Ir al contenido

Ir al índice

20 YACHAQANA

¿Pitaj kay tiempopi ‘wichaynejmanta rey’?

¿Pitaj kay tiempopi ‘wichaynejmanta rey’?

“Wañunan hora chayamonqa, manataj pipis payta yanaparej kanqachu” (DAN. 11:45).

95 TAKIY Ñanninchej astawan lliphirishan

¿IMATÁ KAYPI YACHAKUSUN? *

1, 2. ¿Imatataj kay yachaqanapi estudiasun?

KUNANQA astawan sutʼita yachanchej, kay mundoj tukukuynin qayllitapiña kashasqanta. Tumpamantawanqa, Jehová Dioswan Jesuswan, Diospa Gobiernonman churanakoj gobiernosta chinkachenqanku. Chay tiempo chayamunankama, wichaynejmanta reywan uraynejmanta reywan maqanakullanqankupuni, Diospa llajtanwanpis japʼinakullanqankupuni.

2 Kay yachaqanapeqa, Daniel 11:40 al 12:1 versiculospi profeciata estudiasun. Chaypitaj yachasun, kay tiempopi mayqen gobiernochus wichaynejmanta reywan ninakusqanta. Chayta yachaytaj, jamoj imasta mana manchikunapaj yanapawasun.

WICHAYNEJMANTA MOSOJ REY RIKHURIN

3, 4. Kay tiempopi, ¿pitaj wichaynejmanta rey, imaraykutaj chayta ninchej?

3 Unión Soviética 1991 watapi chinkapojtin, japʼiyninpi karqa chay llajtasqa tʼaqakaporqanku. Autoridadestaj hermanosninchejta Diosta yupaychajta saqellarqankuña. Ajinapi Danielpa kay profecian juntʼakorqa: “Uj pisita yanaparisqas kanqanku” (Dan. 11:34). Chayrayku chay suyusmanta hermanosqa, watejmanta predicayta aterqanku. Pisi tiempollapitaj ashkha runas Diospa llajtanman yaykumorqanku. Chantá Rusia, paywan ujchasqa suyuswan, pisimanta pisi wichaynejmanta reyman tukorqanku. ¿Imaraykú chayta ninchej? 19 yachaqanapi yachakunchej jina, mana tukuy gobiernoschu wichaynejmanta reywan, uraynejmanta reywan ima ninakunku. Chay reyeswan ninakoj gobiernosqa, kay kinsa imasta juntʼananku tiyan: 1) Chay gobiernosqa, maypichus Diospa kamachisninmanta ashkhas tiyakunku, chaypi kamachinanku tiyan. Chayrí Diospa kamachisninta qhatiykachananku tiyan. 2) Chay gobiernosqa Jehová Diosta, llajtantawan chejnikunanku tiyan. 3) Chay gobiernosqa paykunapura maqanakunanku tiyan.

4 Rusiawan paywan ujchasqa suyus ima, ¿chay kinsa imasta juntʼashankuchu? Arí. 1) Paykunaqa chay lugarpi tiyakoj hermanosninchejta manaña predicajta saqenkuchu, may chhika hermanosninchejtataj qhatiykachashanku. 2) Chayta ruwaspaqa Jehová Diosta, llajtantawan chejnikusqankuta rikuchishanku. 3) Paykunaqa uray ladomanta reywan, nisunman Gran Bretañawan Estados Unidoswan ima maqanakushanku. Chayrayku ninchej, kay tiempopi Rusiawan paywan ujchasqa suyuswan, wichay ladomanta chayri norte ladomanta rey kasqankuta. Qhepan parrafospi yachakusun, imaraykuchus chayta nisqanchejta.

URAYNEJMANTA REYWAN MAQANAKUSHAN

5. ¿Imamantataj Daniel 11:40 al 43 parlashan?

5 Daniel 11:40 al 43 (leey) versiculospi profeciaqa, tukukuy tiempopi imaschus kananmanta parlashan. Chay versiculosqa, wichay ladomanta reywan uray ladomanta reywan maqanakunankumanta astawan parlashan. Profeta Danielpa kay nisqan juntʼakunan karqa: “Maypachachus tukukuy hora chayamonqa chaypachaqa, uray ladomanta kaj rey jatarenqa, wichay ladomanta kaj reypa contrampi sayaykonqa” (Dan. 11:40).

6. ¿Imaynapí yachanchej wichaynejmanta reywan uraynejmanta reywan japʼinakushasqankuta?

6 Wichaynejmanta reywan uraynejmanta reywanqa, mundontinpi atiyniyoj kayta munaspa japʼinakushallankupuni. Kaypi piensarina: Segunda Guerra Mundial pasayta, Unión Soviética, payman ujchasqa suyuspiwan, Europamanta ashkha suyusta dominayta qallarerqanku. Chayta rikuspa, uray ladomanta reypis waj suyuswan ujchaykukorqa. Paykunaqa uj tratota ruwarqanku, enemigosninkumanta jarkʼakunankupaj. Chay tratoqa, Organización del Tratado del Atlántico Norte (OTAN) nisqa sutikun. Iskaynin reyestaj astawan ashkha soldadosniyoj, armasniyojtaj kanankupaj, may chhika qolqeta gastashallankupuni. Chantapis Africapi, Asiapi, América Latinapiwan guerrasman chayri chʼajwasman satʼikorqanku. Ajinamanta chay iskay reyesqa, purajmanta maqanakorqanku. Kay qhepa watasllapi, Rusia, paywan ujchasqa suyuspiwan mundontinpi may atiyniyojman tukorqanku. Chantapis uray ladomanta reywan computadorasnejta maqanakushanku. Iskaynin reyestaj Internetnejta imaymana programasta apaykachasqankumanta tumpanakunku. Ninkutaj chay programasnejta qolqenkuta pierdechiyta munasqankuta, gobiernonkutapis urmachiyta munasqankuta.

‘SUMAJ KʼACHITU JALLPʼAMAN YAYKUN’

7. “Sumaj kʼachitu jallpʼa”, ¿imawantaj ninakun?

7 Daniel 11:41 nisqanman jina, wichay ladomanta reyqa, ‘sumaj kʼachitu jallpʼaman’ yaykunan karqa. ¿Ima jallpʼamantataj Daniel parlasharqa? Ñaupa tiempopeqa, Israel llajta chay “sumaj kʼachitu jallpʼa” karqa. Runasqa chay llajtamanta nej kanku: “Tukuy jallpʼasmanta aswan sumajpuni”, nispa (Eze. 20:6). Chay llajtaqa sumajpaj qhawasqa karqa, imaraykuchus chaypi Jehová Diosta yupaychaj kanku. Jinapis Pentecostés 33 watamantapacha, chay ‘sumaj kʼachitu jallpʼaqa’ manaña uj lugarchu. ¿Imaraykutaj chayta ninchej? Imaraykuchus Jehová Diospa kamachisnenqa, kay tiempopi jallpʼantinpi kashanku. Chayrayku chay ‘sumaj kʼachitu jallpʼaqa’, Diospa llajtanmanta kajkuna imaynatachus kausakusqankuwan ninakun. Paykunaqa kausayninkupi Jehová Diosta yupaychayta ñaupajman churanku. Chayrayku tantakunku, predicanku ima.

8. ¿Imaynatá wichaynejmanta rey ‘sumaj kʼachitu jallpʼaman’ yaykorqa?

8 Tukukuy tiempopi, wichaynejmanta reyqa ashkha kutispi chay ‘sumaj kʼachitu jallpʼaman’ yaykuykun. Imaynatachus Alemania chayta ruwasqanmanta parlarina. Segunda Guerra Mundialpi, chay nación wichaynejmanta rey karqa. Alemaniapi nazis nisqa partido gobiernopi kashajtin, hermanosninchejta qhatiykacharqanku, ashkhastataj wañucherqanku. Ajinamanta wichay ladomanta reyqa, ‘sumaj kʼachitu jallpʼaman’ yaykorqa. Segunda Guerra Mundial pasayta, Unión Sovieticañataj wichaynejmanta rey karqa. Paykunapis hermanosninchejta qhatiykacharqanku, waj llajtamantaj presota jina aparqanku. Ajinamanta chay reyqa ‘sumaj kʼachitu jallpʼaman’ yaykullarqataj.

9. Rusiawan paywan ujchasqa suyuswan, ¿imaynatá ‘sumaj kʼachitu jallpʼaman’ yaykorqanku?

9 Kay qhepa wataspi, Rusia paywan ujchasqa suyuswan, wichay ladomanta rey kashanku. Paykunapis ‘sumaj kʼachitu jallpʼaman’ yaykullankutaj. ¿Imaynatá chayta ruwarqanku? Paykunaqa 2017 watapi, Jehovaj testigosninta niña predicajta, nitaj tantakojtapis saqerqankuchu. Wakin hermanostapis carcelman wisqʼaykorqanku. Chantá publicacionesninchejta, Diospa Palabran Biblianchejtawan niña apaykachakunanta kamacherqanku. Chantapis Rusiapi Betel wasita, Jatun Tantakuna Wasista, salonestawan japʼikaporqanku. Chayrayku Diospa Llajtanta Kamachejkunaqa, 2018 watapi willawarqanchej, Rusiawan paywan ujchasqa suyuswan, wichay ladomanta rey kasqankuta. Diospa kamachisnenqa, sinchʼi qhatiykachasqa kajtinkupis, mana mayqen gobiernoj contrantapis oqharikunkuchu, nitaj chay gobiernosta cambiayta maskʼankuchu. Astawanpis Biblia nisqanman jina “tukuy kamachejkunapaj” Diosmanta mañapunku. Chaytataj astawan ruwanku, chay kamachejkuna Diosta yupaychayta jarkʼayta munashajtinku (1 Tim. 2:1, 2).

WICHAYNEJMANTA REY ¿URAYNEJMANTA REYTA ATIPANQACHU?

10. Wichay ladomanta rey, ¿uray ladomanta reyta atipanqachu?

10 Daniel 11:40 al 45 versiculospi profeciaqa, wichay ladomanta rey imatachus ruwananmanta astawan parlan. Jinapis chayqa mana ninayanchu, wichay ladomanta rey uray ladomanta reyta atipananta. Imaraykuchus Jehová Dioswan Jesuswan tukuy gobiernosta Armagedonpi chinkachishajtinku, uray ladomanta reyqa ‘kausashanqaraj’ (Apo. 19:20). ¿Imaynatá chayta yachanchej? Chaypajqa qhepan parrafospi, Daniel libromanta Apocalipsis libromantawan wakin profeciasta qhawarisun.

Diospa Gobiernonwan ninakoj rumeqa, Armagedonpi jatun lantita tʼunarparenqa, nisunman tukuy gobiernosta chinkachenqa (11 parrafota qhawariy).

11. ¿Imatá Daniel 2:43-45 qhepa kaj gobiernomanta willawanchej? (Kay revistaj tapanpi dibujota qhawariy).

11 (Daniel 2:43-45 leey). Daniel libroqa, tukuy laya metalesmanta runaman rijchʼakoj jatun lantimanta parlan. Chay lantitaj ashkha atiyniyoj gobiernos rikhurisqankuwan ninakun. Chay gobiernosqa, maypichus Diospa kamachisninmanta ashkhas tiyakunku, chaypi gobernarqanku. Chay lantej chakisnenqa, fierrowan tʼuruwan ima chajrusqa karqa. Chaytaj qhepa kaj atiyniyoj gobiernowan ninakun, nisunman Gran Bretañawan Estados Unidoswan ima. Danielpa profecianman jina, Diospa Gobiernon tukuy gobiernosta chinkachishajtin, Gran Bretañawan Estados Unidoswanqa kashanqankuraj.

12. Phiña animalpa qanchis kaj uman, ¿pikunawantaj ninakun, chanta imaynatá chayta yachay yanapawanchej?

12 Apóstol Juanpis mundontinpi atiyniyoj gobiernosmanta parlallarqataj. Chay gobiernosqa, maypichus Diospa kamachisninmanta ashkhas tiyakunku, chaypi gobernananku karqa. Juanpa profecianpi, chay gobiernosqa qanchis umasniyoj ‘millay phiña animalwan’ ninakunku. Chay animalpa qanchis kaj umanqa, Gran Bretañawan Estados Unidoswan ninakun. Juanqa mana nerqachu, chay phiña animalmanta waj umapiwan llojsinanta. Chayrayku Jesuswan cielopi soldadosninwan, chay phiña animalta chinkachishajtinku, qanchis kaj umaqa gobernashanqaraj (Apo. 13:1, 2; 17:13, 14). *

¿IMATATAJ WICHAYNEJMANTA REY TUMPAMANTAWAN RUWANQA?

13, 14. 1) ¿Pikunawantaj ninakun ‘Magog jallpʼamanta Gog’? 2) ¿Imajtintaj Gog Diospa llajtanta chinkachiyta munanqa?

13 Wichay ladomanta reywan uray ladomanta reywanqa chinkachisqa kanqanku. Ezequiel libromanta uj profeciataj, chinkachisqa kananku qayllata imaschus kananta willawanchej. Kay textospi rikhurej profeciasqa, kikin tiempomantasina parlashanku: Ezequiel 38:10-23; Daniel 2:43-45; 11:44–12:1; Apocalipsis 16:13-16, 21 ima. Jina kajtin, ichá qhepan parrafospi nikusqanman jina kanqa.

14 Manchay ñakʼariy tiempo qallarisqanmanta qhepaman, ‘jallpʼantinmanta gobiernos’ ujchaykukonqanku (Apo. 16:13, 14; 19:19). Bibliapeqa chay ujchasqa nacionesta, ‘Magog jallpʼamanta Gog’ nispa sutichan (Eze. 38:1, 2). Chay nacionesqa Diospa llajtanta chinkachiyta munanqanku. Chaypajtaj uj runa jinalla contrankupi sayaykonqanku. ¿Imajtintaj chayta ruwanqanku? Juanqa chay tiempomanta parlaspa nerqa, cielomanta jatuchaj granizos Diospa enemigosninman urmamunanta. Chay granizosqa ichá juchachana willaykunawan ninakun, mayqentachus chay tiempopi willasun chaywan. Magogmanta Gogqa, ichá chayrayku Diospa llajtanta chinkachiyta munanqa (Apo. 16:21).

15, 16. 1) Daniel 11:44, 45 versículos, ¿imamantataj parlaspa jinallantaj? 2) ¿Imataj kanqa Magogmanta Gogwan, wichay ladomanta reywan ima?

15 Juchachana willaykunamanta, Diospa enemigosnin llajtanpa contranpi oqharikunankumanta ima parlarqanchejña. Daniel 11:44, 45 (leey) versiculosqa, chayllamantatajsina parlashan. Chaypi profeta Daniel nerqa: “Inti llojsimuynejmanta, wichaynejmantawan willaykuna chayamonqanku. Chayta uyarispa, wichay ladomanta kaj reyqa [...] may phiñasqa llojsenqa, ashkhasta wañurachiyta yuyaspa”, nispa. ‘Ashkhas’ nispa, Diospa llajtanmantasina parlashan. * Jina kajtin, Danielqa ichá parlashan, Armagedón qayllata Diospa enemigosnin llajtanta chinkachinankupaj sayaykunankumanta.

16 Wichaynejmanta reywan, mundontinmanta gobiernospiwan Diospa llajtanta chinkachinankupaj oqharikojtinku, Tukuy Atiyniyoj Jehová Diosqa mayta phiñakonqa. Chaypachataj Armagedón guerra qallarenqa (Apo. 16:14, 16). Chay guerrapeqa Magogmanta Gogwan ninakoj naciones chinkachisqa kanqanku. Wichay ladomanta reypis, chay nacionesmanta ujnin kasqanrayku chinkachisqallataj kanqa, “manataj pipis payta yanaparej kanqachu” (Dan. 11:45). 

Jesuswan cielopi soldadosninwanqa, Satanaspa mundonta Armagedonpi chinkachenqanku, Diospa llajtantataj salvanqanku (17 parrafota qhawariy).

17. 1) Daniel 12:1 versiculopi “kuraj kaj ángel” Miguel nispa, ¿pimantataj parlashan? 2) ¿Imatataj Miguel kay tiempopi ruwashan, chanta imatá qhepaman ruwanqa?

17 Daniel 12:1 (leey) astawan sutʼita willawanchej, imaynatachus wichay ladomanta rey, payman ujchasqa gobiernos ima chinkachisqa kanankuta. Willallawanchejtaj imaynatachus salvasqa kananchejta. ¿Imastá chay versículo niwanchej? Chaypi Miguelmanta parlan. Miguelqa Reyninchej Jesucristoj ujnin sutin. Payqa 1914 watapi Diospa Gobiernonpi Rey jina churasqa karqa. Chaymantapachataj Diospa llajtanta ‘qhawashan’. Tumpamantawantaj Jesusqa, Armagedón guerrapi Diospa enemigosninta chinkachinanpaj “rikhurimonqa”. Chay guerrapitaj, Danielpa nisqan “llakiy” tiempo tukukonqa. Pay nerqa: “Chay jina llakeyqa manapuni jaykʼajpis karqachu runas kasqankumantapacha”, nispa. Apóstol Juanqa Apocalipsis libropi “manchay ñakʼariymanta” parlarqa. Chaytaj Armagedón ñaupajta qallarenqa, Armagedón guerrawantaj tukukonqa (Apo. 6:2; 7:14).

¿SUTINCHEJ ‘LIBROPICHU’ KASHAN?

18. ¿Imata yachaytaj mayta kallpachawanchej?

18 Profeta Danielwan apóstol Juanwan willarqanku, Jehová Diostawan Jesustawan sirvejkuna, manchay ñakʼariy tiempomanta kausashaj llojsinankuta. Chayta yachayqa mayta kallpachawanchej. Daniel nerqa: “Libropi sutisninku qhelqasqa kajkunalla salvasqa kanqanku”, nispa (Dan. 12:1). ¿Imatá ruwasunman sutinchej chay libropi qhelqasqa kananpaj? Jesuspi creesqanchejta ruwasqanchejwan rikuchinanchej tiyan. Paymin “Diospa Corderonqa” (Juan 1:29). Chantapis Jehová Diosman kausayninchejta jaywapuspa, bautizakunanchej tiyan (1 Ped. 3:21). Diospa Gobiernon kamachinanta munasqanchejtataj rikuchinanchej tiyan. Chaytataj runasman Jehová Diosmanta yachachispa ruwasunman.

19. ¿Imatá ruwananchej tiyan, chanta imaraykutaj?

19 Tumpamantawan Diospa Gobiernonqa, wichaynejmanta reyta uraynejmanta reytawan chinkachenqa. Chayrayku tukuy atisqanchejta ruwana Jehová Diospi, llajtanpiwan astawan atienekunapaj. Chantapis Gobiernonta kausayninchejpi ñaupajman churana. Chay imasta ruwasun chayqa, chay iskay reyes chinkachisqa kashajtinku salvakusunchej.

149 TAKIY Jehová Dios atipasqanmanta takiy

^ párr. 5 ¿Mayqen gobiernotaj kay tiemponchejpi ‘wichay ladomanta reywan’ ninakun? ¿Imaynatá chay gobierno chinkachisqa kanqa? Chay imasta yachayqa, creeyninchejta kallpachanqa. Chantapis manchay ñakʼariy tiempopi llakiykunata aguantanapaj yanapawasun.