia hmâr lam lal chu Russia leh a ṭanrualpui ramte an ni tia kan sawi theih chhan hi chhinchhiah ang che. (1) Anni chuan Pathian mite chungah nghawng nasa tak an nei a, an thuneihna hnuaia awm unau sâng tam takte chu tiduhdahin, an thu hrilh rawngbâwlna chu an khap a ni. (2) Chûng an thiltihte chuan Jehova leh a mite an huatzia a lantîr a. (3) Anni chuan chhim lam lal, Anglo-American Khawvêl Thuneitu chu an do reng bawk a ni. Russia leh a ṭanrualpui ramte chuan hmâr lam lal nia thil an tih dân chu i lo enho vang u.

HMAR LAM LAL LEH CHHIM LAM LAL CHU AN INNAWR RENG

5. Daniela 11:40-43-na chuan eng hun chungchâng nge a sawi a, chumi hun chhûng chuan eng thil nge thleng?

5 Daniela 11:40-43 chhiar rawh. He hrilh lâwkna hian tâwpna hun chhûnga thilthleng chungchâng a târ lang a. He lai thu hian hmâr lam lal leh chhim lam lal inkâra inbeihna chungchâng a sawi uar a ni. Daniela hrilh lâwk angin, tâwpna hunah, chhim lam lal chuan hmâr lam lal chu ‘a rawn nawr ang.’—Dan. 11:40.

6. Lal pahnih chu an innawr reng a ni tih eng finfiahna nge awm?

6 Hmâr lam lal leh chhim lam lal chuan khawvêl thuneitu nih an inchuh reng a. Entîr nân, Soviet Union leh a ṭanrualpui ramte’n Europe khawmuala ram tam tak an thunun hun lai, Khawvêl Indopui II-na tâwp hnua thilthlengte chu han ngaihtuah teh. Chu hmâr lam lal thiltih chuan chhim lam lal chu NATO tia hriat khawvêl pum huap sipai ṭangrual pâwl din tûrin a chêttîr a ni. Hmâr lam lal leh chhim lam lal chuan râlthuam ṭha tak tak siam chhuah nân sum tam tak an hmang a. Chu lal pahnih chu Africa, Asia, leh Latin America rama awm an hmêlmate inbeihnaah mahni lam ṭang ramte chu thlâwpin, an inbei reng bawk a ni. Tûn hnai kumahte khân, Russia leh a ṭanrualpui ramte chuan an thuneihna chu khawvêl pum huapah an zauh zêl a. Anni chuan an khingpui chhim lam lal chu computer hmangin an bei a. Chûng lal pahnih chuan computer program hmanga an sumdâwnna leh sawrkârna tihchhiatsak tumah an inpuh tawn bawk a. Chu bâkah, Daniela hrilh lâwk angin, hmâr lam lal chuan Pathian mite chu a bei zawm zêl a ni.—Dan. 11:41.

HMAR LAM LAL CHU ‘RAM ROPUIAH’ A LUT

7. “Ram ropui” chu eng nge ni?

7 Daniela 11:41-na chuan hmâr lam lal chu ‘ram ropuiah’ a lût ang tih a sawi a. Chu ram chu eng nge ni? Hmân lai chuan, Israel mite chênna ram chu “ram zawng zawnga mawi bera” ngaih a ni a. (Ezek. 20:6) Jehova biakna hmun a nihna chuan chu ram chu a tihlu lehzual a ni. Jehova mite chu leilung tluan chhuaka an awm avângin, C.E. 33 Pentikost nî aṭangin, chu “ram” chu hmun tak tak a ni thei tawh lo. Chu aiin, tûn laia “ram ropui” chuan Jehova mite’n inkhâwm leh rawngbâwlna hmanga Jehova an biakna pawh tiamin, an thiltihte a kâwk a ni.

8. Engtin nge hmâr lam lal chu ‘ram ropuiah’ a luh?

8 Ni hnuhnûng chhûng hian, hmâr lam lal chu ‘ram rupuiah’ a lût fo va. Entîr nân, Nazi Germany chu hmâr lam lal a nih lai, a bîk takin, khawvêl indopui pahnihna chhûngin, Pathian mite tiduhdah leh tihlumin chu lal chu “ram ropuiah” a lût a. Khawvêl Indopui II-na tâwp hnua Soviet Union chu hmâr lam lal a rawn nih chuan, Pathian mite a tiduhdah a, a ram aṭanga hnawt chhuakin ‘ram ropuiah’ a lût a ni.

9. Tûn hnai kumahte khân, engtin nge Russia leh a ṭanrualpui ramte chu ‘ram ropuia’ an luh?

9 Tûn hnai kumahte khân, Russia leh a ṭanrualpui ramte pawh ‘ram ropuiah’ an lût a ni. Engtin nge? Kum 2017 khân, chu hmâr lam lal chuan Jehova mite rawngbâwlna chu khap betin, unau ṭhenkhat chu tân inah a khung a. New World Translation Bible pawh tiamin, kan thu leh hla chhuahte a khap a. Chu bâkah, Russia rama kan Kingdom Hall-te, Assembly Hall-te, leh branch office pawh min chhuhsak a ni. Chûng thilte a thlen hnu, kum 2018-ah Governing Body chuan Russia leh a ṭanrualpui ramte chu hmâr lam lal an ni tih a puang ta a. Jehova mite chu nasa taka tihduhdah an ni chung pawhin, anni chuan mihring sawrkârte kalh zâwnga thiltihnaah leh thlâk danglam tûra hmalâknaah tel an duh lo. Chu aiin, “thuneitute zawng zawng tân” ṭawngṭaisak tûra Bible fuihna chu an zâwm a, a bîk takin, zalên taka biakna nghawng thei thu tlûkna an siam hunah an zâwm a ni.—1 Tim. 2:1, 2.

HMAR LAM LAL CHUAN CHHIM LAM LAL CHU A HNEH ANG EM?

10. Hmâr lam lal chuan chhim lam lal chu a hneh ang em? Hrilhfiah rawh.

10 Daniela 11:40-45-a chhinchhiah hrilh lâwkna chuan hmâr lam lal thiltih chu a thlûr bing a. Chutiang a nih avângin, ani chuan chhim lam lal chu a hneh dâwn tihna a ni em? Ni lo. Jehova leh Isua’n Armageddon indonaa mihring sawrkâr zawng zawng an tihboral thlengin chhim lam lal chu a la ‘nung’ reng ang. (Thup. 19:20) Engvângin nge chutianga kan sawi theih? Daniela leh Thu Puan bu-a târ lan hrilh lâwknate hi i lo ngaihtuah ang u.

Armageddon-ah lung nêna khaikhin Pathian Ram chuan he milim hrawl takin a entîr mihringte sawrkârna chu a titâwp ang (Paragraph 11-na en rawh)

11. Daniela 2:43-45-na chuan eng nge a târ lan? (A kâwma milem en rawh.)

11 Daniela 2:43-45 chhiar rawh. Zâwlnei Daniela chuan Pathian mite chunga nghawng nei mihring sawrkâr engemaw zât chu a târ lang a. Chûngte chu milim hrawl tak taksa pêng hrang hrangte anga târ lan an ni a. Chu hrilh lâwknaa mihring sawrkâr hnuhnûng ber chu milim kephah thîr leh hlum inpawlh anga târ lan a ni. Chu kephah chuan Anglo-American Khawvêl Thuneitu a entîr a. Chu hrilh lâwkna chuan Pathian Ramin mihring sawrkârte a beih a, a tihboral thlengin Anglo-American Khawvêl Thuneitu chuan ro a la rêl ang tih a târ lang a ni.

12. Sakawlh lu sarihna chuan eng nge a entîr a, chumi hriat chu engvângin nge a pawimawh?

12 Tirhkoh Johana pawhin Jehova mite chunga nghawng nei khawvêl thuneitu engemaw zât a târ lang bawk a. Johana chuan chûng sawrkârte chu sakawlh lu sarih nei angin a sawi a. Chu sakawlh lu sarihna chuan Anglo-American Khawvêl Thuneitu a entîr a ni. Sakawlh chuan lu dang a neih belh tawh loh avângin, chu chu chhinchhiah tlâk tak a ni. Krista leh a vân lam sipaite’n sakawlh dangte ruala sakawlh lu sarihna an tihboral thlengin, chu sakawlh lu sarihna chuan thuneihna a la chelh ang. *Thup. 13:1, 2; 17:13, 14.

HMAR LAM LAL CHUAN NAKIN LAWKAH ENG NGE A TIH ANG?

13-14. ‘Magog rama mi, Goga’ chu tu nge ni a, Pathian mite bei tûrin ani chu engin nge chêttîr mai thei?

13 Ezekiela 38:10-23-a chhinchhiah hrilh lâwkna chuan ni hnuhnûng tâwpa hmâr lam lal leh chhim lam lal chunga thilthleng tûrte hre thiam tûrin min ṭanpui a. Chumi hun leh thilthlengte sawina tho, Daniela 2:43-45; 11:44–12:1; leh Thu Puan 16:13-16, 21-a hrilh lâwknate kan enna aṭangin, a hnuaia thilthleng tûrte hi kan beisei thei niin a lang.

14 Hrehawm nasa tak a inṭan hnu rei vak lovah, “khawvêl zawng zawnga lalte” chuan hnam insuih khâwm chu an din ang. (Thup. 16:13, 14; 19:19) Chu hnam insuih khâwm chu Bible-in ‘Magog rama mi, Goga’ tiin a sawi a. (Ezek. 38:2) Chu hnam insuih khâwm chuan a tâwpna atân Pathian mite chu theih tâwp chhuahin a bei ang. Chutianga bei tûrin engin nge chêttîr ang? Chumi hun chungchângah, tirhkoh Johana chuan Pathian hmêlmate chunga rial lian tak a tlâk thu a sawi a. Chu entîr nei rial tla chu Jehova mite puan chhuah rorêlna thuchah khauh tak a ni thei a. Chu thuchah chu lei ata Pathian mite nuai bo tuma bei tûra Magog rama mi, Goga chêttîrtu ber pawh a nih a rinawm.—Thup. 16:21.

15-16. (a) Daniela 11:​44, 45-na chu eng thilthleng chungchâng sawina nge a nih mai theih? (b) Hmâr lam lal leh sawrkâr dangte hmanga din Magog rama mi Goga chungah eng thil nge thleng ang?

15 Chu thuchah khauh tak leh Pathian hmêlmate beihna hnuhnûng ber chu Daniela 11:44, 45-a târ lan thilthleng tho hi a nih a rinawm. (Chhiar rawh.) Chutah chuan, Daniela’n “chhak lam leh hmâr lam aṭanga thu thangin” hmâr lam lal chu tibuaiin, “thinur takin” a chhuak ang tih a sawi a. Hmâr lam lal chuan ‘mi tam tak tihboral’ a tum ang. Heta “mi tam tak” hi Jehova mite sawina a ni thei a. * Chu bâkah, Daniela sawi chu Pathian mite chunga theih tâwp chhuaha beihna hnuhnûng ber a ni thei bawk.

16 Khawvêl sawrkâr dangte ruala chu hmâr lam lal beihna chuan Engkimtitheia chu tithinrimin, Armageddon indona a tichhuak ang. (Thup. 16:​14, 16) Chutih hunah chuan, hmâr lam lal leh sawrkâr dangte hmanga din Magog rama mi Goga chu tihboral a ni ang a, “tu mahin an pui lo vang.”—Dan. 11:45.

Armageddon indonaah Isua Krista leh a vân lam sipaite chuan Setana khawvêl suaksual chu tiboralin, Pathian mite chu an chhan chhuak ang (Paragraph 17-na en rawh)

17. Daniela 12:1-naa târ lan “hotu ropui tak” Mikaela chu tu nge ni a, ani chuan eng nge a tih?

17 Daniela bung 12-na chuan hmâr lam lal leh a ṭanrualpuite tihboral an nih dân tûr leh chhandam kan nih dân tûrte chu chipchiar takin a sawi a ni. (Daniela 12:1 chhiar rawh.) Chu Bible châng sawi tum chu eng nge ni? Mikaela chu kan Lal, Isua Krista hming dang a ni a. Ani chu kum 1914-a vâna Lalram din a nih aṭang khân Pathian mite tân ‘a ding a ni.’ Chu bâkah, nakin lawka lo awm tûr Armageddon indonaah “a ding,” a nih loh leh hmalatu a ni ang. Chu indona chu mihring chanchina “buaina hun” khirh tak tia Daniela târ lan thilthleng hnuhnûng ber a ni ang. Thu Puan bu-a chhinchhiah Johana hrilh lâwkna chuan chu indona a thlen hma lâwka awm tûr “hrehawm nasa tak” chu a târ lang a ni.—Thup. 6:2; 7:14.

‘LEHKHABU-AH’ I HMING A CHUANG ANG EM?

18. Engvângin nge nakin hun chu huaisen taka kan hmachhawn theih?

18 Jehova leh Isua chuan an rawngbâwltute chu hrehawm nasa tak chhûngin an chhanhim dâwn tih Daniela leh Johana te’n an sawi avângin, nakin hun chu huaisen takin kan hmachhawn thei a ni. Daniela chuan chûng dam khawchhuakte chu ‘lehkhabu-ah’ an hming a chuang ang tih a sawi a ni. (Dan. 12:1) Engtin nge chu lehkhabu-ah chuan kan hming kan chuantîr theih? Pathian Berâm No, Isua chu kan ring tih kan lantîr tûr a ni. (Joh. 1:29) Chutianga ti tûr chuan Pathian hnêna inpumpêk a, baptisma kan chan a ngai a. (1 Pet. 3:21) Jehova chanchin hre tûra kan tih theih apiang tia mi dangte ṭanpuiin, Pathian Lalram kan thlâwpzia kan târ lang bawk tûr a ni.

19. Tûnah eng nge kan tih ang a, engvângin nge?

19 Tûn hi Jehova leh a inawpna pâwla a chhiahhlawh rinawmte chunga kan rinna tihngheh hun a ni a. Tûn hi Pathian Lalram thlâwp hun a ni. Chutianga kan tih chuan, Pathian Lalramin hmâr lam lal leh chhim lam lal a tihboral hunah chhanhimin kan awm ang.

HLA 149 Hnehna Hla

^ par. 5 Tûn laia “hmâr lam lal” chu tu nge ni a, engtin nge a tâwpna chu a lo thlen ang? Chûng zawhnate chhânna hriatna chuan kan rinna a tinghet theiin, nakin lawka kan hmachhawn tûr fiahnate atâna inbuatsaih tûrin min ṭanpui ang.

^ par. 12 Daniela 2:36-45 leh Thu Puan 13:1, 2-naa thute hriat belh nân, June 1, 2012 chhuak Vênnainsâng, p. 9-20-na chu en rawh.

^ par. 15 Hriat belh nân, May 15, 2015 chhuak Vênnainsang (English), p. 29-30-na en rawh.