1-2. Tinozovonenyi pa jijo iyi?

ITUSU tiri kupona kumbhiri ko mazuva o kupejisira o nyika ino. Wari uno, tiri kunasa kuzvivona kupinda kare. Jehovha na Jesu Kristu sambiri pano vanozoparaja vese vanohwisana no Umambo hwake. Asi zvisati zvaitika, mambo wo kanjikazi no wo kakusi vanozoenderera mberi vecihwisana ngo cavo zve vecihwisavo vandhu va Mwari.

² Pa jijo iyi, tinozovona ciporofita ca Danieli 11:40–12:1. Tinozoziva kuti ndiani mambo wo kanjikazi nyamasi uno. Cimwenizve tinozovona zvatingaita kuti tirambe takathiva no kuthemba kuti Jehovha anozotibesera azvinenyi zvinozoitika kumbejiyo.

3-4. Ndiani mambo wo kanjikazi nyamasi uno? Sananguranyi.

³ Pa kupera ko União Soviética mu gore ro 1991, vandhu va Mwari vaigara mu mutundhu yondhoyo ‘vakabeswa padoko,’ kana kuti vakawana rusujunuko pa mukuvo wakati kuti. (Danieli 11:34) Inga muviyo, basa ro kucumaera vaizoriita vakasujunuka, asi pa mukuvo mushoma, kwainga kwaano mazana o zviuru zvo vacumaeri mu dhorobha raivonerehwa ngo União Soviética. Asi no papera makore manganani, Rusia no vabeseri vayo vakatanga kuva mambo wo kanjikazi. Inga zvatakavona pa musoro waperari, kuti umambo unangwe kuti urikushanda inga mambo wo kanjikazi na mambo wo kakusi, iwona unodikana kuita zviro zvitatu: (1) kuteverera vandhu va Mwari,  (2) kuvonesa kuti vari vavengi va Jehovha no vandhu vake no (3) kuhwisana ngocavo ngo ndava yo utongi.

⁴ Vonanyi kuti ngenyi tingananga kuti Rusia no vabeseri vayo ndi mambo wo kanjikazi nyamasi uno. (1) Ivona vanoteverera kamare vandhu va Mwari, ngo kuvarambisa kuita basa ro kucumaera, ngo kuteverera mazana o hama jinogara mu mutundhu unovonerehwa ndivona. (2) Kuteverehwa uku, kunokhombija kuti ivona vanovenga Jehovha no vandhu vake. (3) Vanohwisana na mambo wo kakusi, Utongi wo Nyika Jese wo Anglo-Amerikana. Ngativone zviro zvirikuithwa ngo Rusia no vabeseri vayo zve zvondhozvo zvinokhombijisa kudini kuti ivona ndi mambo wo kanjikazi.

5. Ciporofita ciri pana Danieli 11:40-43 cinobhuya ngo mukuvo wapi zve zvicinyi zvinoitika pa mukuvo uwu?

⁵ Verenganyi Danieli 11:40-43. Divi iri ro ciporofita rinobhuya ngo pamusoro po mukuvo uno wo kupejisira. Mavhesi aya, anovonesa makurire o kuvengana ka mambo wo kanjikazi na mambo wo kakusi. Inga zvakanangwa ndi Danieri, pa mukuvo wo kupejisira, mambo wo kakusi waizoambana na mambo wo kanjikazi pa ‘kurhwa naye.’​—Danieli 11:40.

6. Ngozvapi zvinokhombija kuti majimambo maviri aya ari kuhwisana ngocao?

⁶ Mambo wo kanjikazi na mambo wo kakusi vari kuenderera mberi veciphikizana kuti vakwanise kutonga nyika. Inga muezaniso, vonanyi zvakaitika pa kupera ko Hondo yo Cipiri yo Nyika Yese, União Soviética no vabeseri vayo vakakwanisa kuvonerera divi guru ro Europa. Zvakaithwa ndi mambo wo kanjikazi, zvakaita kuti mambo wo kakusi aumbe Organização do Tratado do Atlântico Norte. Mambo wo kanjikazi na mambo wo kakusi vakashandisa zvese zvavainga nazvo kuti vave no nvuti jino simba. Nguva jimweni, mambo wo kanjikazi anobesera hondo jino izwa ngo vavengi va mambo wo kakusi zve mambo wo kakusio anoitavo zvakafanana na mambo wo kanjikazi, inga zvakamboitika ku Afrika, Aziya, no Amerika Ratina. Mu makore ano, kuno nyika jakawanda jinobesera Rusia no vadoni vayo. Ivona vakahwisana na mambo wo kakusi vecishandisa komputadhori. Majimambo maviri aya anopumbhana ngocao kuti vari kushandisa komputadhori kuti varuze mare no kuita kuti shwiro javo jo zvo matongehwe o nyika jitame kubudirira. Inga zvakanangwa ndi Dhanieri, mambo wo kanjikazi ari kwenderera mberi ecihwisa vandhu va Mwari.​—Danieli 11:41.

7. Icinyi “nyika inomonikira”?

⁷ Danieli 11:41 inonanga kuti mambo wo kanjikazi anozonghwina mu “nyika inomonikira.” Nyika iyi icinyi? Kare, gama iri rainangira nyika yo Iziraeri. Iyona yaivoniwa inga “nyika yakasejesesa kupinda jese.” (Ezekieli 20:6) Nyika iyi yaiseja maningi ngokuti ndikona basi kwainga no kunamata ko kadi-kadi. Asi, kuvhira mu Pentekoste yo gore ro 33, “nyika” iyi aicaingazve pa ndau inonasa kuvoneka. Izvi azvicakwanisiki nyamasi uno, ngokuti vandhu va Mwari vari mu nyika yese. Waro, icinyi “nyika inomonikira” nyamasi? Inoimirira sangano ra Jehovha. Sangano iri, rakadari inga nyika yakabatana yo vashandiri va Jehovha veciita zvese zvavanokwanisa kuti vanamate mu njira yokadi.

8. Mambo wo kanjikazi wakanghwinisa kudini mu “nyika inomunikira”?

⁸ Pa mukuvo wo kupejisira uno, mambo wo kanjikazi wakanghwina vhaza jakawanda mu  “nyika inomonikira.” Inga muezaniso, Aremanya Nazista poyainga mambo wo kanjikazi, maningi-ningi pa Hondo yo Cipiri yo Nyika Yese, iyona yakanghwina mu “nyika inomonikira” poyakatanga kuteverera no kuuraya vandhu va Mwari. União Soviética poyakashanda inga mambo wo kanjikazi, iyona yakanghwina mu “nyika inomonikira,” ngo kuteverera vandhu va Mwari no kuendesa uzinji wo hama jedu ku uranda.

9. Kuitisa kudini Rusia no vabeseri vayo vakanghwina “nyika inomunikira” mu makore ano?

⁹ Mu makore ano, Rusia no vabeseri vayo vakanghwinavo mu “nyika inomunikira.” Vakazviitisa kudini? Mu gore ro 2017, mambo wo kanjikazi wakarambisa basa ro vandhu va Jehovha no kusunga uzinji hwo hama jedu no hambzaji. Iyena wakarambisazve kushandiswa ko Shanduro yeNyika Itsva. Kusiyapo zvondhozvo, wakatora Bheteri ro Rusia no Nyumba jo Umambo jakawanda kubatanijavo Nyumba jo magungano. Pakupera ko zvese izvi, Mukhumbi Unotonga mugore ro 2018 wakavonesa kuti Rusia no vabeseri vayo ndi mambo wo kanjikazi. Asi, pikija pavanoteverehwa kamare, vandhu va Jehovha vanoramba kuubesera kana kucinja mundhu ari kutongaro. Kusiapo zvondhozvo, vashandiri va Mwari vanotevera mbhangiro yo mu Bhaibheri yo kukumbirira “vese vakadihwa pa utongi,” maningi-ningi paya pavanotema zvivaringo zvinopsasa rusujunuko hwedu hwo kunamata.​—1 Timoti 2:1, 2.

10. Kureva kuti mambo wo kanjikazi anozokwanisa kuparaja mambo wo kakusi here? Sananguranyi.

¹⁰ Ciporofita ciri pana Danieli 11:40-45, cinonanga maningi ngo pamusoro po mabasa a mambo wo kanjikazi. Kunanga kuti mambo uwu anozoparaja mambo wo kakusi here? Haiwa. Mambo wo kakusi anonga aciri ‘penye’ pa hondo yo Armagedhoni, Jehovha na Jesu pavanozoparaja majimambo ese o vandhu. (Apokalipsi 19:20) Tingava kudini no cokwadi nazvo? Vonanyi zvinonanga ciporofita ca Dhanieri na Apokaripsi.

11. Danieli 2:43-45, inokhombijenyi? (Vonanyi pikica yo pakapa.)

¹¹ Verenganyi Danieli 2:43-45. Muporofita Dhanieri anobhuya ngo pamusoro po cithombi cino mativi o muviri waco akaumbhwa ngo simbi jakasiyana-siyana. Divi rimwe nga rimwe ro cithombi, rinoimirira umambo hwo pasi pese unoteverera vandhu va Mwari zve unotonga pa mukuvo wakasiyana. Soka jo cithombi ici jakaumbhwa ngo simbi no mavhu, jinoimirira utongi okupejisira wo vandhu wakanangwa ndi Dhanieri, Utongi wo Nyika Jese wo Anglo-Amerikana. Ciporofita ca Dhanieri cinokhombija kuti utongi uhu, unonga wecitonga Umambo hwa Mwari paunonga wecida kuparaja utongi hwese hwo vandhu.

12. Musoro wo cinomwe wo cikara unoimirirenyi zve ngenyi zvinosisira kuziva izvi?

¹² Mupostori Johani wakabhuya ngo pamusoro po umambo waizoteverera vandhu va Jehovha. Mu ciporofita ca Johani, umambo uhwu unoimirihwa ngo cikara cino musoro munomwe. Musoro wo cinomwe wo cikara ici, ndi Utongi wo Nyika Jese wo Anglo-Amerikana. Zvinosisira kuziva izvi ngokuti, pasure po musoro uwu apacavizve no cikara cimweni. Musoro uwu, unonga uri kutonga Kristu paanozoviya no masoca ake o mugore kuti aparaje cikara cese kamare, kuciripi musoroo basi. *​—Apokalipsi 13:1, 2; 17:13, 14.

13-14. Ndiani ‘Gogi wo nyika yo Magogi’ zve zvicinyi zvinozomuita kuti ahwise vandhu va Mwari?

¹³ Ciporofita ca Ezekieri cinotipa mazvii-zvii o zviro zvinozoitika mambo wo kanjikazi no wo kakusi vacito vaparajwa. Zvinovoneka inga kuti ciporofita ca Ezekieli 38:10-23; Danieli 2:43-45; 11:44–12:1; Apokalipsi 16:13-16, 21, cinobhuya ngo zviro zvakafanana. Kudari zvatiri kurangarirari ndizvona, vonanyi basi zvingazoitika.

¹⁴ Pakambhera ngo kupera mukuvo wakati kuti dambujiko guru noratanga, “majimambo o pasi pese” anobatana kakuumba cikwata co kubatana ko majinja. (Apokalipsi 16:13, 14; 19:19) Bhaibheri rinodana kubatana kondhoko ko majinja, inga ‘Gogi wo nyika yo Magogi.’ (Ezekieli 38:2) Gogi anozohwisa vandhu va Mwari zve anozoeja kuda kuvapeja kamare. Zvicinyi zvinozoita kuti pave no kuhwisa kondhoko? Mupostori Johani, pa civoniso caakava naco, wakavona nvura yo mapuwe akakura zve airema eciwa kuvha mugore, eciwira vavengi va Mwari. Nvura iyi yo mapuwe, angava masoko anorema o rutongeso anozoziviswa ngo vandhu va Jehovha. Zvingaita kuti masoko aya, aite kuti Gogi wo Magogi ade kuhwisa vandhu va Mwari kuti avapeje.​—Apokalipsi 16:21.

15-16. (a) Danieli 11:44, 45, inodenga kuti iri kunangira zviitiko zvapi? (b) Zvicinyi zvinozoitika na mambo wo kanjikazi no vamweni vo Gogi wo Magogi?

¹⁵ Masoko aya anoremari no kuhwisa ko kupejisira ko vavengi va Mwari zvinotojana no masoko anobhuiwa pana Danieli 11:44, 45. (Verenganyi.) Pondhopo, Dhanieri anoti: “Masoko akabva kumabvazuva no ka njikazi” anozothimwa-thimwisa mambo wo kanjikazi. Ngo kudaro, mambo wo kanjikazi “anozopinda ngo uxungu ukuru” “kuti anyise no kupeja vazinji.” Zvinovoneka inga kuti gama rokuti “vazinji,” rinonangira vandhu va Jehovha. * Zvingaita kuti Dhanieri ari kubhuya ngo kuhwiswa ko kupejisira ko vandhu va Mwari.

¹⁶ Kuhwisa kucaitwa ndi mambo wo kanjikazi ecibesehwa ngo majimambo amweni o nyika, kunozoita kuti Mwari wo Masimba Ese  anyangajwe maningi. Pondhopo hondo yo Armagedhoni inozotanga. (Apokalipsi 16:14, 16) Pamukuvo wondhowo, mambo wo kanjikazi, pamwepo no majinja ese anoita divi ro Gogi wo Magogi, anozoparajwa zve “apana anozomubesera.”​—Danieli 11:45.

17. Ndiani Mikaeri, ‘mutungamiriri mukuru’ wakanangwa pana Danieli 12:1, zve arikuitenyi?

¹⁷ Vhesi inotevera ya Dhanieri inonasa kusumura kuti mambo wo kanjikazi no vabeseri vake vanozoparajiswa kudini zve itusu tinoponeswa kudini. (Verenganyi Danieli 12:1.) Vhesi iyi inoda kunangenyi? Mikaeri izina rimweni ra Mambo wedu, Jesu Kristu. Iyena ari “panyezuru” po vandhu va Mwari kutangira 1914, gore ro kutanga ko Umambo hwake kudenga. Sambiri pano, Mikaeri “anozomuka,” kana kuti, anozoparaja vavengi vake vese pa hondo yo Armagedhoni. Kuhwisa uku, kunozova mukuvo wo kupejisira, kunodanijwari ndi Dhanieri kuva “mukuvo wo bonezi guru” pa ndhorovondho yo upenyu hwo vandhu. Ciporofita ca Johani cinowanika pana Apokalipsi cinodanija mukuvo uwu kuti “dambujiko guru.”​—Apokalipsi 6:2; 7:14.

18. Ngenyi atidikani kuthya zvinozoitika kumbeji?

¹⁸ Atidikani kuthya kumbeji kwedu. Dhanieri na Johani vakananga kuti vesse vanoshandira Jehovha na Jesu vanozoponeswa pa mukuvo uwu vokunesa. Dhanieri anonanga kuti vaya vanozoponeswa vanonga vanomazina avo ‘akatahwa mu bhuku.’ (Danieli 12:1) Tinodikana kuitenyi kuti mazina edu ave akatahwa mubhuku rondhoro? Tinodikana kukhombija kuti tino rutendo na Jesu, Vhuta ra Mwari. (Johani 1:29) Tinodikana kujipira kuna Mwari no kubhabhatijwa. (1 Pedru 3:21) Tinodikanazve kukhombija kuti tinobesera Umambo hwa Mwari ngo kubesera vamweni kuti vajije ngo pamusoro pa Jehovha.

19. Zvicinyi zvatinodikana kuita wari zve ngenyi?

¹⁹ Wari inguva yo kujijira kuthemba Jehovha no sangano rake rino vashandiri vakagondeka. Wari mukuvo wokubesera Umambo hwa Mwari. Tikaita kudaro, tinozoponeswa Umambo hwa Mwari paunozoparaja mambo wo kanjikazi na mambo wo kakusi.