Skip to content

Skip to table of contents

CIBALO CAKWIIYA 20

Ino Nguni “Mwami Wakunyika” Mazuba Aano?

Ino Nguni “Mwami Wakunyika” Mazuba Aano?

“Uyoosika kumamanino aakwe, eelyo kunyina uuyoomugwasya.”​—DAN. 11:45.

LWIIMBO 95 Mumuni Uyaabumwekesya

IZILI MUCIBALO *

1-2. Ncinzi ncotutiilange-lange mucibalo eeci?

LINO tulijisi bumboni bunji kapati bwakuti tupona kumamanino aamazuba aamamanino aabweende bwazintu oobu. Lino-lino, Jehova alimwi a Jesu Kristo bayoozinyonyoona mfwulumende zyoonse izikazya Bwami bwa Leza. Pele kacitanacitika eeco, mwami wakunyika alimwi amwami wakumusanza bayoozumanana kulwana mulicabo alimwi akulwana bantu ba Leza.

2 Mucibalo eeci tulalanga-langa businsimi ibuli kulugwalo lwa Daniele 11:40–12:1. Tulamuzyiba mwami wakunyika lino alimwi akubandika kaambo ncotukonzya kuba basicamba akusyoma kuti Jehova uyootufwutula ziyume zitete.

MWAMI WAKUNYIKA MUPYA WALIBONYA

3-4. Ino nguni mwami wakunyika mazuba aano? Amupandulule.

3 Nobwakamana bulelo bwa Soviet Union mu 1991, bantu ba Leza ibakali kweendelezyegwa abulelo oobu bakaba alwaanguluko kwaciindi cili mbocibede. (Dan. 11:34) Akaambo kaceeci, bantu ba Leza bakalaangulukide kukambauka, aboobo kakutanainda ciindi cilamfwu, basikumwaya bakavwula kapati muzisi izyakali kweendelezyegwa a Soviet Union. Pele nokwakainda myaka iili mbwiibede, cisi ca Russia alimwi abeenzinyina zyakaba mwami wakunyika. Kweelana ambotwakaiya mucibalo cainda, kutegwa mfwulumende yeelele kwaambwa kuti mwami wakunyika naa mwami wakumusanza, kuli zintu zyotatwe nzyoyeelede kucita: (1) kulwana bantu ba Leza cacigaminina, (2) kulitondezya kwiinda mumicito kuti tayimuyandi Jehova alimwi abantu bakwe, alimwi (3) kuzundana amwami uumbi.

4 Ntootu twaambo itutupa kwaamba kuti mazuba aano mwami wakunyika ncisi ca Russia alimwi abeenzinyina. (1) Bakabalwana bantu ba Leza cacigaminina ciindi nobakalesya mulimo wakukambauka alimwi akupenzya bakwesu abacizyi banji kapati ibakkala mumasena ngobeendelezya. (2) Micito iili boobu itondezya kuti tabamuyandi Jehova alimwi abantu bakwe. (3) Balazundana amwami wakumusanza, Bulelo Bweendelezya Nyika Yoonse bwa Anglo-America. Atubone cisi ca Russia alimwi abeenzinyina ncobacita kutondezya kuti mwami wakunyika.

MWAMI WAKUNYIKA AMWAMI WAKUMUSANZA BAZUMANANA KUTONKANA

5. Ino lugwalo lwa Daniele 11:40-43 lwaamba kujatikizya nzi, alimwi ino ncinzi cicitika muciindi eeco?

5 Amubale Daniele 11:40-43. Cibeela cabusinsimi eeci caamba kujatikizya ciindi camamanino. Alimwi cilaamba kujatikizya mwami wakunyika amwami wakumusanza mbobazundana. Daniele wakasinsima kuti, kuciindi cakumamanino, mwami wakumusanza alimwi amwami wakunyika ‘bayootonkana.’—Dan. 11:40.

6. Mbumboni nzi ibutondezya kuti bami bobilo bazumanana kutonkana?

6 Mwami wakunyika alimwi amwami wakumusanza bazumanana kuzundana akaambo kakuti aumwi uyanda kuba mfwulumende iilaanguzu kapati munyika yoonse. Mucikozyanyo, noyakainda Nkondo Yabili Yanyika Yoonse, cisi ca Soviet Union cakatalika kweendelezya cibeela cipati ca Europe. Aboobo mwami wakumusanza wakapanga cizuminano cankondo amasi aambi icitegwa North Atlantic Treaty Organization (NATO) kutegwa balwane mwami wakunyika. Mwami wakunyika alimwi amwami wakumusanza babelesya mali manji kapati kusola kuba ampi yabasikalumamba iilaanguzu kapati munyika yoonse. Kuyungizya waawo, bami aaba balalwana kwiinda mukugwasyilizya basinkondonyina amwami ooyo ngobalwana limwi. Mumyaka misyoonto yainda, cisi ca Russia alimwi abeenzinyina baba anguzu kapati munyika yoonse. Alimwi bamulwana mwami wakumusanza kwiinda mukubelesya makkompyuta. Bami aaba balatamikizyanya kuti aumwi ubelesya mapulogilamu aakkompyuta aatali kabotu kusola kunyonganya lubono lwaumwi alimwi amfwulumende yakwe. Alimwi kweelana ambwaakasinsima Daniele, mwami wakunyika wazumanana kubalwana bantu ba Leza.—Dan. 11:41.

MWAMI WAKUNYIKA WANJILA “CISI CIBOTU KAPATI”

7. Ino “Cisi Cibotu Kapati” ninzi?

7 Lugwalo lwa Daniele 11:41 lwaamba kuti mwami wakunyika uyoonjila mu “Cisi Cibotu Kapati.” Ino ncisi nzi eeco? Kaindi, cisi ca Israyeli cakali kubonwa kuba “cisi cibotu kapati kwiinda zisi zimbi zyoonse.” (Ezk. 20:6) Pele icakapa kuti cisi eeci kacili cibotu kapati ncakuti bantu nkobakali kukombela Jehova. Kuzwa lya Pentekoste 33 C.E., kwakacinyina busena bwini anyika ibwakali kubonwa kuba “Cisi Cibotu Kapati.” Eeci cilalimvwisya akaambo kakuti mazuba aano bantu ba Jehova balimwaikide nyika yoonse. Muciindi caboobo, “Cisi Cibotu Kapati” mazuba aano niparadaiso yakumuuya yabantu ba Jehova yalo iibikkilizya zintu mbuli bukombi bwabo kuli Jehova kwiinda mumiswaangano alimwi amulimo wakukambauka.

8. Muunzila nzi mwami wakunyika mwaakanjila mu “Cisi Cibotu Kapati”?

8 Mumazuba aamamanino, mwami wakunyika cakwiinduluka-induluka wanjila mu “Cisi Cibotu Kapati.” Mucikozyanyo, ciindi bulelo bwa Nazi Germany nobwakali mwami wakunyika, kwaambisya lyankondo yabili yanyika yoonse, mwami ooyo wakanjila mu “Cisi Cibotu Kapati” kwiinda mukubapenzya alimwi akubajaya bantu ba Leza. Noyakamana Nkondo Yabili Yanyika Yoonse, ciindi bulelo bwa Soviet Union nobwakaba mwami wakunyika, mwami ooyo wakanjila mu “Cisi Cibotu Kapati” kwiinda mukubapenzya bantu ba Leza alimwi akubatandila kumasena aakulamfwu kapati.

9. Mumyaka misyoonto yainda, mbuti cisi ca Russia alimwi abeenzinyina mbobakanjila mu “Cisi Cibotu Kapati”?

9 Mumyaka misyoonto yainda, cisi ca Russia alimwi abeenzinyina abalo bakanjila mu “Cisi Cibotu Kapati.” Munzila nzi? Mu 2017, mwami wakunyika ooyu wakalesya mulimo wabantu ba Jehova alimwi akubikka bakwesu abacizyi bamwi muntolongo. Alimwi wakaalesya mabbuku eesu, kubikkilizya a Bbaibbele lya Busanduluzi Bwanyika Mpya. Kuyungizya waawo, wakatunyanga ofesi yesu yamutabi, Maanda aa Bwami a Maanda Aakucitila Miswaangano Mipati amwi. Naakamana kucita boobo, mu 2018, bamu Kabunga Keendelezya bakaamba kuti cisi Russia abeenzinyina, mwami wakunyika. Nokuba boobo, bantu ba Jehova kunyina nobalwana amfwulumende iili yoonse nokuba kusola kwiicinca, nokuba kuti yabapenzya kapati. Muciindi caboobo, batobela lulayo lwamu Bbaibbele lwakubapailila aabo “boonse ibali muzyuuno zyabweendelezi,” kwaambisya ciindi nobapanga zyakusala izikonzya kujatikizya lwaanguluko lwakukomba.—1Tim. 2:1, 2.

SENA MWAMI WAKUNYIKA UYOOMUNYONYOONA MWAMI WAKUMUSANZA?

10. Sena mwami wakunyika uyoomunyonyoona mwami wakumusanza? Amupandulule.

10 Businsimi ibuli kulugwalo lwa Daniele 11 40-45 bwaamba kapati kujatikizya mwami wakunyika. Sena eeci caamba kuti mwami ooyu uyoomunyonyoona mwami wakumusanza? Peepe. Mwami wakumusanza ucinooliko ciindi Jehova alimwi a Jesu baakunyonyoona mfwulumende zyabantu lyankondo ya Amagedoni. (Ciy. 19:20) Nkaambo nzi ncotwaambila boobo? Amubone ncobwaamba businsimi bwa Daniele alimwi abwa Ciyubunuzyo.

Lyankondo ya Amagedoni, Bwami bwa Leza, ibukozyanisyidwe kubbwe, buyoonyonyoona bweendelezi bwabantu, ibwiimininwa acikozyanyo cipati (Amubone muncali 11)

11. Ino lugwalo lwa Daniele 2:43-45 lwaamba nzi? (Amubone cifwanikiso icili aacivwumbyo.)

11 Amubale Daniele 2:43-45. Musinsimi Daniele waamba mulongo wamfwulumende zyabantu izilwana bantu ba Leza. Mfwulumende eezyo, zyaambwa kuti nzibeela zyacikozyanyo cipati. Mfwulumende yamamanino mumulongo ooyu yiiminina zimpata zyacikozyanyo zipangidwe abutale buvwelene abulongo. Zimpata ziiminina Bulelo Bweendelezya Nyika Yoonse bwa Anglo-America. Businsimi oobu butondezya kuti Bulelo Bweendelezya Nyika Yoonse bwa Anglo-America bucinooyendelezya ciindi Bwami bwa Leza bwaakunyonyoona mfwulumende zyabantu.

12. Ino mutwe waciloba wamunyama wiiminina nzi, alimwi nkaambo nzi ncociyandika kapati kwaazyiba makani aaya?

12 Awalo mwaapostolo Johane waamba mulongo wamfwulumende izyeendelezya bantu ba Jehova. Mubusinsimi bwa Johane, mfwulumende eezyi ziimininwa aamunyama uujisi mitwe iili ciloba. Mutwe waciloba wamunyama ooyu wiiminina Bulelo Bweendelezya Nyika Yoonse bwa Anglo-America. Eeci cilayandika kapati nkaambo cinyama tacitondezyi kuti kuli mutwe uumbi uucimena kunze aamitwe eeyi. Mutwe waciloba wamunyama ooyu ucinoolela ciindi Kristo alimwi abangelo bakwe baakunyonyoona mutwe ooyu antoomwe amunyama woonse. *Ciy. 13:1, 2; 17:13, 14.

NCINZI MWAMI WAKUNYIKA NCAYOOCITA INO-INO?

13-14. Ino “Gogo wakucisi ca Magogo” nguni, alimwi ino ncinzi ciyoopa kuti abalwane bantu ba Leza?

13 Businsimi ibuli kulugwalo lwa Ezekieli butwaambila cilangilwa kuyoocitika mwami wakunyika alimwi amwami wakumusanza kabatananyonyoonwa. Kulibonya kuti businsimi ibuli kulugwalo lwa Ezekieli 38:10-23; Daniele 2:43-45; 11:44–12:1; alimwi a Ciyubunuzyo 16:13-16, 21 bwaamba zintu zikozyenye. Ikuti naa mbocibede oobo, nceeci cilangilwa kuyoocitika.

14 Aciindi cimwi kaanootalikide kale mapenzi mapati, ‘bami bamunyika yoonse’ bayoopanga nkamu yazisi. (Ciy. 16:13, 14; 19:19) Ibbaibbele lyaamba nkamu yazisi eeyi kuti, “Gogo wakucisi ca Magogo.” (Ezk. 38:2) Nkamu yazisi eeyi iiyoobalwana bantu ba Leza boonse alimwi akusola kubanyonyweeda limwi. Ino ncinzi ciyoopa kuti bacite boobo? Mubusinsimi bwakwe ibujatikizya ciindi eeco, mwaapostolo Johane wakaamba kuti civwulamabwe cipati ciyoobalokela basinkondonyina Leza. Civwulamabwe cacikozyanyo eeco ambweni ciiminina mulumbe mukali uuyakwaambilizyigwa abantu ba Jehova. Kweelede kuti mulumbe ooyo nguuyoopa kuti Gogo waku Magogo abalwane bantu ba Leza kajisi makanze aakubanyonyoona boonse.Ciy. 16:21.

15-16. (a) Ino nzintu nzi izyaambidwe kulugwalo lwa Daniele 11:44, 45? (b) Ncinzi iciyoocitikila mwami wakunyika alimwi a Gogo waku Magogo?

15 Mulumbe mukali ooyo alimwi akulwanwa kwamamanino kwabantu ba Leza ambweni nzezintu izyaambidwe kulugwalo lwa Daniele 11:44, 45. (Amubale.) Mulugwalo oolu, Daniele waamba kuti, “uyoomvwa makani kuzwa kujwe alimwi akuzwa kunyika” aayoomunyonganya mwami wakunyika walo uuyakuunka “kanyemede kapati.” Mwami wakunyika ukanzide kuti “akanyonyoone alimwi akujaya bantu banji.” “Bantu banji” aabo, kweelede kuti mbantu ba Jehova. * Ambweni Daniele waamba kulwanwa kwamamanino kwabantu ba Leza.

16 Ciindi mwami wakunyika alimwi amfwulumende zimbi zyaakubalwana bantu ba Leza, eeci ciyoopa kuti Leza Singuzuzyoonse anyeme kapati, mpoonya nkondo ya Amagedoni iyootalika. (Ciy. 16:14, 16) Aciindi eeco, mwami wakunyika alimwi azisi zimbi izipanga nkamu yazisi ya Gogo waku Magogo ziyoonyonyoonwa, alimwi kunyina ‘uuyoozigwasyilizya.’—Dan. 11:45.

Lyankondo ya Amagedoni, Jesu Kristo alimwi abasikalumamba bakwe bakujulu bayoonyonyoona nyika ya Saatani mbyaabi akufwutula bantu ba Leza (Amubone muncali 17)

17. Ino Mikayeli “silutwe mupati” iwaambidwe kulugwalo lwa Daniele 12:1 nguni, alimwi ino ncinzi ncacita?

17 Kapango katobela kulugwalo lwa Daniele kalatwaambila makani manji kujatikizya mwami wakunyika alimwi abeenzinyina mbobayoonyonyoonwa, alimwi ambotuyoofwutulwa. (Amubale Daniele 12:1.) Ino kapango aaka kaamba nzi? Mikayeli ndizina limbi lya Mwami wesu uulela, Kristo Jesu. ‘Uliimvwi kuti agwasye’ bantu ba Leza kuzwa mu 1914 ciindi naakaba Mwami wa Bwami bwa Leza kujulu. Lino-lino, uyoobanyonyoona basinkondonyina lyankondo ya Amagedoni. Nkondo eeyo iyooba cintu camamanino calo Daniele ncaakaamba kuti “ciindi camapenzi” aatanacitikide. Businsimi bwa Johane ibuli kulugwalo lwa Ciyubunuzyo bwaamba ciindi eeci kusikila lyankondo ya Amagedoni kuti, “mapenzi mapati.”—Ciy. 6:2; 7:14.

SENA ZINA LYANU “LIYOOLEMBWA MUBBUKU”?

18. Nkaambo nzi ncotukonzya kuba basicamba tacikwe makani azintu iziyootucitikila kumbele?

18 Businsimi bwa Daniele alimwi abwa Johane bwaamba kuti Jehova alimwi a Jesu bayoobafwutula babelesi babo lyamapenzi mapati. Aboobo tulakonzya kuba basicamba tacikwe makani azintu iziyootucitikila. Lugwalo lwa Daniele lwaamba kuti mazina aabaabo bayoofwutuka ‘anoolembedwe mubbuku.’ (Dan. 12:1) Ino ncinzi ncotweelede kucita kutegwa mazina eesu alembwe mubbuku eelyo? Tweelede kutondezya kuti tulijisi lusyomo muli Jesu, mwanaambelele wa Leza. (Joh. 1:29) Tweelede kubbapatizyigwa kutondezya kulyaaba kwesu kuli Leza. (1Pet. 3:21) Alimwi tweelede kugwasyilizya Bwami bwa Leza kwiinda mukugwasya bantu kwiiya kujatikizya Jehova.

19. Ino ncinzi ncotweelede kucita lino, alimwi nkaambo nzi?

19 Lino nceciindi cakuyumya lusyomo lwesu muli Jehova alimwi ambunga yakwe. Lino nceciindi cakugwasyilizya Bwami bwa Leza. Ikuti twacita oobo, tuyoofwutulwa ciindi Bwami bwa Leza bwakunyonyoona mwami wakunyika alimwi amwami wakumusanza.

LWIIMBO 149 Lwiimbo Lwakuzunda

^ munc. 5 Ino nguni “mwami wakunyika” mazuba aano, alimwi ino uyoonyonyoonwa buti? Kuzyiba bwiinguzi kumubuzyo ooyu kulayumya lusyomo lwesu alimwi akutugwasya kulibambila masunko ngotuyooyaanya lino-lino lyamapenzi mapati.

^ munc. 12 Kutegwa muzyibe bupanduluzi bunji bwa lugwalo lwa Daniele 2:36-45 alimwi a Ciyubunuzyo 13:1, 2, amubone Ngazi Yamulindizi yamu June 15, 2012, peeji 7-19.