1. AZizọs aghaạph eeghe idị egbolhomaam ruphua k’akẹ?

K/OOMO aruphua kụ edị kotue omiinọm ekpeḍien. Ogbạ agey, ruphua dị ekạr emhạn maạr ro/miinọm ghan riḍien. Siphẹ anyụ eeḅarạph phọ aZizọs arọl bọ angọ oghaạph phọ, odị aghaạph ni aghol ruphua k’akẹ dị ekạr emhạn maạr epu eelạ. Kụ odị aḅarạm mọ: “Esi Iọ eelạ anyina edi, pọ kụ esi dị iloghi anyina ketọl.” (Mat. 6:19-21) Arokpom ayira rinyu ghan ni iyira ophorogh araraạr phọ ipẹ ekạr bọ emhạn maạr esi ayira. Yira rooko ghan koseerean eelạ ayira “epẹ k’akẹ” esi omhoọgh aḍigey aḍien, obobọ ḍigey aḍimeerạ r’Enhaạn. Edọ eelạ phọ ephẹn phọ, aZizọs aḅẹm mọ ko/tue opiemhi obobọ omhi.

2. (a) Odaphạn 2 Korịnt 4:17, 18, aPọl uroma iyira ophogh ghan eeghe? (b) Yira kooḅeghiọn eeghe siẹn emhuoghaạph phọ ephẹn phọ?

² Otelhedom mọ aPọl uromha iyira mọ “[ipogh] ghan ghụn ipẹ ro/miịn ghan bọ ekpeḍien phọ” (Bạl 2 Korịnt 4:17, 18.) Aruphua phọ iphẹn ro/miinọm ghan bọ ekpeḍien phọ eḅaramaạm ḍisẹph kirokirọ phọ Enhaạn k’ingọ bọ iyira siphẹ omhoom Omhạr phọ. Siẹn emhuoghaạph phọ ephẹn phọ, yira kooḅeghiọn inya aruphua dị yira kotue okelọm nyiidiphọ—Oḍigh arighirị r’aZihova, inmo iiḅereghị, olhoghonhaạn aḍighaạgh uwaloor iigbia phọ, ḅilhẹ r’olhoghonhaạn aḍighaạgh k’akẹ phọ siphẹ arukumuan phọ ayira. Yira koḅilhẹ kẹn ooḅeghiọn ipẹ yira kotue bọ oḍeenhaan mọ yira osereghiạn ni ruphua phọ iphẹn phọ ro/miinọm ghan bọ riḍien.

3. Eeghe kụ ekạr egbogh ephua dị ro/miinọm ghan riḍien, kụ eeghe iyaạr kụ iḍighi bọ idị idughanhaan iyira omhoọgh?

³ Egbogh ephua dị ro/miinọm ghan riḍien pọ oḍigh arighirị r’aZihova Enhaạn phọ. (Ps. 25:14) Ika kụ idị Enhaạn iigbia phọ kaḍigh bọ righirị r’omhạr awe phọ roḍighi yogh ghan bọ ikarạph? Odị katue aḍighi  iduọn phọ loor esi dị ekiạ phọ aZizọs metagharạn “aḅirini phọ esi ikarạph phọ” omhạr awe. (Jọn 1:29) AZihova alhegheri ni k’ekpo amem, mọ Opeliạ phọ odị katom bọ atuom omhạr awe ka/bi nyodị. Pọ kụ iyaạr phọ Enhaạn arue bọ ni aḍigh righirị r’awe dị orọl ghan kụ egbi oteẹny amem mọ aKraist kamugh bọ.—Rom. 3:25.

4. Kol buniin awe dị oḍighi righirị Enhaạn kụ egbi bọ oteẹny oghiil aKristẹn phọ.

⁴ Ooḅeghiọn ilọ abuniin awe dị oḍighi righirị Enhaạn kụ egbi bọ oteẹny oghiil aKristẹn phọ. Ebraham oye dị amhoọgh omheeraam dị akpạr agey. 1,000 asiạ reten egbi k’amem mọ Ebraham amhugh bọ, aZihova amhạgh ni Ebraham mọ “oyaghirị amhị.” (Isa. 41:8) Iphẹn phọ remạ ghan keḍeenhaan mọ ghalhamọ yira umhugh ni, aZihova usighẹ ni iyira idiphọ arighirị odị. Esi aZihova, Ebraham odi ni. (Luk 20:37, 38) Onhọn oye pọ aJob. Mem mọ oomo aruukpaạny phọ ookpomhoghan bọ epẹ k’akẹ, aZihova aghaạph ni imạ ilọ aJob r’akpọ oḅio. AZihova amhạgh nyodị mọ “oye dị aaleeny esi aruukuan, rakiilhaan Enhaạn aḅilhẹ aghel raraạr dị i/nighẹ.” (Job 1:6-8) AZihova alhoghoma ika ilọ aDaniel, opọ akumu bọ nyodị esi 80 asiạ, ḍiiruen ade dị roo/ḅereghị ghan Enhaạn? Iraạr amem aruukpaạny aZihova eghị ghan bọ oḅenhị okumor oye phọ ophọn mọ odị “amạn maạr agey” esi Enhaạn. (Dan. 9:23; 10:11, 19) Yira kotue ni okuphom owol mọ aZihova akạr kụ rakori ḍio phọ aḍiphẹ odị kaḅerion bọ buuḅi arighirị phọ odị abuẹn phọ momhuughu bọ.—Job 14:15.

5. Ewạ mọ yira oḍighi eeghe orue oḍighi oyaghirị aZihova?

⁵ Ika awe e”munughan ḍio arodon kụ rokelọm igey asiya r’aZihova? Ariisi erubal awe! Yira ulhegheri iphẹn phọ loor esi dị ibadị awe, nmariịr, ḅilhẹ r’ibạm anmụny romạ ni komiteom siphẹ aroozọ phọ abidị mọ bunọ rowạ oḍighi oyaghirị Enhaạn. AZihova “raḍigh ghan righirị r’opọ aaleeny bọ.” (Prov. 3:32) Edugh ni oḍigh arighirị phọ ophọn phọ loor esi omheeraam mọ bidị omhoọgh bọ esi ekiạ etagharạn phọ aKraist. Loor ephigh phọ ephẹn phọ, aZihova ungọ ni iyira eepoogh oḅọgh aloor ayira ongọ odị kụ oḍiiny amuụm. Mem dị yira ogbariọn iphigh aradạ phọ iphẹn phọ, pọ yira moḍighom aani riisi erubal awe phọ moḅọgh bọ loor ongọ, ḅilhẹ oḍiiny muụm idiphọ Kristẹn kụ rokelọm bọ “igey arighirị” r’Opọ apelheghiom bọ siẹn oomo aḅirinhi phọ!

6. Ika kụ idị yira kotue oḍeenhaan mọ yira osereghiạn ni siya arighirị phọ ayira r’Enhaạn?

⁶ Ika kụ idị yira kotue oḍeenhaan mọ yira omaghamhị ni maạr eepoogh oḍigh arighirị r’Enhaạn? Idiphọ Ebraham r’aJob ophạm bọ ni omheeraam mọ abidị esi Enhaạn dị epel li rukuron asiạ, yira omoọgh ophạm aani omheeraam mọ ayira okparamhị—etigheri onhụ asiạ phọ yira mokumu bọ aZihova siẹn okarạph aḅirinhi phọ ophọn. Idiphọ aDaniel, yira omoọgh osereghiạn arighirị phọ ayira r’Enhaạn opuemhi aghuḍum mọ ayira. (Dan. 6:7, 10, 16, 22) R’olhoghonhaạn aḍighaạgh aZihova yira kotue ni okparạm torobọ odẹgh ophogh lọ yira osoman orue ophạm asiyạ arighirị phọ ayira r’odị okparamhị.—Fil. 4:13.

7. (a) Odaphạn Proverbs 15:8, aZihova raloghoma ghan ika ilọ iiḅereghị phọ ayira? (b) Ika kụ idị aZihova rapagharanhaạn ghan iiḅereghị ayira?

⁷ Enhọn ephua dị ro/miinọm ghan riḍien pọ iiḅereghị. Arighirị rokelọm ghan agey oghaạph ghan aḍiitughiạn r’idị bidị olhoghoma oḅenhị ophoriphọ. Arighirị phọ ayira r’aZihova etọl aani ni idiphọ ḍughụm? Ii! AZihova ruḅaanhaạn ghan iyira dị eego esi Ekpo Onhụ phọ odị, kụ isiphẹ phọ kụ edị odị agananamhị iitughiạn r’olhoghoma phọ odị. Yira roḅaanhaạn ghan nyodị dị eego esi iiḅereghị, koḅenhị nyodị iitughiạn phọ ḅilhẹ r’ipẹ yira rologhoma ghan bọ, kụ reḅeraạn ghan ni aZihova onhaghạn iiḅereghị phọ ayira. (Bạl Proverbs 15:8.) Idiphọ Oyaghirị ephomhoghiạn, aZihova ra/naghạn ghan bịn iiḅereghị ayira kaḅoorian. Eeni amem, odị rapagharanhaạn ghan ni egina amem. Eeni amem kewạ mọ yira ooḅereghị ibadị amem. Ghalhamọ r’iduọn phọ ni, yira kotue ni okuphom owol mọ ophagharanhaạn  phọ katu ni mem mọ amuphẹ ekpeanhaạn bọ r’eten phọ epẹ ekạr bọ enhighẹ. Okạr oghaạph, eten phọ epẹ Enhaạn kapagharanhaạn bọ iiḅereghị phọ ayira eeni etue ni egbatanhaạn r’ipẹ yira ootughiạn bọ. Esi omaạm, kparipẹ rosighẹ iiḅaghamhị lọ yira osoman, odị atue ni ungọ iyira osụ olhoghi r’inyaạm “okparạm.”—1 Kọr. 10:13.

8. Ika kụ edị yira kotue oḍeenhaan mọ yira osereghiạn ni inmo iiḅereghị phọ?

⁸ Ika kụ idị yira kotue bọ osereghiạn inmo iiḅereghị phọ iphẹn phọ ikpoki ke/tue bọ eko? Eniin eten pọ odaphạn iphẹn aZihova atọ bọ mọ “Ke/soph ghan mem ooḅereghị.” (1 Tẹs. 5:17) AZihova iyira ru/kpaariọm ghan ooḅereghị. Kparipẹ ghụn, odị alọgh eegu eereẹgh phọ yira omhoọgh bọ kụ rulhọm ghan iyira mọ ‘ooḅereghị ghan oomo amem.’ (Rom. 12:12) Kụ iḍighi kụ, yira koḍeenhaan mọ yira osereghiạn ni inmo iiḅereghị phọ esi ooḅereghị ghan egbạ gbạ amem torobọ aḍio. Ḅilhẹ kẹn, ku/bula ghan osẹph ghan r’oseeny aZihova siphẹ iiḅereghị phọ ayira.—Ps. 145:2, 3.

9. Ika kụ idị oniin onyọ umor alhoghoma ilọ inmo iiḅereghị phọ, kụ nạ aloghoma aani ika?

⁹ Eḍighi maạr dị yira mokumu aZihova esi ibadị asiạ, kụ omhiịn ibadị areten kirokirọ dị aZihova m’aphagharanhaạn ghan iiḅereghị ayira, pọ yira komaghamhị ni maạr iiḅereghị. Esi omaạm, onyọ umor dị oghol mọ Chris dị marọl rukumuan oomo amem mọ esi 47 asiạ, aḅẹm mọ “P’eeghe idị mị rakelọm ghan oḅetenhu esoph aḍiroọr ooḅereghị aZihova.” Bilhẹ mọ “P’eeghe idị edụgh iikiạ oḅaanhaạn aZihova mem dị omụ aḍiroọr phọ asoorom raraạr phọ kụ r’eelhoghoḍian! Iphẹn phọ rinyu ghan imhị osẹph odị ilọ oomo inmo phọ odị unmoom bọ imhị, eḅaramaạm kẹn eepoogh iiḅereghị phọ. Kụ mị rooḅereghị siphẹ eekunha aḍio phọ, bịn mị marue aminạ r’ooruẹn olhoghi dị aḅaạl.”

10. Eeghe kụ iḍighi kụ emhạn bọ ni maạr dị yira kosereghiạn uwaloor iigbia phọ Enhaạn?

¹⁰ Uwaloor iigbia phọ Enhaạn aḍighi enhọn ephua dị ro/miinọm ghan riḍien, dị ewạ mọ yira osereghiạn. AZizọs ukpaariọm iyira mọ ooḅereghị ghan olhọm uwaloor iigbia phọ. (Luk 11:9, 13) AZihova asighẹ uwaloor phọ odị kụ rungoọm ghan bọ iyira iikpọ—iikpọ dị ki/lọ ayira, “ilọ Enaạn.” (2 Kọr. 4:7; Iiḍighi 1:8) R’olhoghonhaạn  aḍighaạgh uwaloor iigbia phọ, yira kotue ni okparaghạm torobọ odẹgh ophogh lọ yira osoman.

11. Eghẹn eten kụ edị uwaloor iigbia phọ katue ulhoghonhaạn iyira ḍighaạgh?

¹¹ Uwaloor iigbia phọ katue ni ulhoghonhaạn iyira ḍighaạgh oḍighi oḍighi dị ungọ iyira siẹn arukumuan phọ Enhaạn. Uwaloor iigbia phọ Enhaạn katue ni abughẹ sighalhanyạ r’olhegheri iyaạr phọ ayira, pidị yira otue oḍighi torobọ oḍighi dị ungọ iyira siẹn ookpomhoghan phọ. Yira otue ni omạ omiteom mọ imạ phọ reḍuạ ghan bọ kemite loor ikuph phọ ayira ke/si inyaạm ayira, kuolọ olhoghonhaạn aḍighaạgh uwaloor phọ Enhaạn.

12. Odaphạn Psalm 139:23, 24, eeghe iyaạr kụ edị yira kooḅereghị olọm mọ uwaloor iigbia phọ Enhaạn ulhoghonhaạn iyira ḍighaạgh aḍighi?

¹² Eniin eten dị yira koḍeenhaan mọ yira osereghiạn ni uwaloor iigbia phọ Enhaạn, pọ ooḅereghị mọ aZihova uloghonhaạn iyira ḍighaạgh olhegheri ikarạph iitughiạn r’aruuphuạ dị edi olhoghi ayira. (Bạl Psalm 139:23, 24.) Eḍighi maạr dị yira olhọm ipẹ phọ, aZihova kasighẹ ni uwaloor iigbia phọ odị aḍighinhom eten dị yira kotue olegheri ikarạph iitughiạn dị edi olhoghi ayira. Eḍighi maạr dị yira orue olhegheri ikarạph iitughiạn obobọ eephuạ dị edi olhoghi ayira, pọ ooḅereghị olhọm Enhaạn uwaloor iigbia phọ odị, ilọ ongọ ayira inyaạm oruur osighẹ ikarạph iitughiạn obobọ eephuạ phọ. Yira oḍighi iduọn phọ, keḍeenhaan mọ yira onyạ ni oghel atorobọ iyaạr dị keḍighi idị aZihova kakikima uwaloor iigbia phọ odị olhoghonhaạn ayira ḍighaạgh.—Efẹ. 4:30.

13. Ika kụ idị yira kotue oḍeenhaan osereghiạn dị abụgh iboom ilọ uwaloor iigbia phọ?

¹³ Osereghiạn phọ ayira ilọ uwaloor iigbia phọ katue ni abụgh esi ootughiạn ghan araraạr dị uwaloor iigbia phọ maḍighi siẹn amem mọ ayira. Kụ aZizọs agbi bọ ogheel k’akẹ, odị aḅenhị ni butelhedom mọ odị mọ: “Kingọ ni inyina iikpọ mem dị Uwaloor ligbia phọ misoorom inyina, kụ nyina igbaanaạn imị . . . esiemi eekuna aḅirini phọ.” (Iiḍighi 1:8) Ikpo onhụ phọ iphẹn phọ remunughan ni eekiạ eten. R’olhoghonhaạn aḍighaạgh uwaloor iigbia phọ Enhaạn, mookpomhoghi ni ophaanyạ r’egbem ariisi erubal awe dị rooḅereghi aZihova siẹn oomo arughulukụl aḅirinhi phọ. Ḅilhẹ kẹn yira rokelọm ni dọl amuḅọph r’eephọ idiphọ eghun otu, loor esi dị uwaloor iigbia phọ Enhaạn rulhoghonhaạn ghan iyira ḍighaạgh omhoọgh imạ araagharạ idiphọ;  ephomhoghiạn, ibo, eephọ, okparạm, onmạ ighirigiir, onmo inmo, omheeraam, oyoghoyoghọ ḅilhẹ r’ophamhaghạn aloor. Iphẹn phọ kụ “iimuma uwaloor igbia phọ.” (Gal. 5:22, 23) P’eeghe idị uwaloor iigbia phọ aḍighi ephigh inmo!

14. Eeghe olhoghonhaạn aḍighaạgh dị ro/miinọm ghan riḍien kụ edị yira romoọgh ghan mem dị yira omite epe erugh phọ?

¹⁴ Enhọn ephua dị ro/miinọm ghan riḍien dị yira omhoọgh pọ okumuan ghan r’aZihova, aZizọs, ḅilhẹ r’aruukpaạny phọ idiphọ “abuḅaramạ siphẹ oḍighi phọ Enhaạn”. (2 Kọr. 6:1) Yira rokumuan ghan r’abidị torobọ amem lọ yira oghị oḍighi awe bumatuạn. APọl rakaạph bọ ilọ iphẹn phọ, aḅẹm mọ: “Yoor oḅọph oḍighi rokumu kongọ Enaạn.” (1 Kọr. 3:9) Mem dị yira ophinhom aani bin rukumuan epẹ erugh phọ, pọ yira oḅọph oḍighi r’aZizọs. Tuutughiạn mọ aZizọs aḅemọm ni mọ “mị odianaan ni r’anyina,” mem mọ odị rangọ bọ bumatuạn phọ odị itọ phọ eḅẹm bọ mọ, ‘ikị oomo areeIhe aḅirini phọ eḍighi we bumatuạn amị.’ (Mat. 28:19, 20) Kụ kookaạph aani ika ilọ aruukpaạny phọ? P’eeghe aḍisẹph dị aruukpaạny kụ ruuḅakị iyira iduọn yira rogbeelhom bọ ‘dom ooḅi oghaạph k’agee-pọ phọ . . . koḅenị we oomo areelhe phọ’!—Ogan. 14:6.

15. Kaạph amaaniọm eḍeenhaan aBaibul dị eḍeenhaan ephigh oḍighi phọ aZihova raḍighi bọ siẹn oḍighi iphelhegbeel phọ.

¹⁵ Olhoghonhaạn aḍighaạgh k’akẹ phọ ophọn phọ mulhoghonhaạn iyira ḍighaạgh oḍighi omhunhenhi eeghe? Iduọn yira rosạr bọ dom Omhạr phọ, iniin remeleghu ghan ni iiḅi arokpom bịn keḍum. (Mat. 13:18, 23) Anhiạn kụ raḍighi ghan bọ idị iizuphạ igey phọ keḍum eḅilhẹ emuum iimhumha? AZizọs aḅẹm mọ oye ka/tue aḍighi onyọ amatuạn odị emuton dị “Odẹ phọ . . . kụ aḍur aloghomạ.” (Jọn 6:44) ABaibul phọ angọ ni eḍeenhaan dị egbolomaam iphẹn phọ. Tuutughiạn mem dị aPọl angọ ogbaanhaạn egu anmariịr dị orọl ekpisi dị etuman egbogh emhạ phọ aFilipai. Lọgh elhegh idị aBaibul phọ aghaạph ilọ oniin onyọ abidị dị oghol mọ Lidia, “Omoọgh-we phọ aghughuron oIoghi odị ozuumaam onaghạn ipẹ aPọI aghaạph bọ.” (Iiḍighi 16:13-15) Idiphọ aLidia, aZihova maḍur aani ni aloghomaạm riisi erubal abunhọn.

16. Anhiạn kụ akpẹ ongọ aḍisẹph mem dị yira omhoọgh ekol epẹ erugh phọ?

¹⁶ Anhiạn kụ akpẹ ongọ aḍisẹph esi ekol phọ yira romoọgh ghan bọ epẹ erugh phọ? APọl aphagharanhaạn ḍipuru phọ aḍiphẹ phọ mem mọ odị agẹ bọ ikponhụ phọ iphẹn phọ ilọ ookpomhoghan aKorịnt phọ, odị aḅẹm mọ: “Mị kụ uzụph bọ iizuphạ phọ, ApoIọs aaḍuom ghan muụm, kụ Enaạn kụ iphophe bọ. Opọ azụph bọ r’opọ aaḍuom ghan bọ muụm mọ u/mạn iyaạr. Enaạn phọ ephophe bọ bịn kụ imạn iyaạr.” (1 Kọr. 3:6, 7) Idiphọ aPọl, oomo amem yira ongọ ghan ḍisẹph aZihova esi atorobọ ekol dị yira omhoọgh epẹ erugh phọ.

17. Ika kụ idị yira kotue oḍeenhaan mọ yira osereghiạn ni eepoogh ‘oḅophoghạn’ okumuan r’Enhaạn, aKraist, ḅilhẹ r’aruukpaạny phọ?

¹⁷ Ika kụ idị yira kotue oḍeenhaan mọ yira osereghiạn ni eepoogh ‘oḅophoghạn’ okumuan r’Enhaạn, aKraist, ḅilhẹ r’aruukpaạny phọ? Yira kotue oḍighi iduọn phọ esi owạ ghan aroopoogh oghaạph iiḅi iinhaghạn phọ oḅenhị aani abunhọn r’oophugh. Ibadị areten edi ni dị yira kotue oḍighi iduọn phọ, iniin pọ ongọ ghan ogbaanhaạn “esi ogbo, r’oḍuạ ghan otu ogbạ otu.” (Iiḍ. 20:20) Ibadị rokelọm ghan ni ongọ ogbaanhaạn dị u/gu. Mem dị bidị oteẹny ruuruen, bidị romạgh ghan ni r’eten arighirị, kụ omaạr oḅaanhaạn eyoghoyoghọ eten ilọ omhiighom araghaạph. Kụ mem dị oye phọ amhegheron agey, bidị rokaạph ghan ni dom Omhạr phọ koḅenhị r’amagheel.

18-19. (a) Ika kụ idị yria rooduom ghan muụm iizuphạ igey phọ? (b) Mạ eḍeenhaan idị aZihova alhoghonhaạn ḍighaạgh oniin oye dị otughemhị ghan Baibul.

¹⁸ Idiphọ awe dị “oḅọph oḍighi rokumu kongọ Enaạn” yira ku/bilẹ ghan ooduom amuụm ipẹ yira mozụph bọ. Mem dị oye aḍeenhaan ḍiḅeraạn, ewạ  ni dị yira koḍighi oomo ipẹ yira kotue bọ oḅilhẹ oghị ophogh oye phọ, obobọ ookolhobian onhọn oye dị kakị ateẹny oye phọ ilọ omhiigh ituughạ Baibul. Idiphọ ituughạ phọ repoph bọ k’eghị ghisigh, olhoghi ayira raḅaạl ghan ni omhiịn idị aZihova malhoghonhaạn ḍighaạgh oye phọ onmia esi iitughiạn r’iḍighinhom araraạr.

¹⁹ Ooḅeghiọn eḍeenhaan oniin oye dị oghol mọ Raphalalani, dị asighẹ ghan ire aakonomom we epẹ South Africa. Igey phọ ipẹ odị atuughạ bọ siphẹ aBaibul phọ iḅeraạn ni nyodị. Kuolọ iḍighi ni ipaanhaạn esi odị mem dị odị aạl siphẹ aBaibul phọ idị egbolhomaam oḅaanhaạn ghan abugbogh aburudẹ phọ momhuughu bọ. (Deut. 18:10-12) Enụm enụm bịn odị amheera mọ Enhaạn eḅọl iituughiạn phọ odị. Iduọn esighẹ bọ rekị, odị awilhẹ yogh ni iiḍighi osighẹ ire ookonhomom awe, ghalhamọ r’iduọn opọ kụ aḍighi bọ oḍighi dị odị asighẹ ghan alheom eḍien. Nyiidiphọ aRaphalalani mamhạn 60 asiạ, odị aḅẹm mọ: “Mị rasẹph ni Bugbaanhaạn AZihova olhoghonhaạn amhị ḍighaạgh esi ibadị areten, idiphọ owaanhaạn amhị oḍighi. Edị ekạr emhạn maạr epelhom, mị rasẹph ni aZihova olhoghonhaạn amhị ḍighaạgh onme adọl aghuḍum mọ amhị, nyiidiphọ mị rapinom aani ghan bin oḍighi iphelhegbeel phọ idiphọ oniin onyọ Ogbaanhaạn dị maḍiiny muụm.”

20. Nạ asopha oḍighi eeghe?

²⁰ Siẹn emhuoghaạph phọ ephẹn phọ, yira mooḅeghiọn inya aruphua dị ro/miinọm ghan riḍien. Edị ekạr emhạn maạr epelhom pọ eepoogh oḍigh arighirị r’aZihova, ephẹn phọ kụ reḍighi ghan idị yira kotue okelọm ipheriphọ aruphua phọ ro/miinọm ghan bọ riḍien,idiphọ oghaaphạn odị esi iiḅereghị, olhoghonhaạn aḍighaạgh uwaloor iigbia phọ, ḅilhẹ r’omhoọgh olhoghonhaạn aḍighaạgh k’akẹ phọ siẹn arukumuan phọ ayira. Eḍighi osopha ayira okuamhị osereghiạn aruphua phọ iphẹn ro/miinọm ghan bọ riḍien. Kụ r’amem r’amem ku/bilhẹ ghan osẹph aZihova esi iduọn odị aḍighi bọ oyaghirị dị anhighẹ idiphọ iikiạ.