Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

Kɔ o sɔɔŋ lebolloŋ sakpo

Tusiŋndo​—Vɛɛ O Mala yɛ Naa?

Tusiŋndo​—Vɛɛ O Mala yɛ Naa?

Mi ndepilɛnɔ pilɛ Sela * dimi aa, “siɔmbulaŋ pila ya nɔ ni. Nduyɛ I nɔ tiindaŋ tau o yapila niŋ te. Lelaŋ, te I wa pɛ latulu a wanaa tuulu kɔl tau wa, I nɔla mi wa fɛɛsɛŋ te. Kɛ mi nyɔɔ hɛnaŋ ya tau te I wa pɛ latulu a wana tusiŋ nduyɛ mbo wa mɔɔsɔlɔɔ wo. I nɔla mi wa fɛɛsɛŋ a wana koŋ, mi dimul ndu yiyaŋ nuu, nduyɛ mi chɔm ndu bahawɛila nilaŋ. Wanaa waa naa cho chaaŋaa niaa kpɛɛluŋ nda ni.”

Nyɛ Sela dimi hoo wo chɔm maa te ŋ tusiŋ pɛ, mi waŋnda hɛnaŋ a naa tau. Mi Chɛhowa hini vɛlɛ kɔl a wana tusiŋndo. Baabuiyo dimi maa naŋ wa wanaa “tusiaŋ.” (Kolo. 3:​12) Yɛɛ cho yɛ tusiŋndo? Vɛɛ Chiisu ndoo chɔm yɛ maa o wa wana tusiaŋ? Nduyɛ vɛɛ suliŋndo hoo chuu yɛ naa nyaaloo o yoomoo niŋ?

YƐƐ CHO YƐ TUSIŊNDO?

Tusiŋndo cho chuaa acheleŋnda maa a cho a sɔvɛ ma hiau naa ni, nduyɛ ŋ ve wanaa yoŋga ɔɔ wanaa heelaŋ te. Wana tusiaŋndo bii waŋnda biyɔɔ wɔɔŋ te, nduyɛ o yɔŋ bɛɛ mi waŋndo pilaŋ ndu tana o dounuŋ tumbe le.

Te waŋndo tusiŋ pɛ, koŋ chɔm naa maa o vi sondo ɔɔ o nɔ kpaaya le le. Diom maKilikii cho le “tusiŋndo” wo ndaa soliŋ kpeku ni le suɛi a so nda bii yondoo niŋ ma manda wo okɔɔ. Kpaaya soo hoo nɔ wo feŋaŋ lechoo le. Kɛ pɛɛku nda ke ndu wo tosa ni mbo dɔu kpaaya koŋ o mandaa bɛŋgu. O nɛi pilɛ koŋ choo, mi tusiŋndo mala naa miŋ dɔu kaala naala wɔɔŋndaŋ o mandaa bɛŋgu le halikpeŋ miŋ wa o kɔl nyulu niŋ a waŋnda.

Miŋ yiyaŋ lepum maa ŋ cho wanaa tusiaŋ te. Wanaa balu naa wa a bɔɔbɔɔ nɔ kɔl tuuwo nduyɛ a cho wanaa biuwaŋ te. Le hei, mii wa simullo lepum le kaa tusiaŋndo nɔɔ. (Luomaŋ. 7:​19) Lelaŋ, ŋ nɔ miŋ dɔu sɛmbɔɔ kalaŋ le kaa tusiaŋndo nɔɔ. Kɛ Chɛhowa cho naa mala a nyina ndɔɔ le miŋ sɔla yoomuaŋ le hei tosaa. (Kalee. 5:​22, 23) Le yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ kindiŋ le waa wanaa tusiaŋ?

Tusiŋndo tosa mi waŋnda holnuŋ naa. A mɛɛ Sela naŋ soo suŋ a ndu okɔɔ wo dimi yɛ, miŋ naŋ kɔl tau te ŋ wa pɛ latulu a wana tusiŋndo. Wana tusiaŋndo pila Chiisu wa ni nduyɛ ndoo chaa bɔɔ waŋnda biyɔɔ. (2 Kɔliŋ. 10:​1) Le hei, mi chuaambuaa ndaa sina ndu bɛɛ le wa ndaa holnuŋ ndu.—Maki 10:​13-16.

Tusiŋndo mala naa ŋ tosal waŋndo isɔɔ mi siɔmbula wa naa a ndu le. Te ŋ wa pɛ wanaa tusiaŋ, ŋ keleŋa kɔl tuulu le o yɔŋ bɛɛ mi waŋndo pilaŋ naa tana. (Pulɔ. 16:​32) Koŋ tosa ŋ dimul waŋndo diomnde wɔɔŋndeŋ okoŋ, mi siɔmbulaŋ la wa naa a ndu le. Nduyɛ, ŋ sɛɛŋgiaŋ a wanaa balu naa wa ma kɔ lɔl yiyaŋndo a diomnda naŋ dimul nda laŋ te.

WANA KƐSUL NAA TAAMASI KƐNDƆƆ LE TUSIŊNDO WO

Wallo pila Chiisu ndoo nɔ le tosaa ni kɛ a koŋ kpou, o wa wana tusiaŋ. Wanaa bɔɔbɔɔ o teleŋ ndɔɔ niŋ wa saŋgaa a nyɛpalaa nduyɛ ndaa yeema kɔl dɛɛniaa. Ma naŋ dɔɔ kɔl tau mɛɛ Chiisu dimul nda aa: “La huŋ naa ya chua. . . . I cho wana chaa ŋwaŋnda chiee biyɔɔ. Nduyɛ wana tusiaŋndo ya cho ni”!—Maa. 11:​28, 29.

Yɛɛ naŋ nɔ yɛ miŋ tosa le waa wanaa tusiaŋ maa Chiisu? Ŋ nɔ miŋ pɛɛku Baabuiyo le sinaa mɛɛ Chiisu ndoo bii waŋnda yɛ a mɛɛ ndoo bii sɔɔŋ o teleŋnda kalalaŋ niŋ yɛ. Nduyɛ te simul tosa miŋ mal kaa naa tusiaŋndo wo komal naa pɛ, ŋ nɔ miŋ kindiŋ le waa maa Chiisu. (1 Pitɛ 2:​21) Ŋ yaasiaŋndɔ sɔɔŋ ŋgaa ŋ mala Chiisu le waa wana tusiaŋndo.

Chiisu wa bɔɔ wana tusiaŋ. Mi Chiisu dimi maa ndoo “chaa ŋwaŋnda chiee biyɔɔ” nduyɛ maa “wana tusiaŋndo” o wa ni. (Maa. 11:​29) Nyɛ Baabuiyo dimi hoo wo chɔm kpendekele maa te waŋndo ve wana tusiaŋ te, o nɔla mbo chaa chaaŋaa nduaa waŋchieeya biyɔɔ le. (Ɛfi. 4:​1-3) Le yɛɛ naŋ dimi yɛ lende?

Tusiŋndo tosa ni ŋ chue naapila a sɔvɛ mbo hiou chaaŋnda le, nduyɛ ŋ ve vɛlɛ wanaa la ŋgɛbɛ ŋgɛbɛ le. Yɛɛ Chiisu ndoo tosa yɛ mɛɛ waŋnda dimi maa “o cho wana lepulu” nduyɛ maa “o cho wana kolaa”? O mel sɔŋgɔ le keŋ te. Mbo dimi a lebɛɛ maa “wanaa tol kɔl kalu Mɛlɛkaa kɔɔli wa kawalta nda tosa laŋ, laŋ la chɔm ni maa ndu cho kɔl kalu kpeekpeiyo ni.”—Maa. 11:​19.

Yɛɛ ŋ cho yɛ tosa te waŋndo dimi pɛ diomnda wɔɔŋndaŋ a num okɔɔ, kaale numndeŋ, lɛŋnde numndeŋ, ɔɔ kɔɔlima numndaŋ? Kindiŋ ma mulul ndu a lebɛɛ. Mi Pitɛ, bɛndu kunda cho Saut Afilika wo dimi aa: “Te waŋndo tɛɛmbuu ya kɔl pɛ, mi nyunaŋ aa, ‘Te ndoo wa pɛ aa Chiisu, yɛɛ o wa yɛ tosa?’” Mbo chɔɔlu dimi aa: “Taamasi Chiisu wo pɛɛku ya maa I nɔ mi chua yapila o sɔvɛ mbo hiou acheleŋnda le.”

Chiisu ndoo sina maa wanaa lahakiaa waŋchieeya cho ni. Buɛiyaa Chiisu wa ndaa nɔ yiyaŋ kɛndɔɔ. Kɛ mi haki wa nda o ŋdiallo ndoo paaliaŋ nda teleŋndaŋ lapum. Le taamaseliiyo, o nyumma o mɛɛlu a nda tuupa mbo sɔla piɔmndo waŋ choo, mbo dimul Pitɛ, Chemisi a Chɔŋ maa a wa lahɔl a ndu latulu. Kɛ a nɔla ma tosa hei le. Mi Chiisu sina bahawɛi ndaa okoŋ mbo dimi aa, “La cho a chɛlaa le hei tosaa o kɔltaŋ niŋ, kɛ, dialloŋ muŋ cho nya ŋ vilɛi pɛ.” (Maa. 26:​40, 41) Sina pɛŋgu Chiisu ndoo nɔ hoo a buɛiyaa nduaa okɔɔ wo tosa ni mbo bii nda nyɛkɛndɛi.

Kpɛlɛ kpɛlɛlaŋ pila Mande ndepilɛnɔ pilɛ ndoo nɔ ni. Kɛ o cho niŋ kindiŋndo le taamasi Chiisu wo tolɔɔ kɔɔli le waa wana tusiaŋ. Mbo dimi aa, “Mi kindiŋ le loonɔŋndo maa wanaa lahakiaa waŋchieeya kpou cho ni. Le hei, mi kindiŋ le kɔllo kɛsioo o suliŋnda ndala kɛndɛlaŋ choo mɛɛ Chɛhowa tosa a naa yɛ koni.” Chiisu ndoo nɔ nyɛiyii waŋchieeya kanifuule wanaa lahakiaa nda wa ni. Baa a nɔla pa ma wa maa ndu?

Mi Chiisu mal Mɛlɛka sɔɔŋ o ba. Teleŋ Chiisu wa o chieeŋndo choo wo, mi waŋnda bii ndu biyɔɔ wɔɔŋndo. Ma nyiinduu ndu choolaŋ, ma tɛɛmbuu ndu labɛɛ, nduyɛ ma dii ndu diyɔɔ imɔnɔɔ. Kɛ a koŋ kpou, mbo chɔm kaa tusiaŋndo kanifuule, “mbo duau tiindaŋ ndɔɔ o Mɛlɛka niŋ o cho yamanɔ sakpoo wo.” (1 Pitɛ 2:​23) Chiisu ndoo sina maa Finya ndɔ cho ndu mala mbo biuŋ nduyɛ mbo tusi wanaa bii ndu biyɔɔ wɔɔŋndo wa nyɛpalaa choo.

Lepum mi waŋnda tosal naa kafalaŋ ɔɔ ma bii naa biyɔɔ wɔɔŋndo. Kɛ te ŋ tuulu pɛ kɔl miŋ chɔulaba le naa pila, koŋ tosa mi sɔɔŋ chɔɔlu lewɔu. Baabuiyo dimi pɛŋ maa “tumboo . . . tosa mi waŋndo wa yoomu o nɛi sakpo mɛɛ Mɛlɛka hɛnaŋ ndu le waa yɛ le.” (Chemi. 1:​20) O yɔŋ bɛɛ aa ŋ nɔ di o suɛi niŋ, te ŋ chue teleŋndo le, haki cho naa o ŋdiallo cho tosa miŋ hiou ba a tumboo.

Mi Kati ndepilɛnɔ pilɛ o Chamani niŋ ndoo yiyaŋ maa, ‘Te a chɔulaba le numpila le, wana o wana cho chɔulaba le num te.’ Kɛ mɛɛ o kandu tiindaŋndo dɔwɔɔ o Chɛhowa niŋ, mbo siŋga yiyaŋ ndɔɔ. Mbo dimi aa, “I chɔulaba lɛ le yapila le, mi chɔm kaa tusiaŋndo kanifuule I sina maa Chɛhowa cho sɔɔŋ siɛɛnduu a teleŋ bɛnda wo.” Te a tosal num pɛ kafalaŋ, taamasi Chiisu wo tolɔɔ kɔɔli le tiindaŋndo o Chɛhowa niŋ cho num mala ma chɔm kaa tusiaŋndo.

NYAALOO CHO LE WANAA TUSIAŊNDA

Vɛɛ tusiŋndo mala yɛ naa o teleŋnda kala kalalaŋ bɛŋgu?

Mi Chiisu chɔm maa te ŋ yeema pɛ miŋ wa a nyaale, mɛɛ miŋ wa wanaa tusiaŋ. Mbo dimi aa, “nyaaloo cho le wanaa tusiaŋnda.” (Maa. 5:​5, NWT) Tofawɔ nɛila tusiŋndo mala naa laŋ lapum.

Tusiŋndo tosa mi kɔl nyuloo wa o nɔɔ niŋ. Mi Lɔbɔti, puaapilɛnɔ cho Ɔsiteeliaa wo dimi aa, “Kɔl tuuwo tosa niŋ mi dimul laa nuu diomnda wɔɔŋndaŋ tau. Kɛ diomndeŋ le se le. Lelaŋ te I yiyaŋ pɛ a diomnda ya dimul ndu laŋ, mi tambu kɔl tau.”

“Naa kpou mi ŋ tosa biondɔŋndaŋ tau” a mɛɛ naŋ suaa yɛ. Nduyɛ mi diomnda wɔɔŋnda fula naa o sondo laŋ la hiŋ a bahawɛilaŋ tau o nɔɔ niŋ. (Chemi. 3:​2) A teleŋnda waa naa, tusiŋndo mala naa ni miŋ wa mɔɔsɔlɔɔ nduyɛ miŋ yiyaŋ tuupa miŋ soo.—Pulɔ. 17:​27.

Mi Lɔbɔti kindiŋ kpoke le kaa mɔɔsɔlɔɔ wo nɔɔ a kɔl ndɔɔ baa tiuwo. Yɛɛ cho yɛ fulamakɔɔlioo? Mbo dimi aa, “Suŋ suŋ niŋ, te kɛɛ sinapɛŋgoo hiŋ naa pɛ tɛɛŋ naa laa nuu, I dounuŋ tumbe le. Mi kindiŋ le ndu nilaŋ yaŋɔɔ nyɛkɛndɛi nduyɛ mi soo bɛɛŋ. Ŋ kaaliaŋ niŋ mbo hiau maa paandu.”

Tusiŋndo mala naa miŋ wa o kɔl nyulu niŋ a waŋnda. O cho waŋnda kpou le bii wanaa nɔ kɔl biŋgioo wa ichaŋya le. Kɛ tusiŋndo mala naa miŋ “hiou lachi a diom pilɔɔ . . . nɔɔ, sanaa a kɔl nyulu mɔɔsa [naa] naa pilɛ wo.” (Ɛfi. 4:​2, 3) Mi Kati naŋ soo suŋ a ndu okɔɔ wo dimi aa, “Tusiŋndo mala ya niŋ le waŋnda biuwɔŋndo mi che bɛɛ waŋnda apum a kendu bɔɔ kaa.”

Tusiŋndo chuu naa kɔl nyulu kpeekpeiyo. Baabuiyo tuu “kɔl kalu chaŋ hoo o Mɛlɛka lo wo” a tusiŋndo a kɔl nyuloo. (Chemi. 3:​13, 17) Wana tusiaŋndo cho wana “kɔl nyuloo” ni. (Pulɔ. 14:​30) Matiŋ cho niŋ kindiŋndo le waa wana tusiaŋ. Mbo dimi aa, “Suŋ suŋ niŋ, I beŋ ndɛ waŋnda le ma tosa sɔɔŋ mɛɛ ya yeema yɛ le. Hei chuu ya niŋ kɔl nyuloo nduyɛ mi wa a nyaale.”

O cho suɛi bɛɛŋ le kaa tusiaŋndo nɔɔ le. Mi puaapilɛnɔ pilɛ dimi aa, “Wana dimi isɔɔ a tonya, lepum mi kɔllo ŋolɔ ya niŋ suaa te waŋndo pilaŋ ya pɛ tana.” Kɛ Chɛhowa cho naa dɛɛniaa le miŋ nɔ kaa tusiaŋndo nduyɛ o cho naa mala le miŋ tiu hei ba. (Aisaya 41:​10; 1 Timo. 6:​11) O ‘cho naa bɛɛndiaa’ nduyɛ mbo tosa ‘miŋ sim a dialuŋ kala yi.’ (1 Pitɛ 5:​10) Te teleŋ tiŋ hiou pɛ, naa bɛɛ cho wa maa Pɔɔl le suɛi o waŋnda lo “o bɛɛle kɛsiaa niŋ a o nɛi bɛɛŋ bɛɛŋ niŋ mɛɛ Kiliti pila ndu oo suaa” yɛ.—2 Kɔliŋ. 10:​1.

^ pɛl. 2 Diolaŋ lapum o buŋgɛi hei niŋ siŋgaŋ.