1-2. Eaa te ka uriuriia i teia atikara?

E MAATA te au akapapuanga i teianei e te noo nei tatou i te tuatau openga o teia akatereanga. Kare e roa, ka takore a Iehova e Iesu Karaiti i te au kavamani tei patoi i te Patireia. Mua ake ka tupu ei te reira, ka taumāro te ariki o apatokerau e te ariki o apatonga ia raua e ki te iti tangata o te Atua.

² I teia atikara, ka uriuri tatou i te totou ia Daniela 11:40–12:1. Ka akataka tatou i te ariki o apatokerau i teianei e ka uriuri akapeea tatou me noo marie ma te irinaki e ka akaora a Iehova ia tatou.

3-4. Koai tei tu mai ei ariki no apatokerau? Akamārama mai.

³ Muri ake te inga anga te Soviet Union i te 1991, rekareka te iti tangata o te Atua i te tuatau “mea ngiti ua” ma te maru. (Dani. 11:34) Kua rauka ia ratou te tutu aere e kua maata te au papuritia i teia au enua Communist, e anere ua atu tauatini tuma. Aere ua rai, kua tu mai a Rutia e tona mema ei ariki no apatokerau. Mei tei uriuriia i te atikara i mua ake, no tetai kavamani kia riro ei ariki no apatokerau e ei ariki no apatonga, ka rave aia e toru tuanga: (1) ka tamanata i te iti tangata o te Atua, (2) ka akaari aia e e enemi aia no Iehova e tona iti tangata, e te (3) ka taumāro raua.

⁴ Eaa tatou ka tuatua ai e ko Rutia e tona mema te ariki o apatokerau i teia tuatau. (1) Kua tamaki ratou i  te iti tangata o te Atua, te arai anga i te angaanga tutu aere e kua takinokino e anere ua atu tauatini tuma au taeake e te au tuaine i te reira enua. (2) Akaari maira ratou e te makitakita ra ratou ia Iehova e tona iti tangata. (3) Kua taumāro raua ki te ariki o apatonga, te Mana Tutara Peritane-Marike. Akara tatou akapeea a Rutia e tona mema me riro mai ei ariki no apatokerau.

5. Eaa te tuatau te akatakaia ra ia Daniela 11:40-43, e eaa tei tupu i tera tuatau?

⁵ E tatau ia Daniela 11:40-43. Te akamārama maira teia totou i te tuatau openga. Te akakite maira teia irava i te taumāro anga i rotopu i te ariki o apatokerau e te ariki o apatonga. Mei tei akakiteia e Daniela, i te tuatau openga, “e opara mai ei” te ariki o apatonga i te ariki o apatokerau, me kore ka putoto raua.—Dani. 11:40.

6. Eaa te akapapuanga e te opara ra te nga ariki i tetai e tetai?

⁶ Kua taumāro te ariki o apatokerau e te ariki o apatonga kia rauka ia raua te mana tutara. Ei akaraanga, akamanako ana i tei tupu i muri ake i te Tamaki II o te Ao kua tutara te Soviet Union e tona mema ki rungao ia Europa. Kua māro te ariki o apatokerau i te ariki o apatonga kia kapiti ki te au nuku vaeau o te pa enua, ko NATO. Kua putoto te ariki no apatokerau ki te ariki o apatonga na te akanoo anga i te au nuku vaeau ririnui. Kua tamaki te ariki no apatokerau i tona enemi na te tauturu anga i tona au mema, i te au enua i Aperika, Asia, e Latin America. I teia au mataiti, kua tutara a Rutia e tona au mema takapini i te ao. Kua taumāro ratou ki te ariki o apatonga na roto i te cyber warfare. Kua akaapa te nga ariki ia raua no te taangaanga anga i te au porokaramu komupiuta tei akatupu i te kino i te pae o te tua puapinga e te akatereanga kavamani. Mei ta Daniela i totou, ka tamaki atu te ariki no apatokerau i te iti tangata o te Atua.—Dani. 11:41.

7. Eaa “te enua inuinu”?

⁷ Karanga a Daniela 11:41 e ka akao te ariki no apatokerau iaia “ki roto i te enua inuinu.” Eaa teia enua? I te tuatau taito, te enua o Iseraela kua manakoia e “ko te kakā ïa o te au enua ravarai.” (Eze. 20:6) E ngai puapinga teia no te mea kua raveia te akamorianga mou ki reira. Mei ia Penetekote 33 T.N., kare teia “enua” ko tetai ngai tikai, no te mea kua totoa te iti tangata o Iehova ki teianei ao. Ko “te enua inuinu” i teia tuatau ko te angaanga e raveia ra e te iti tangata o Iehova, kapiti mai te akamorianga Iaia i te au uipaanga e te angaanga tutu aere.

8. Akapeea te ariki no apatokerau i te tomo anga ki roto i “te enua inuinu”?

⁸ I te tuatau openga, kua tomo te ariki o apatokerau ki roto i “te enua inuinu.” Te tu mai anga a Nazi Tiamani te ariki no apatokerau, i te tuatau o te tamaki rua o te ao, kua tomo aia ki roto i “te enua inuinu” na te takinokino anga e te tamate anga i te iti tangata o te Atua. Muri ake i te Tamaki II o te  Ao, te tu anga te Soviet Union te ariki no apatokerau, kua tomo teia ariki ki roto i “te enua inuinu” na te takinokino anga i te iti tangata o te Atua e kua akataa ia ratou.

9. I teia au mataiti, akapeea a Rutia e tona mema i te tomo anga ki roto i “te enua inuinu”?

⁹ I teia au mataiti, kua tomo katoa a Rutia e tona mema ki roto i “te enua inuinu.” Akapeea? I te 2017, kua arai te ariki ou o apatokerau i te angaanga a te iti tangata o Iehova e kua titiri i tetai o te au taeake e te au tuaine ki roto i te are auri. Kua arai katoa aia i ta tatou au puka, kapiti mai te New World Translation. Pera katoa, kua rave i to tatou opati Betela i Rutia, pera katoa te Are Uipaanga Patireia e te au Are Akaputuputuanga. Muri ake, kua akataka te Pupu Akaaere i te 2018 e ko Rutia e tona mema te ariki no apatokerau. Inara, noatu kua takinokinoia te iti tangata o Iehova, kua patoi ratou i te piri atu ki te tauianga i te au kavamani a te tangata. Kua aru ratou i te akoanga Pipiria kia pure no “te aronga mana katoa,” no te mea na ratou e iki me ka akatikaia te akamorianga.—1 Timo. 2:1, 2.

10. Ka takore ainei te ariki no apatokerau i te ariki o apatonga? Akamārama mai.

¹⁰ Te akara tikai ra te totou a Daniela 11:40-45 i te angaanga a te ariki no apatokerau. Ko te aiteanga ainei e ka takore aia i te ariki o apatonga? Kare. Ka vai rai te ariki no apatonga ma te ‘oraora’ me takore a Iehova e Iesu i te au kavamani a te tangata ia Aramagido. (Apo. 19:20) Eaa tatou i papu ei? Akara i te au totou a Daniela e Apokalupo.

11. Eaa te aiteanga ia Daniela 2:43-45? (Akara i te tutu mua.)

¹¹ E tatau ia Daniela 2:43-45. Akakite a Daniela i tetai au kavamani a te tangata tei takinokino i te iti tangata o te Atua. Akatakaia ratou e ko te au tuanga tukeke o te tiki. Te kavamani openga a te tangata i roto i te vaevae o te tiki, ko te auri e te karakaraea. Ko te Mana Tutara Peritane-Marike te vaevae. Akakite maira te totou e te angaanga ra te Mana Tutara Peritane-Marike me takore te Patireia o te Atua i te au kavamani a te tangata?

12. Eaa ta te puaka taae koia te itu mimiti e akatutu ra, e eaa i puapinga ai?

¹² Akakite katoa a Ioane i tetai au tutara tei tutara ki rungao i te iti tangata o Iehova. Akataka a Ioane i teia au kavamani e ko te puaka taae e itu mimiti. Ko te Mana Tutara Peritane-Marike te itu mimiti o te puaka. E puapinga teia no te mea kare te puaka e akatupu akaou i tetai mimiti. Te tutara ra rai teia puaka koia te itu mimiti me takore a Karaiti e tona nuku vaeau i te rangi iaia, e te toenga o te puaka. *—Apo. 13:1, 2; 17:13, 14.

13-14. Koai a “Goga i te enua o Magoga,” e eaa te ka akakeu iaia kia tamaki i te iti tangata o te Atua?

¹³ Akakite maira a Ezekiela eaa te ka tupu ki te tuatau openga o te ariki o apatokerau e te ariki o apatonga. Me  akara tatou i te totou o Ezekiela 38:10-23; Daniela 2:43-45; 11:44–12:1; e Apokalupo 16:13-16, 21 e aiteite ua te ka tupu, te akaraanga ka tupu rai teia.

¹⁴ Muri ua ake i te akamata anga o te mate maata, ka akatupu “te ui ariki o te ao katoa nei,” i te au pupu enua. (Apo. 16:13, 14; 19:19) Kapiki te Pipiria i te au pupu enua e ko “Goga i te enua o Magoga.” (Eze. 38:2) Ka tamaki teia au pupu enua i te iti tangata o te Atua. Eaa te ka akatupu i teia tamaki? Akakite a Ioane e e ua toka mamaata te ka pururu ki runga i te au enemi o te Atua. E au karere akavaanga te reira te ka akakiteia e te iti tangata o Iehova. Penei ka akakeu teia karere ia Goga o Magoga kia tamaki i te iti tangata o te Atua ma te takore takiri ia ratou.—Apo. 16:21.

15-16. (a) Eaa ta Daniela 11:44, 45 e akakite ra? (e) Eaa te ka tupu ki te ariki o apatokerau e Goga o Magoga?

¹⁵ Teia karere pakari e te tamaki openga na te au enemi o te Atua, penei ko te reira tei taikuia e Daniela 11:44, 45. (E tatau.) Karanga a Daniela e “e tuatua no te itinga o te rā mai e no apatokerau” te ka tamanamanata i te ariki o apatokerau, “ma te riri maata.” Te anoano ra te ariki o apatokerau “kia ngaro rava atu te tangata e manganui.” Ko te iti tangata o Iehova te “manganui.” * Penei te akakite ra a Daniela i te tamaki ki rungao i te iti tangata o te Atua.

¹⁶ Ka akakeu te tamaki a te ariki o apatokerau e te au kavamani o te ao, i te Atua Mana Katoatoa kia akatupu i te tamaki ia Aramagido. (Apo. 16:14, 16) A te reira taime, ka aere ua atu te ariki o apatokerau, e te au enua o Goga o Magoga ki tona openga, “e kare rava ona e tauturu.”—Dani. 11:45.

17. Koai a Mikaela “te ariki maata” i roto ia Daniela 12:1, e eaa tana ka rave?

¹⁷ Akakite maira ta Daniela irava ka  aru mai, akapeea te ariki o apatokerau e tona mema me aere ki tona openga e akapeea tatou e ora ai? (E tatau ia Daniela 12:1.) Eaa te aiteanga o teia irava? Ko Mikaela tetai ingoa o to tatou Ariki, ko Iesu Karaiti. Kua “tu mai” ana aia ki rotopu i te iti tangata o te Atua mei te 1914, te akatinamouia anga tona Patireia i te rangi. A te tuatau ki mua, ka “tu mai” aia i te tamaki o Aramagido. Kapiki a Daniela i teia tamaki openga e ko “te tuatau manamanata” rava atu. Akakite ta Ioane totou i roto ia Apokalupo no “te mate maata” te ka taki atu ki te tamaki.—Apo. 6:2; 7:14.

18. Eaa tatou ka papu ei no te tuatau ki mua?

¹⁸ Papu ia tatou e kua akapapu mai a Daniela e Ioane e ka ora te aronga tei tavini ia Iehova e Iesu i te tuatau manamanata. Karanga a Daniela e kua ‘tataia to ratou ingoa ki roto i te buka.’ (Dani. 12:1) Akapeea to tatou ingoa me ō ki roto i teia puka? Ka akaari tatou i te akarongo ki roto ia Iesu, te Punua Mamoe a te Atua. (Ioa. 1:29) Ka anoanoia tatou kia akatapu i to tatou oraanga ki te Atua e kia papetitoia. (1 Pete. 3:21) E kia turu tatou i te Patireia o te Atua na te tauturu anga i tetai ke kia apii ia Iehova.

19. Eaa ta tatou ka rave i teianei, e no teaa ra?

¹⁹ Ko te taime teia kia irinaki ia Iehova e tana akaaerenga o te au tavini tiratiratu. Ko te taime teia kia turu i te Patireia o te Atua. Me pera tatou, ka ora tatou me takore te Patireia o te Atua i te ariki o apatokerau e te ariki o apatonga.