Skip to content

Skip to table of contents

NDRIMA NYA GIHEVBULO 21

Ina u ngu bonga khu siningwa nyo samadzise esi Nungungulu a gu ningidego?

Ina u ngu bonga khu siningwa nyo samadzise esi Nungungulu a gu ningidego?

“U hi girede siliwugiso nya singi, Uwe PFHUMU Nungungulu wangu, mwalo muthu a fananago ni uwe.” — NDZI. 40:5.

NDZIMO 5 Mithumo nyo samadzise ya Nungungulu

ESI HI NA SI HEVBULAGO AVBA NYA NDRIMA YEYI *

1-2. Guya khu Ndzimo 40:5, siningwa muni hi ningidwego khu Jehovha nigu khu ginani hi na ganeyago khiso avba nya ndrima yeyi?

JEHOVHA Nungungulu nya wuhindzi. Nga dundrugeya khu siningwa nyo khaguri a hi ningidego: mafu nyo mbure hi vbanyago umo; wuluvi wathu nyo samadzise ni Lito laye nya lisima ngudzu, Bhibhiliya. Khu gu thumisa silo sesi sa siraru, Jehovha a ngu hi ninga wulanga nyo vbanye umo, a hi ninga makodzelo nyo pimise ni gu bhula a bwe a hi hlamula siwudziso nya lisima ngudzu. — Leri Ndzimo 40:5.

2 Avba nya ndrima yeyi hi na ganeyanyana khu siningwa sesi nya siraru. Ha gu dundrugeya khu siningwa sesi hi na engedzeya gu mu bonga Jehovha nigu hi na vbweta gu tsakisa Muvangi wathu. (Gutu. 4:11) Gimbe gambe khu gu hi na si kodza gwadi gu phasa vale va sengwago khu gihevbudzo nya evholusawu.

MAFU NYO SAMADZISE HI VBANYAGO UMO

3. Khu ginani mafu ma hambanago ni dzimbe dziplaneta?

3 Guti ga Jehovha gu ngu wonega avba nya edzi a giridego khidzo mafu yathu. (Rom. 1:20; Hebh. 3:4) Gu na ni dzimbe dziplaneta dzi dzundruwugeyago lidambo ganiolu planeta nya mafu yi ngu hambana ni dzatshavbo kholu khiyo yi gomogo omu nya giemo nyo vbanye vathu.

4. Guti ga Jehovha go wonega kharini avba nya edzi a giridego khidzo mafu? Ninga giyeyedzo.

4 Khu ndziya nyo khaguri, hi nga fananisa mafu ni ngalava yi gomogo vbakari nya linene nya likhongolo. Ganiolu gu na ni silo nyo khaguri si hambanago avba nya ngalava yi tadego khu vathu ni mafu. Khu giyeyedzo, nari khatshi vathu va gomogo omu nya ngalava yoyo va gu dzi gireya vabune phuvbo yi hi vbanyisago (oxigénio), guhodza, mati va bwe va dzudzugeya gambe ngalavani mule ndzilo, wo pimisa gu khuwe va di hadzi gu vbanya khu tepo muni ngalavani momo? Vathu vovo va di hadzi gufa nya mba hweya. Guhambana ni ngalava yoyo, mafu ma ngu kodza gu vbanyisa dzibhiliyoni nya sivangwa. Ayo mo dzi gireya yabune oxigénio, guhodza, mati, nigu silo soso gima kha si vbeyi. Ambari olu ndzilo yi dzudzugwago mafuni, ayo ma ngu simama na ma mburide, na mari wulanga gu vbanyegago. So kodzega kharini isoso? Jehovha giride mafu na mari ni makodzelo nyo vbindrugedze ndzilo yi khala gilo nya gyadi hi nga gi thumisago. Hi na ganeya khedzi hi nga wonago khidzo guti ga Jehovha avba nya edzi oxigénio ni mati si thumago khidzo.

5. Oxigénio ya gu girwa khu ndziya muni nigu isoso so fakaza ginani?

5 Oxigénio phuvbo yi vbwetegago gasi gu vathu ni sirengo va simama gu vbanya. Sivangwa si vbanyago si ngu thumisa lizana nya dzibhiliyoni nya dzitoneladha nya oxigénio khu mwaga. Sivangwa sesi si ngu dusa gambe phuvbo nya ndzilo yi ranwago pwani dióxido de carbono. Ambari ulolo, iso gima kha si kodzi gu vbedza oxigénio yatshavbo nigu atmosfera gima kha yi tali khu phuvbo yeyi nya “ndzilo,” dióxido de carbono. Khu ginani? Kholu Jehovha giride misimbo nyo hambanehambane, nya yikhongolo niyo nya yidugwana, gasi gu ndrindra dióxido de carbono yi yi handza yi dusa oxigénio. Ndziya yi girwago khiyo oxigénio yi ngu fakaza gwadi malito ma gomogo omu ga Mithumo 17:24, 25: “Nungungulu . . . khuye a ningago ga vatshavbo guvbanya ni guhefemula.”

6. Mati mo girwa kharini nigu isoso so yeyedza ginani? (Wona kwadru “ Mati, giningwa gi tago khiyo ga Jehovha.”)

6 Mati mo manega mafuni kholu pfhuka wu hambanisago planeta yathu ni lidambo wu pimidwe gwadi gasi si kodzega gu mati ma si bangi ne ma si viyi gasi hi kodza gu ma thumisa. Nari khatshi lidambo li di gu hidzimede mafuni vbadugwana basi gu vbindra avba li gomogo, mati ma di hadzi viya khavbovbo tigoni gu vbisa ngudzu nya gu si si kodzegi gu vbanya gilo. Nari khatshi lidambo li di hidzimede hwane vbadugwana basi, mati ma di hadzi banga khavbovbo litigo latshavbo li khala giwindri nya jelu. Kha nga olu Jehovha a pimidego gwadi pfhuka wu hambanisago lidambo ni mafu, mati ma ngu kodza gu sayisa womi mafuni. Lihani la gu vbisa mati ya linene ni aya ma gomogo mambe malanga mafuni. Khavbovbo, ayo mo vhaporari ma khala nga khatshi phuvbo gasi ma ya gira mapfhi. Mwaga ni mwaga lihani li ngu vhaporarisa dzimiliyoni ni dzimiliyoni nya dzilitru nya mati. Mati yoyo mo khala omu nya atmosfera tanga nya 10 matshigu na ma si gu thegi mafuni kha nga ndzadzi mwendro thondrwane. Khu gu hegisa, mati yaya ma gu bweleya gambe linene ni mambe malanga gu gu ni mati khavbovbo guya pheledza gu girega sasimweso. Magirelo yaya nya mati mo yeyedza gu khayo Jehovha na ni guti ni tshivba. — Joba 36:27, 28; Muh. 1:7.

7. Khu dzevbini dzimbe dzindziya hi nga yeyedzago khidzo gubonga khu giningwa gi tshamusedwago omu ga Ndzimo 115:16?

7 Hi nga yeyedza kharini gubonga khu planeta yathu ni silo satshavbo nya sadi si gomogo umo? (Leri Ndzimo 115:16.) Mweyo nya dzindziya nyo gire isoso khu gu hi dundrugeya khesi Jehovha a si vangidego. Isoso si na hi kutsa gu bonga Jehovha tshigu ni tshigu khu kotani nya silo nya sadi a hi ningidego. Hi nga yeyedza gambe gubonga khu mafu hi ningidwego khu gu sayisa gwadi wulanga hi khalago avbo.

WULUVI WATHU NYO SAMADZISE

8. Khu ginani hi ganeyago gu khethu wuluvi wathu gilo nya lisima ngudzu?

8 Wuluvi nya muthu wu giridwe khu ndziya nyo samadzise ngudzu. Tepo u nga ba uri ndrani ga mamayi wago, wuluvi wago wu di gu girwa khu ndziya yi sasamedzidwego gwadi nigu khu meneti ni meneti gu di gu girwa mazanazana nya dziselula dzi wumbago wuluvi wago. Wugevisisi wo yeyedza gu khuwo wuluvi nya muthu nya khongolo wu na ni tanga nya 100 dzibhiliyoni nya dziselula dzi ranwago pwani dzinewuroniyo. Dziselula dzodzo khidzo dzi wumbago wuluvi wu pezago tanga nya 1,5 kg. Hongoleni hi wona silo nyo khaguri nyo samadzise si girwago khu wuluvi.

9. Ginani gi gu girago u khodwa gu khuwe makodzelo yathu nyo ganeye giningwa gi tago khiyo ga Nungungulu?

9 Makodzelo yathu nyo ganeye gilewugiso. Nga dundrugeya gwadi khesi si giregago tepo hi ganeyago. Lito ni lito u ganeyago wuluvi wago wu yede gu li pwananisa ni tanga nya 100 dzimuskulo dzi gomogo avba nya lidimi lago, ngolo, sihofu, wuhaya ni khana yago. Gasi u kodza gu ganeya lito nyo khaguri khu ndziya nya yadi gu vbwetega dzimuskulu dzodzo dzi hanahana khu ndziya yi sasamedzidwego gwadi. Maningano ni gu ganeya malimi nyo hambanehambane, wugevisisi nyo khaguri wu dusidwego khu 2019, wu yeyedzide gu khuwo sanana si ngarigo gu velegwa si ngu kodza gu pwisisa malito nyo khaguri si bwe si gira gilogyo. Wugevisisi wowo wo seketeya owu wu yeyedzago gu khuwo ethu ha gu velegwa na hiri ni makodzelo nyo hevbule malimi. Khu lisine, makodzelo yathu nyo ganeye giningwa hi ningidwego khu Nungungulu. — Ekiso. 4:11.

10. Hi nga yeyedza kharini gubonga khu giningwa nyo ganeye hi ningidwego khu Nungungulu?

10 Mweyo nya dzindziya hi nga yeyedzago khiyo gubonga khu giningwa nya guganeye khu gu hi tshamuseya esi hi si khodwago maningano ni Nungungulu ga vale va khodwago ga gihevbudzo nya evholusawu. (Ndzi. 9:1; 1 Ped. 3:15) Avo va seketeyago evholusawu vo khodwa gu khavo mafu ni satshavbo si gomogo mafuni si di dzi giregeya. Khu gu thumisa Bhibhiliya ni simbe silo hi ganedego khiso avba nya ndrima yeyi, hi nga emeya Papayi wathu wa ndzadzini khu gu tshamuseya vale va dzinago gu hi engiseya gighelo gi hi girago hi khodwa gu khethu Jehovha khuye Muvangi nya mafu ni ndzadzi. — Ndzi. 102:25; Isa. 40:25, 26.

11. Khu ginani wuluvi wathu wu samadzisago?

11 Makodzelo yathu nyo dundruge silo ma ngu samadzisa. Teponi ya gale, mulovi nyo khaguri a ganede gu khuye wuluvi nya muthu wu na ni makodzelo nya gu dundruge silo si tadzago 20 dzimiliyoni nya mabhuku nya makhongolo. Olu go ganedwa gu pwani wuluvi wu na ni makodzelo nyo dundruge silo nya singi ngudzu guvbindra isoso. Makodzelo muni nyo hathege ma gu na ni vathu khu kotani nya wuluvi?

12. Makodzelo yathu nyo hevbule gilogyo guvbanyani mo hi hambanisa ni sirengo khu ndziya muni?

12 Ga satshavbo sivangwa si giridwego mafuni, vathu khavo basi va gu ni makodzelo nyo hevbule gilogyo guvbanyani khu gu dundruga esi si hi dugeledego gale. Isoso si ngu hi phasa gu vbindrugedza mapimiselo yathu ni mavbanyelo yathu. (1 Kor. 6:9-11; Kol. 3:9, 10) Khu lisine, hi nga si kodza gu hevbudza livhalo lathu gasi li kodza gu hambanisa silo nya sadi ni silo nyo vivbe. (Hebh. 5:14) Hi nga si kodza gu hevbula gu yeyedza lihaladzo, pweya-wusiwana ni wuhindzi. Hi nga hevbula gambe gu pimedzeya gululama ga Jehovha.

13. Guya khu Ndzimo 77:11, 12, hi yede gu thumisa kharini giningwa gyathu nya gu dundruge silo?

13 Mweyo nya dzindziya hi nga yeyedzago khiyo gubonga khu giningwa gyathu nyo dundruge silo khu gu gi thumiseya gasi gu dundruga dzitepo dzatshavbo edzi Jehovha a hi phasidego ni gu hi tiyisa. Isoso si na hi phasa gu hi tumba gu khethu a na hi phasa ni ga dzitepo dzitago. (Leri Ndzimo 77:11, 12; 78:4, 7) Yimbe ndziya khu gu hi dundruga silo nya sadi esi vambe vathu va hi gireyago hi bwe hi bonga khu silo soso. Vagevisisi nyo khaguri va tugude gu khavo vathu va kodzago gu bonga tepo va giredwago silo va ngu khala na va tsakide. Gwadi gambe gu pimedzeya Jehovha khu gu hi divala simbe silo. Khu giyeyedzo, Jehovha na ni makodzelo nyo vbeleye nyo dundruge silo ganiolu tepo hi dzi layago khu gilo nyo khaguri uye a gu hi divaleya a bwe a divala gihoso hi giridego. (Ndzi. 25:7; 130:3, 4) Jehovha o vbweta gu khuye anethu hi divaleya vambe tepo va dzi layago khesi va hi giredego si nga mba hi tsakisa. — Mat. 6:14; Luka 17:3, 4.

Ha gu yeyedza gubonga khu giningwa gyathu nya wuluvi khu gu wu thumisa gasi gu ninga wuzundzo Jehovha (Wona ndrimana 14) *

14. Hi nga yeyedza kharini gubonga khu giningwa gyathu nyo samadzise nya wuluvi?

14 Hi nga yeyedza gubonga khu giningwa gyathu nya wuluvi khu gu gi thumisa gasi gu ninga wuzundzo Oyu a hi ningidego. Vambe va gu thumisa wuluvi wawe gasi gu dzi hatheya vabune esi si gu sadi ni esi si vivbidego. Ganiolu kha nga olu hi giridwego khu Jehovha gu vbwetega hi pwisisa gu khethu milayo yaye khiyo yi gu yadi guvbindra yatshavbo milayo hi nga dzi gireyago habune. (Rom. 12:1, 2) Ha gu vbanya khu milayo ya Jehovha, hi na mana gurula guvbanyani. (Isa. 48:17, 18) Nigu hi na hevbula esi Jehovha a vbwetago gu khuye hi gira guvbanyani gasi hi mu tsakisa. — Mav. 27:11.

BHIBHILIYA — GININGWA GYATHU NYO SAMADZISE

15. Giningwa nya Bhibhiliya gyo yeyedza kharini lihaladzo la Jehovha khu vathu?

15 Nungungulu hi ningide Bhibhiliya khu gu hi haladza. Papayi wathu wa ndzadzini thumiside liphuvbo laye nya guage gasi gu ninga vama nyo khaguri tshivba nyo love Bhibhiliya kholu a ngu khathala ngudzu khethu. Khu gu thumisa Bhibhiliya, Jehovha a ngu hlamula siwudziso nya lisima ngudzu hi dzi girago, nya nga esi: Gasi ha guta khu hayi? Khu mevbi makungo nya womi? Ginani hi gi vireyago khu mindru wa tshigu? Jehovha o vbweta gu khuye sanana saye satshavbo si mana mihlamulo nya siwudziso soso. Khu kharato, gukhugeya gale uye a ngu kutsa vathu gu vbindrugedzeya Bhibhiliya khu malimi nya mangi. Muhuno Bhibhiliya yi ngu manega khu malimi ma vbindrago 3000, khu gipandre mwendro yatshavbo. Bhibhiliya khiyo libhuku li vbindrugedzedwago ngudzu ni gu kabanisedwa guvbindra yatshavbo mabhuku guvbanyani. Vathu nya vangi ngudzu va na ni lithomo nya gu leri Bhibhiliya khu malimi yawe ambari na va gu vbanya hayini. — Wona kwadru “Bhibhiliya yi manega khu malimi ya Afrika.”

16. Guya khu Matewu 28:19, 20, hi nga yeyedza kharini gubonga khu Bhibhiliya?

16 Hi nga yeyedza gubonga khu Bhibhiliya khu gu hi yi leri litshigu ni litshigu, hi dundrugeya khesi hi lerigo hi bwe hi dzi garadzeya gu vbanya khesi hi si hevbulago. Yimbe ndziya hi nga yeyedzago khiyo gubonga Nungungulu khu gu hi bhuleya mahungu nya Bhibhiliya vathu nya vangi khavba hi si kodzago khavbo. — Ndzi. 1:1-3; Mat. 24:14; leri Matewu 28:19, 20.

17. Siningwa muni hi ganedego khiso avba nya ndrima yeyi nigu khu sevbini hi na ganeyago khiso omu nya eyi yi landreyago?

17 Kala avba hi hevbude khu siningwa si tago khiyo ga Nungungulu nya nga mafu hi vbanyago gwawo; wuluvi wathu wu giridwego khu ndziya nyo samadzise ni giningwa nya Lito la Nungungulu, Bhibhiliya. Ganiolu gu na ni simbe siningwa hi ningidwego khu Jehovha hi gu mba kodza gu si wona khu maho yathu. Siningwa soso nya mba wonega hi na ganeya khiso avba nya ndrima yi landreyago.

NDZIMO 12 Jehovha, Nungungulu nya khongolo

^ ndri. 5 Ndrima yeyi yi na hi gira hi bonga Jehovha khu siningwa siraru a hi ningidego. Yi na hi phasa gambe gu bhula ni vale va kanakanago gu khavo Nungungulu womo.

^ ndri. 64 TSHAMUSELO NYA DZIFOTO: Ndriyathu nya nyamayi a hevbulago lidimi nya limbe litigo gasi a kodza gu hevbudza lisine nya Bhibhiliya vathu va tago khu limbe litigo.