1-2. Hi ta kambisisa yini eka nhlokomhaka leyi?

 HI NI vumbhoni byo tala swinene ku tlula rini na rini bya leswaku hi hanya evugimamusi bya masiku yo hetelela ya mafambiselo lawa ya swilo. Ku nga ri khale, Yehovha na Yesu Kreste va ta herisa mifumo hinkwayo leyi lwisanaka ni Mfumo wa Xikwembu. Loko sweswo swi nga si endleka, hosi ya le n’walungwini ni hosi ya le dzongeni ti ta ya emahlweni ti lwa ti tlhela ti xanisa vanhu va Xikwembu.

² Eka nhlokomhaka leyi, hi ta kambisisa vuprofeta lebyi kumekaka eka Daniyele 11:40–12:1. Hi ta bula hi leswaku i mani hosi ya le n’walungwini namuntlha ni hi xivangelo lexi nga ta endla hi kota ku tiyisela loko hi xanisiwa enkarhini lowu taka.

3-4. I mani hosi ya le n’walungwini namuntlha? Hlamusela.

³ Endzhaku ka ku wa ka mfumo wa Soviet Union hi 1991, vanhu va Xikwembu endhawini yoleyo leyikulu va kume ‘mpfuno wutsongo,’ ku nga ku ntshunxeka swa xinkarhana. (Dan. 11:34) Hikwalaho ka sweswo, va kote ku chumayela va ntshunxekile, naswona swi nga si ya kwihi a ku ri ni vahuweleri va madzana ya magidi ematikweni lawa a ma ri xiphemu xa mfumo wa Makhomunisi. Hakatsongotsongo, tiko ra Rhaxiya ni matiko lama ri seketelaka va ve hosi ya le n’walungwini. Hilaha swi hlamuseriweke hakona eka nhlokomhaka leyi hundzeke, leswaku mfumo wu va hosi ya le n’walungwini kumbe hosi ya le dzongeni, wu fanele wu endla swilo leswinharhu: (1) wu xanisa vanhu va Xikwembu, (2) wu swi kombisa hi swiendlo leswaku i nala wa Yehovha ni vanhu va yena (3) wu lwisana ni hosi leyin’wana.

⁴ Xiya lexi endlaka hi vula leswaku namuntlha hosi ya le n’walungwini i tiko ra Rhaxiya ni matiko lama ri seketelaka. (1) Ri xanise vanhu va Xikwembu, ri yirisa ntirho wo chumayela ni ku xanisa madzana ya magidi ya vamakwerhu lava tshamaka etindhawini  leti lawuriwaka hi rona. (2) Swiendlo swoleswo swi kombisa leswaku tiko rero ri venga Yehovha ni vanhu va yena. (3) A ri ringeta ku va ni matimba ku tlula hosi ya le dzongeni, ku nga Mfumo wa Misava wa Manghezi ni Maamerika. A hi voneni leswi tiko ra Rhaxiya ni matiko lama ri seketelaka ma swi endleke leswaku ma va hosi ya le n’walungwini.

5. Hi wihi nkarhi lowu ku vulavuriwaka ha wona eka Daniyele 11:40-43 naswona ku ta humelela yini hi nkarhi wolowo?

⁵ Hlaya Daniyele 11:40-43. Vuprofeta lebyi byi vulavula hi nkarhi wa makumu. Tindzimana leti ti hlamusela ndlela leyi hosi ya le n’walungwini ni hosi ya le dzongeni ti lwisanaka hayona. Hilaha Daniyele a profeteke hakona, enkarhini wa makumu, hosi ya le dzongeni yi ta “susumetana” ni hosi ya le n’walungwini.—Dan. 11:40.

6. Hi byihi vumbhoni lebyi kombisaka leswaku tihosi letimbirhi a ti ri eku susumetaneni?

⁶ Hosi ya le n’walungwini ni hosi ya le dzongeni ti ye emahlweni ti lwela ku fuma misava. Hi xikombiso, xiya leswi endlekeke endzhaku ka Nyimpi ya Vumbirhi ya Misava, loko mfumo wa Soviet Union ni matiko lawa a ma tirhisana na wona va sungule ku fuma xiphemu lexikulu xa Yuropa. Swiendlo swa hosi ya le n’walungwini swi susumetele hosi ya le dzongeni ku twanana ni matiko man’wana leswaku ma hlanganisa masocha ya wona ma vumba nhlangano lowu vuriwaka NATO. Hosi ya le n’walungwini yi ya emahlweni yi phikizana ni hosi ya le dzongeni hi ku tirhisa mali yo tala yi ringeta ku vumba vuthu leri nga ni matimba swinene. Hosi ya le n’walungwini yi lwisane ni hosi ya le dzongeni hi ku seketela nala wa hosi leyin’wana etinyimpini eAfrika, Asia ni le Latin Amerika. Emalembeni ya sweswinyana, tiko ra Rhaxiya ni matiko lama ri seketelaka ma ve ni matimba swinene emisaveni hinkwayo. Ma tlhela ma lwisana ni hosi ya le dzongeni hi ku tirhisa tikhompyuta. Tihosi letimbirhi ti hehlanile hi leswaku leyin’wana yi tirhisa tiprogreme ta khompyuta ku endlela leswaku ti lahlekeriwa hi mali ni ku onha mfumo wa tona. Naswona hilaha Daniyele a profeteke hakona, hosi ya le n’walungwini yi ya emahlweni yi hlasela vanhu va Xikwembu.—Dan. 11:41.

7. I yini ‘tiko ro Khavisiwa’?

⁷ Daniyele 11:41 yi vula leswaku hosi ya le n’walungwini yi ta nghena “etikweni ro Khavisiwa.” I yini tiko rero? Emikarhini ya khale, tiko ra xiviri ra Israyele a ri tekiwa ri “khavisa matiko hinkwawo.” (Ezek. 20:6) Tiko rero a ri hlawulekile swinene hikuva hi laha vanhu a va gandzela Yehovha kona. Ku sukela hi Pentekosta ya 33 C.E., ‘tiko’ rero a hi ndhawu yin’we yo karhi; hikuva vanhu va Yehovha va kumeka emisaveni hinkwayo. Kurinasweswo, ‘tiko ro Khavisiwa’ namuntlha i ndlela leyi vanhu va Yehovha va hanyaka hayona, leyi katsaka swilo swo tanihi ku gandzela Yehovha hi ku ya etinhlengeletanweni ta vandlha ni le nsin’wini.

8. Hosi ya le n’walungwini yi nghene njhani “etikweni ro Khavisiwa”?

⁸ Emasikwini yo hetelela, hosi ya le n’walungwini yi nghene “etikweni ro Khavisiwa” ko tala. Hi xikombiso, loko mfumo wa Manazi eJarimani wu ri hosi ya le n’walungwini, ngopfungopfu hi nkarhi wa nyimpi ya vumbirhi ya misava, hosi yoleyo yi nghene “etikweni ro Khavisiwa” hi ku xanisa ni ku dlaya vanhu va Xikwembu. Endzhaku ka Nyimpi ya Vumbirhi ya Misava loko mfumo wa Soviet Union wu ri hosi ya le n’walungwini, hosi yoleyo ya le n’walungwini yi nghene “etikweni ro Khavisiwa” hi ku xanisa vanhu va Xikwembu yi va sindzisa ku rhurha emakaya ya vona.

9. Tiko ra Rhaxiya ni matiko lama ri seketelaka ma nghene njhani “etikweni ro Khavisiwa” emalembeni ya sweswinyana?

 ⁹ Emalembeni ya sweswinyana, tiko ra Rhaxiya ni matiko lama ri seketelaka na wona ma nghene “etikweni ro Khavisiwa.” Njhani? Hi 2017, hosi leyi ya le n’walungwini yi yirise ntirho wa vanhu va Yehovha yi tlhela yi khoma vamakwerhu van’wana. Yi tlhele yi yirisa tibuku ta hina ku katsa ni Vuhundzuluxeri Bya Misava Leyintshwa. Ku tlula kwalaho, yi tlhele yi teka hofisi ya hina ya rhavi eRhaxiya swin’we ni Tiholo leti hi gandzelaka eka tona. Endzhaku ka ku va yi endle sweswo, hi 2018 Huvo leyi Fumaka yi vule leswaku tiko ra Rhaxiya ni matiko lama ri seketelaka i hosi ya le n’walungwini. Hambiswiritano, hambiloko vanhu va Yehovha va xanisiwa hi ndlela yo vava, a va pfumeli ku lwisana ni mfumo wo karhi kumbe va ringeta ku wu cinca. Kurinasweswo, va landzela ndzayo ya le Bibeleni ya leswaku va khongelela “hinkwavo lava nga eswiyin’weni leswi tlakukeke,” ngopfungopfu loko vanhu volavo va endla swiboho leswi nga ta khumba ntshunxeko wo gandzela.—1 Tim. 2:1, 2.

10. Xana hosi ya le n’walungwini yi ta lovisa hosi ya le dzongeni? Hlamusela.

¹⁰ Vuprofeta lebyi kumekaka eka Daniyele 11:40-45, byi vulavula ngopfu hi hosi ya le n’walungwini. Xana leswi swi vula leswaku yi ta lovisa hosi ya le dzongeni? Doo! Hosi ya le dzongeni yi ta va ya ha “hanya” loko Yehovha na Yesu va herisa mifumo hinkwayo ya vanhu enyimpini ya Armagedoni. (Nhlav. 19:20) I yini lexi endlaka hi tiyiseka? Xiya leswi vuprofeta bya Daniyele ni bya Nhlavutelo byi swi vulaka.

11. Daniyele 2:43-45 yi vula yini? (Vona xifaniso lexi nga eka xifunengeto.)

¹¹ Hlaya Daniyele 2:43-45. Muprofeta Daniyele u hlamusela mifumo ya vanhu hi ku tlhandlamana ka yona leyi xaniseke vanhu va Xikwembu. Mifumo yoleyo yi hlamuseriwa tanihi swiphemu swo hambanahambana swa xifaniso lexikulu xa nsimbi. Mfumo wo hetelela eka mifumo yoleyo, wu fanekiseriwa hi mikondzo ya nsimbi leyi pfanganisiweke ni vumba ya xifaniso xexo. Mikondzo yoleyo yi fanekisela Mfumo wa Misava wa Manghezi ni Maamerika. Vuprofeta byolebyo byi kombisa leswaku Mfumo wa Misava wa Manghezi ni Maamerika wu ta va wa ha fuma loko Mfumo wa Xikwembu wu herisa mifumo ya vanhu.

12. Nhloko ya vunkombo ya xivandzana yi fanekisela yini naswona hikwalahokayini swi ri swa nkoka ku tiva sweswo?

¹² Muapostola Yohane na yena u vulavula hi mifumo ya misava hi ku tlhandlamana ka yona leyi xaniseke vanhu va Yehovha. Yohane u hlamusela mifumo leyi tanihi leyi fanisiwaka ni xivandzana xa tinhloko ta nkombo. Nhloko ya vunkombo ya xivandzana xolexo yi fanekisela Mfumo wa Misava wa Manghezi ni Maamerika. Leswi i swa nkoka hikuva a ka ha ri na tinhloko tin’wana leti humelelaka endzhaku ka xivandzana lexi. Nhloko ya vunkombo ya xivandzana lexi yi ta va ya ha fuma loko Kreste ni mavuthu yakwe ya le tilweni va yi lovisa ku katsa ni xivandzana hinkwaxo. *—Nhlav. 13:1, 2; 17:13, 14.

13-14. I mani “Gogo wa tiko ra Magogo” naswona i yini lexi nga ta endla leswaku a hlasela vanhu va Xikwembu?

¹³ Vuprofeta lebyi kumekaka eka Ezekiyele byi hi byela leswi nga humelelaka loko hosi ya le n’walungwini ni hosi ya le dzongeni ti nga si lovisiwa. Loko hi teka vuprofeta bya Ezekiyele 38:10-23; Daniyele 2:43-45; 11:44–12:1; na Nhlavutelo 16:13-16, 21 tanihi lebyi vulavulaka hi nkarhi  wun’we ni hi swiendlakalo leswi fanaka, hi nga langutela swiendlakalo leswi landzelaka.

¹⁴ Endzhaku ka loko ku sungule nhlomulo lowukulu, “[tihosi] ta misava hinkwayo leyi akiweke” ti ta hlangana leswaku ti vumba ntlawa wa matiko. (Nhlav. 16:13, 14; 19:19) EMatsalweni ntlawa wolowo wa matiko lowu hlengeletaneke wu vuriwa “Gogo wa tiko ra Magogo.” (Ezek. 38:2) Ntlawa wolowo wa matiko wu ta hlasela vanhu va Xikwembu hinkwavo wu ringeta ku va lovisa. I yini lexi nga ta hlohlotela nhlaselo wolowo? Loko a vulavula hi nkarhi lowu, muapostola Yohane u vone xihangu lexikulu swinene xi hlasela valala va Xikwembu. Xihangu xolexo xi nga ha va xi fanekisela rungula ra vuavanyisi leri nga ni matimba, leri nga ta va ri vuriwa hi vanhu va Yehovha. Rungula leri ri ta hlohlotela Gogo wa Magogo ku hlasela vanhu va Xikwembu hi xikongomelo xo va herisa emisaveni.—Nhlav. 16:21.

15-16. (a) Daniyele 11:44, 45, yi nga va yi vulavula hi xiendlakalo xihi? (b) Ku ta humelela yini hi hosi ya le n’walungwini na Gogo wa Magogo?

¹⁵ Rungula leri, leri vavaka ni nhlaselo wo hetelela wa valala va Xikwembu, swi nga endleka ku ri swiendlakalo leswi fanaka leswi ku vulavuriwaka hi swona eka Daniyele 11:44, 45. (Hlaya.) Eka tindzimana toleto, Daniyele u vula leswaku ‘swiviko leswi humaka evuhuma-dyambu ni le n’walungwini,’ swi ta karhata hosi ya le n’walungwini kutani yi ta huma hi “vukarhi lebyikulu.” Xikongomelo xa hosi ya le n’walungwini i “ku nyiketa vo tala endzovisweni.” “Vo tala” lava ku vulavuriwaka ha vona swi tikomba ku ri vanhu va Yehovha. * Swi nga endleka laha Daniyele a vulavula hi ku hlaseriwa ka vanhu va Xikwembu hi xikongomelo xo va herisa.

¹⁶ Loko hosi ya le n’walungwini swin’we ni mifumo leyin’wana ya misava yi hlasela vanhu va Xikwembu, sweswo swi ta hlundzukisa Lowa Matimba Hinkwawo kutani ku ta sungula nyimpi ya Armagedoni. (Nhlav. 16:14, 16) Hi nkarhi wolowo, hosi ya le n’walungwini swin’we ni matiko hinkwawo lama vumbaka Gogo wa Magogo, ma ta lovisiwa naswona “a yi nge vi na mupfuni.”—Dan. 11:45.

17. I mani Mikayele “hosana leyikulu” leyi ku vulavuriwaka hayona eka Daniyele 12:1 naswona u ta endla yini?

¹⁷ Ndzimana leyi landzelaka eka rungula ra  Daniyele, yi hi nyika vuxokoxoko bya ndlela leyi hosi ya le n’walungwini ni mifumo leyi tirhisanaka na yona yi nga ta lovisiwa hayona ni ndlela leyi hi nga ta ponisiwa hayona. (Hlaya Daniyele 12:1.) Ndzimana leyi yi vula yini? Mikayele i vito rin’wana ra Hosi ya hina leyi fumaka, Kreste Yesu. U ‘yimele’ vanhu va Xikwembu ku sukela hi 1914 loko Mfumo wakwe wu simekiwa etilweni. Ku nga ri khale, u ta “yima,” kumbe a lovisa valala vakwe eka nyimpi ya Armagedoni. Nyimpi yoleyo yi ta va xiendlakalo xo hetelela eka leswi Daniyele a swi vitanaka “nkarhi wa maxangu” lamakulu ematin’wini. Vuprofeta bya Yohane lebyi kumekaka eka Nhlavutelo, loko byi vulavula hi nkarhi wa le mahlweni ka nyimpi yoleyo byi vula leswaku nkarhi wolowo wu vuriwa ‘nhlomulo lowukulu.’—Nhlav. 6:2; 7:14.

18. Hikwalahokayini hi nga langutelaka vumundzuku hi ku tiyiseka?

¹⁸ Hi nga langutela vumundzuku hi ku tiyiseka hikuva Daniyele na Yohane va tiyisekisa leswaku lava tirhelaka Yehovha na Yesu va ta pona nhlomulo wolowo lowukulu. Daniyele u vula leswaku lava nga ta pona, mavito ya vona ma ta “[tsariwa] ebukwini.” (Dan. 12:1) Hi nga endla yini leswaku mavito ya hina ma tsariwa ebukwini yoleyo? Hi fanele hi kombisa leswaku hi ni ripfumelo eka Yesu, Xinyimpfana xa Xikwembu. (Yoh. 1:29) Hi fanele hi tinyiketela eka Xikwembu kutani hi khuvuriwa. (1 Pet. 3:21) Nakambe hi fanele hi seketela Mfumo wa Xikwembu hi ku pfuna van’wana va dyondza hi Yehovha.

19. Hi fanele hi endla yini sweswi naswona hikwalahokayini?

¹⁹ Sweswi i nkarhi wa ku tiyisa ndlela leyi hi tshembaka Yehovha hayona ni nhlangano wakwe lowu nga ni malandza yo tshembeka. Lowu i nkarhi wa ku seketela Mfumo wa Xikwembu. Loko hi endla tano, hi ta ponisiwa loko hosi ya le n’walungwini ni hosi ya le dzongeni ti lovisiwa hi Mfumo wa Xikwembu.