1-2. Ja ceuˬ 40:5-ahˇ haw ngeh, Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ aˬ jeˬ˗euˬ laꞈ sawˬ biꞈ˗euˬ nga? Aˬ dui aˬ jeˬ miˇ neh gaˇ kawˆ heu˗ahˇ ya ja sawˇ˗eu nga?

 Yeˬhawˇbaˬ tsawˇ tsiˇ maˬ tsiˇ˗eu Miˬyehˇ pyeuꞈ meh. Aˬ yawꞈ aˬ dui˗ahˇ aˬ jeˬ jeˇ laꞈ sawˬ biꞈ˗euˬ nga lehˇ shaˇ noeˬ haw sheˇ! Aˬ yawꞈ aˬ dui˗euˬ iˇ kahˇ pyeuꞈ˗eu muiˬ dui dui˗awˇ zahˬ dui dui leˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu miˇ tsaˬ tahˬ kʼawˇ beh nehˬ˗awˇ, zahˬ leˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu aˬ dui˗euˬ iˇ nmꞈ beh nehˬ˗euˬ uˬ taꞈ, aˇ poeˬ baw dui dui˗eu Jaˇliꞈ jiˇ biꞈ nehˬ laꞈ˗euˬ meh. Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ laꞈ sawˬ heu smˇ jeˬ biꞈ nehˬ laꞈ˗euˬ miˇ neh, aˬ dui jawˇ duˬ jawˇ zaˇ jaˆ˗awˇ, noeˬ nya ngehˬ nya˗eu uˬ taꞈ, dehꞈ ziˇ laꞈ kʼoeˇ aˇ yeˇ kʼaˇ huiˬ˗eu naˇ haˬ˗eu jeˬ˗euˬ dawˬ kʼoꞈ jiˇ za˗euˬ ma.—Ja ceuˬ 40:5-ahˇ gui.

² Heu kawˆ laꞈ kʼoeˇ aˬ dui laꞈ sawˬ heu smˇ jeˬ˗ahˇ kawˆ shawˆ˗ehˇ ja sawˇ ma. Aˬ dui laꞈ sawˬ heu deuˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ ngehˬ˗ehˇ shaˇ sawˇ naˇ ngehˬ˗ehˇ, laꞈ sawˬ teu˗ahˇ aˇ poeˬ taˬ baw dzehˬ laˇ˗awˇ, Beh˗euˬ yaw sahˇ pyeuꞈ˗awˇ aˬ dui˗ahˇ gaˬ˗eu Yeˬhawˇbaˬ Miˬyehˇ nui kʼahˇ shiˇ ni jiˇ mˇ mawꞈ dzehˬ laˇ˗eu meh. (Pah mehˬ˗eu 4:11) Kʼoeˇ naˇ, aˬ dui tiˬ jeˬ˗ahˇ neh tiˬ jeˬ pyeuꞈ laˇ˗eu lehˇ ehˇ˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ jah leˇ taˬ˗euˬ deuˬ˗ahˇ jiˇ ja sawˇ nehˬ nya dzehˬ laˇ˗eu meh.

3. Aˬ dui˗euˬ miˇ tsaˬ heu siˬ, yawˬ siˬ yawˬ naˆ maˬ tseˇ aˬ jeˬ miˇ neh muiˬ dzehˬ˗eu nga?

³ Aˬ dui Miˬyehˇ˗euˬ zaˬ siˬ nui gahˇ˗ahˇ, aˬ yawꞈ neh aˬ dui˗euˬ gʼaˇ duˬ beh nehˬ taˬ˗euˬ miˇ tsaˬ tahˬ kʼawˇ˗ahˇ haw ngeh maˇ jawˆ ni mawˇ laˇ˗eu meh. (Loˇmaˆ 1:20; Heˬbyehˇ 3:4) Aˬ dui˗euˬ miˇ tsaˬ heu siˬ tehꞈ˗ehˇ maˬ ngeuˇ˗eu, nahˇ ma˗ahˇ cah jawˬ˗eu gʼawˬ mya siˬ jaˆ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ aˬ dui˗euˬ miˇ tsaˬ heu siˬ naˇ, yawˬ jeˬ na luꞈ tsawˇ haˬ zaˬ dehꞈ nya jawˇ nya ni jaˆ tsaˬ taˬ˗euˬ miˇ neh, yawˬ siˬ yawˬ naˆ maˬ tseˇ muiˬ dzehˬ˗eu meh.

4. Miˇ tsaˬ tahˬ kʼawˇ˗ahˇ beh taˬ˗euˬ gaˇ haw ngeh, Miˬyehˇ˗euˬ zaˬ siˬ nui gahˇ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ mawˇ laˇ˗eu nga?

⁴ Aˬ dui miˇ tsaˬ tahˬ kʼawˇ˗ahˇ, tsawˇ haˬ tiˬ byah ni dziˬ˗awˇ mˬ taˆ zaw luꞈ˗eu saˇ pawˇ tiˬ mawˇ nehˬ˗ehˇ sheu cehˆ nya˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ  tsawˇ haˬ neh jahˇ˗euˬ saˇ pawˇ hawˇ˗eu aˬ dui˗euˬ miˇ tsaˬ tahˬ kʼawˇ beu gaˇ˗eu jeˬ gʼawˬ mya ni jaˆ˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, saˇ pawˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ deuˬ awˇsiˬjeˬ maˬ ehˇ, dzaˬ dzaˬ dawˇ dawˇ maˬ ehˇ, iˇ cuꞈ maˬ ehˇ, yawˬ haˇ yawˬ ha ya jahˇ doˆ˗awˇ, yaw jawꞈ yaw pyehˆ deuˬ jiˇ maˬ bi dzeh nya ni saˇ pawˇ laꞈ kʼoeˇ jaˆ luꞈ naˇ, aˬ yawꞈ maꞈ aˇ myah keuˆ ni dehꞈ nya paˬ nga? Gʼawˬ myahˇ ni maˬ dehꞈ nya˗eu yaw duˬ baw meh. Ehˇ kʼawꞈ aˬ dui˗euˬ miˇ tsaˬ tahˬ kʼawˇ naˇ, awˇsiˬjeˬ maˬ ehˇ, dzaˬ dzaˬ dawˇ dawˇ maˬ ehˇ, iˇ cuꞈ maˬ ehˇ, maˬ tsehˆ leˇ ni jahˇ doˆ laꞈ nya˗awˇ, jeˬ zaˬ hawˇ˗eu tsawˇ haˬ˗euˬ gʼawˬ mya heˇ lam˗euˬ ziˇ˗ahˇ bi dehꞈ bi jawˇ nya˗eu meh. Yaw jawꞈ yaw pyehˆ dawˬ tawˆ luꞈ miˇ tsaˬ laꞈ nyiˇ paw maˬ biˬ dzeh ni miˇ tsaˬ heu laꞈ kʼoeˇ jaˆ luꞈ kʼawꞈ, aˬ dui˗euˬ miˇ tsaˬ heu siˬ muiˬ dui dui˗awˇ dehꞈ daˆ leꞈ nya˗eu meh. Gaˇ kawˆ heu aˬ joˆ˗ehˇ pyeuꞈ nya˗eu nga? Yeˬhawˇbaˬ miˇ tsaˬ heu siˬ˗ahˇ yawˬ jeˬ na luꞈ˗ahˇ geuꞈ poˆ kʼoꞈ nya ni beh taˬ˗euˬ miˇ neh meh. Nymˬ˗mˇ aˬ dui zahˬ leˇ paˬ˗ehˇ beh taˬ˗euˬ iˇ cuꞈ hawˇ˗eu awˇsiˬjeˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ kawˆ shawˆ˗ehˇ ja sawˇ ma.

5. Awˇsiˬjeˬ aˬ jeˬ miˇ neh jiˇ˗eu maˬ baw˗eu nga? Gaˇ kawˆ heu aˬ jeˬ˗ahˇ bi siˬ˗eu nga?

⁵ Awˇsiˬjeˬ heu naˇ tsawˇ haˬ hawˇ˗eu jeˬ zaˬ˗euˬ dehꞈ ziˇ˗ahˇ loˬ˗eu saꞈ (kehˆ˗suiꞈ) pyeuꞈ meh. Sawˇ leꞈ ngeh tiˬ kʼoꞈ laꞈ kʼoeˇ miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ dehꞈ˗eu jeˬ awˇsiˬjeˬ gʼawˬ mya seh lam jawꞈ˗i shuˆ ahˇ˗awˇ, aˇ nah naˇ kaˇbuˬdaiˬawˇsaiˬ saꞈ pyehˬ doˆ leꞈ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ dehꞈ˗eu jeˬ awˇsiˬjeˬ zmˬ jiˇ˗euˬ lehˇ maˬ baw˗eu uˬ taꞈ, miˇ tsaˬ tahˬ kʼawˇ heu jiˇ maˬ muiˬ˗eu saꞈ pyeuꞈ˗eu kaˇbuˬdaiˬawˇsaiˬ aˇ dzehˬ dzeuˇ gaˇ keuˆ ni maˬ jaˆ˗a. Aˬ jeˬ miˇ neh toˆ˗ehˇ pyeuꞈ˗eu nga? Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Yeˬhawˇbaˬ kaˇbuˬdaiˬawˇsaiˬ˗ahˇ awˇsiˬjeˬ bi paˇ˗iˇ˗eu gʼaˇ duˬ, sahˬ lahˬ aˇ bawˇ yaw huiˬ yaw nyiˇ, gʼawˬ mya jeˬ gʼawˬ mya shehˆ lehˇ beh taˬ˗euˬ miˇ neh meh. Awˇsiˬjeˬ˗euˬ gaˇ kawˆ heu naˇ, Gʼaˬkʼehˇ 17:24, 25 laꞈ kʼoeˇ˗euˬ dawˬ heu maˇ diˇ ngeuˇ˗eu lehˇ bi siˬ˗eu meh. Teu deuˆ˗ahˇ ‘Miˬyehˇ˗aˬ . . . dehꞈ˗eu jeˬ, saꞈ gʼawˇ nya˗eu jeˬ hawˇ˗eu, yawˬ jeˬ na luꞈ biꞈ˗eu gʼaˬ pyeuꞈ meh’ lehˇ ehˇ taˬ˗euˬ meh.

6. Iˇ cuꞈ cah jawˬ˗eu jeˬ aˬ joˆ˗ehˇ cah˗eu nga? Gaˇ kawˆ heu aˬ jeˬ˗ahˇ bi siˬ˗eu nga? (“ Iˇ cuꞈ cah jawˬ˗eu jeˬ, Miˬyehˇ neh biꞈ˗euˬ laꞈ sawˬ pyeuꞈ” lehˇ ehˇ˗eu oeˬ coeˇ oeˬ bawˬ˗ahˇ haw.)

⁶ Iˇ cuꞈ naˇ, yaw gʼahˇ kʼawꞈ pyeuꞈ nya˗awˇ, yaw pyehˆ kʼawꞈ pyeuꞈ nya˗eu uˬ taꞈ, saꞈ kʼawꞈ pyeuꞈ nya˗eu meh. Iˇ cuꞈ yaw pyehˆ jeˬ pyeuꞈ nya˗eu heu naˇ, miˇ tsaˬ tahˬ kʼawˇ nahˇ ma nehˬ˗ehˇ jaˆ kaˬ tsaˬ taˬ˗euˬ miˇ neh meh. Heu taꞈ˗ehˇ ui cuiˆ jiˆ peh leˇ naˇ, iˇ cuꞈ gui˗iˇ jiˇ˗awˇ miˇ tsaˬ tahˬ kʼawˇ lahˇ di dui laˇ˗eu miˇ neh, maˬ dehꞈ maˬ jawˇ nya ni pyeuꞈ laˇ˗eu meh. Heu taꞈ˗ehˇ ui cuiˆ paˇ jaˆ kaˬ˗iˇ naˇ jiˇ, miˇ tsaˬ tahˬ kʼawˇ gʼahˇ leˇ jiˇ˗awˇ iˇ cuꞈ iˇ hoˇ hoˇ ma tiˬ hoˇ loꞈ˗ehˇ pyeuꞈ iˇ˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ miˇ tsaˬ tahˬ kʼawˇ˗ahˇ heu loꞈ˗ehˇ bi jaˆ tsaˬ taˬ˗euˬ miˇ neh, dehꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ dehꞈ nya ni caw ba nehˬ˗eu iˇ cuꞈ cah jawˬ˗eu jeˬ jaˆ˗eu meh. Nahˇ ma naˇ, iˬ ma laˆ shaˆ hawˇ˗eu miˇ tsaˬ˗ahˇ˗euˬ iˇ cuꞈ deuˬ˗ahˇ bi lahˇ laˇ˗awˇ bi gui˗iˇ˗awˇ mˬ dmˇ bi pyeuꞈ leˇ˗eu meh. Nahˇ ma tiˬ kʼoꞈ laꞈ kʼoeˇ, iˇ cuꞈ miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ˗euˬ lah lah ma dawˬ tawˆ luꞈ˗ahˇ dahˬ˗eu iˇ cuꞈ deuˬ myaˆ maˬ tseˇ bi gui˗iˇ˗eu meh. Iˇ cuꞈ gui˗iˇ˗awˇ mˬ˗ahˇ tseˇ nah ehˇ gʼaˬ ni jawˇ leˇ˗awˇ neh uˬ yehˇ maˬ ngeuˇ naˇ ngehˇ pyeuꞈ˗iˇ˗awˇ yehˇ ka leꞈ˗eu meh. Aˇ nah naˇ iˇ cuꞈ heu iˬ ma laˆ shaˆ hawˇ˗eu kʼaˇ dahˬ kʼaˇ iˇ nya gaˇ yoeˇ ahˇ gʼeh˗awˇ, aˬ yawꞈ yaw oeˇ loꞈ˗ehˇ paˇ cah jawˬ˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ heu loꞈ˗ehˇ cah jawˬ˗eu jeˬ heu˗ahˇ beh˗euˬ heu naˇ, miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ iˇ cuꞈ aˬ myah luꞈ bi jaˆ˗eu gʼaˇ duˬ meh. Gaˇ kawˆ heu˗ahˇ haw ngeh, Miˬyehˇ˗aˬ nui gahˇ ahˇ dui dui˗awˇ, baoˬ huiˬ dui dui ngaˇ lehˇ siˬ laˇ˗eu meh.—Yawˇbaˆ 36:27, 28; Dawˬtsoˆ 1:7.

7. Aˬ dui Ja ceuˬ 115:16-ahˇ ngehˬ keuˆ taˬ˗euˬ laꞈ sawˬ˗ahˇ, aˬ joˇ joˆ˗ehˇ aˇ poeˬ taˬ baw nya˗eu nga?

⁷ Aˬ dui zahˬ leˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu miˇ tsaˬ tahˬ kʼawˇ hawˇ˗eu teu laꞈ kʼoeˇ jaˆ˗eu jeˬ˗ahˇ, aˇ poeˬ aˬ joˆ˗ehˇ taˬ baw dzehˬ nya˗eu nga? (Ja ceuˬ 115:16-ahˇ gui.) Aˬ dui taˬ baw nya˗eu tiˬ jeˬ naˇ, Yeˬhawˇbaˬ neh beh taˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ˗eu heu meh. Heu loꞈ˗ehˇ jahˇ˗eu heu naˇ, aˬ dui˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ neh biꞈ nehˬ laꞈ˗euˬ muiˬ˗eu jeˬ˗ahˇ yawˬ nah na luꞈ guiˬ lahˬ huiˬ ni laˆ noeˬ nehˬ˗eu meh. Kʼoeˇ naˇ, aˬ dui aˬ gaˇ jawˇ kʼawꞈ kʼaˇ gʼeh nya gaˇ neh yaw luiˆ yaw buˇ buˇ˗ehˇ dehꞈ˗eu heu jiˇ, miˇ tsaˬ heu siˬ˗ahˇ aˇ poeˬ taˬ baw˗eu lehˇ bi mawˇ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh.

8. Aˬ dui˗euˬ iˇ nmꞈ zahˬ leˇ paˬ˗ehˇ noeˬ doˆ mˇ doˆ taˬ˗euˬ lehˇ, aˬ dui aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ nya˗eu nga?

⁸ Tsawˇ haˬ˗euˬ iˇ nmꞈ zahˬ leˇ paˬ˗ehˇ noeˬ doˆ mˇ  doˆ taˬ˗euˬ meh. Shaˇ noeˬ haw sheˇ, aˬ dui aˬ ma˗euˬ uˬ maˆ laꞈ kʼoeˇ uˇ luꞈ ngeh, aˬ dui˗euˬ iˇ nmꞈ aˇ yaˇ kʼaˇ shaˇ taˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ huiˬ laˇ mahˇ laˇ˗awˇ, naˬ liˬ yawˬ peuˬ na luꞈ˗ahˇ iˇ nmꞈ˗euˬ sehˇ˗oˬ yaw myaˬ heˇ sehˇ˗oˬ tsoꞈ doˆ laˇ˗eu meh. Pyehˆ tseˇ˗eu deuˬ huiˬ loˆ laˇ˗euˬ deuˬ˗euˬ iˇ nmꞈ˗ahˇ niˇ˗uˇlawˬ lehˇ kuˇ˗eu bi siˬ˗eu aˇ caˆ˗euˬ sehˇ˗oˬ, aˇ seh lam sehˇ˗oˬ dawˬ peh ahˇ nga lehˇ ehˇ˗eu meh. Aˬ dui sehˇ˗oˬ heu deuˬ˗ahˇ laˆ uiˬ˗awˇ saˆ haw naˇ, tiˬ jawꞈ˗i ehˇ gʼaˬ ni kah˗eu meh. Aˬ dui iˇ nmꞈ˗euˬ zahˬ leˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu tiˬ jeˬ na˗ahˇ haw ma.

9. Ngehˬ nya˗eu jeˬ heu naˇ, Miˬyehˇ neh biꞈ˗euˬ laꞈ sawˬ pyeuꞈ˗eu lehˇ aˬ dui˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ siˬ laˇ˗eu nga?

⁹ Ngehˬ nya˗eu jeˬ heu naˇ, zahˬ dui dui leˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. Aˬ dui dawˬ ngehˬ ngeh, aˬ jeˬ jeˇ pyeuꞈ laˇ˗eu nga lehˇ shaˇ noeˬ haw sheˇ. Aˬ dui dawˬ tiˬ dawˬ ngehˬ doˆ leꞈ ngeh, aˬ dui˗euˬ iˇ nmꞈ mehˬ laˇ, kawˬ lahˇ, kʼaˬ meh, mehˬ gʼoꞈ, kʼahˬ heu deuˬ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ shaˬ jiˇ shaˬ jehꞈ 100 jehꞈ ehˇ gʼaˬ ni˗euˬ luˆ˗eu laˆ˗eu jeˬ˗ahˇ ya nyehꞈ tehˬ˗eu meh. Kʼoeˇ naˇ, aˬ dui dawˬ ngehˬ lawˆ nya˗eu gʼaˇ duˬ, shaˬ jiˇ shaˬ jehꞈ heu deuˬ aˇ yamˬ ya luˆ tsaˬ˗eu meh. 2019 kʼoꞈ˗ahˇ tsawˇ jeuˬ˗euˬ dawˬ ngehˬ nya˗eu jeˬ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ pyehˆ tseˇ˗eu deuˬ, dehꞈ leꞈ˗euˬ zaˬ nahˬ, dawˬ aˬ yawꞈ dawˬ yawꞈ˗ahˇ gʼoˆ siˬ nya nga lehˇ ehˇ˗eu meh. Heu poˆ pyehˆ tseˇ doˆ laꞈ˗euˬ jeˬ heu hmˬ naˇ, tsawˇ haˬ za dehꞈ le ngeh neh gʼoˆ siˬ nya˗awˇ, dawˬ dzaw nya˗eu jeˬ dehꞈ ahˇ le ngaˬ lehˇ nui deuˬ neh pyehˆ tseˇ doˆ laꞈ˗euˬ jeˬ nehˬ˗ehˇ jiˇ tsaˬ˗eu meh. Heu gaˇ haw ngeh, aˬ dui˗euˬ ngehˬ nya˗eu jeˬ heu naˇ, Miˬyehˇ neh biꞈ˗euˬ laꞈ sawˬ pyeuꞈ nga lehˇ maˇ jawˆ ni siˬ laˇ˗eu meh.—Doˆ˗iˇ˗eu 4:11.

10. Aˬ dui Miˬyehˇ neh biꞈ˗euˬ laꞈ sawˬ pyeuꞈ˗eu ngehˬ nya˗eu jeˬ˗ahˇ aˇ poeˬ aˬ joˆ˗ehˇ taˬ baw nya˗eu nga?

¹⁰ Aˬ dui Miˬyehˇ neh biꞈ˗euˬ laꞈ sawˬ pyeuꞈ˗eu ngehˬ nya˗eu jeˬ˗ahˇ aˇ poeˬ taˬ baw˗eu lehˇ bi mawˇ nya˗eu tiˬ jeˬ naˇ, aˬ dui aˬ jeˬ miˇ neh tiˬ jeˬ˗ahˇ neh tiˬ jeˬ pyeuꞈ laˇ˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ maˬ jah˗eu nga lehˇ noeˬ˗eu deuˬ˗ahˇ, aˬ dui jah˗eu jeˬ dzawˇ nehˬ˗eu heu meh. (Ja ceuˬ 9:1; 1 Beˬtuˆluˆ 3:15) Tiˬ jeˬ˗ahˇ neh tiˬ jeˬ pyeuꞈ laˇ˗eu lehˇ jah˗eu deuˬ, miˇ tsaˬ tahˬ kʼawˇ hawˇ˗eu dehꞈ˗eu jeˬ aˬ yawˇ yawꞈ seu doˆ laˇ˗euˬ lehˇ jah˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ, aˬ dui mˬ taˆ Aˬda˗euˬ tsawˇ myahˇ maˬ bi cawˆ˗eu gʼaˇ duˬ, aˬ dui Jaˇliꞈ hawˇ˗eu heu kawˆ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ tiˬ tsahˇ na˗ahˇ zmˬ˗awˇ, aˬ dui aˬ jeˬ miˇ neh Yeˬhawˇbaˬ mˬ hawˇ˗eu miˇ˗ahˇ Beh˗euˬ gʼaˬ pyeuꞈ˗eu lehˇ jah˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ, maˇ diˇ siˬ nya mawꞈ˗eu deuˬ˗ahˇ dzawˇ nehˬ nya meh.—Ja ceuˬ 102:25; Iˇsaˬyaˇ 40:25, 26.

11. Aˬ dui˗euˬ iˇ nmꞈ aˬ jeˬ tiˬ jeˬ baˬ da neh zahˬ leˇ dui dui paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu nga?

¹¹ Noeˬ taˬ nya˗eu jeˬ heu naˇ, zahˬ leˇ dui dui paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. Gaˇ hu˗euˬ sahˬ boꞈ boꞈ zaˬ tiˬ gʼaˬ, aˬ dui˗euˬ iˇ nmꞈ heu naˇ, gaˇ kawˆ deuˬ˗ahˇ paˇ dmˬ 20 lam dmˬ myaˆ˗i noeˬ taˬ nya nga lehˇ boꞈ taˬ˗euˬ meh. Ehˇ kʼawꞈ nymˬ˗mˇ naˇ teu naˆ maˬ tseˇ noeˬ taˬ nya nga siˬ lehˇ ehˇ˗eu meh. Noeˬ taˬ nya˗eu jeˬ heu naˇ, tsawˇ haˬ zaˬ˗ahˇ dehꞈ˗eu jeˬ nui deuˬ nehˬ˗ehˇ aˬ joˆ˗ehˇ bi beu gaˇ˗eu nga?

12. Aˬ dui yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ˗ahˇ dzaw nya˗eu heu naˇ, jeˬ zaˬ nehˬ˗ehˇ aˬ joˆ˗ehˇ bi beu gaˇ˗eu nga?

¹² Miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ kʼaˇ dehꞈ kʼaˇ jawˇ˗eu jeˬ laꞈ kʼoeˇ neh, tsawˇ haˬ zaˬ maˬ ngeuˇ naˇ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ˗ahˇ maˬ dzaw nya˗a. Tsawˇ haˬ zaˬ teu˗ahˇ dzaw nya˗eu gʼaˇ duˬ, gaˇ hu˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ noeˬ taˬ˗awˇ pyehˆ tseˇ˗eu meh. Teu naˇ aˬ dui˗ahˇ yaw tsaˬ yaw dawˇ dawˇ˗ehˇ dehꞈ ni hawˇ˗eu, noeˬ jeˬ noeˬ kawˆ hawˇ˗eu dehꞈ jeˬ dehꞈ kawˆ beˬ paˇ nya ni caw ba  nehˬ˗eu meh. (1 Gawˇliˬtu 6:9-11; Gawˇlawˇsehˇ 3:9, 10) Maˇ diˇ naˇ, aˬ dui aˬ jeˬ tsaˬ˗eu hawˇ˗eu maˬ tsaˬ˗eu jeˬ˗ahˇ tseˇ paˆ nya˗eu gʼaˇ duˬ, yawˬ ha˗euˬ siˬ nya˗eu nui ma˗ahˇ dzaw nya meh. (Heˬbyehˇ 5:14) Aˬ dui aˬ cawˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ gaˬ˗awˇ, aˬ joˆ˗ehˇ gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu lehˇ dzaw nya˗eu uˬ taꞈ, Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ tsaˬ˗eu dawˇ˗eu jeˬ˗ahˇ jiˇ dzaw geuꞈ nya˗eu meh.

13. Ja ceuˬ 77:11, 12-ahˇ ehˇ taˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ, aˬ dui Miˬyehˇ neh biꞈ˗euˬ laꞈ sawˬ pyeuꞈ˗eu noeˬ taˬ nya˗eu jeˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ ya zmˬ˗eu nga?

¹³ Miˬyehˇ neh biꞈ˗euˬ laꞈ sawˬ pyeuꞈ˗eu noeˬ taˬ nya˗eu jeˬ˗ahˇ aˇ poeˬ taˬ baw nya˗eu tiˬ jeˬ naˇ, Yeˬhawˇbaˬ neh gaˇ hu aˬ dui˗ahˇ gʼaˬ biꞈ˗awˇ, caw ba nehˬ haw˗euˬ yawˬ jeˬ na luꞈ˗ahˇ kʼaˇ gʼeh nya gaˇ neh leh jeh˗awˇ noeˬ taˬ˗eu heu meh. Toˆ˗ehˇ jahˇ˗eu heu naˇ, mehˬ hu paw jiˇ Miˬyehˇ aˬ dui˗ahˇ caw ba nehˬ meh lehˇ bi jah ziꞈ laꞈ˗eu meh. (Ja ceuˬ 77:11, 12-ahˇ gui; 78:4, 7) Dzaˇ˗i tiˬ jeˬ naˇ, aˬ cawˬ neh aˬ dui˗ahˇ mˇ nehˬ˗euˬ yaw muiˬ jeˬ˗ahˇ leh jeh˗awˇ noeˬ mawˇ˗eu uˬ taꞈ, aˬ yawꞈ neh mˇ˗euˬ jeˬ˗ahˇ aˇ poeˬ taˬ baw˗eu heu pyeuꞈ meh. Pyehˆ tseˇ˗eu deuˬ gʼawˬ mya gʼaˬ, aˇ poeˬ taˬ baw˗eu siˬ nya˗eu deuˬ laˬ kʼaˬ cehˇ dzehˬ gaˇ ya mawˇ˗euˬ meh. Aˬ dui tiˬ jeˬ na˗ahˇ ngehˇ˗eu lehˇ tseˇ˗eu heu neh, Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ leh jeh˗awˇ paˇ dzaw geuꞈ nya˗a siˬ. Yaw jeˬ ma jeˬ, Yeˬhawˇbaˬ yawˬ jeˬ na luꞈ˗ahˇ noeˬ taˬ nya kʼawꞈ, aˬ yawꞈ aˬ dui maˇ diˇ noeˬ poˆ noeˬ paˇ ngeh, iˬ baˇ pyehˬ nehˬ˗eu lehˇ tseˇ˗awˇ, aˬ dui˗euˬ yaw lehˬ˗ahˇ ngehˇ byoˆ nehˬ˗eu meh. (Ja ceuˬ 25:7; 130:3, 4) Teu gaˇ duˇ ni Miˬyehˇ aˬ dui˗ahˇ jiˇ, aˬ cawˬ aˬ dui˗ahˇ mˇ bahˬ˗awˇ nui ma cawˆ ngeh, teu loꞈ˗ehˇ bi mˇ nehˬ mawꞈ˗eu meh.—Maꞈtehˬ 6:14; Luˇkaꞈ 17:3, 4.

14. Aˬ dui laꞈ sawˬ pyeuꞈ˗eu iˇ nmꞈ˗ahˇ aˇ poeˬ aˬ joˆ˗ehˇ taˬ baw nya˗eu nga?

¹⁴ Aˬ dui iˇ nmꞈ˗ahˇ zmˬ˗awˇ iˇ nmꞈ biꞈ nehˬ laꞈ˗euˬ yaw sahˇ gʼaˬ˗ahˇ ciˬ huiˬ ciˬ mahˇ˗eu heu naˇ, laꞈ sawˬ pyeuꞈ˗eu iˇ nmꞈ heu˗ahˇ aˇ poeˬ taˬ baw˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. Tiˬ gʼaˬ na laꞈ sawˬ heu˗ahˇ yawˬ ha˗euˬ gʼaˇ duˬ tehꞈ˗ehˇ shaˇ noeˬ˗awˇ, aˬ jeˬ muiˬ˗eu hawˇ˗eu maˬ muiˬ˗eu lehˇ yawˬ haˇ yawˬ ha zahˇ jahˇ doˆ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ beh˗euˬ miˇ neh, aˬ yawꞈ˗euˬ tsaˬ˗eu dawˇ˗eu zahˇ aˬ dui neh jahˇ doˆ˗euˬ zahˇ naˆ maˬ tseˇ muiˬ dzehˬ˗eu yaw duˬ baw meh lehˇ shaˇ noeˬ˗eu tsaˬ meh. (Loˇmaˆ 12:1, 2) Aˬ dui aˬ yawꞈ˗euˬ tsaˬ˗eu dawˇ˗eu zahˇ˗ahˇ dehꞈ caw ngeh, aˬ dui˗euˬ dehꞈ ziˇ laˬ kʼaˬ cehˇ nui saˇ oꞈ˗eu meh. (Iˇsaˬyaˇ 48:17, 18) Aˬ dui yaw dehꞈ dehꞈ˗eu heu naˇ, Beh˗euˬ yaw sahˇ pyeuꞈ˗awˇ mˬ taˆ Aˬda pyeuꞈ˗eu Miˬyehˇ˗ahˇ ciˬ huiˬ ciˬ mahˇ˗awˇ, aˬ yawꞈ nui kʼahˇ shiˇ ni mˇ˗eu gʼaˇ duˬ ma.—Dawˬdaˬ 27:11.

15. Jaˇliꞈ heu naˇ, Yeˬhawˇbaˬ tsawˇ haˬ zaˬ˗ahˇ gaˬ˗eu jeˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ bi mawˇ laˇ˗eu nga?

¹⁵ Jaˇliꞈ heu naˇ, Miˬyehˇ neh nui gaˬ ahˇ˗eu laꞈ kʼoeˇ biꞈ˗euˬ laꞈ sawˬ pyeuꞈ meh. Aˬ dui˗euˬ mˬ taˆ Aˬda aˬ dui˗ahˇ gaˬ dui dui˗eu miˇ neh, tsawˇ haˬ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu laꞈ kʼoeˇ Jaˇliꞈ bi boꞈ˗euˬ meh. Yeˬhawˇbaˬ Jaˇliꞈ˗ahˇ neh aˬ dui siˬ nya mawꞈ˗eu aˇ yeˇ kʼaˇ huiˬ˗eu naˇ haˬ˗eu jeˬ˗euˬ dawˬ kʼoꞈ biꞈ taˬ˗euˬ meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, aˬ dui aˬ gaˇ neh oe˗euˬ nga? Aˬ dui aˬ jeˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ dehꞈ˗eu nga? Mehˬ hu paw aˬ joˆ˗ehˇ gʼeh˗eu nga? Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗euˬ zaˬ yawˬ gʼaˬ na luꞈ˗ahˇ, naˇ haˬ˗eu jeˬ heu deuˬ˗euˬ dawˬ kʼoꞈ˗ahˇ bi siˬ nya mawꞈ˗eu meh. Teu miˇ neh, aˬ yawꞈ tsawˇ haˬ gʼawˬ mya gʼaˬ˗ahˇ gʼawˬ mya jeˬ˗euˬ dawˬ neh Jaˇliꞈ dawˬ bi yuˇ paˇ˗euˬ meh. Nymˬ˗mˇ iˬ nah Jaˇliꞈ dmˬ lah ni maˬ ehˇ, tiˬ tsehˆ na maˬ ehˇ, 3,000 jeˬ˗euˬ dawˬ dzehˬ ni jahˇ doˆ taˬ˗euˬ meh. Jaˇliꞈ heu naˇ, miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ neh dawˬ kʼaˇ yuˇ paˇ myaˬ dzehˬ˗eu, kʼaˇ biˇ kʼawˬ myaˬ dzehˬ˗eu paˇ dmˬ pyeuꞈ meh. Aˬ dui aˬ gaˇ jawˇ˗awˇ aˬ jeˬ˗euˬ dawˬ ngehˬ kʼawꞈ, yawˬ gʼaˬ na luꞈ ehˇ gʼaˬ ni yawˬ ha˗euˬ dawˬ neh Jaˇliꞈ dzaw nya˗eu meh.—“ Ehˇpa˗li kaˆ paw pyawˬ˗ahˇ zmˬ˗eu Jaˇliꞈ bi jaˆ laˇ” lehˇ ehˇ˗eu oeˬ coeˇ oeˬ bawˬ˗ahˇ haw.

16. Maꞈtehˬ 28:19, 20-ahˇ haw ngeh, aˬ dui Jaˇliꞈ˗ahˇ aˇ poeˬ aˬ joˆ˗ehˇ taˬ baw nya˗eu nga?

¹⁶ Aˬ dui yawˬ nah na luꞈ Jaˇliꞈ gui˗awˇ Jaˇliꞈ mehˬ˗eu jeˬ˗ahˇ shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ˗eu uˬ taꞈ, ya siˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ dehꞈ ziˇ laꞈ kʼoeˇ kʼaˇ gʼeh nya gaˇ neh zmˬ iˇ˗eu heu naˇ, Jaˇliꞈ˗ahˇ aˇ poeˬ taˬ baw˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. Aˬ dui tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ kʼaˇ gʼeh nya gaˇ neh Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ gaˇ kawˆ deuˬ˗ahˇ dzawˇ nehˬ˗eu heu jiˇ ni, aˬ dui˗euˬ Miˬyehˇ˗ahˇ guiˬ lahˬ kʼoꞈ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh.—Ja ceuˬ 1:1-3; Maꞈtehˬ 24:14; Maꞈtehˬ 28:19, 20-ahˇ gui.

17. Aˬ dui heu kawˆ˗ahˇ aˬ jeˬ jeˇ gaˇ kawˆ˗ahˇ ya siˬ˗euˬ nga? Aˬ dui nyaˆ taꞈ kawˆ˗ahˇ aˬ jeˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ ja sawˇ˗eu nga?

¹⁷ Aˬ dui heu kawˆ laꞈ kʼoeˇ Miˬyehˇ neh biꞈ˗euˬ laꞈ sawˬ pyeuꞈ˗eu aˬ dui˗euˬ iˇ kahˇ pyeuꞈ˗eu miˇ tsaˬ tahˬ kʼawˇ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ maˬ ehˇ, zahˬ leˇ paˬ˗ehˇ noeˬ doˆ mˇ doˆ taˬ˗euˬ aˬ dui˗euˬ iˇ nmꞈ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ maˬ ehˇ, Miˬyehˇ sheuˬ gʼeh˗eu laꞈ kʼoeˇ boꞈ˗euˬ Jaˇliꞈ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ maˬ ehˇ, ya siˬ˗euˬ ma. Ehˇ kʼawꞈ Yeˬhawˇbaˬ neh aˬ dui˗ahˇ biꞈ nehˬ˗euˬ maˬ mawˇ nya˗eu laꞈ sawˬ nui deuˬ paˇ jaˆ˗a siˬ. Gaˇ kawˆ teu nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ nyaˆ taꞈ kawˆ˗ahˇ ja sawˇ ma.