Kilukenu muyi hansañu yimunakukeña

Kilukenu muyi hachipapilu chayuma yidimu

CHIBAABA CHAKUDIZA 21

Mwasakililaña haYawaana Yayinkayi Nzambi?

Mwasakililaña haYawaana Yayinkayi Nzambi?

Eyi Yehova Nzambi yami, nyidimu yeyi yakuhayama yiwuneli yinavuli, niyitoñojoka yeyi yiwatutoñojokaña.”​—MAS. 40:5.

KAMINA 5 Nyidimu yaNzambi Yakuhayama

NSAÑU YIDI MUCHIBAABA *

1-2. Kwesekeja naMasamu 40:5, yawaananyi yatwinkayi Yehova, nawa tukuhanjekeladi haniyi yawaana?

YEHOVA hiNzambi wahanaña. Toñojokenu hayawaana yatwinkayi: Iseki, mukala wawuwahi; Woñu watuñawu chakuhayamisha niIzu dindi Bayibolu. Muloña waniyi yuma yisatu, Yehova watwinka iluña dakushakama, watwinka wuswa wakutoñojoka nikuhanjeka nawa wakula malwihu asweja kulema itwadihulaña.—Tañenu Masamu 40:5.

2 Muchinu chibaaba, tukuhanjeka haniyi yawaana yisatu. Neyi tutoñojoka chikupu haniyi yawaana, tukumwekeshaña kusakilila nawa tukufwilaña kumuzañalesha Nleñi yetu Yehova. (Chim. 4:11) Tukwikala cheñi adiloñesha kukwasha antu aluwañeshawu nantañishilu yakwila nawu yuma yadileñeli yayeni.

ISEKI ADILEÑA MUNJILA YAKUHAYAMISHA

3. Munjilanyi iseki mudambukila namapulaneti amakwawu?

3 Maana aNzambi amwekenaña munjila yaleñayi iseki ditwashakamañahu. (Rom. 1:20; Heb. 3:4) Iseki didi hakachi kamapulaneti (yuma yanyeñumukaña kwitena), ilaña dambukaku muloña dikweti yuma yejima yakwashaña antu kuhanda.

4. Chaleñawu iseki chamwekesha ñahi nawu Nzambi wukweti maana? Lumbululenu.

4 Munjila yikwawu, iseki didi neyi watu wudi hakaluñalwiji. Ilaña hadi chaambu cheneni hakachi kawatu munakandami antu neseki ditwashakamañahu. Chakutalilahu, antu adi muwatu anateli kuhanda mafuku añahi neyi ela nawu adiloñesheleña aweni mpepela yakona, yakuda, menji hela tuhu kubula kunatila chuma chidi chejima mukaluñalwiji? Antu adi muniwu watu akushimbula wanyi nakufwa. Kwambukaku, iseki dinakuhandisha mabiliyoni awantu nianyama. Dedishaña mpepela yitonaña yaOxygen, yakuda nimenji akeñekaña nawa hitwakankilaña yumiyiku. Hela chakwila majilu ekalahu hiyayaña kwacheñiku; ilaña iseki dinatwalekihu kwikala dalubanji nawa datelela kushakamahu. Chinekali ñahi muniyi njila? Yehova waleñeli iseki munjila yakwila neyi chuma chinazatiki nawa chikala majilu chinateli kuhimpika nakwikala chuma chachiwahi chinateli kuzatika cheñi. Tukuhanjeka chekala iyi yuma, menji nimpepela yaOxygen yitonaña.

5. Mpepela yaoxygen yatuñikaña ñahi, nawa chinakumwekeshadi?

5 Oxygen himpepela yakwashaña antu niatunyama kutwalekahu kuhanda. Akwakusandujola anawani nawu yileñaleña yayumi yazatishaña nkulakaji yayihita yaoxygen muchaaka. Antu niatunyama edishaña mpepela yacarbon dioxide hakona. Hela chochu, antu niatunyama hiyatweshaña kumanisha mpepela yejima yaoxygen yitonañaku, nawa luzwizu hilwenzalaña nampepela “yamajilu” yacarbon dioxideku. Muloñadi? Muloña Yehova waleñeli nyitondu yamaneni niyanyanya yayivulu yazatishaña mpepela yaCarbon dioxide yitwedishaña hakona nawa iyi nyitondu yedishaña mpepela yitwakokaña hakona yaOxygen. Chatuñikaña mpepela yaoxygen chinaditeji namazu adi haYilwilu 17:24, 25 akwila nawu: “Nzambi . . . wenkaña antu ejima wumi niyuma yejima.”

6. Menji atuñikaña ñahi, nawa chumichi chamwekeshañadi? (Talenu chikasha chinakwila nawu “ Menji hichawaana chatwinkayi Yehova.”)

6 Tukweti Menji muloña wakwila iseki dekala heluña datelela netena. Neyi iseki adiswijaku chanti kwitena, menji ejima akuuma nawa iseki dikutata chakwila kwosi chileñaleña chachumi chikuhandaku. Nawa neyi iseki adifumisha hidekala nawa adiswija kwakulehi netena, menji ejima akudikwata nawa iseki dikwikala ilola. Chineli Yehova washa iseki heluña datelela, menji akwashaña yileñaleña yikweti wumi. Mwaana watatishaña menji mukaluñalwiji niheseki nawa menji akakumukaña nakuya muluzwizu nakutuña mavu. Chaaka nichaaka itena dakakumwishaña mamiliyoni namamiliyoni amalita amenji kufuma heseki. Awa menji ashakamaña muluzwizu mafuku ikumi henohu kanda ekali nvula hela nvula yachishika yitooka. Kuhiñahu menji afuntaña cheñi mutuluñalwiji hela mutuloña nawa chatwalekañahu chochenichi. Yehova chaleñayi menji muniyi njila chamwekeshaña nawu wukweti maana niñovu chikupu.—Yoba 36:27, 28; Mukwa. 1:7.

7. Munjilanyi mutunateli kumwekesha kusakilila hachawaana chashimunawu haMasamu 115:16?

7 Chumanyi chinateli kutukwasha kusakilila hachawaana cheseki nihayuma yejima yayiwahi yekalahu? (Tañenu Masamu 115:16.) Njila yimu hikutoñojoka chikupu hayuma yaleñayi Yehova. Chumichi chikutusañumuna kumusakilila Yehova ifuku niifuku hayuma yayiwahi yatwinkañayi. Nawa twamwekeshaña netu twasakililaña hachawaana cheseki kuhitila mukuhemba chiwahi iluña ditwashakamaña.

WOÑU WATUÑAWU CHAKUHAYAMASHA

8. Muloñadi chitukuhoshela netu woñu wamuntu awutuña munjila yakuhayamisha?

8 Woñu wamuntu awutuña munjila yakuhayamisha. Hampinji yimwadiña mwivumu, woñu wenu awutuñili kulonda wuzatikeña kwesekeja nachiwatela kuzata, nawa masewuzi amavulu amuwoñu adiña nakutuñika mpinji yejima. Akwakusandujola awana nawu woñu wamukulumpi wukweti masewuzi 100 biliyoni atenañawu nawu neurons. Awa masewuzi atuña woñu alema kushika mu 1.5 kg. Shinshikenu hayuma yantesha chazataña woñu.

9. Chumanyi chinaleteshi mwiteji nenu wuswa wetu wakuhosha hichawaana chatwinkayi Nzambi?

9 Wuswa wutukweti wakuhosha hichuma chakuhayamisha. Talenu chuma chamwekanaña neyi tunakuhosha. Neyi munakuhosha, woñu wenu wayuulaña ñendelu yedimi, kankojoñu, nyivumbu, mbaña, nintulu kulonda izu dihanuki. Hakwila nawu muteni izu chachiwahi, iyi yiidi yejima yatela kwenda kwesekeja nachinakuyiyuulawu kudi woñu. Kutalisha hawuswa wakuhosha madimi, kusandujola kumu kwamu 2019 kwamwekesheli nawu nkemba wunavwaliki nateli kutiya chinakuhoshayi muntu. Iku kusandujola kunaditeji nachahosha akwakusandujola amakwawu nawu, twavwalikaña nawuswa wakutiya nikudiza madimi. Wuswa wakuhosha hichawaana chatwinkayi Nzambi.—Kwid. 4:11.

10. Tunateli kumwekesha ñahi kusakilila hachawaana chakuhosha?

10 Njila yimu yitunateli kumwekeshelamu kusakilila hachawaana chakuhosha hikulejaku antu akuhwelela nawu yuma yadileñeli yayeni muloña wutwakuhwelela netu Nzambi diyi Nleñi. (Mas. 9:1; 1 Pet. 3:15) Antu akuhwelela muniyi ntañishilu ahoshaña nawu iseki niyuma yekalahu ayileñeli wanyi. Neyi tuzatisha Bayibolu niyuma yitunadizi muchinu chibaaba, tunateli kumuhakwilaku Tata yetu wamwiwulu nikuyilumbulwila antu ejima akukeña kutiyi muloña waweni wutwakuhwelela netu Yehova diyi Nleñi wamawulu niiseki.—Mas. 102:25; Isa. 40:25, 26.

11. Chumanyi chaletesha woñu wetu kwikala chuma chakuhayamisha?

11 Wuswa wakwanuka yuma hichuma chakuhayamisha. Kunyima, nsoneki wumu wesekejeli nindi woñu wamuntu wudi nawuswa wakuhemba nsañu yasonekawu munyikanda yamaneni 20 miliyoni. Hela chochu, chayinu mpinji anawani nawu woñu wamuntu wunateli kwanuka yuma yayivulu nankashi. Wuswanyi wambukaku wutukweti?

12. Wuswa wakwiluka yuma yayiwahi nayatama watukwashaña ñahi kwikala ambukaku nawatunyama?

12 Hakachi kayileñaleña yejima yidi heseki, antu hohu diwu akweti wuswa wakwiluka yuma yayiwahi niyatama kuhitila mukwanuka yuma yamwekeni kunyima. Muloña wachumichi, tunateli kuhimpa yilwilu yetu niyitoñojoka yetu nakwikala antu amawahi. (1 Kor. 6:9-11; Kol. 3:9, 10) Kafwampi tunateli kudizisha chinleji chetu kwambula yuma yayiwahi nayatama. (Heb. 5:14) Tunateli kwiluka chakumwekesha kukeña, wushona niluwi. Nawa tunateli kwimbujola wuñanji waYehova.

13. Kwesekeja naMasamu 77:11, 12, tunateli kuzatisha ñahi chawaana chetu chakwanuka yuma?

13 Njila yimu mutunateli kumwekeshela kusakilila hawuswa wutukweti wakwanuka yuma hikutwalekahu kwanuka Yehova chatukwashiliyi nikutukundeja kunyima. Chumichi chikutukwasha kukuhwelela cheñi netu wukatukwasha nikumbidi. (Tañenu Masamu 77:11, 12; 78:4, 7) Njila yikwawu hikwanuka yuma yayiwahi yatwililañawu akwetu nikuhameka hayuma yelañawu. Akwakusandujola awana nawu antu asakililaña ekala namuzañalu. Twatela cheñi kumwimbujola Yehova nakujimbalañaku yuma yikwawu. Chakutalilahu, Yehova wukweti wuswa wakwanuka yuma yejima, ilaña neyi tubalumuka mumuchima, watwanakenaña nawa wajimbalañaku chikupu kuyiluwa yetu. (Mas. 25:7; 130:3, 4) Nawa wakeñaña nindi ninetu twanakeneña akwetu neyi alomba kwanakena. —Mat. 6:14; Luka 17:3, 4.

Twamwekeshaña kusakilila hakwikala nawoñu kuhitila mukuwuzatisha kulonda tumulemesheña nachu Yehova (Talenu paragilafu 14) *

14. Tunateli kumwekesha ñahi kusakilila hachawaana chawoñu?

14 Twatela kumwekesha kusakilila hawoñu kuhitila mukuwuzatisha kulonda tumulemesheña nachu Yena watwinkeliwu. Antu amakwawu azatishaña woñu wawu chatama neyi anakufuukula yuma yayiwahi nayatama. Ilaña chineli Yehova diyi watuleñeli, yena diyi watela kushaku nshimbi hayuma yayiwahi nayatama kubadika kudishilaku etu aweni. (Rom. 12:1, 2) Neyi tulondelaña nshimbi jindi tukwikala mukuwunda. (Isa. 48:17, 18) Nawa twelukaña yuma yakeñañayi Yehova nindi twileña mpinji yitunakuhanda, kulonda tumulemesheña Nleñi yetu nawa Tata nikumuzañalesha.—Yish. 27:11.

BAYIBOLU HICHAWANA CHALEMA

15. Bayibolu yamwekeshaña ñahi nawu Yehova wakeña antu?

15 Bayibolu hichawaana chatwinkayi Nzambi. Tata yetu wamwiwulu woneneni amayala kulonda ayisoneki muloña wakwila watwikeña chikupu. Yehova wakulaña malwihu alema ejima itwehulaña kuhitila muBayibolu. Malwihu adi neyi: Etu antu twafuma kudihi? Muloñadi Nzambi chaleñeleliyi antu? Nawa yumanyi yikamwekana kumbidi? Yehova nakukeña anyanindi ejima kwiluka ñakwilu yanawa malwihu, dichi hayaaka yejimiyi yinahitihu nakwashi antu kubalumuna Bayibolu mumadimi amavulu. Makonu, Bayibolu yamukuma hela yachikunku yidi mumadimi akubadika ha 3,000. Bayibolu diwu mukanda wunabalumuniwu nawa wunahaniwu nankashi. Hichikweti muloña nakwashakamañawu antu hela idimi dahoshañawuku, antu ejima akweti kukooleka kwakutaña nsañu yamuBayibolu mwidimi dawu.—Talenu chikasha chinakuhosha nawu “ Kubalumuna Bayibolu muMadimi amuAfrica.”

16. Kwesekeja naMatewu 28:19, 20, tunateli kumwekesha ñahi netu twasakililaña hakwikala naBayibolu?

16 Tunateli kumwekesha netu twasakililaña hakwikala naBayibolu kuhitila mukuyitaña ifuku niifuku, kutoñojoka chikupu hayuma yatañishaña Bayibolu nikuzatisha yuma yitunakudiza. Kubombelahu, twamwekeshaña kusakilila kudi Nzambi kuhitila mukuzata hanakumini ñovu jetu kulejaku antu mazu ekala muBayibolu.—Mas. 1:1-3; Mat. 24:14; tañenu Matewu 28:19, 20.

17. Yawaananyi yatwinkayi Nzambi yitunadizi muchinu chibaaba, nawa twakahanjekadi muchibaaba chinalondelihu?

17 Muchinu chibaaba tunadizi hayawaana yatwinkayi Nzambi, Iseki mukala wetu wawuwahi; Woñu wetu watuñawu chakuhayamisha niIzu daNzambi donenawu, Bayibolu. Ilaña kudi yawaana yitwabulaña kumona namesu yatwinkayi Yehova. Tukahanjeka haniyi yuma yabulaña kumwekana muchibaaba chinalondelihu.

KAMINA 12 Nzambi Muneni, Yehova

^ para. 5 Achinu chibaaba chikutukwasha kumusakilila Yehova nikusakilila hayawaana yisatu yatwinkayi. Chikutukwasha cheñi kukwasha antu ajinookaña nawu Nzambi wekalaku wanyi.

^ para. 64 KULUMBULULA NYEVULU: Iwu muhela nakudiza idimi dacheñi kulonda yadizisheña antu afuma kwacheñi chalala chaMwizu daNzambi.