1-2. Mungya Ñimbo ya Mitōto 40:5, le i byabuntu’ka bitupele Yehova, ne mwanda waka tusa kwisambila’po?

YEHOVA i Leza wa buntu. Tulangulukilei bidi pa bino byabuntu byaetupele: ntanda kīkalo kyetu kiyampe kadi kya kutendelwa; bongolo bwetu bulongelwe mu muswelo wa kutendelwa; ne Bible Kinenwa kyandi kilēme. Kupityila ku bino byabuntu bisatu, Yehova i mwitupe kifuko kya kwikala’po, bukomo bwa kulanga ne kwisamba na bakwetu, kadi ulondololanga bipangujo bya mvubu byotwiipangula mu būmi.​—Tanga Ñimbo ya Mitōto 40:5.

² Mu kino kishinte, tusa kwisambila’mo bityetye pa bino byabuntu bisatu. Kitatyi kyotulangulukila’po bininge, tukebisanswa, kadi tukekala na mutyima wa kusangaja Yehova, Umpangi wetu wa buswe. (Kus. 4:11) Kadi tukekala bateakanibwe senene mwa kukwashisha boba bongolwe na lufundijo lwa bubela lwa kwialamuna.

3. Mwanda waka ntanda i umbuo wa kutendelwa?

³ Tunangu twa Leza i tumweke patōka mu muswelo waāpangile ntanda, kīkalo kyetu. (Loma 1:20; Bah. 3:4) Nansha byokudi imbuo mikwabo ijokoloka ku dyuba, inoko ntanda i umbuo wa kutendelwa mwanda i mubwanye bisakibwa byonso pa kukwatakanya būmi bwa bantu.

4. Mwanda waka tunena’mba ntanda i miyampe kupita kyombo?

⁴ Mu muswelo kampanda, ntanda idi pamo bwa kyombo kilela pa dijiba dikatampe. Inoko kyombo kiyule bantu i kishile kulampe na yetu ntanda. Kimfwa, le bantu ba mu kyombo babwanya kupanda namani shi i abo bene ba kwipungila luvula lwa kwesa, byakudya, mema, koku kadi bela busala bonso mu kyombo? Bine, bano bantu ba mu kyombo kebakejepo kufwa. Inoko, ntanda ayo ikwatakenye midiyo ne midiyo ya bipangwa byūmi. Ituletelanga luvula luyampe,  byakudya, ne mema otusakilwa, kadi ketubulwengapo bino bintu bileta būmi. Nansha byopadi busala, ntanda i kifuko kiyampe nyeke kwikala’po. Le i bibwanike namani? Yehova wāpangile ntanda na bukomo bwa kulumbula bintu. Twisambilei’ko bidi pa bintu bibidi, mushintyila luvula luyampe ne mema.

5. Le luvula luyampe lushintanga namani ne kuno kushinta kubingija bika?

⁵ Luvula luyampe i luvula lukwatakanya būmi lwesa bipangwa byūmi, kubadila’mo ne batwe bene. Banenanga’mba bipangwa byūmi byesanga matone midiyala tutwa na tutwa twa luvula luyampe pa mwaka. Kadi bino bipangwa byūmi bilupulanga luvula lubi lwitwa bu dioxyde de carbone. Inoko, bino bipangwa byūmi kebibwanyapo kupwa luvula lonso luyampe, kadi lwelēle kelonekangapo na luvula lwa “butyafu,” ko kunena’mba luvula lubi. Mwanda waka? Mwanda Yehova i mupange’ko mityi palapala ya bukata bwishileshile ikoka luvula lubi ne kulupula luvula luyampe. Kushinta kushinta luvula uno muswelo kubingija binenwa bidi mu Bilongwa 17:24, 25 bya amba: “Leza . . . ye upa bantu bonso būmi ne umpuya.”

6. Le mema akandanga mūlu namani, ne kuno kukanda kulombola bika? (Tala ne kapango kanena’mba, “ Kyabuntu kya Yehova kya Mema Akanda Mūlu.”)

⁶ Mema ekele’ko pano pa ntanda mwanda umbuo wetu wa ntanda udi pa kifuko kiyampe na dyuba. Shi ntanda yadi mifwene bityetye’tu ku dyuba, mema adi a kūma pa ntanda, kadi kepadipo pa kwikala kintu kyūmi. Kadi shi ntanda yadi kulampe bityetye’tu na dyuba, mema onso adi a kwikwata, kadi ntanda yadi ya kwikala bu maimakasa. Yehova byatūdile ntanda pa kifuko kifwaninwe, kukanda kwa mema adi’po kubwanya kukwatakanya būmi. Dyuba dyasanga mu majiba pano pa ntanda, kupwa dyakandija mema mu makumbi na kipuinga. Mwaka ne mwaka, dyuba dikandijanga kipuinga kya mema mūlu ku kintu kya makilometele 500 000. Ano mema aloñanga kintu kya mafuku dikumi mu lwelēle kumeso kwa kunoka’o bu mvula nansha bu mashika mekwate. Kupwa mema ajokela mu majiba ne mu bifuko bikwabo bya mema, kadi ashilula kukanda monka. Kuno kukanda kwa mema kulombola’mba Yehova i Leza wa tunangu ne bukomo.​—Yoba 36:27, 28; Mus. 1:7.

7. Le i muswelo’ka otubwanya kufwija’ko pa kyabuntu kitelelwe mu Ñimbo ya Mitōto 115:16?

⁷ Le i muswelo’ka otubwanya kufwija’ko pa mwanda wa umbuo wetu wa kutendelwa ne bintu byonso biyampe bidi’po? (Tanga Ñimbo ya Mitōto 115:16.) Muswelo umo bidi i kulangulukila pa bintu bipangile Yehova. Kino kiketulengeja tufwije’ko Yehova difuku ne difuku pa bintu biyampe byaetupa. Kadi tukalombola’mba tufwijanga’ko pa mwanda wa ntanda na kukundula bininge kifuko kyotushikete’po.

8. Mwanda waka tubwanya kunena’mba bongolo i bupangwe mu muswelo wa kutendelwa?

⁸ Bongolo bwa muntu i bupangwe mu muswelo wa kutendelwa. Powadi munda mwa lolo, bongolo bobe bwadi bwenda bwivungulula mobadi bebupangile, kadi kwadi kwipunga tuseke tupya twa bongolo tununu ne tununu ku munite ne munite! Bakimbi bafwatakanya’mba bongolo bwa muntu mutame budi na kintu kya tuseke midiyala 100 twitwa bu tujilo twa bongolo. Tuno tuseke ye tupungile bongolo budi na kintu kya kilo imo ne kipindi. Tulangulukilei bidi pa bukomo bwa kutendelwa budi na bongolo.

9. Le i bika bikukulupija’mba bukomo bwetu bwa kwisamba i kyabuntu kitambile kudi Leza?

 ⁹ Bukomo bwetu bwa kwisamba i kingelengele. Tulangulukilei bidi pa bilongekanga kitatyi kyotwisamba. Ponso ponena kishima ne kishima, bongolo bobe bujinyanga kintu kya misunya 100 ya ludimi lobe, mudibu, milomo, kibanga, ne kyadi. Pa kusaka kishima kivwanikwe biyampe, ino misunya yonso’i ifwaninwe kujina pa kitatyi kifwaninwe. Bwifundi bumo bwa mu 2019 bwalombwele pa mwanda utala bukomo bwa kwisamba ndimi amba, mwana wa lukeke ubwanya kujiula diwi dya muntu. Buno bwifundi bubingija bintu bikulupile bakimbi bavule, amba twi babutulwe na bukomo bwa kuyuka ndimi ne kwifunda’yo. Na bubine, bukomo bwetu bwa kwisamba i kyabuntu kitambile kudi Leza.​—Div. 4:11.

10. Le tukalombola namani amba tufwijanga’ko pa kyabuntu kya kwisamba kitupele Leza?

¹⁰ Muswelo umo bidi otubwanya kufwija’ko pa kyabuntu kya kwisamba i kushintulula lukulupilo lotukulupile mudi Leza, ku boba beipangula kine kyoketwitabijijepo lufundijo lwa kwialamuna. (Ñim. 9:1; 1 Pe. 3:15) Boba bakwatakenye luno lufundijo basakanga kwitukulupija’mba ntanda ne bintu byonso byūmi bidi’po byāikele’ko mu kitulumukila. Shi twingidije Bible ne myanda imo yotwesambila’po mu kino kishinte, tubwanya kubingija Tata wetu wa mūlu ne kushintulwila boba badi na mutyima wa kwivwana, kine kyotukulupidile amba Yehova ye Umpangi wa diulu ne ntanda.​—Ñim. 102:25; Isa. 40:25, 26.

11. Le i kika kinenenwa’mba bongolo bwetu i bwa kutendelwa?

¹¹ Bukomo bwetu bwa kuvuluka bintu i bwa kutendelwa. Pa kala, mulembi umo wāfwatakenye amba bongolo bwa muntu budi na bukomo bwa kuvuluka myanda idingakene na myanda idi mu mabuku midiyo 20. Inoko, dyalelo balañanga’mba tudi na bukomo bwa kukwatyila bintu bivule bininge. Bine, bantu badi na bukomo bwa kutendelwa!

12. Le bukomo bwetu bwa kwifunda mwa kwikadila, bwitushiañanyanga namani na banyema?

¹² Mu bipangwa byonso bya pano pa ntanda, bantu ye badi na bukomo bwa kwifunda mwa kwikadila kupityila ku kuvuluka myanda ya pa kala ne kulangulukila’po. Pa kino, tubwanya kwifunda misoñanya miyampe ne kushinta mulangilo wetu ne mwiendelejo wetu. (1 Ko. 6:9-11; Kol. 3:9, 10) Bine, tubwanya kufundija mutyima wetu wa mundamunda uyuke kusansanya kiyampe ne kibi. (Bah. 5:14) Tubwanya kwifunda mwa kulombwela buswe, kanye, ne lusa. Kadi tubwanya kwikala na mutyima wa kusanswa boloke.

13. Kukwatañana na Ñimbo ya Mitōto 77:11, 12, le i muswelo’ka otufwaninwe kwingidija kyabuntu kyetu kya kukwatyila myanda?

¹³ Muswelo umo bidi wa kulombola’mba tufwijanga’ko pa kyabuntu kya kukwatyila myanda i kuvuluka bitatyi byonso  bya pa kala byetukweshe’mo Yehova ne kwitukomeja. Kino kikaningija kikulupiji kyotukulupile amba uketukwasha ne mu mafuku a kumeso. (Tanga Ñimbo ya Mitōto 77:11, 12; 78:4, 7) Muswelo mukwabo i wa kuvuluka bintu biyampe bitulongela bakwetu ne kwibafwija’ko pa byobalonga. Bakimbi bajingulwile amba bantu ba mutyima wa kufwija’ko bamwekanga bu badi na nsangaji. Kadi i biyampe twiule Yehova mu mwanda utala kwilwa. Kimfwa, Yehova udi na luté lubwaninine, ino shi tubesāsa, witulekelanga ne kwilwa bilubo byotulongele. (Ñim. 25:7; 130:3, 4) Kadi usakanga netu tulekele bakwetu kitatyi kyobalomba lusa pa bilubo byobetulubīle.​—Mat. 6:14; Luka 17:3, 4.

14. Le tubwanya kufwija’ko namani pa kyabuntu kya kutendelwa kya bongolo bwetu?

¹⁴ Tubwanya kufwija’ko pa kyabuntu kya kutendelwa kya bongolo bwetu na kwibwingidija mwanda wa kutumbija Mwine witupele’bo. Bantu bamo bengidijanga bongolo bwabo mu muswelo wa kwisakila, betūdila’ko abo bene misoñanya ya kuyuka kiyampe ne kibi. Ino byotupangilwe na Yehova, i biyampe kumona misoñanya yandi bu miyampe kutabuka misoñanya yonso yotubwanya kwitūdila’ko batwe bene. (Loma 12:1, 2) Shi tukōkele misoñanya yandi, tukekala na būmi bwa nsangaji. (Isa. 48:17, 18) Kadi tukekala na kitungo kipotoloke mu būmi, kya kutumbija Umpangi wetu kadi Tata wetu ne kumusangaja.​—Nki. 27:11.

15. Le kyabuntu kya Bible kilombola namani amba Yehova usenswe bantu?

¹⁵ Bible i kyabuntu kitambile kudi Leza wa buswe. Tata wetu wa mūlu wāpele bantu bukomo bwa mushipiditu balembe’ye mwanda utele bandi bana ba pano pa ntanda mutyima bininge. Kupityila ku Bible, Yehova, ulondololanga bipangujo bya mvubu byotubwanya kwiipangula, kimfwa: Lelo twātambile kwepi? Lelo būmi budi na kitungo’ka? Ne i bika bitutengēle mu mafuku  a kumeso? Yehova usakanga bandi bana bonso bayuke malondololo a bino bipangujo, o mwanda mu bula bwa tutwa na tutwa twa myaka, wakweshe bantu balamune Bible mu ndimi mivule. Dyalelo, Bible mutuntulu nansha kipindi udi mu ndimi 3 000 ne musubu! Bible i dibuku dyalamwinwe ne kwabanibwa bininge mu mānga. Nansha shi bantu badi kwepi nansha shi besambanga ludimi’ka, bavule badi na mukenga wa kwifunda musapu wa mu Bible mu ludimi lwabo lwa kibutwila.​—Tala kapango kanena’mba, “ Kwalamunwa kwa Bible mu Ndimi ya mu Afrika.”

16. Kukwatañana na Mateo 28:19, 20, i muswelo’ka otubwanya kulombola’mba tufwijanga’ko pa mwanda wa Bible?

¹⁶ Tubwanya kulombola’mba tufwijanga’ko pa mwanda wa Bible na kutanga’ye difuku ne difuku, kulangulukila pa byafundija, ne kulonga bukomo bwa kwingidija byotwifunda’mo. Ne kadi, tufwijanga’ko Leza na kulonga bukomo bwa kusapwila bantu bavule musapu udi’mo.​—Ñim. 1:1-3; Mat. 24:14; tanga Mateo 28:19, 20.

17. Le i byabuntu’ka byotwesambila’po mu kino kishinte, ne i bika byotukesambila’po mu kishinte kilonda’ko?

¹⁷ Mu kino kishinte, tubesambila’mo pa byabuntu bitupele Leza, kimfwa ntanda kīkalo kyetu; bongolo bwetu bupangilwe mu muswelo wa kutendelwa; ne Bible Kinenwa kya Leza kya ku bukomo bwa mushipiditu. Inoko kudi byabuntu bikwabo bitupele Yehova byoketubwanyapo kumona na meso. Mu kishinte kilonda’ko tukesambila pa bino byabulēme byampikwa kumweka.