Inda koshikalimo

Inda koshikalimo

OSHITOPOLWA SHOKUKONAKONWA 21

Mbela owa pandula ngaa omagano ngoka Kalunga e ku pa?

Mbela owa pandula ngaa omagano ngoka Kalunga e ku pa?

“Owe tu ningile iinima oyindji, Omuwa, Kalunga ketu. . . . Owe tu dhiladhilile uuwanawa owindji.” — EPS. 40:5.

EIMBILO 5 Iilonga yaKalunga iikumithi

ELALAKANO LYOSHITOPOLWA *

1-2. Shi ikolelela kEpisalomi 40:5, omagano geni Jehova e tu pa, nomolwashike tatu ke ga kundathana?

JEHOVA oKalunga ngoka ha gandja. Dhiladhila owala komagano gamwe ngoka e tu pa, ngaashi ehala lyetu lyokukala ewanawa nolyi ikalekelwa, ano evi; uuluyi wetu mboka wa shitwa pashikumithi nosho wo Oohapu dhe dhondilo, Ombiimbeli. Okupitila momagano ngoka gatatu, Jehova okwe tu pa ehala lyokukala, okwe tu shita hatu vulu okudhiladhila nokupopya nokwe tu pa wo omayamukulo gomapulo ga simana ngoka tashi vulika tu ipule. — Lesha Episalomi 40:5.

2 Moshitopolwa shika, otatu ka konakona omagano ngoka gatatu. Ngele otwa kala hatu tedhatedha kugo, otatu ka kala twe ga pandula noonkondo, notatu ka kala tu na lela ehalo lyokunyanyudha Omushiti gwetu omunahole, Jehova. (Eh. 4:11) Otashi ke tu kwathela wo tu vule okutompathana nomupondo naamboka ya pukithwa kelongo lyiifundja lyoevolusi noye li itaala.

EVI OLI IKALEKELWA

3. Omolwashike evi li ikalekelwa?

3 Uunongo waKalunga owi iwetikile momukalo moka a shita evi hoka tu li. (Rom. 1:20; Heb. 3:4) Evi halyo alike hali dhingoloka etango, ihe olya shitwa momukalo gwi ikalekelwa, opo kulyo ku vule okukala aantu ye na omwenyo.

4. Omolwashike tatu vulu okutya evi itali vulu okuyelekanithwa nombautu ndjoka ya longwa kaantu?

4 Evi otatu vulu oku li faathanitha nombautu ya humbata aantu oyendji, ndjoka ya kaama kombanda yefuta enenenene. Ihe pokati kevi nombautu ndjoka yu udha aantu, opu na eyooloko enene. Pashiholelwa, aantu mombautu otaya ka kala mo nomwenyo ethimbo li thike peni, ngele andola oye na okweeta po ombepo yohapi yawo yene, iikulya nomeya nongele andola iiyagaya itaye yi umbile mefuta? Aantu mboka itaya ka kala nomwenyo ethimbo ele. Mepingathano naashono, kevi ohaku vulu okukala aantu omabiliyona niinamwenyo tayi fudha. Evi ohali tu pe iinima ayihe mbyoka twa pumbwa, ngaashi ombepo yohapi, iikulya nomeya, iinima mbyono kaayi na esiku yi pwe po. Nonando kombanda yevi oko hatu kaleke iiyagaya yetu, okuuwanawa notaku vulu okukaliwa. Omolwashike shi li ngawo? Jehova okwa shita evi hali vulu okulundulula iinima yi longithwe ishewe. Otatu ka tala iyali yomuyo, edhingoloko lyombepo yohapi nosho wo lyomeya.

5. Omolwashike ombepo yohapi ihaayi pu po, naashoka otashi ulike shike?

5 Opo aantu niinamwenyo ya kale nomwenyo, oya pumbwa ombepo yohapi. Okwa tengenekwa kutya omumvo kehe, aantu niinamwenyo ohaya longitha ombepo yohapi oyindji lela. Iishitwa mbika ohayi fudha mo ombepo ndjoka hayi ithanwa o-carbon dioxide. Nonando ongawo, iishitwa mbyoka ihayi longitha po nando ombepo ayihe yohapi, nomewangandjo ihamu kala nando mu na ombepo yo-carbon dioxide ya pitilila. Omolwashike mbela? Omolwaashoka Jehova okwa shita wo omiti niimeno ya yoolokathana muunene, mbyoka hayi fudhile mo ombepo yo-carbon dioxide nohayi fudha mo ombepo yohapi. Molwaashoka ombepo ndjoka hatu fudhile mo ohatu yi mono momukalo ngoka, otatu vulu okutsa kumwe noohapu ndhoka dhi li mIilonga 17:24, 25, tadhi ti: ‘Kalunga oye ha pe aantu ayehe omwenyo nomufudho.’

6. Omolwashike omeya ihaaga pu po, naashoka otashi ulike shike? (Tala wo oshimpungu “ Edhingoloko lyomeya ndyoka li li omagano ga za kuJehova.”)

6 Omeya kevi ohaga kala ko molupe lwoshikunguluki, molwaashoka oli li oshinano sha eleka okuza ketango. Ando etango olya li popepi nevi, andola omeya otaga pwine ko, e taku kala kwa pupyala noitaku vulu okukala sha shi na omwenyo. Shimwe ishewe, andola olya li kokule netango, ando omeya otaga hekele e taku kala owala iikangwa yago. Molwaashoka Jehova okwa tula evi pehala ewanawa, edhingoloko lyomeya ohali kwathele iishitwa yi kale ko nomwenyo. Etango ohali pupyaleke omeya gomefuta nogokevi, e taga ningi omuku ngoka hagu ka ninga iikogo. Omumvo kehe, etango ohali kutha omeya kevi ngoka haga lundulukile momuku, ge vulithe pomeya ngoka ge li momatale agehe. Omeya ngoka ohaga kala mewangandjo uule womasiku omulongo lwaampono, manga inaaga galukila kevi molupe lwomvula nenge lwolumi. Lwanima, omeya ngoka ohaga galukile mefuta nenge komahala galwe gi ili, e taga tameke ishewe okwiidhingoloka. Jehova okwa tula po edhingoloko ndyoka, opo kevi ku kale aluhe omeya. Shoka otashi ulike kutya Jehova omunandunge noku na oonkondo. — Job 36:27, 28; Omuuv. 1:7.

7. Omomikalo dhimwe dhini tatu vulu okuulika kutya otwa pandula omagano ngoka taga popiwa mEpisalomi 115:16?

7 Ongiini tatu vulu okuulika kutya otwa pandula opulanete yetu ombwanawa niinima ayihe mbyoka yi li ko? (Lesha Episalomi 115:16.) Omukalo gumwe tatu vulu oku shi ninga, omokutedhatedha kiinima mbyoka Jehova a shita. Shoka otashi ke tu inyengitha tu pandule Jehova esiku kehe, omolwiinima iiwanawa mbyoka he tu pe. Ohatu ulike kutya otwa pandula sho e tu pa evi, mokukaleka aluhe omahala mpoka hatu zi ga yela nawa.

UULUYI WETU OWA SHITWA MOMUKALO OMUKUMITHI

8. Omolwashike tatu vulu okutya uuluyi wetu owa shitwa momukalo omukumithi?

8 Uuluyi womuntu owa shitwa momukalo omukumithi. Manga okanona ke li mela lyayina, uuluyi wako ohawu holoka po momukalo gwu unganekwa, nomomunute kehe ohapu holoka oosele oompe dhuuluyi. Aakonakoni yiinima oya tengeneka kutya uuluyi womukuluntu owu na oosele omabiliyona 100 lwaampono dhi ikalekelwa, hadhi ithanwa oo-neuron. Oosele ndhika ohadhi kala mokapandi ke na ondjundo yokilograma 1,5 lwaampono. Natu ka taleni kiinima yontumba mbyoka uuluyi hawu vulu okulonga.

9. Oshike tashi ulike kutya okupopya oku li omagano ga za kuKalunga?

9 Okupopya oku li omagano gopashikumithalonga. Dhiladhila owala kwaashoka hashi ningwa po, uuna to popi. Opo wu vule okupopya oshitya shontumba, uuluyi woye ohawu wilike omainyengo goontumba dhelaka lyoye, dhomuligu, dhomilungu, dhoondjamama nodhontulo, dhi li 100 lwaampono. Opo wu vule okutumbula iitya yi uvitike nawa, oontumba ndhoka odhi na okwiinyenga melandulathano. Shi na ko nasha nokupopya omalaka, omakonakono ngoka ga li ga ningwa mo 2019, oga ulika kutya uuhanona ohawu vulu okukwata ko iitya yontumba. Shoka otashi koleke shoka aakonakoni oyendji yi itaala, ano kutya otwa valwa hatu vulu okudhimbulula nokwiilonga omalaka. Osha yela kutya okupopya oku li omagano ga za kuKalunga. — Eks. 4:11.

10. Ongiini tatu vulu okuulika kutya otwa pandula omagano gokupopya ngoka twa pewa kuKalunga?

10 Omukalo gumwe tatu vulu okuulika kutya otwa pandula omagano gokupopya, omokuyelithila mboka yi itaala melongo lyoevolusi, kutya omolwashike twi itaala muKalunga. (Eps. 9:1; 1 Pet. 3:15) Mboka haya humitha komeho elongo ndyoka, oya hala tu itaale kutya evi naashihe shoka shi li ko shi na omwenyo, oshe ya po kusho shene. Uuna tatu longitha Ombiimbeli nosho wo iitsa mbyoka twa kundathana moshitopolwa shika, otatu ka vula okupopila Tate gwetu gwomegulu nokuyelithila mboka ya hala okupulakena kutya omolwashike twa tompwa kutya Jehova oye Omushiti gwegulu nevi. — Eps. 102:25; Jes. 40:25, 26.

11. Omolwetompelo limwe lini tatu vulu okutya uuluyi wetu uukumithi?

11 Omukalo moka hatu vulu okudhimbulukwa iinima, omukumithi. Monakuziwa, omunyoli gumwe okwa tengeneke kutya uuluyi womuntu ohawu vulu okudhimbulukwa uuyelele tawu gwana momambo omamiliyona 20. Ihe ngashingeyi, otaku dhiladhilwa kutya ohatu vulu okudhimbulukwa oshindji shi vulithe mpoka. Molwaashoka otwa shitwa hatu vulu okudhimbulukwa, uuthembahenda wi ikalekelwa wuni tu na?

12. Ongiini okwiilonga nkene tu na okwiihumbata, kwe tu yoolola ko kiinamwenyo?

12 Miishitwa ayihe yokombanda yevi, aantu oyo owala haya vulu okwiilonga nkene ye na okwiihumbata, mokudhimbulukwa shoka ya ningilwa monakuziwa. Oshizemo, ohatu vulu okwiilonga omithikampango omiwanawa, e tatu lundulula okudhiladhila kwetu neihumbato lyetu. (1 Kor. 6:9-11; Kol. 3:9, 10) Odhoshili kutya otatu vulu okudheula eiyuvo lyetu, tu kale hatu vulu okudhimbulula mo shoka shi li mondjila naashoka sha puka. (Heb. 5:14) Otatu vulu okwiilonga nkene tu na okuulukila yalwe ohole, olukeno nohenda. Otatu vulu wo okwiilonga nkene tu na okuholela uuyuuki waJehova.

13. Metsokumwe nEpisalomi 77:11, 12, omomukalo guni tu na okukala hatu longitha omagano gokudhimbulukwa?

13 Omukalo gumwe tatu vulu okuulika kutya otwa pandula omagano gokudhimbulukwa, omokukala hatu dhimbulukwa iikando ayihe mbyoka Jehova e tu kwathela noku tu hekeleka monakuziwa. Shoka otashi ke tu kwathela tu kale tu na omukumo kutya ote ke tu kwathela wo monakuyiwa. (Lesha Episalomi 77:11, 12; 78:4, 7) Omukalo gulwe, omokudhimbulukwa iinima iiwanawa mbyoka yalwe haye tu ningile noku ya pandula. Aakonakoni yiinima oye shi mona mo kutya aantu mboka haya pandula, oyo unene haya kala ya nyanyukwa. Oshi li wo pandunge, tu kale hatu holele Jehova, mokukala hatu hogolola okudhimbwa iinima yontumba. Pashiholelwa, Jehova oha vulu okudhimbulukwa okanima kehe, ihe ngele otwi iyele ombedhi, oha tokola oku tu dhimina po e ta dhimbwa omayono getu. (Eps. 25:7; 130:3, 4) Okwa hala wo natse tu kale hatu ningile yalwe sha faathana, uuna yi iyela ombedhi, sho ye tu uvitha nayi. — Mat. 6:14; Luk. 17:3, 4.

Otatu vulu okuulika olupandu, omolwuuluyi mboka wu li omagano, moku wu longitha tu simanekithe Jehova (Tala okatendo 14) *

14. Ongiini tatu vulu okuulika olupandu, omolwuuluyi mboka wu li omagano omakumithi?

14 Otatu vulu okuulika olupandu, omolwuuluyi mboka wu li omagano omakumithi, moku wu longitha okusimanekitha Ngoka e wu tu pa. Yamwe ohaya tokola okulongitha uuluyi wawo pamukalo gwokwiihola mwene, mokwiitokolela yo yene shoka sha uka naashoka sha puka. Ihe molwaashoka Jehova oye e tu shita, oshi shi okuuviwa ko, sho omithikampango dhe dhi vule kokule ndhoka tatu vulu okwiitulila po tse yene. (Rom. 12:1, 2) Ohatu kala tu na ombili monkalamwenyo, uuna tatu vulika komithikampango dhaJehova. (Jes. 48:17, 18) Ohatu kala wo tu shi kutya elalakano lyonkalamwenyo olyo okusimanekitha Omushiti gwetu naTate yetu noku mu nyanyudha. — Omayel. 27:11.

OMBIIMBELI OMAGANO GI IKALEKELWA

15. Ongiini omagano gOmbiimbeli tagu ulike ohole yaJehova yokuhola aantu?

15 Ombiimbeli oyi li omagano gopahole ga za kuKalunga. Tate yetu gwomegulu okwa nwetha mo aantu ye yi nyole, molwaashoka oku na ko nasha natse noonkondo. Okupitila mOmbiimbeli, Jehova oha yamukula omapulo ga simanenena ngoka tashi vulika tu ipule, ngaashi: Otwa za peni? Elalakano lyonkalamwenyo olyashike? Oshike tashi ka ningwa po monakuyiwa? Molwaashoka Jehova okwa hala aantu ayehe ya tseye omayamukulo gomapulo ngoka, uule womimvo okwa kala ti inyengitha aantu ya toloke Ombiimbeli momalaka ogendji. Kunena, Ombiimbeli yi ihwa po nenge iitopolwa yawo yimwe, oya tolokwa momalaka ge vulithe 3 000. Kapu na embo tali vulu okuyelekanithwa nOmbiimbeli mokutolokwa nomokutaandela. Kashi na nduno mbudhi kutya aantu ohaya zi peni nohaya popi elaka lini, oyendji yomuyo otaya vulu okwiilonga etumwalaka lyOmbiimbeli melaka ndyoka ya yama. — Tala oshimpungu “ Okutoloka Ombiimbeli momalaka gOshiafrika.”

16. Shi ikolelela kuMateus 28:19, 20, ongiini tatu vulu okuulika kutya otwa lenga Ombiimbeli?

16 Otatu vulu okuulika kutya otwa lenga Ombiimbeli, mokukala hatu yi lesha esiku kehe, mokutedhatedha kwaashoka tayi tu longo nokuninga ngaashi tatu vulu tu tule miilonga shoka twi ilonga. Shimwe ishewe, ohatu ulike kutya otwa pandula Kalunga mokuninga ngaashi tatu vulu, tu kundathane naantu oyendji ngaashi tashi vulika kombinga yetumwalaka lyOmbiimbeli. — Eps. 1:1-3; Mat. 24:14; lesha Mateus 28:19, 20.

17. Moshitopolwa shika otwa kundathana kombinga yomagano geni, noshike tatu ka kundathana moshitopolwa tashi landula?

17 Sigo opo mpaka, otwa kundathana kombinga yomagano ngoka twa pewa kuKalunga, ngaashi ehala lyetu lyokukala, ano evi; uuluyi wetu mboka wa shitwa momukalo omukumithi nosho wo Oohapu dhaKalunga dha nwetha mo, Ombiimbeli. Ihe opu na omagano galwe Jehova e tu pa, ngoka ihaatu vulu okumona nomeho getu gokomutse. Moshitopolwa tashi landula, otatu ki ilonga kombinga yomagano ngoka ihaatu vulu okumona nomeho getu gokomutse.

EIMBILO 12 Jehova oKalunga omunene

^ okat. 5 Oshitopolwa shika otashi ke tu kwathela tu kokeke olupandu lwokupandula Jehova nosho wo omagano gatatu ngoka e tu pa. Otashi ke tu kwathela wo tu vule okutompathana naamboka inaayi itaala kutya Kalunga oko e li.

^ okat. 64 OMATHANO: Omumwameme ti ilongo elaka ekwiilongo, opo a vule okulonga oontauki ooshili dhomOohapu dhaKalunga.