Saam-bi-poak a ye yʋʋr sẽn boond t’a Saara * yeelame: “Mam yaa yãn-zoɛt n pa nong goama, hal n pa kɩs m meng sɩd ye. Rẽ n so tɩ m sã n wa be ne neb sẽn kɩs b mens sɩda, n nong n gomd ne yẽesem wʋsgo, kẽesd-m-la rabeem. La m sã n wa be ne ned sẽn yaa sũ-bʋgsem la sik-m-meng soaba, m yamã gãee bãane. M tõe n pelga m pʋg ne-a, n togs-a sẽn be m sũurẽ, la m wilg-a m zu-loeesã. M zo-rãmb hakɩɩkã yaa neb a woto buudu.”

A Saara goamã wilgdame tɩ d sã n tar sũ-bʋgsem, nebã na n datame tɩ d yɩ b zoa. A Zeova mengã nonga sũ-bʋgsem soaba. A Gomdã sagenda tõnd tɩ d “yeelg . . . sũ-bʋgsem” wa fuugu. (Kol. 3:12) Bõe n wilgd tɩ ned tara sũ-bʋgsem? Wãn to la a Zeezi wilg t’a yaa sũ-bʋgsem soaba? D sã n yaa sũ-bʋgsem soaba, wãn to la tõe n paas d sũ-noogã?

Ned sẽn tar sũ-bʋgsem yaa ned sẽn nong n baood laafɩ ne a taabã. Sũ-bʋgsem soab waoogda a taaba, a pa gãs-gãse. A tõogd n yõkda a menga, baa yell sã n yikd a sũuri.

Sũ-bʋgsem pa wilgd tɩ f ka pãng ye. Gɛrk gom-bil ning b sẽn lebg tɩ sũ-bʋgsmã bilgda b sẽn na n nom we-bõang t’a sakd ninsaala. We-bõangã ket n tara pãnga, la b sẽn maag b meng n nom-a wã kɩtame t’a pa le vẽgd yaar ye. Woto me, d sã n tar sũ-bʋgsem, d tõogd n yõkda d menga, n modgdẽ tɩ laafɩ be tõnd ne d taabã sʋka.

Tõe tɩ d getame tɩ d pa sũ-bʋgsem soab ye. Tõnd zãmaanã neb wʋsg nonga zaba, la b leb n pa tar maag-m-menga, tɩ rẽ kɩt tɩ yaa toog tɩ d tall sũ-bʋgsem. (Rom. 7:19) Yaa vẽeneg tɩ d segd n maana modgr wʋsg n tõog n yɩ sũ-bʋgsem soaba, la a Zeova vʋʋsem sõngã na n sõnga tõnd tɩ d mao ne d sũur fãa n tall sũ-bʋgsem. (Gal. 5:22, 23) Bõe yĩng tɩ d segd n modg n yɩ sũ-bʋgsem soaba?

Nebã nonga sũ-bʋgsem dãmbã. Wa Saara ning yell d sẽn gom tɩ loogã, tõnd me sã n be ne sũ-bʋgsem dãmba, d yam gãee bãane. A Zeezi kõo mak-sõng sẽn ka to, sũ-bʋgsmã la sõmblmã wɛɛngẽ. (2 Kor. 10:1) Baa kom-bõoneg sẽn da pa mi-a sõma ra baooda a zĩiga.—Mark 10:13-16.

D sã n tar sũ-bʋgsem, nafda tõnd mengã la sẽn be-b ne tõndã. D sã n yaa sũ-bʋgsem soaba, d pa na n yɩ tao-tao n yik d sũur ye. (Yel. 16:32)  Woto wã, d pa na n sãam ned sũuri, sẽn yɩɩd fãa ned d sẽn nonge, n yaool n wa maand d bãngẽ ye. D sũ-bʋgsmã nafda sẽn be-b ne tõndã me, bala na n sõng-d lame tɩ d tõogd d menga, n da wa maan bũmb sẽn na n nams-b ye.

Baa ne a Zeezi sẽn da tar tʋʋm-kãsems wʋsgo, t’a sẽkã me ra pa waoogã, a ra tara sũ-bʋgsem ne nebã fãa. A wakatẽ wã, neb wʋsg ra maooda ne zu-loe-kɛgemse, n da rat yolsgo. Bũmb la a Zeezi yeel-ba, tɩ sɩd bels-ba. A yeelame yaa: “Bɩ y wa mam nengẽ, . . . bala mam yaa sũ-maasem soab la sik-m-meng soaba.”—Mat. 11:28, 29.

Wãn to la d tõe n dɩk a Zeezi togs-n-taare, n tall a sũ-bʋgsmã buudu? Yaa d sẽn na n karemd Wẽnnaam Gomdã, n bãng a Zeezi sẽn tall manesem ning ne nebã, la a sẽn welg zu-loees kẽer to-to wã. Rẽ, tõnd sã n wa be zu-loees pʋgẽ tɩ yɩl n tall sũ-bʋgsem yaa toogo, d na n modgame n maand wa a Zeezi. (1 Pɩy. 2:21) D ges bũmb a tãab sẽn sõng a Zeezi t’a tall sũ-bʋgsem.

A Zeezi ra yaa sik-m-meng soaba. A Zeezi yeelame tɩ yẽ yaa “sũ-maasem soab la sik-m-meng soaba.” (Mat. 11:29) Biiblã sõdga zʋg-sõma kãens a yiibã n naag taaba, bala b pa tõe n welg-b ye. (Efɛ. 4:1-3) Bõe yĩng tɩ yaa woto?

Sik-m-mengã sõngda tõnd tɩ d ra nand d mengã tɩ loog noore, tɩ bũmb bilf fãa bɩ d yik d sũur ye. Nebã sẽn wa n yeel t’a Zeezi yaa ‘yão-be-ned la ned sẽn nong divẽ yũubã,’ bõe la a maan-yã? A basame t’a manesem-sõngã kɩt tɩ b bãng tɩ pa sɩda, la a yeel-b ne bʋgsem tɩ “yam soab tʋʋm n wilgd t’a tara yam.”—Mat. 11:19.

Ned sã n gom n sãbs yãmb buudã, wall y sẽn yaa pag bɩ raoa, bɩ y sẽn yitẽ wã yĩnga, bɩ y modg bal n leok ne sũ-bʋgsem. Saam-biig yʋʋr sẽn boond t’a Pɩyɛɛre, n yaa kãsem-soab n be Afirikdisiid yeelame: “Ned sã n yeel bũmb tɩ yik m sũuri, m sokda m meng yaa: ‘Sã n da yaa a Zeezi, bõe la a na n maane?’” A paasame: “M wa n bãngame tɩ m pa segd n nand m mengã tɩ loog noor ye.”

A Zeezi ra miime tɩ ninsaal pa zems zãng ye. A Zeezi karen-biisã ra tʋll n maana sẽn yaa neere, la b sẽn da pa zems zãngã yĩnga, pa wakat fãa la b tõogd ye. Wala makre, a Zeezi kũumã sẽn wa n ket tɩ beoogã, a Pɩyɛɛr ne a Zak la a Zã pa tõog n naag-a n gũ baraar yʋngã wa a sẽn da yeel-bã ye. A Zeezi ra miime tɩ “sũurã ratame, la yĩngã ka pãng ye.” (Mat. 26:40, 41) A Zeezi sẽn da mi rẽ wã kɩtame t’a sũur pa yik ne a tʋm-tʋmdbã ye.

Saam-bi poak a ye yʋʋr sẽn boond t’a Mandi ra nong n sãbsda a taabã, la masã a modgdame n dɩkd a Zeezi togs-n-taar n tar sũ-bʋgsem. A yeelame: “Mam modgdame n tẽegdẽ tɩ ninsaal fãa pa zems zãnga, la m maand wa a Zeova, n tagsd b zʋg-sõma wã yell n tɩ yɩɩda.” Rẽ yĩnga, yãmb me pa tõe n bas t’a Zeezi sẽn tall nimbãan-zoeer ning ne nebã, baa ne b pãn-komsmã sõng yãmb me tɩ y tall sũ-bʋgsem ne y taabã sɩda?

A Zeezi ra basda a yɛlã fãa ne Wẽnnaam. A Zeezi sẽn wa n be tẽngã zugã, a tõoga toog ne kɛgr buud toor-toor b sẽn maan-a. Neba kaoo a bʋʋd kɛgre, n paoog-a, la b nams-a ne nams-toaaga. Baa ne rẽ fãa, a kell n yɩɩ sũ-bʋgsem soaba, bala, a ‘basa a yɛlã sẽn kaood-a bʋʋd tɩrgã nugẽ.’ (1 Pɩy. 2:23) A Zeezi ra miime t’a saasẽ Ba wã na n gesa a yelle, la a wa sɩbg neb nins sẽn maan-a wẽngã.

B sã n maan tõnd kɛgr tɩ d sũur yiki, tɩ d bao n na n dems yellã d toore, d tõe n tʋmame tɩ nare, tɩ yellã maneg n kenge. Rẽ n so tɩ Gʋls-sõamyã tẽegd tõnd tɩ: “Ninsaal sũ-yikr pa wat ne sẽn yaa tɩrg Wẽnnaam nifẽ ye.” (Zak 1:20) Baa sã n wa zemsame tɩ d yik d sũuri, d sẽn pa zems zãngã tõe n kɩtame tɩ d tall manesem-wẽnga.

Alemayn saam-bi-poak yʋʋr sẽn boond t’a Kati ra nong n yeta a meng yaa: ‘F sã n pa yik n gom n fãag f menga, ned kõn maan dẽ f zĩigẽ ye.’ La a sẽn wa n zãms a Zeova teegrã, a manesmã toeemame. Ad a sẽn yeele: “M pa le baood n na n gom n kõ m meng bʋʋm ye. M sakame n na n maand bũmb fãa ne sʋ-bʋgsem, n miẽ t’a Zeova na n wa manega yɛlã fãa tɩ zemse.”  B sã n zoe n maana yãmb kɛgre, y sã n dɩk a Zeezi togs-n-taar n kell n teeg Wẽnnaam, na n sõnga yãmb me tɩ y kell n tall sũ-bʋgsem.

A Zeezi wilga vẽeneg tɩ d sã n dat sũ-noogo, yaa tɩlɛ tɩ d yɩ sũ-bʋgsem soaba. Ad a sẽn yeele: “Sũ-noog rãmb la neb nins sẽn yaa sũ-maasem dãmbã.” (Mat. 5:5) D gom yɛl a wãn yelle, n ges sũ-bʋgsem sẽn tõe n sõng-d to-to yel-kãens pʋsẽ.

Sũ-bʋgsem boogda kãadem pʋgẽ zu-loeese. Saam-biig a Robɛɛr sẽn be Ostrali wã yeelame: “M goma m pagã tɩ zab-a, n pa reng n tags ye. La f pa tõe n lebg n yẽes gom-wẽns f sẽn togs ne sũ-yikr ye. M maana m bãngẽ, m sẽn sãam a sũur wʋsg woto wã.”

“Tõnd fãa tudgda naoor wʋsgo,” d no-goam pʋgẽ, tɩ d sã n yaool n gom n pa reng n tags bɩ tõe n wa ne zu-loees d kãadmã pʋgẽ. (Zak 3:2) Yel-kãensã buud sasa, sũ-bʋgsem sõngdame tɩ d bʋk d meng n da gom yaar ye.—Yel. 17:27.

A Robɛɛr modgame n bɩɩs yõk-m-menga. Baasa wãna? Ad yẽ meng sẽn yeele: “Rũndã-rũndã, d sã n wa tar mo-yõsre, m modgdame n maag m yĩng n kelg-a neer la m gom ne-a ne sũ-bʋgsem, la m pa basd tɩ m sũurã yik ye. Rẽ kɩtame tɩ maam ne m pagã moor noom sõma n yɩɩd pĩndã.”

Sũ-bʋgsem kɩtdame tɩ tõnd ne d taabã maneg n noomẽ. Yaa toog ne neb nins sũy sẽn yikd tao-tao wã tɩ b paam zo-rãmba. La sũ-bʋgsmã yẽ kɩtdame ‘tɩ laafɩ . . . kell n zĩnd d sʋka.’ (Efɛ. 4:2, 3) A Kati, d sẽn zoe n gom a soab yellã yeelame: “Sũ-bʋgsmã kõ-m-la pãng tɩ m tõogd n sõsd ne ned fãa noog-noogo, baa ne neb nins sẽn pa nana wã.”

Sũ-bʋgsem kõta sũur pʋgẽ bãane. Biiblã wilgdame tɩ “yam ning sẽn yit yĩngrã” wata ne sũ-bʋgsem la laafɩ. (Zak 3:13, 17) Sũ-bʋgsem soab tara ‘yam-gãnega.’ (Yel. 14:30) A Martẽ modga wʋsg n bɩɩs sũ-bʋgsem. Ad a sẽn yeele: “Masã m pa le yaa dem-dem wa pĩndã ye. Kɩtame tɩ m tar sũur pʋgẽ bãan la sũ-noog n yɩɩd pĩndã.”

Tõe tɩ d segd n modga wʋsg n bɩɩs sũ-bʋgsem. Saam-biig a ye yeelame: “Togs sɩdã, hal ne rũndã, yɛl kẽer taoore, mam sũurã vũudame.” La a Zeova sẽn sagend tõnd tɩ d mao n bɩɩs sũ-bʋgsmã na n sɩd sõng-d lame tɩ d tõoge. (Eza. 41:10; 1 Tɩm. 6:11) A tõe n ‘baasa tõnd zãmsgã’, la a ‘kõ tõnd pãnga.’ (1 Pɩy. 5:10) Tarẽ-n-tarẽ, d wat n talla ‘Kiristã bʋgsmã la a sõmblmã’ buudu, wa tʋm-tʋmd a Polle.—2 Kor. 10:1.