Langsung hu konten

Langsung hu daptar isi

ARTIKEL PARLAJARAN 21

Ai Ihargai Nasiam do Sibere-bere ni Naibata?

Ai Ihargai Nasiam do Sibere-bere ni Naibata?

“Buei do halongangan ampa ranggian-Mu, na dob binahen-Mu bennami, Ham Jahowa Naibatangku.”​PS. 40:6.

DODING 5 Halongangan Horja ni Naibata

NA LAHO IULAS *

1-2. Bani Psalmen 40:6 ihatahon buei do sibere-bere ni Naibata. Aha ma contohni, janah mase porlu iulas hita ai?

NAIBATA pardear layak do Jahowa ai. Buei tumang do sibere-bere-Ni hubanta. Umpamani, ibere do tanoh on na jenges tumang bahen iananta. Ibere do homa otak na hebat tumang hubanta ase boi hita marpingkir janah marsahapi. Leganni ai, ibere Jahowa do homa Bibel, ase boi ibotoh hita balos ni sungkun-sungkun na ponting pasal hagoluhan on.​—Basa Psalmen 40:6.

2 Bani artikel on, iulas hita ma tolu sibere-bere ai. Anggo irimangi hita ai, lambin ihargai hita ma ganupan ai. Lambin marusaha ma hita mambahen malas uhur ni Jahowa, Sitompa haganup. (Pangk. 4:11) Dob ai, gabe ibotoh hita ma homa sonaha mangurupi halak na domma ipakahou ajaran evolusi.

TANOH ON

3. Mase legan tanoh on humbani ganup planet?

3 Jenges tumang do tanoh on itompa Naibata. Hunjai taridah do hapentaran-Ni. (Rom 1:20; Heb. 3:4) Sedo pitah tanoh on na manginggoti mata ni ari. Dihut do homa planet-planet na legan. Hassi pe sonai, legan do tanoh on humbani ganup planet ai. Mase? Halani pitah i tanoh on dassa jolma boi manggoluh.

4. Humbani cara ni Jahowa manompa tanoh on, sonaha ai patuduhkon hapentaran-Ni? Bere ma contohni.

4 Tanoh on boi ipausih songon sada kapal i tongah ni laut na gok penumpangni. Tapi, dong do bedani tanoh on pakon kapal ai. Bayangkon ma anggo penumpang ai maningon mambahen sipanganon ni sandiri, bah siinumon, ampa oksigenni. Janah lang boi igijigkon sidea limbahni hubagas laut. Ai dokah do sidea boi martahan? Tontu lang. Tapi, lang sonai anggo tanoh on. Sai adong do oksigen, sipanganon, ampa bah na ihaporluhon marmiliar jolma pakon binatang. Limbahni pe lang ongga igijigkon hu luar angkasa. Hassi pe sonai, totap do tanoh on jenges iiankon. Mase boi sonai? Halani sanggah itompa Jahowa tanoh on, iatur do ase ulang adong limbah na soya-soya. Ulas hita ma mase oksigen pakon bah i tanoh on lang marnabois.

5. Mase oksigen i tanoh on lang ongga bois, janah aha ma na ibotoh hita hunjai?

5 Porlu tumang do oksigen ase jolma pakon binatang boi totap manggoluh. Tiap tahun, hira-hira marratus miliar ton oksigen ma na ihaporluhon sidea. Tapi, lang ongga bois oksigen i tanoh on. Dob ai, sanggah marhosah jolma pakon binatang, kaluar ma gas na isobut karbon dioksida. Hassi pe sonai, lang ongga mabahattu karbon dioksida i tanoh on. Mase? Halani itompa Jahowa do homa marmasam suan-suanon, humbani na etek ronsi na banggal. Ase sidea boi manggoluh, porlu do karbon dioksida. Anjaha humbani suan-suanon ai kaluar ma oksigen. Halani ai, totap ma adong oksigen i tanoh on. Ganupan on patuduhkon sosok do na ihatahon bani Lahoan 17:24, 25, ‘Naibata mambere hagoluhan ampa hosah hubani ganup na tinompa.’

6. Mase lang ganupan bah i tanoh on bekku? (Tonggor homa kotak “ Sibere-bere humbani Jahowa do Bah Ai”.)

6 Lang ganupan bah i tanoh on bekku halani topat do ibahen Jahowa jarak ni tanoh on humbani mata ni ari. Ambit dohortu, gabe bois ma ganup bah i tanoh on halani gurgur. Gabe milas tumang ma tanoh on, korah, janah lang boi iiankon. Tapi, ambit daohtu ai, gabe igoki salju pakon es ma tanoh on. Jadi, ibahen Jahowa ma topat jarak ni tanoh on ase dong hagoluhan ijon. Milasni mata ni ari mambahen bah itarik hu atas gabe hombun i langit. Tiap tahun, dong hira-hira 500.000 triliun liter bah na itarik hu atas. Dobkonsi hira-hira sapuluh ari, iuseihon ma ai gabe udan atap salju. Anjaha ujungni, mulak use hubagas laut atap pe sungai. Sonai ma mangulaki use. Jadi, sonai ma ibahen Jahowa ase lalab adong bah i tanoh on. Hunjai taridah ma pentar tumang do Ia janah banggal kuasa-Ni.​—Job 36:27, 28; Par. 1:7.

7. Sonaha hita mangkargai sibere-bere ni Naibata na ipatugah bani Psalmen 115:16?

7 Sonaha carani ase hita lambin mangkargai tanoh on ampa ganup isini? (Basa Psalmen 115:16.) Sada cara ai ma manrimangi ganup na tinompa ni Jahowa. Anggo ibahen hita sonai, gabe ibotoh hita ma bahat tumang do sibere-bere ni Naibata na madear. Gabe tarojur ma hita martarima kasih hu Bani bai ganup ari. Cara na legan hita boi patuduhkon tarima kasih ai ma manjaga iananta tading totap borsih.

OTAK NI JOLMA NA HEBAT

8. Mase boi ihatahon hebat tumang otak ni jolma?

8 Hebat tumang do otak ni jolma. Sanggah ibagas kandungan ope hita domma adong sel-sel otak. Janah dong marribu sel na tambah tiap minit. Peneliti mangkatahon, ibagas otak ni halak na magodang dong 100 miliar sel na isobut neuron. Anggo itimbang boratni hira-hira 1,5 kilogram. Ulas hita ma aha do na boi ibahen otak na hebat on.

9. Mase jolma boi marsahap?

9 Hita boi marsahap. Age pe pitah sangkababah na ihatahon hita, tapi dong hira-hira 100 otot ni dilah, tenggorokan, bibir, rahang, ampa dada na maningon margerak. Janah maningon taratur do pergerakan ni otot ai ase boi iarusi halak na ihatahon hita. Hebatni, otak ma na mangatur pergerakan ni ganup otot ai. Legan ni ai, bahat do ilmuwan na porsaya, etek-etek na baru tubuh pe domma boi mamparlajari bahasa. Anjaha tahun 2019 dong penelitian na patuduhkon tongon do ai. Tangkas ma sibere-bere ni Naibata do otak. Ai boi mambahen hita marsahap.​—2 Mus. 4:11.

10. Sonaha hita patuduhkon anggo hita mangkargai sibere-bere ni Naibata?

10 Hita boi patuduhkon anggo hita mangkargai sibere-bere ni Naibata marhitei patorangkon pasal Naibata bani halak na porsaya ajaran evolusi. (Ps. 9:2; 1 Ptr. 3:15) Sidea mangkatahon tarjadi sandiri do tanoh on ampa sagala isini, sedo halani itompa Naibata. Jadi gunahon ma ayat-ayat ni Bibel ampa hatorangan na dob iulas hita nongkan ai laho mambuktihon dong do Naibata. Anggo ra sidea manangar, patorang ma mase hita porsaya Jahowa do Sitompa langit pakon tanoh on.​—Ps. 102:26; Jes. 40:25, 26.

11. Aha ope alasanni mase ihatahon hebat tumang otak ni jolma?

11 Bahat tumang do na boi idingat hita. Hinan dong sada penulis na mangkatahon buei tumang do na boi idingat otak ni jolma. Bahatni ai dos songon hatorangan na dong bani 20 juta buku. Tapi sonari bahat do ilmuwan na porsaya lobih hunjai do na boi idingat hita. Halani hebat tumang otakta, aha ma gunani ai hubanta?

12. Aha do na mambahen hita legan humbani ganup tompaon i tanoh on?

12 Humbani ganup tompaon i tanoh on, pitah jolma do na boi marlajar humbani pangalaman. Halani ai, gabe boi ma iubah hita pingkiran ampa parlahounta ase lambin dear. (1 Kor. 6:9-11; Kol. 3:9, 10) Boi do homa ilatih hita panggora ni uhurta laho mambotoh ija do na madear ampa na masambor. (Heb. 5:14) Janah boi do homa itiru hita Jahowa laho patuduhkon holong, habujuron, dear layak, ampa mambahen na adil.

13. Halani buei tumang na boi idingat hita, aha ma na maningon bahenonta domu bani Psalmen 77:12, 13?

13 Halani buei tumang na boi idingat hita, sonaha hita patuduhkon anggo hita mangkargai ai? Sada cara ai ma mardingat ganup na ongga ibahen Jahowa laho mangurupi ampa patoguhkon hita. (Basa Psalmen 77:12, 13; 78:4, 7) Anggo ibahen hita sonai, gabe pos ma uhurta urupan-Ni do hita i lobei ni ari. Cara na legan, dingat hita ma habujuran na ibahen hasoman hubanta janah martarima kasih ma hita bani sidea. Sada penelitian mangkatahon somalni martuahan do halak na mambotoh martarima kasih. Leganni ai, dear do homa anggo itiru hita Jahowa. Sasintongni ganup do boi idingat Jahowa. Hassi pe sonai, dong do na lang sai ipadingat-dingat Ia. Umpamani, anggo ra hita mambahen hamubahon, ra do Ia manalpuhon hasalahanta janah manlupahon ai. (Ps. 25:7; 130:3, 4) Halani ai, sihol do homa Ia ase hita mambahen na sisonai hubani halak na mambahen borit uhurta.​—Mat. 6:14; Luk. 17:3, 4.

Anggo hita mangkargai otak na ibere Jahowa hubanta, gunahon hita ma ai laho pasangapkon Ia (Tonggor ma paragrap 14) *

14. Sonaha hita patuduhkon anggo hita mangkargai otak na dob ibere hubanta?

14 Sibere-bere na maharga humbani Jahowa do otak ai. Anggo igunahon hita ai laho pasangapkon Ia, on patuduhkon anggo hita mangkargai ai. Dong halak na manggunahon otakni laho manontuhon sandiri ija na sintong pakon ija na lepak. (Rom 12:1, 2) Tapi halani Jahowa do na manompa hita, tontu aturan-Ni do na sidearan. Anggo ra hita mangihutkon aturan ni Jahowa, gabe damei ma goluhta. (Jes 48:17, 18) Leganni ai, gabe ibotoh hita ma aha do harosuh-Ni hubanta. Sihol do Ia ase hita pasangapkon-Si janah mambahen malas uhur-Ni.​—Pod. 27:11.

BIBEL

15. Mase Naibata na parholong mambere Bibel hubanta?

15 Halani holong ni uhur ni Naibata hubani jolma, itogu-togu ia ma piga-piga dalahi manuratkon isi ni Bibel. Marhitei Bibel, ibalosi Jahowa ma piga-piga sungkun-sungkun na ponting, songon: Hunja do asalta? Aha do sura-sura-Ni hubanta? Aha do pangarapan bani ari simagira? Halani Jahowa sihol ase ganup halak mambotoh balos ni sungkun-sungkun ai, itogu-togu Ia do homa piga-piga halak laho manerjemahkon isi ni Bibel bani buei sahap. Sonari ganup isi ni Bibel atap pe deba domma iterjemahkon hubagas lobih humbani 3.000 bahasa. Ronsi sonari, Bibel ma buku na sibahatan iterjemahkon janah ipararat. Lang soal ija pe halak tading, atap aha pe bahasani, boi do ibasa sidea Bibel ibagas sahap na iarusi sidea.​—Tonggor ma kotak “ Manerjemahkon Isi ni Bibel hubagas Marragam Bahasa i Afrika”.

16. Songon na ipatugah bani Mateus 28:19, 20, aha ma na maningon bahenonta laho patuduhkon anggo hita mangkargai Bibel?

16 Anggo hita mangkargai Bibel, tontu ibasa hita do ai bai ganup ari. Irimangi hita isini, janah idalankon hita do aha na dob iparlajari hita. Leganni ai, tontu marusaha do hita mambaritahon ambilan na madear hubani buei halak. Anggo ibahen hita sonai, on patuduhkon ihargai hita do sibere-bere ni Naibata.​—Ps. 1:1-3; Mat. 24:14; basa Mateus 28:19, 20.

17. Sibere-bere aha ma na dob iulas hita bani artikel on, janah aha ope na laho iulas hita bani artikel na mangihut?

17 Bani artikel on, domma iulas hita tolu sibere-bere na maharga humbani Naibata. Ibere do tanoh on hubanta bahen iananta tading, otak na hebat tumang, ampa Bibel. Tapi dong ope sibere-bere na maharga humbani Jahowa na lang boi ididah hita. Bani artikel na mangihut, iulas hita ma ai.

DODING 12 Jahowa, Naibata na Marmulia

^ par. 5 Buei tumang do sibere-bere ni Jahowa hubanta. Bani artikel on, iurupi do hita ase lambin mangkargai tolu sibere-bere ni Jahowa. Janah iurupi do homa hita sonaha patorangkon aha na ihaporsayai hita hubani halak na hurang porsaya bani Naibata.

^ par. 64 HATORANGAN GAMBAR: Sada botou marlajar bahasa na legan ase boi mangajarhon Hata ni Naibata hubani halak bani iananni tading.