Ajawule pa ndandanda

Ajawule pa ndandanda wa yindu

NGANI JAKULIJIGANYA 20

Ana Ŵani Ŵakwimila Mwenye jwa Kumpoto Masiku Agano?

Ana Ŵani Ŵakwimila Mwenye jwa Kumpoto Masiku Agano?

“Pakumalisya mwenyejo tachiwulajidwa ni ngapata jwakumkamuchisya.”—DAN. 11:45.

NYIMBO 95 Lilanguka Likwendelechela Kuŵala

YACHITULIJIGANYE *

1-2. Ana chitukambilane chichi munganiji?

APANO tukwete maumboni gejinji kupundana ni kalakose gakulosya kuti chilambochi chisigele panandi kumala. Pachangakaŵapa, Yehofa nambosoni Yesu Klistu chajonanje maboma gosope gagakusasisyana ni Uchimwene wa Mlungu. Nambope yeleyi mkaniyitendekwe, mwenye jwa kumpoto ni jwa kummwela chapitilisyepe kumenyana nambosoni kwalagasya ŵakutumichila ŵa Mlungu.

2 Munganiji chitukambilane yakulochesya yayili pa Daniele 11:40–12:1. Chitumanyililesoni jwakwimila mwenye jwa kumpoto masiku agano, soni ligongo lyakwe tukusosekwa kumdalila mnope Yehofa kuti mpaka atukulupusye atamose yindu yili yisawisye chamtuli.

MWENYE JWASAMBANO JWA KUMPOTO

3-4. Ana mwenye jwa kumpoto masiku agano ali ŵani? Alondesye.

3 Ulamusi wa Soviet Union pawagwile mu 1991, ŵakutumichila ŵa Mlungu ŵasangalele kwa kandaŵi. Daniele ŵajikolasile ndaŵi jeleji kuti “chikamuchisyo chamnono.” (Dan. 11:34, NWT) Yakuyichisya yakwe, ŵandu ŵalalichilaga mwaufulu, nambosoni mkanijipite ndaŵi jelewu chiŵalanjilo cha ŵakulalichila chakwesile mnope m’yilambo yayaliji pasi pa ulamusi wa Soviet Union. Pali pagambile kupita kandaŵi, chilambo cha Russia ni yilambo yayikusakamulana ni chilambochi ŵaŵele mwenye jwa kumpoto. Mpela mwatuyiwonele mungani jandanda jila, kuti boma jinejakwe jiŵe mwenye jwa kumpoto kapena jwa kummwela, jikusosekwa kutenda yindu yitatu. (1) Kulamulila yilambo yakutama ŵakutumichila ŵa Mlungu, (2) kupitila mu yakusatendaga akusalosya kuti ali achimmagongo ŵa Yehofa soni ŵandu ŵakwe, soni (3) kulimbana pangani ja ulamusi.

4 Kwende tulole magongo gagakututendekasya kuŵecheta kuti chilambo cha Russia ni yilambo yayikusakamulana ni chilambochi ali mwenye jwa kumpoto. Chilambo cha Russia, (1) chiŵele chili mkwalagasya ŵandu ŵajinji ŵakusamtumichila Mlungu soni kulekasya masengo gawo m’yilambo yayili pasi pa ulamusi wa chilambochi. (2) Yeleyi yikulosya kuti akusaŵengana ni Yehofa soni ŵandu ŵakwe. (3) Chiŵele chili mkutenda yakuti chiŵe chamachili kupunda Britain ni America. Kwende tulole yachiŵele chili mkutenda chilambo cha Russia ni yilambo yayikusakamulana ni chilambochi yayikulosya kuti ali mwenye jwa kumpoto.

MWENYE JWA KUMPOTO NI MWENYE JWA KUMMWELA AKUPITILISISYA KULIMBANA

5. Ana lilemba lya Daniele 11:40-43 likusasala ya chichi?

5 Aŵalanje Daniele 11:40-43. Lilembali likusala yakutendekwa ya m’masiku gakumalisya. Likulondesyasoni ya kulimbana kwa pasikati pa mwenye jwa kumpoto ni mwenye jwa kummwela. Mpela mwaŵaŵechetele Daniele, m’masiku gakumalisya, mwenye jwa kummwela “tachijitanda ngondo” jakulimbana ni mwenye jwa kumpoto.—Dan. 11:40.

6. Ana pana umboni wamtuli wakulosya kuti achayimwene ŵaŵili aŵele ali mkulimbana?

6 Mwenye jwa kumpoto ni mwenye jwa kummwela, aŵele ali mkulimbana ligongo jwalijose akusasaka kuŵa boma jamachili mnope pachilambo chosope. Mwachisyasyo, aganichisye yayatendekwe panyuma pa ngondo jaŵili japachilambo chosope, ulamusi wa Soviet Union waŵele wamachili mnope ku Europe. Yeleyi yatendekasisye kuti mwenye jwa kummwela akamulane ni yilambo yine ni kupanganya likuga lyangondo lyakolanjidwa kuti NATO (North Atlantic Treaty Organization) kuti lilimbane ni mwenye jwa kumpoto. Achayimweneŵa aŵele ali mkukamulichisya masengo mbiya syejinji kuti akole asilikali ŵamachili. Mwenye jwa kumpoto jwalimbanaga ni mwenye jwa kummwela mwakukamuchisya ngondo syasyatendekwaga ku Africa, Asia, soni Latin America. Pachangakaŵapa, yisimanikwe kuti Russia ni yilambo yayikusakamulana ni chilambochi ali ŵamachili mnope pachilambo chosope. Aŵele ali mkulimbanasoni ni mwenye jwa kummwela kupitila m’ma kompyuta. Achayimweneŵa aŵele ali mkulimbana pakamulichisya masengo mapologalamu ga pakompyuta pakusaka kuti chipanje nambosoni ndale sya chilambo chinecho yiwujile panyuma. Soni mpela mwaŵaŵechetele Daniele, mwenye jwa kumpoto akupitilisya kwalagasya ŵakutumichila ŵa Mlungu.—Dan. 11:41.

MWENYE JWA KUMPOTO AKWINJILA ‘M’CHILAMBO CHESWELA’

7. Ana “chilambo cheswela” chikwimila chichi?

7 Pa Daniele 11:41 pakusasala kuti mwenye jwa kumpoto chachijinjila ‘m’chilambo cheswela.’ Ana chilambo chelechi chikwimila chichi? Mundaŵi jakala, chilambo cha Isalayeli ni chachawonekaga kuŵa “chilambo chambone kupunda yilambo yosope.” (Esek. 20:6) Chilambochi chaŵele chakusosekwa mnope ligongo lyakuti ŵandu ŵamlambilaga Yehofa kweleko. Kutandila pa Pentekosite mu 33 C.E., “chilambo cheswela” nganichiŵasoni malo gasyesyene pachilambopa. Yili myoyo ligongo lyakuti masiku agano, ŵakutumichila ŵa Yehofa akusasimanikwa pachilambo chosope. Myoyo, masiku agano “chilambo cheswela” chikwimila yindu yakusatenda ŵandu ŵa Yehofa pakumlambila kupitila m’misongano nambosoni masengo gakulalichila.

8. Ana mwenye jwa kumpoto aŵele ali mkwinjila chamtuli ‘m’chilambo cheswela’?

8 M’masiku gakumalisya, mwenye jwa kumpoto aŵele ali mkwinjila ‘m’chilambo cheswela.’ Mwachisyasyo, pandaŵi jele chipani cha Nazi ku Germany chaliji mwenye jwa kumpoto, pandaŵi ja ngondo jaŵili ja pachilambo chosope, mwenyeju jwajinjile ‘m’chilambo cheswela’ mwakwalagasya soni kwawulaga ŵakutumichila ŵa Mlungu. Panyuma pangondo jaŵili ja pachilambo chosope, pandaŵi jele ulamusi wa Soviet Union waŵele mwenye jwa kumpoto, mwenyeju jwajinjile ‘m’chilambo cheswela’ mwakwalagasya ŵakutumichila ŵa Mlungu soni kwatendekasya ŵane kuti akatameje m’yilambo ya achimsyene.

9. Ana Russia ni yilambo yayikusakamulana ni chilambochi ajinjile chamtuli ‘m’chilambo cheswela’ pachangakaŵapa?

9 Pachangakaŵapa, Russia ni yilambo yayikusakamulana ni chilambochi ŵajinjile ‘m’chilambo cheswela.’ Ana ŵajinjile m’chilambo cheswelachi mwamtuli? Mu 2017, mwenye jwa kumpoto jwasambanoju, jwalekasisye masengo ga ŵakutumichila ŵa Yehofa soni ŵaŵisile m’ndende abale ni alongo ŵajinji. Jwalekasisyesoni mabuku getu kupwatikapo Baibulo ja New World Translation. Kupwatika pelepa, jwasumwilesoni ofesi ja nyambi ja ku Russia soni nyumba sya Uchimwene ni malo gakutendela misongano. Yeleyi yili yitendekwe, mu 2018 Likuga Lyakulongolela lyasasile kuti Russia ni yilambo yayikusakamulana ni chilambochi ali mwenye jwa kumpoto. Atamose kuti ŵakutumichila ŵa Yehofa akulagasidwa myiyi, jemanjaji ngakulimbana ni bomaji kuti yindu yajendele chenene. Mmalo mwakwe, jemanjaji akukuya yajikusasala Baibulo mwakwapopelela “wosope wakwete ulamusi,” mnopemnope naga ŵakwete ulamusiwo akukambilana yindu yampaka yikwaye ufulu wetu wakulambila.—1 Tim. 2:1, 2.

ANA MWENYE JWA KUMPOTO CHACHIMGOMEKA MWENYE JWA KUMMWELA?

10. Ana mwenye jwa kumpoto chachimgomeka mwenye jwa kummwela? Alondesye.

10 Yakulochesya yayikusasimanikwa pa Daniele 11:40-45 yikusasala mnope yakwamba mwenye jwa kumpoto. Ana yeleyi yikugopolela kuti chachimgomeka mwenye jwa kummwela? Iyayi. Mwenye jwa kummwela chachiŵa ali “apali” pandaŵi jele Yehofa ni Yesu chachijonangaga maboma gosope ga ŵandu pangondo ja Alamagedo. (Chiw. 19:20) Ligongo chichi tukuŵecheta yeleyi? Aganichisye yayikusasala yakulochesya ya Daniele soni m’buku ja Chiwunukuko.

Pa Alamagedo, Uchimwene wa Mlungu, wakuwuwanichisya ni liganga, uchimasya ma ulamusi ga ŵandu, gagakwimilidwa ni chiwanichisyochi (Alole ndime 11)

11. Ana lilemba lya Daniele 2:43-45 likusagopolela chichi? (Alole chiwulili chachali pachikuto)

11 Aŵalanje Daniele 2:43-45. Jwakulochesya Daniele jwasasile yakutendekwa ya maboma ga ŵandu yayikusiyakwaya ŵakutumichila ŵa Mlungu. Jwalakwe jwagalondesisye mabomaga kuti gakwimila mbali sya chindu chegumbe chekulungwa. Ulamusi wa ŵandu wakumalisya pa mabomaga ukwimila sajo sya chindu chegumbe, syakupanganyidwa ni chisyano chewanganyichilane ni lilongo. Sajosi sikwimila ulamusi wamachili wa Britain ni America. Yaŵalochesye Danieleyi yikulosya kuti ulamusi wamachili wa Britain ni America uchiŵa wuli chiŵela pandaŵi jele Uchimwene wa Mlungu uchijonangaga maulamusi ga ŵandu.

12. Ana mtwe wa 7 wa chilombo ukwimila ŵani, soni ligongo chichi yeleyi yili yakupikanika?

12 Nombe najo ndumetume Yohane jwasasile ya maboma ga ŵandu gagakusigalagasya ŵandu ŵa Mlungu. Yohane jwasasile kuti mabomaga gakwimila chilombo cha mitwe 7. Mtwe wa 7 wa chilombichi ukwimila ulamusi wamachili wa Britain ni America. Yeleyi yili yakupikanika ligongo lyakuti mtwewu waliji wakumalisya. Mtwe wa 7 wachilombochi uchiŵa uli mkulamulilape mpaka pandaŵi jele Yesu ni likuga lyakwe lya ngondo lyakwinani chachijonanga mtwewu pampepe ni chilombo chosope. *Chiw. 13:1, 2; 17:13, 14.

ANA MWENYE JWA KUMPOTO CHATENDE CHICHI PANGAKAŴAPA?

13-14. Ana ŵani ŵali “Gogi jwa chilambo cha Magogi,” soni ana chichitendekasya chichi kuti ŵajimuchile ŵandu ŵa Mlungu?

13 Yakulochesya yaŵasasile Esekiele yikusatukamuchisya kumanyilila yachiyitendekwe kwa mwenye jwa kumpoto soni jwa kummwela mkanaŵe konanjidwa. Yikuwoneka kuti yakulochesya yayili pa Esekiele 38:10-23; Daniele 2:43-45; 11:44–12:1 soni Chiwunukuko 16:13-16, 21 yikusalondesya yakulandana. Naga yeleyi yili yisyene, nikuti mwine yindu yakuyichisyayi yichitendekwa.

14 Mkupita kwa ndaŵi yisawusyo yekulungwa yili yitandite, “ayimwene ŵa chilambo chapasi” chachitenda mkamulano wa maboma gosope. (Chiw. 16:13, 14; 19:19) Baibulo jikusawukolanga mkamulano welewu kuti wuli “Gogi jwa chilambo cha Magogi.” (Esek. 38:2) Gogiju chachajimuchila ŵandu ŵa Mlungu ni chakulinga chakwajonanga wosope. Ana chichi chachichitendekasya kuti ŵajimuchile jemanjaji? Pakwamba ya ndaŵiji, ndumetume Yohane jwagaweni matalila gekulungwa gali mkwagwila achimmagongo ŵa Mlungu. Matalilaga mpaka gajimile utenga wamachili wakwelusya uchachilalichilaga ŵandu ŵa Yehofa. Komboleka kuti utengawu ni wawuchitendekasya kuti Gogi jwa chilambo cha Magogi ajimuchile ŵandu ŵa Mlungu ni chakulinga chakuti ŵajonanje wosope.—Chiw. 16:21.

15-16. (a) Ana lilemba lya Daniele 11:44, 45, komboleka kuti likusasalaga ya chichi? (b) Ana mwenye jwa kumpoto ni Gogi jwa ku chilambo cha Magogi chachisimana ni yamtuli?

15 Utenga wamachiliwu nambosoni kwimuchila kwakumalisya kwa achimmagongo ŵa Mlungu mpaka kulandane ni yakutendekwa yakuyisala pa Daniele 11:44, 45. (Aŵalanje.) Pa lilembali Daniele jwasasile kuti “mbili syakutyochela kungopoko lyuŵa ni kumpoto” sichimsokonasya mwenye jwa kumpoto jwatachinyakuka ali “atumbile mnope.” Mwenye jwa kumpoto chachinyakuka kuti ‘akamale ŵandu ŵajinji.’ Maloŵe gakuti ‘ŵajinji’ gakulosya kuti gakusala ya ŵandu ŵa Yehofa. * Pelepa Daniele jwalondesyaga ya kwimuchilidwa kwakumalisya kwa ŵandu ŵa Mlungu.

16 Pandaŵi jele mwenye jwa kumpoto ni maboma gane chachajimuchila ŵandu ŵa Mlungu, yichitendekasya kuti Mlungu Jwamachili gosope atumbile mnope ni kwika najo Alamagedo. (Chiw. 16:14, 16) Pandaŵi jelejo mwenye jwa kumpoto ni maboma gagakwimila Gogi jwa ku chilambo cha Magogi chachijonanjidwa, soni ngasakola “jwakumkamuchisya.”—Dan. 11:45.

Pangondo ja Alamagedo, Yesu Klistu ni likuga lyakwe lya ngondo lya kwinani chachijonanga chilambo chakusakala cha Satanachi ni kwakulupusya ŵakutumichila ŵa Mlungu (Alole ndime 17)

17. Ana Mikayele “lilayika lyekulungwa” lyakulisala pa Daniele 12:1 ali ŵani, soni chachitenda chichi?

17 Mu ndime jandanda ja chaputala 12 cha buku ja Daniele jikusasala yayichitendekwa pakonanjidwa kwa mwenye jwa kumpoto ni maboma gane soni yayichitendekwa kuti tukulupuche. (Aŵalanje Daniele 12:1.) Ana lilembali likusagopolela chichi? Mikayele lili lina line lya Mwenye jwetu Klistu Yesu. Jwalakwe aŵele ali ‘mkwalondela’ ŵandu ŵa Mlungu kutandila mu 1914 paŵatamilikasisye Uchimwene wakwe kwinani. Pachangakaŵapa, jwalakwe “tachiyika” kukonanga achimmagongo ŵakwe pa ngondo ja Alamagedo. Ngondo jeleji jichiŵa jakumalisya jiŵajikolasile Daniele kuti “ndaŵi ja yisawusyo yakogoya” yanganiyiwonecheje. Yakulochesya ya Yohane yayikusasimanikwa m’buku ja Chiwunukuko yikusasala ndaŵi jele ngondo ja Alamagedo mkanijitande kuti jili ja “yisawusyo yekulungwa.”—Chiw. 6:2; 7:14.

ANA LINA LYAWO ‘LICHILEMBEDWA M’BUKU’?

18. Ligongo chichi ngatukusosekwa kutenda woga patukuganichisya ya msogolo?

18 Ngatukusosekwa kutenda woga patukuganichisya ya msogolo, ligongo lyakuti Daniele ni Yohane ŵasasile kuti Yehofa ni Yesu chachakulupusya ŵakutumichila ŵawo pa yisawusyo yekulungwa. Daniele jwasasile kuti ŵandu ŵachachikulupuka chachiŵa ŵakuti mena gawo “galembedwe m’buku.” (Dan. 12:1) Ana tukusosekwa kutenda chichi kuti mena getu galembedwe m’bukuji? Tukusosekwa tulosyeje kuti tukusamkulupilila Yesu jwali Mwanache Jwangondolo jwa Mlungu. (Yoh. 1:29) Tukusosekwa kubatisidwa pakulosya kuti tulipeleche kwa Mlungu. (1 Pet. 3:21) Nambosoni tukusosekwa kuwukamuchisya Uchimwene wa Mlungu mwakwajiganya ŵane yakwamba Yehofa.

19. Ana tukusosekwa kutenda chichi mnopemnope apano, soni ligongo chichi tukusosekwa kutenda yeleyi?

19 Ajino jili ndaŵi jatukusosekwa kumkulupilila mnope Yehofa soni likuga lyakwe lya ŵakutumichila ŵakulupichika. Ajino jili ndaŵi jakuwukamuchisya Uchimwene wa Mlungu. Naga tukutenda yeleyi, tuchikulupuka pandaŵi jele Uchimwene wa Mlungu uchijonangaga mwenye jwa kumpoto soni mwenye jwa kummwela.

NYIMBO 149 Nyimbo ja Kupunda Pangondo

^ ndime 5 Ana ŵani ŵakwimila “mwenye jwa kumpoto” masiku agano, soni chachijonanjidwa chamtuli? Kumanyilila kwanga kwa yiwusyoyi mpaka kulimbisye chikulupi chetu, soni mpaka kutukamuchisye kukosechela yakusawusya yachitusimane nayo pachangakaŵapa.

^ ndime 12 Kuti amanyilile yejinji pakwamba ya maloŵe gagakusimanikwa pa Daniele 2:36-45 soni pa Chiwunukuko 13:1, 2, alole Sanja ja Mlonda ja Chichewa ja Juni 15, 2012, pp. 7-19.

^ ndime 15 Kuti amanyilile yejinji, alole Sanja ja Mlonda ja Meyi 1, 2015 pa peji 30.