Sara nọ tare, * “Ofa ọ ro mẹ omamọ, mie ji vwo imwẹro ọgbogbanhon kpahen oma mẹ-ẹ. Omarana, mi vwa rha sabu daji ekete rẹ ihworho ri vwo imwẹro kpahen oma aye ọrhẹ ere ji ruẹ gbalogbalo i havwọ-ọ. Ọrẹn, ẹhẹn mẹ o totọre mi rha ha ekete ohworho dẹndẹn ro ji vwo omeriotọre ọ havwọ. Mi na sabu ta ẹhẹn mẹ rẹn aruẹ ohworho ọrana. Omaran yẹ igbehian mẹ mi mai vwo ẹguọlọ kpahen i havwọ.”

Oborẹ i Sara ọ tare o djephia taghene uruemru dẹndẹn o ti ọwan kẹrẹ awọrọ. Uruemru dẹndẹn ọ ji lẹrhẹ oma merhen i Jehova. Baibol na nọ ta rẹn ọwan: “Are i ha . . . uruemru dẹndẹn . . . ru ewun kurhọ.” (Col. 3:12) Me yẹ uruemru dẹndẹn? Marhẹ i Jesu o ru dje uruemru dẹndẹn phia? Marhẹ uruemru ọnana ono ru lẹrhẹ oma merhen ọwan?

Uruemru dẹndẹn ọ lẹrhẹ ohworho vwo ufuoma ọrhẹ ẹhẹn ro totọre. Ohworho dẹndẹn o lele awọrọ nyerẹn izede dẹndẹn, ọravwọ ọ ji sabu nyerẹn ghele ebẹnbẹn akpọ rhẹ omerhesun.

Uruemru dẹndẹn o djephia taghene ohworho ọ gbanhon ẹhẹn. Ẹmro i Greek ra ha dje uruemru dẹndẹn, o dje kpahen esi ra sabu suẹn ne. Omẹgbanhon esi na ọ ji ha omayen, ọrẹn e yonirien no rho suẹn omẹgbanhon na. Omaran ọ ji havwọ, erhe dje uruemru dẹndẹn phia, na sabu suẹn erharhere uruemru re vwori, ji guọlọ ufuoma rhẹ awọrọ.

Ọrẹn ana sabu rhe roro, ‘Mẹmẹ rhẹ ohworho dẹndẹ-ẹn.’ Ọwan e rhirhiẹ akpọ rọ vuọnren rhẹ ihworho re kiki tuekwẹre, ri vwe vwo erhionrin, omarana ọnọ sabu bẹn ne dje uruemru dẹndẹn phia. (Rom. 7:19) A guọlọ omẹdamu na sabu vwo uruemru dẹndẹn, ọrẹn ẹhẹn ọfuanfon i Jehova ọnọ ha userhumu rẹn ọwan sabu rhe dje uruemru dẹndẹn phia. (Gal. 5:22, 23) Mesoriẹ o fo na rha damoma dje uruemru dẹndẹn phia?

Uruemru dẹndẹn uruemru rọ lẹrhẹ awọrọ tiẹ kẹrẹ ọwan. Jerẹ oborẹ i Sara ra tẹmro kpahen vrẹn ne ọ tare, ẹhẹn ọwan o totọre orhianẹ a ha ekete ihworho ri vwo uruemru dẹndẹn i havwọ. Jesu obọdẹn udje ohworho ro dje uruemru  dẹndẹn phia. (2 Cor. 10:1) Emọvwerhe ri vwa tobọ rhe i Jesu, i brurie rhe.—Mark 10:13-16.

Uruemru dẹndẹn ọ sẹrorẹ ọwan ọrhẹ awọrọ. Erhe vwo uruemru dẹndẹn, evwan o vwo kiki biomu ọwan yanghene ne kiki tuekwẹre-e. (Prov. 16:32) Omarana, ẹhẹn iborhin ọrhọ sabu kpokpo ọwan fọkime a ha ẹkuọn rẹn awọrọ-ọ, tobọ te ihworho re vwo ẹguọlọ kpahen. Awọrọ ni na ji mẹrẹn erere fọkime e ruẹ ekwakwa ri na ha ẹkuọn rẹn aye-e.

Dedevwo Jesu o vwo ewian buebun, ọ sabu dje uruemru dẹndẹn phia rẹn ihworho ephian. Ihworho buebun uvuẹn ọke ọnẹyen a rioja, omarana aye ni guọlọ userhumu. Ghini emru urhebro rẹn aye ọke i Jesu ọ ta rẹn aye: “Are i bru mẹ rhe, . . . fọkime mi havwọ bọrọbọrọ jeghwai vwo omeriotọre”!—Matt. 11:28, 29.

Marhẹ ene ru sabu vwo aruẹ uruemru dẹndẹn ri Jesu o vwori? O fori ne yono i Baibol na, na sabu rhe oborẹ i Jesu o ruẹ ihworho lele ọrhẹ oborẹ o ruru uvuẹn erhirhiẹ egbogbanhon. Ọke ọrana, arha dẹrughwaroghwẹ erhirhiẹ ri na sabu damu uruemru dẹndẹn ọwan, na na sabu ru jerẹ i Jesu. (1 Pet. 2:21) Roro kpahen ekwakwa esa ri ha userhumu rẹn i Jesu sabu vwo uruemru dẹndẹn.

Jesu o vwo uruemru omeriotọre. Jesu ọ tare taghene ọye ọ havwọ “bọrọbọrọ jeghwai vwo omeriotọre.” (Matt. 11:29) Baibol na nọ tẹmro kpahen iruemru eva enana, fọkime aye i surhobọmwu owuowọnwan. (Eph. 4:1-3) Mesoriẹ?

Uruemru omeriotọre ọ vwọ lẹrhẹ ọwan kiki biomevwan kpahen oborẹ awọrọ i ruru ọwa-an. Me yi Jesu o ruru ọke ihworho a mọrenfian banriẹn taghene ọye “ọgbọre, rọ jeghwai da enyo vrẹn oma”? Uruemru ọnẹyen o djephia taghene oborẹ aye i ta kpahiẹn na ofian, no djephia rẹn aye taghene “a mẹrẹn ẹghwanren vwrurhe nyoma ewian yen.”—Matt. 11:19.

Orhianẹ ohworho ọ ta orharhere ẹmro kpahen ekete wu nurhe, oborẹ wu havwọ yanghene ekrun wu nurhe, o fori ne wu damoma kpahenrhọ rẹn ọravwọ izede bọrọbọrọ. Peter ro rhiẹ ọkpako ukoko owu ro rhirhiẹ obẹ South Africa, nọ tare: “Evwan orho biomi mẹ fọkiẹ oborẹ ohworho ọ tare, ni mia nọ oma mẹ, ‘Me yi Jesu ono ruo uvuẹn erhirhiẹ ọnana?’” Nọ habaye: “Mi yonorin taghene o fo ne mi rhe kiki biomevwa-an.”

Jesu o rheri taghene ituakpọ a gba-a. Idibo i Jesu emamọ ihworho, ọrẹn ọkezẹko erhirhiẹ ijẹgba aye ọ vwọ rhọ lẹrhẹ aye sabu ruẹ ekwakwa irhorhomu-u. Jerẹ udje, uvuẹn ason e ki kpe i Jesu, Peter, James, ọrhẹ John a sabu lele i Jesu dẹrẹ jerẹ oborẹ i Jesu ọ ta rẹn aye nẹ aye i ru-u. Jesu ọ mẹrẹnvwrurhe taghene aye “i vwo omwemẹ, ọrẹn, ugboma na ọ vwiẹlẹre.” (Matt. 26:40, 41) Fọkiẹ ọmẹrẹnvwrurhe ọnana, Jesu orho biomevwan kpahen aye-e.

Mandy omizu ọmase rọ ha awọrọ guẹnzọn omamọ, ọrẹn vwana ọ damoma hẹrokele udje uruemru dẹndẹn i Jesu. Nọ tare, “Mia damoma mi ne lele ihworho ephian nyerẹn kugbe udabọ ijẹgba aye, ji mẹrẹn omamọ iruemru aye, ọnana yẹ oborẹ i Jehova ọ mẹrẹn uvuẹn oma ihworho.” Uruemru dẹndẹn ri Jesu o djephia rẹn awọrọ, ọnọ ji sabu lẹrhuọ lele awọrọ nyerẹn izede dẹndẹn?

Jesu ọ hẹroso Osolobrugwẹ ọke ephian. Jesu o diẹn erhirhiẹ egbogbanhon ọke rọ ha otọrakpọ na. Ihworho e vwẹruọ ye-e, e vwo utuoma kpahiẹn, na ji ha oja riẹ omamọ. Udabọ ọrana, ọ sẹrorẹ uruemru dẹndẹn fọkime ọ “homariotọre harẹn Ohworho ro rhiẹ oguẹnzọn ọvwata na.” (1 Pet. 2:23) Jesu o rheri taghene Ọsẹ ye ọnọ ha userhumu riẹn vwo edirin, ji ha oja riẹ ihworho re sehiẹn yen uvuẹn ọke ro serhọ.

Arha damoma wọnrọn hasuẹ osehiẹn fọkime evwan o biomu ọwan, ana sabu ruie vrẹn ovwan, ji lẹrhẹ ekwakwa biomu rhọ. Ọnana yọ soriẹ Baibol na ọ karorhọ ọwan taghene: “Ekwẹre onyakpọ ọ vwọ rhua irueruo ọsoso Osolobrugwẹ sa-a.” (Jas. 1:20) Ọrhọ tobọ rhianẹ oborẹ ọ phia rẹn ọwan o ghini te ọrẹ ene biomevwan, ijẹgba ọnọ sabu lẹrhẹ ọwan ruẹ oborẹ ọsọre.

Omizu ọmase owu re se i Cathy rọ ha obẹ i Germany, no roro bi taghene, ‘Wa rha chochọn oma-a, o vwo ọrọ nọ chochọ-ọn.’ Ọrẹn ọke ro yono oborẹ ono ru hẹroso i Jehova, uruemrien no wenerin. Nọ tare: “Vwana mi vwe rhe mwuegbe mi na chochọn oma mẹ ọke ephia-an. Mie ruẹ kemru kemru izede bọrọbọrọ, fọkime mi rheri taghene Jehova ono ruẹ ekwakwa ephian  serhọ.” Orhianẹ e sehiọn dẹ ne, udje i Jesu ọnọ ha userhumu wẹn hẹroso i Jehova ji lẹrhuọ sẹrorẹ uruemru dẹndẹn.

Jesu ọ tare taghene uruemru dẹndẹn ọ lẹrhẹ oma merhen ohworho. Nọ tare: “Omamerhomẹ ọ havwiẹ harẹn ihworho dẹndẹn.” (Matt. 5:5) Djokarhọ oborẹ uruemru dẹndẹn ono ru ha userhumu phia uvuẹn erhirhiẹ enana.

Uruemru dẹndẹn ọ lẹrhẹ ọfiamu riotọre uvuẹn orọnmo. Robert ro rhiẹ omizu ọhworhare owu obẹ Australia, nọ tare, “Mi ta ekwakwa esọsọ buebun rẹn ane me ne, ri mi vwa guọlọ ta. Ọrẹn, a vwa sabu se ẹmro ọsọsọ ra tare fọkiẹ ekwẹre ha-a. Mi mwuomarhọ omamọ ọke mia mẹrẹnvwrurhe taghene ẹmro mẹ i ha ẹkuọn riẹn.”

“Ọwan ephian e ruẹ sọ ọgbọ buebun” uvuẹn ẹmro ọwan, ẹmro re vwe roro te ọnọ sabu tiẹ ufuoma nẹ orọnmo. (Jas. 3:2) Uvuẹn aruẹ erhirhiẹ enana, uruemru dẹndẹn ọnọ ha userhumu rẹn ọwan fọ ji suẹn ẹrẹnmo ọwan.—Prov. 17:27.

Robert nọ damoma vwo uruemru ọfọfọ ọrhẹ omerhesun. Me yo nerhumie rhe? Nọ tare: “Vwana, ẹghwọ ọrhọ homaphia, ni mia damoma dabu kerhọ ane mẹ, tẹmro bọrọbọrọ, ji kẹnoma rẹn evwenbiomu. Onyerẹnkugbe mẹ ọrhẹ ọrẹ ane mẹ o rhomu ghwẹ oborẹ ọ havwọ bi ne.”

Uruemru dẹndẹn ọ lẹrhẹ ọwan lele awọrọ nyerẹn kugbe. Ihworho re kiki biomevwan i vwe vwo igbehian buẹ-ẹn. Ọrẹn, uruemru dẹndẹn ọ ha userhumu rẹn ọwan “sẹrorẹ . . . erhirhiẹ ufuoma” ro ku ọwan kugbe. (Eph. 4:2, 3) Cathy ra tẹmro kpahen vrẹn ne nọ tare, “Uruemru dẹndẹn ọ yẹre mẹ omẹgbanhon mi na sabu lele awọrọ nyerẹn kugbe ne, dedevwo ọ lọhọ re ne lele ihworho ezẹko nyerẹn kugbe-e.”

Uruemru dẹndẹn ọ rhua ufuoma sa. Baibol na o surhẹ “ẹghwanren ro nẹ oberun rhe” mwu uruemru dẹndẹn ọrhẹ ufuoma. (Jas. 3:13, 17) Ohworho dẹndẹn o vwo “ẹhẹn ro totọre.” (Prov. 14:30) Omizu ọhworhare owu re se i Martin, rọ damoma vwo uruemru dẹndẹn ne nọ tare, “Mie lele ihworho sansan ruẹ kugbe vwana, evwan o vwo rho kiki biomi mẹ-ẹ, mi ji vwo ufuoma ọrhẹ omamerhomẹ rhọ ne.”

Ana sabu rha damoma rhiẹ ihworho dẹndẹn. Omizu ọhworhare owu nọ tare, “Itiọrurhomẹmro, me te inyenana evwan o biomi mẹ gbangbanhon uvuẹn erhirhiẹ ezẹko.” Ọrẹn, Jehova rọ ha urhebro rẹn ọwan na hatua uruemru dẹndẹn, ọnọ ha userhumu rẹn ọwan vwo yi. (Isa. 41:10; 1 Tim. 6:11) Ọnọ sabu ‘ha uyono ọwan te orugba’; ọnọ sabu “yẹ ọwan omẹgbanhon.” (1 Pet. 5:10) Orho ru, jerẹ ọnyikọ Paul, na na sabu hẹrokele “uruemru dẹndẹn ọrhẹ uruemru esiri Kristi.”—2 Cor. 10:1.