Luslahng audepe kan

luslahng audepe kan

IREN ONOP 20

Ihs me “Nanmwarkien Paliepeng” Rahnwet?

Ihs me “Nanmwarkien Paliepeng” Rahnwet?

“E pahn kamwomwmwomwla, oh sohte me pahn sewese ih.”​—DAN. 11:45, NW.

KOUL 95 Maraino Wie Lingalingla

AUDEPEN ONOP *

1-2. Dahme kitail pahn koasoiapene nan iren onop wet?

MIEIER mehn kadehde tohtohsang mahs me kitail miher ni kaimwiseklahn imwin rahn kan en koasoandi wet. Ahnsou keren, Siohwa oh Sises Krais pahn ketin kasohrehla koperment koaros me kin uhwong Wehin Koht. Mwohn met pahn wiawi, nanmwarkien paliepeng oh nanmwarkien palieir pahn pousehlahte uhpene oh pil uhwong sapwellimen Koht aramas akan. *

2 Nan iren onop wet, kitail pahn koasoiapene kokohpo nan Daniel 11:40–12:1. Kitail pahn sukuhlki ihs me nanmwarkien paliepeng rahnwet oh dahme kahrehda kitail kak meleilei mendahki kahpwal kan pahn pwarada ni ahnsou kohkohdo.

NANMWARKIEN PALIEPENG KAPW MEN

3-4. Ihs me wiahla nanmwarkien paliepeng? Menlau kawehwehda.

3 Mwurin Soviet Union ohla nan pahr 1991, sapwellimen Koht aramas akan me mi wasa ko alehdi “sawas tikitik,” de ahneki saledek erein ahnsou ehu. (Dan. 11:34) Pwehki met, irail kak kalohk ni saledek, oh sohte pwand nempehn sounkalohk kan nan sahpw kan en Communist tohtohla lella meh lopw kei. Kedekedeo, Russia oh wehi kan me kin utung ih wiahla nanmwarkien paliepeng. Nin duwen me kitail koasoiapene nan iren onop en mwoweo, mie soahng siluh me koperment ehu anahne wia pwehn wiahla nanmwarkien paliepeng de nanmwarkien palieir: (1) kaunda de uhwong sapwellimen Koht aramas akan, (2) kasalehda sang eh wiewia me e wia imwintihti en Siohwa oh sapwellime aramas akan, oh (3) uhwong nanmwarki me kin uhwong ih.

4 Tehk kahrepe kan me kitail kak ndahki me rahnwet nanmwarkien paliepeng iei Russia oh wehi kan me kin utung ih. (1) Re uhwongada sapwellimen Koht aramas akan ni arail keinapwidi doadoahk en kalohk oh kaloke riatail Kristian lopw kei me kousoan wasa kan me re kaunda. (2) Uhwong pwukat kasalehda me re kailongki Siohwa oh sapwellime kan. (3) Re kin uhwong nanmwarkien palieir, me iei Kaunda Kehlail en Britain-Amerika. Kitail pahn kilang dahme Russia oh wehi kan me kin utung ih wiadahr me kin kadehdehda me irail iei nanmwarkien paliepeng.

NANMWARKIEN PALIEPENG OH NANMWARKIEN PALIEIR DOULAHTE UHPENE

5. Ahnsou dahieu me Daniel 11:40-43 koasoia duwe, oh dahme wiawi erein ahnsowo?

5 Wadek Daniel 11:40-43, NW. * Pali wet nan kokohpo kin koasoia duwen ahnsoun imwio. E koasoiahda duwen uhpene en nanpwungen nanmwarkien paliepeng oh nanmwarkien palieir. Daniel kohpada me ni imwilahn ahnsou, nanmwarkien palieir pahn “siken” nanmwarkien paliepeng.​—Dan. 11:40, NW.

6. Ia mehn kadehde me nanmwarki riemeno kin uhpene?

6 Nanmwarkien paliepeng oh nanmwarkien palieir kin pousehlahte uhpene pwehki ira men wiahla koperment me keieu kehlail nin sampah. Karasepe, medewehla dahme wiawi mwurin Mahwen Keriaun Sampah ni Soviet Union oh wehi kan me kin utung ih ar tepida kaunda pali laud en Iurop. Met kahrehda nanmwarkien palieir oh wehi kan me kin utung pwungkipene en kaminiminpene neirail karis en sounpei kan oh uhwong nanmwarkien paliepeng. Pwihn wet iei me adaneki NATO. Nanmwarkien paliepeng oh nanmwarkien palieir pil doadoahngkihla mwohni laud pwehn wiahda karis en sounpei me keieu kehlail. Ira pil uhpene sang ni ara kin utung ahn emenemen imwintihti kan nan mahwen kan nan Aperika, Eisia, oh Latin Amerika. Me keren, Russia oh wehi kan me kin utung ih kin wie kekehlailla. Irail pil kin doadoahngki computer kan pwehn uhwong nanmwarkien palieir. Nanmwarki pwukat kin karaunehki emenemen me e kin doadoahngki prokram en computer kan pwehn kauwehla palien mwohni oh politik en sapwarail. Oh nin duwen me Daniel kohpada, nanmwarkien paliepeng kin pousehlahte uhwong sapwellimen Koht aramas akan.​—Dan. 11:41.

NANMWARKIEN PALIEPENG PEDOLONG NAN “SAHPW LINGANO”

7. Dahkot “sahpw Lingano”?

7 Daniel 11:41 (NW) mahsanih me nanmwarkien paliepeng pahn pedolong nan “sahpw Lingano.” Sahpw dahieu mwo? Mahsie, sapwen Israel wia “sahpw me keieu kaselel nanpwungen sahpw akan.” (Esek. 20:6) Ahpw kahrepen sahpwo eh uhdahn kesempwal iei pwehki ih wasao me aramas akan kin kaudokiong Siohwa. Sang Pendekos pahr 33, “sahpw Lingano” sohla wia uhdahn wasa ehu nin sampah. Met pwung pwehki rahnwet, sapwellimen Siohwa aramas akan kin mi wasa koaros nin sampah. Rahnwet, “sahpw Lingano” iei soahng kan me sapwellimen Siohwa aramas akan kin wiewia, me iangahki arail mihting kan oh doadoahk en kalohk.

8. Ia duwen nanmwarkien paliepeng eh pedolong nan “sahpw Lingano”?

8 Erein imwin rahn akan, pak tohto nanmwarkien paliepeng kin pedolong nan “sahpw Lingano.” Karasepe, ni ahnsou me Nazi en Sehmen wia nanmwarkien paliepeng, ahpw mehlel erein mahwen keriaun sampah, e pedolong nan “sahpw Lingano” sang ni eh kaloke oh kemehla sapwellimen Koht aramas akan. Mwurin Mahwen Keriaun Sampah ni ahnsou me Soviet Union wiahla nanmwarkien paliepeng, e pedolong nan “sahpw Lingano” sang ni eh kaloke oh kalipehla sapwellimen Koht aramas akan.

9. Nan pahr nekla ko, ia duwen Russia oh wehi kan me utung ih ar pedolong nan “sahpw Lingano”?

9 Nan pahr nekla ko, Russia oh wehi kan me kin utung ih pil pedolong nan “sahpw Lingano.” Ia duwen? Nan pahr 2017, Russia keinapwidi doadoahk en sapwellimen Siohwa aramas akan oh kesehlong ekei irail nan imweteng. E pil keinapwidi neitail sawaspen Paipel kan, iangahki Kawehwe en Sampah Kapw. E pil kihsang ohpis en Sounkadehdehn Siohwa kan nan Russia, Wasahn Kaudok kan oh Wasahn Mihting Tohrohr kan. Mwurin mwekid pwukat, Pwihn me Kin Apwalih Mwomwohdiso nan Sampah Pwon kasalehda nan pahr 2018 me Russia oh wehi kan me kin utung ih iei nanmwarkien paliepeng. Ahpw mendahki sapwellimen Siohwa aramas akan kin lelohng kalokolok laud, re sohte kin iang uhwongada de nantihong wekidala palien koperment kan. Irail kin idawehn kaweid en Paipel en kapakapki “irail koaros me lapalap,” ahpw mehlel ni irail pwukat ar pahn pilada ma kitail kak kaudok ni saledek de soh.​—1 Tim. 2:1, 2.

NANMWARKIEN PALIEPENG PAHN KALOWEHDI NANMWARKIEN PALIEIR?

10. Nanmwarkien paliepeng pahn kalowehdi nanmwarkien palieir? Menlau kawehwehda.

10 Pali laud en Daniel 11:40-45 kin koasoakoasoia duwen wiewiahn nanmwarkien paliepeng. Ia duwe, met wehwehki me e pahn kalowehdi nanmwarkien palieir? Soh. Nanmwarkien palieir pahn “momourte” ni ahnsou me Siohwa oh Sises pahn ketin kasohrehla koperment koaros nin sampah nan mahwen en Armakedon. (Kaud. 19:20) Dahme kahrehda kitail kak kamehlele met? Medewehla dahme kokohp en Daniel oh Kaudiahl kasalehda.

Nan Armakedon, Wehin Koht, me karasaraskihong takai ehu, pahn kasohrehla kaundahn aramas, me karasaraskihong sansal takai kalaimwuno (Menlau kilang parakrap 11)

11. Dahme Daniel 2:43-45 kasalehda? (Menlau kilang kilel ni kilin Kahn Iroir wet.)

11 Wadek Daniel 2:43-45. Soukohp Daniel kawehwehda duwen koperment kan me arail wiewia pidada sapwellimen Koht aramas akan. Koperment pwukat kin karasaraskihong wasa kan ni paliweren sansal takai kalaimwuno. Kaimwiseklahn koperment en sampah wet kin karasaraskihong patehnehn sansalo me wiawihkihda mete oh pwehl. Patehneh ko iei Kaunda Kehlail en Britain-Amerika. Kokohpo kasalehda me Kaunda Kehlail en Britain-Amerika pahn kakaunte ni Wehin Koht eh pahn kasohrehla koperment koaros en sampah.

12. Dahme moahng keisuhwo karasaraskihong, oh dahme kahrehda met kesempwal?

12 Wahnpoaron Sohn pil koasoia duwen koperment kan me kin kaunda sapwellimen Siohwa aramas akan. Sohn karasahiong koperment pwukat mahn lawalou me moahng isuh. Moahng keisuh en mahn lawalou iei Kaunda Kehlail en Britain-Amerika. Met kesempwal pwehki sohte ehu moahng me pahn pwarada mwurin met. Moahng keisuh en mahn lawalou pahn wie kakaun ni ahnsou me Krais oh sapwellime karis en nanleng kan pahn kasohrehla ih oh pil mahno pwon. *​—Kaud. 13:1, 2; 17:13, 14.

DAHME NANMWARKIEN PALIEPENG PAHN WIA NI AHNSOU KEREN?

13-14. Ihs me ‘Kok nan sapwen Makok,’ oh dahme kakete kalingeringerihada ih pwehn uhwongada sapwellimen Koht aramas akan?

13 Esekiel ntingihedi kokohp ehu me padahkihong kitail dahme pahn wiawi mwohn nanmwarkien paliepeng oh nanmwarkien palieir pahn sohrala. E mwomwen me kokohp kan nan Esekiel 38:10-23; Daniel 2:43-45; 11:44–12:1; oh Kaudiahl 16:13-16, 21 kin koasoakoasoia soahng teieu. Ma met mehlel, eri ih met me kitail medewe pahn wiawi.

14 Ahnsou kis mwurin kahn kamakam kohwalapo eh tepida, “nanmwarki kan en sampah pwon” pahn kohpene wiahla pwihn ehu. (Kaud. 16:13, 14; 19:19) Paipel kahdaneki pwihn en koperment pwukat ‘Kok nan sapwen Makok.’ (Esek. 38:2) Pwihn wet pahn uhwongada sapwellimen Koht aramas akan koaros oh song en kasohreirailla douluhl. Dahme pahn kamwakid pwihn wet en wia met? Nan kokohp ehu me pid ahnsou kiso, wahnpoaron Sohn nda me keteu ais takai kalaimwun kan pahn mweredi pohn sapwellimen Koht imwintihti kan. Keteu ais takai kin karasaraskihong rohng en kadeik me inenen kehlail, me sapwellimen Siohwa aramas akan pahn lohkiseli. Rohng en kadeik wet kakete kalingeringerihada Kok en Makok kahrehda e pahn uhwongada sapwellimen Koht aramas akan pwehn kasohreirailla sang sampah.​—Kaud. 16:21.

15-16. (a) Mwekid dahieu me Daniel 11:44, 45 ele koasoakoasoia? (b) Dahme pahn wiawihong nanmwarkien paliepeng oh wehi teikan me wia kisehn Kok en Makok?

15 Ele rohng en kadeik wet oh uhwong me sapwellimen Koht imwintihti kan pahn wia iei mwekid kohte me Daniel 11:44, 45 (Wadek.) koasoia duwe. Daniel nda me “rohng me pahn peidohsang palimese oh paliepeng” pahn kalingeringerihada nanmwarkien paliepeng, me kohieilahng mahwen “ni eh engieng.” Nanmwarkien paliepeng uhdahn men “kemehla aramas tohto.” Mwomwen me “aramas tohto” pwukat iei sapwellimen Siohwa aramas akan. * Wasaht Daniel ele koasoakoasoia kaimwiseklahn uhwong me pahn wiawihong sapwellimen Koht aramas akan.

16 Uhwong wet sang nanmwarkien paliepeng oh koperment teikan koaros en sampah pahn kahrehiong Koht me Keieu Manamano en ketin engiengda kowahlap oh kahrehda mahwen en Armakedon en tepida. (Kaud. 16:14, 16) Ni ahnsowo, nanmwarkien paliepeng, oh pil wehi kan koaros me wiahda Kok en Makok, pahn sohrala oh “sohte emen pahn mi wasao pwehn sewese.”​—Dan. 11:45.

Ni mahwen en Armakedon, Sises Krais oh sapwellime karis en nanleng pahn kasohrehla ahn Sehdan sampah suwed oh doarehla sapwellimen Koht aramas akan (Menlau kilang parakrap 17)

17. Ihs me “kaun lapalapo” Maikel me Daniel 12:1 mahsanih duwe, oh dahme e ketin wia?

17 Iretikitik ehu en Daniel irelaud 12 kasalehda ni oaritik ia duwen nanmwarkien paliepeng oh wehi kan me kin utung ih ar pahn sohrala, oh ia duwen atail pahn poadoandoarla. (Wadek Daniel 12:1.) * Ia wehwehn iretikitik wet? Maikel iei pil ehu mwaren atail nanmwarki me wie kakaun, Krais Sises. E kin ketin “kesikesihnen pwehki” sapwellimen Koht aramas akan sang pahr 1914 ni ahnsou me Wehin Koht tepida kakaun nanleng. Ni ahnsou keren, e pahn ketin “mwekid,” de kasohrehla sapwellime imwintihti kan nan mahwen en Armakedon. Armakedon iei kaimwiseklahn mwekid me pahn wiawi. Daniel kahdaneki ahnsowo “ahnsou apwal ehu” me keieu suwed nan poadopoad. Ahpw ahnsowo mwohnte mahwen wet pahn wiawi iei me ahn Sohn kokohpo nan Kaudiahl kin kahdaneki “kahn kamakam kowahlap.”​—Kaud. 6:2; 7:14.

EDOMW PAHN IANG “NTINGDI NAN PWUHKO”?

18. Dahme kahrehda kitail kak ahneki koapworopwor mendahki dahme pahn wiawi ahnsou kohkohdo?

18 Daniel oh Sohn nda me Siohwa oh Sises pahn ketin doarehla sapwellimara ladu kan nan kahn kamakam kowahlapo. Eri kitail kak ahneki koapworopwor mendahki dahme pahn wiawi ahnsou kohkohdo. Daniel nda me eden irail kan me pahn poadoandoarla pahn iang “ntingdi nan pwuhko.” (Dan. 12:1) Ia duwen adatail eh kak iang kileldi nan pwuhk wet? Kitail anahne kasalehda ni sansal me kitail kin pwoson Sises, Sihmpwul en Kohto. (Sohn 1:29) Kitail anahne inoukihong Koht atail mour oh papidaisla. (1 Pit. 3:21) Oh kitail anahne utung Wehin Koht sang ni atail kin wia uwen atail kak pwehn sewese meteikan sukuhlki duwen Siohwa.

19. Dahme kitail anahne wia met, oh dahme kahrehda?

19 Met iei ahnsoun kakehlakahla atail likih Siohwa oh sapwellime pwihn en ladu lelepek kan. Met iei ahnsoun utungada Wehin Koht. Ma kitail wia met, kitail pahn poadoandoarla ni ahnsou me Wehin Koht pahn kasohrehla nanmwarkien paliepeng oh nanmwarkien palieir.

KOUL 149 Koul en Kana

^ par. 5 Ihs me “nanmwarkien paliepeng” rahnwet, oh ia duwen eh pahn sohrala? Atail ese pasapengpen peidek pwukat kak kakehlakahda atail pwoson oh sewese kitail en onopada ong kahpwal kan me kitail pahn lelohng ni ahnsou kohkohdo.

^ par. 1 Pwehn pahrekiong lokaia kan ni tepin ntingdi en Paipel, nan iren onop wet, se wiliandi “nanmwarkien Siria” ong “nanmwarkien paliepeng,” oh “nanmwarkien Isip” ong “nanmwarkien palieir” me mi nan Daniel irelaud 11.

^ par. 5 Daniel 11:40-43 (NW): “Ni imwilahn ahnsou nanmwarkien palieir pahn siken ih, oh nanmwarkien paliepeng pahn kohdohng ih rasehng melimel ehu iangahki kuruma kan oh soundake oahs kan oh sohp tohto; oh e pahn pedolong nan sahpwo oh mwekid pitipit kohwei rasehng lapake ehu. E pil pahn pedolong nan sahpw Lingano, oh sahpw tohto pahn pwupwudi. Ahpw iet irail kan me pahn pitsang nan peh: Edom oh Mohap oh pwihn me keieu kesempwal en mehn Ammon kan. Oh e pahn kin usehlahte doadoahngki eh manaman ong sahpw ko; oh sapwen Isip sohte pahn pitila. Oh e pahn kaunda dipwisou kesempwal rir kan, kohl oh silper kan, oh soahng kaselel kan koaros en Isip. Oh mehn Lipia kan oh mehn Idiopia kan pahn mi ni eh kahk kan.”

^ par. 12 Pwehn kalaudehla omw wehwehki Daniel 2:36-45 oh Kaudiahl 13:1, 2, menlau kilang Kahn Iroir en June 1, 2012, pali 9-20 oh pil Kahn Iroir (lokaiahn wai) en June 15, 2012, pali 19.

^ par. 15 Pwehn kalaudehla omw wehwehki met, menlau kilang Kahn Iroir en May 1, 2015, pali 30-31.

^ par. 17 Daniel 12:1 (NW): “Erein ahnsowo Maikel pahn mwekid, kaun lapalapo me kin kesikesihnen pwehki omw aramas akan. Oh ahnsou apwal ehu pahn wiawi me saikinte wiawi sangete ahnsou me miehla wehi ehu lao lel ahnsowo. Oh erein ahnsowo omw aramas akan pahn pitila, koaros me adarail kan ntingdi nan pwuhko.”