1, 2. ¿Toni tikitaskej itech nejin tamachtilis?

AXKAN okachi tikitaj ke amo uejkaua ixpoliuisya nochi tein amo kuali tein mochiujtok. Amo uejkaua, Jiova uan Jesucristo kinixpoloskej nochi tekiuajyomej tein kiixnamikij iTekiuajyo Dios. Achto ke mochiuas nejin, tekiuaj akin taixyekana norte uan tekiuaj akin taixyekana sur kisentokaskej moteuiskej uan kisentokaskej kiixnamikiskej ixolal Dios.

² Itech nejin tamachtilis, ika titajtoskej tein kijtoua Daniel 11:40-12:1. Tikitaskej akoni tekiuaj akin taixyekana norte itech nejin tonalmej uan keyej uelis tiyolseujtoskej keman timoajsiskej itech ueyi tajyouilis.

3, 4. ¿Akoni tekiuaj akin taixyekana norte, uan keyej tikijtouaj nejon?

³ Satepan ke poliuik Unión Soviética itech xiuit 1991, itekitikauan Dios akin ompa nemiaj ‘tepitsin kinpaleuijkej’, porin seki xiujmej tekiuanij amo teyi kinchiuilijkejok (Dan. 11:34). Yejua ika, ueliaya okachi tanojnotsayaj uan niman momiakilijkej tanojnotsanij itech altepemej tein moajsikaj itech Unión Soviética. Sayoj ke, Rusia uan akin kipaleuiaj yolik mochiujtiyajkej tekiuaj akin taixyekana norte. Itech tamachtilis  tein achto tikitakej, timomachtijkej ke se tekiuajyot mochiua tekiuaj akin taixyekana norte oso tekiuaj akin taixyekana sur komo kichiua eyi taman: yekinika, kiixnamiki ixolal Jiova oso taixyekana kampa yejuan nemij; ojpatika, ika tein kichiuilia ixolal, kinextia ke kitauelita Jiova uan itekitikauan, uan expatika, moteuia iuan okse tekiuaj.

⁴ Maj tikitakan keyej tikijtouaj ke axkan tekiuaj akin taixyekana norte yejua Rusia uan akin kipaleuiaj. Yekinika, porin kiixnamikkej ixolal Dios keman kiixtalijkej maj amo tanojnotsakanok uan porin kintajyouiltiaj miakej tokniuan akin nemij kampa yejuan taixyekanaj. Ojpatika, porin ika nejon tein kichiuaj kinextiaj ke kitauelitaj Jiova uan itekitikauan. Expatika, porin moteuianij iuan Gran Bretaña uan Estados Unidos, tekiuaj akin taixyekana sur. Maj tikitakan keniuj Rusia uan akin kipaleuiaj kinextiaj ke yejuan tekiuaj akin taixyekana norte.

5. ¿Katiyejua tonalmej ika tajtoua Daniel 11:40-43, uan toni panoua ijkuak?

⁵ (Xikonixtajtolti Daniel 11:40-43.) Nejin tein Daniel kijtojka techmatiltia tein panoskia itech itamian tonalmej. Nejin tajkuilolmej kijtouaj ke tekiuaj akin taixyekana norte uan tekiuaj akin taixyekana sur moteuiskiaj. Daniel kijtoj: “Itech itamian tonalmej, tekiuaj akin taixyekana sur moteuis iuan [...] tekiuaj akin taixyekana norte” (Dan. 11:40).

6. ¿Toni kinextia ke tekiuaj akin taixyekana norte uan tekiuaj akin taixyekana sur kisentokaj moteuiaj?

⁶ Tekiuaj akin taixyekana norte uan tekiuaj akin taixyekana sur kisentokaj moteuiaj porin kinekij maj inintekiuajyo kipia okachi chikaualis. Kemej neskayot, maj tikitakan tein panok satepan ke tamik Ojpatika Ueyi Neteuilis, keman Unión Soviética peuak taixyekana itech miak altepemej tein moajsij Europa. Nejin kichiuak maj tekiuaj akin taixyekana sur peuani tekitini iniuan akin taixyekanaj itech okseki altepemej uan ijkon sentateuiskiaj. Nechikol tein kiixtalijkej moixmati kemej OTAN (Organización del Tratado del Atlántico Norte). Nejin ome tekiuanij no kitemouaj kipiaskej okachi kuali teposmej tein ika tateuiskej. No moteuijkej keman kinpaleuijkej tataman altepemej itech neteuilismej tein mochiujkej África, Asia uan América Latina. Seki xiujmej achto, Rusia uan akin kipaleuiaj peuak kipiaj okachi chikaualis itech nochi taltikpak. Nejin ome tekiuanij no moteuianij keman mopantianij se uan okse ke kichiuanij seki taman ika computadoras tein ika kitemouaj maj kipolokan tomin uan maj inintekiuajyo amo kipiaok chikaualis. Uan kemej kijtojka Daniel, tekiuaj akin taixyekana norte kisentoka kiixnamiki ixolal Dios (Dan. 11:41).

7. ¿Toni “Tal tein Kualtsin”?

⁷ Daniel 11:41 kijtoua ke tekiuaj akin taixyekana norte kalakiskia itech “Tal tein Kualtsin”. ¿Toni nejon tal? Ne uejkauj, moijtouaya ke Israel katka “tal tein okachi kualtsin ke okseki talmej” (Ezeq. 20:6). Tein melauj, katka tal tein okachi kualtsin porin ompa kiueyichiuayaj Jiova. Sayoj ke, itech Pentecostés itech xiuit 33 hasta axkan, nejon “Tal” amo se xolal oso se altepet. Uan taixejekol nejin, porin itekitikauan Jiova moajsij itech nochi taltikpak. Axkan, “Tal tein Kualtsin” kijtosneki nochi tein  kichiuaj itekitikauan Jiova itech ininnemilis. Se taman tein kichiuaj yejua kiueyichiuaskej Jiova itech nechikolmej uan tanojnotsalis.

8. ¿Keniuj kalakini itech “Tal tein Kualtsin” tekiuaj akin taixyekana norte?

⁸ Itech itamian tonalmej, tekiuaj akin taixyekana norte miakpa kalakini itech “Tal tein Kualtsin”. Kemej neskayot, keman Alemania nazi katka tekiuaj akin taixyekana norte, okachiok itech Ojpatika Ueyi Neteuilis, kalakik itech “Tal tein Kualtsin” keman kintajyouiltij uan kinmiktij itekitikauan Dios. Keman Unión Soviética mochiuak tekiuaj akin taixyekana norte, satepan ke tamik Ojpatika Ueyi Neteuilis, kalakik itech nejin tal keman kintajyouiltij akin kiueyichiuayaj Jiova uan kinkixtij kampa nemiaj uan uejka kinuikak.

9. ¿Keniuj Rusia uan akin kipaleuiaj peuak kalakij itech “Tal tein Kualtsin”?

⁹ Seki xiujmej achto, Rusia uan akin kipaleuiaj no peuak kalakij itech “Tal tein Kualtsin”. ¿Keniuj? Itech xiuit 2017, nejin tekiuaj akin taixyekana norte kiixtalij maj itaixpantijkauan Jiova amo tanojnotsakanok nion maj monechikokanok uan kintsakuak sekin. No kiixtalij maj amo kikuikanok toamaixuan, hasta Traducción del Nuevo Mundo. Uan no, moaxkatilij Betel, seki Kalmej kampa tiMosentiliaj uan Kalmej kampa mochiuaj Uejueyi nechikolmej. Yejua ika, itech xiuit 2018, Oloch Taojtokaltianij kijtojkej ke tekiuaj akin taixyekana norte yejua Rusia uan akin kipaleuiaj. Sayoj ke, maski se tekiuajyot semi techtajyouiltis, tiitekitikauan Jiova amo tikixnamikij nion tiktemouaj maj mopata. Okachi kuali, ininka timotataujtiaj “nochin nekes tekiuani” kemej Biblia tayolmajxitia, okachiok keman tein kiixejekouaj uelis kichiuas maj amo techkauakanok maj tiksentokakan titanojnotsakan nion maj timonechikokan (1 Tim. 2:1, 2).

10. ¿Tekiuaj akin taixyekana norte kiixpolos tekiuaj akin taixyekana sur? Xikonmelaua.

¹⁰ Daniel 11:40-45 okachi ika tajtoua tekiuaj akin taixyekana norte. ¿Kijtosneki nejin ke kiixpolos tekiuaj akin taixyekana sur? Amo. Tekiuaj akin taixyekana sur moajsisok keman Jiova uan Jesús kinixpoloskej nochi tekiuajyomej itech Armagedón (Apoc. 19:20). ¿Keniuj tikmatij? Maj tikitakan tein kijtoua amatajkuilol Daniel uan Apocalipsis.

11. ¿Toni kinextia Daniel 2:43-45? (Xikonita taixkopin ipeujyan amaix.)

¹¹ (Xikonixtajtolti Daniel 2:43-45.) Tanauatijkej Daniel ika tajtoua se ueyi takat tein chijchiujtok ika tataman teposmej. Ueyi takat tamachijchiuj kinixnextia tataman tekiuajyomej tein kiixnamikiskiaj ixolal Jiova oso taixyekanaskiaj kampa yejuan nemiskiaj. Imetsuan tein chijchiujtok ika tepos uan sokit kiixnextiaj Gran Bretaña uan Estados Unidos, tekiuajyot tein ika tami tekiuajyomej tein kinixnextia ueyi takat. Tein moijtojka itech Daniel 2:43-45 kinextia ke nejin tekiuajyot moajsisok keman iTekiuajyo Dios kinixpolos nochi tekiuajyomej.

12. ¿Toni kiixnextia chikometika itsontekon “se okuilin”, uan keyej semi kuali maj tikmatikan nejin?

¹² Tatitanil Juan no ininka tajtoj tataman tekiuajyomej tein taixyekananij kampa miakej itekitikauan Jiova neminij. Kinixnextij ika “se okuilin ten kipiaya chikome itsontekouan”. Chikometika itsontekon kiixnextia inintekiuajyot Gran Bretaña uan Estados Unidos. Semi kuali maj tikmatikan nejin, porin “okuilin” amo kipiaok okseki itsontekouan, ta sayoj chikome. Keman Cristo uan itateuijkauan kiixpoloskej nejin “okuilin”, chikometika itsontekon taixyekantosok  uan no ijkuak kiixpoloskej (Apoc. 13:1, 2; 17:13, 14). *

13, 14. ¿Akoni “Gog akin ualeua itech tal Magog”, uan toni xa kichiuas maj kiixnamiki ixolal Dios?

¹³ Seki tajkuilolmej itech amatajkuilol Ezequiel techpaleuiaj maj tikajsikamatikan tein xa panos achto ke kinixpoloskej tekiuaj akin taixyekana norte uan tekiuaj akin taixyekana sur. Nesi ke Ezequiel 38:10-23; Daniel 2:43-45; 11:44-12:1 uan Apocalipsis 16:13-16, 21 ika tajtouaj sayoj se taman. Komo ijkon, uelis tikchiaskej maj pano nejin.

¹⁴ Tepitsin satepan ke peuas ueyi tajyouilis, “tayekanani ten kinyekantinemij in taltikpakuani nochi senmanauak” mosentiliskej uan mopaleuiskej (Apoc. 16:13, 14; 19:19). Biblia kitokaytia “Gog akin ualeua itech tal Magog” keman tekiuanij mosentiliskej uan mopaleuiskej (Ezeq. 38:2). Nochin nejin tekiuanij kiixnamikiskej ixolal Dios uan kitemoskej kiixpoloskej. ¿Keyej kichiuaskej nejon? Ika nejin tein panos, tatitanil Juan kiitak ke uetsia uejueyi tesiuit inintech akin kiixnamikij Dios. Nejin uejueyi tesiuit xa kiixnextia keman itekitikauan Jiova kitematiltiskej ke akin kiixnamikij Dios kinixpolotij. Xa nejin tein kitematiltiskej kichiuas maj Gog akin ualeua Magog kiixnamiki ixolal Dios uan maj kitemo kiixpolos (Apoc. 16:21).

15, 16. 1) ¿Toni tein panos amo uejkaua xa ika tajtoua Daniel 11:44, 45? 2) ¿Toni kipanos tekiuaj akin taixyekana norte uan okseki tekiuajyomej tein moajsij itech Gog akin ualeua Magog?

¹⁵ Tein kitematiltiskej itekitikauan Jiova uan keman kitemoskej kinixpoloskej xa no yejua tein ika motajtoua itech Daniel 11:44, 45 (xikonixtajtolti). Itech nejin tajkuilolmej, Daniel kijtoj ke tekiuaj akin taixyekana norte kitekakilis “seki taman tein motematiltis kampa ika kisa tonaltsin uan kampa ika norte” tein kikuejmolos. Yejua ika “semi kualanis uan [...] kinixpolotiuj miakej”. Nesi ke keman kijtoj “miakej”, ininka tajtojtoya itekitikauan Jiova. * Daniel xa ika tajtojtoya keman kitemoskej kiixpoloskej ixolal Dios.

 ¹⁶ Jiova, akin kipia nochi chikaualis, semi kualanis keman tekiuaj akin taixyekana norte uan okseki tekiuajyomej kitemoskej kiixpoloskej ixolal uan nejon kichiuas maj peua ueyi neteuilis Armagedón (Apoc. 16:14, 16). Ijkuak, tekiuaj akin taixyekana norte “ejkos itamilis, uan amo akin kipaleuis” (Dan. 11:45). Okseki tekiuajyomej tein moajsij itech Gog akin ualeua Magog no kinixpoloskej.

17. ¿Akoni Miguel, “ueyi tayekankej”, akin ika motajtoua itech Daniel 12:1, uan toni kichiua?

¹⁷ (Xikonixtajtolti Daniel 12:1.) Nejin tajkuilol okachi kimelaua keniuj kiixpoloskej tekiuaj akin taixyekana norte uan akin kipaleuiaj, uan keniuj tikseliskej nemakixtilis. ¿Toni kijtosneki nejin tajkuilol? ToTekiuaj Cristo Jesús no motokaytia Miguel. Yejua peuak kinpaleuia itekitikauan Dios itech xiuit 1914, keman mochiuak Tekiuaj itech iTekiuajyo Dios. Amo uejkaua “moketsas”, tein kijtosneki ke kinixpolos akin kitauelitaj itech ueyi neteuilis Armagedón. Ika nejin neteuilis tamis tonalmej tein Daniel kitokaytij “ueyi tayokol” kemej amo keman panotoya. Itech amatajkuilol Apocalipsis tein kijkuiloj tatitanil Juan, nejin tonalmej kitokaytia “ueyi tajyouilis” (Apoc. 6:2; 7:14, TNM).

18. ¿Keyej uelis tiyolseujtoskej maski tein yeski panos?

¹⁸ Daniel uan Juan kijtojkej ke Jiova uan Jesús kinmakixtiskej itekitikauan itech ueyi tajyouilis. Yejua ika, uelis tiyolseujtoskej maski tein yeski panos. Daniel kijtoj ke makisaskej akin inintokay ‘ijkuiliujtos itech amatajkuilol’ (Dan. 12:1). ¿Toni moneki tikchiuaskej uan ijkon totokay ompa ijkuiliujtos? Moneki tiknextiskej ke titakuaujtamatij iuan Jesús, akin “tamati keme ichkatsin” (Juan 1:29). Moneki timotemaktiskej iuan Dios uan timoauiskej (1 Ped. 3:21). Uan no, moneki tiknextiskej ke tiknekij maj iTekiuajyo Dios techixyekana keman tikinpaleuiskej oksekin maj kiixmatikan Jiova.

19. ¿Toni moneki tikchiuaskej axkan, uan keyej?

¹⁹ Axkan moneki tikchiuaskej tein techpaleuis maj okachi titakuaujtamatikan iuan Jiova uan inechikol. No moneki tiknextiskej ke tiknekij maj iTekiuajyo Dios techixyekana. Komo ijkon tikchiuaj, timakisaskej keman iTekiuajyo Dios kiixpolos tekiuaj akin taixyekana norte uan tekiuaj akin taixyekana sur.