1. Etɛ Jezu ka ɖɔ dó dɔkun e ɖò jixwé lɛ é wu?

NUKÚN sixu mɔ nǔnina lɛ bǐ ǎ. Nǔgbo ɔ, nukún sixu mɔ nǔnina ɖěɖee xɔ akwɛ hú bǐ é ǎ. Ðò Mawuxóɖiɖɔ Só Jí tɔn ɔ mɛ ɔ, Jezu slɛ́ nǔnina jixwé tɔn ɖěɖee ɖò nukɔn nú nǔɖokan lɛ flaflá tɔn lɛ é. Enɛ gudo ɔ, é ɖɔ xó elɔ gɔ́ na: “Fí [e] dɔkun towe ɖè ɔ, finɛ wɛ ayi towe lɔmɔ̌ na nɔ.” (Mat. 6:19-21) Ayi mǐtɔn na sísɛ́ mǐ bɔ mǐ na nya nǔ e xɔ akwɛ nú mǐ hugǎn lɛ é gbé. Mǐ nɔ ‘kplé dɔkun mǐtɔn lɛ ɖó jixwé’ gbɔn nyikɔ ɖagbe ɖé ɖiɖó ɖò Mawu nukɔn gblamɛ. Jezu ɖɔ dó dɔkun enɛ lɛ wu ɖɔ ye kún sixu gblé, alǒ mɛɖé kún sixu fin ye gbeɖé ó.

2. (a) Sɔgbe xá 2 Kɔlɛntinu lɛ 4:17, 18 ɔ, etɛ Pɔlu ka dó wusyɛn lanmɛ nú mǐ ɖɔ mǐ ni wà? (b) Etɛ jí mǐ ka na ɖɔ xó dó ɖò xóta elɔ mɛ?

² Mɛsɛ́dó Pɔlu dó wusyɛn lanmɛ nú mǐ ɖɔ mǐ ni ‘sɔ́ nukún mǐtɔn lɛ ɖó nǔ e è ma nɔ mɔ ɖó nukún wu ǎ lɛ é jí.’ (Xà 2 Kɔlɛntinu lɛ 4:17, 18.) Nyɔna ɖěɖee sín vivǐ mǐ na ɖu ɖò gbɛ̀ yɔyɔ̌ Mawu tɔn mɛ lɛ é ɖò nǔ enɛ lɛ e nukún ma nɔ mɔ ǎ lɛ é mɛ. Ðò xóta elɔ mɛ ɔ, mǐ na ɖɔ xó dó nǔnina e nukún ma nɔ mɔ ǎ, bɔ mǐ ka sixu ɖu vivǐ yetɔn dìn lɛ é ɛnɛ jí, ye wɛ nyí: xɔ́ntɔn zunzun xá Mawu, ɖɛ, alɔ e gbigbɔ mímɛ́ Mawu tɔn nɔ dó mǐ é kpo gudo e Jehovah, Jezu kpo wɛnsagun lɛ kpo ɖè nú mǐ ɖò sinsɛnzɔ́ mǐtɔn mɛ é kpo. Mǐ na lɛ́ ɖɔ xó dó lee mǐ sixu ɖexlɛ́ ɖɔ nǔnina enɛ lɛ e nukún ma nɔ mɔ ǎ lɛ é sù nukún mǐtɔn mɛ gbɔn é jí.

3. Nǔnina ɖaxó hugǎn tɛ nukún ma ka sixu mɔ ǎ? Nɛ̌ nǔ ka nyí mɔ̌ gbɔn?

³ Nǔnina ɖaxó hugǎn e nukún ma sixu mɔ ǎ é wɛ nyí xɔ́ntɔn zunzun xá Jehovah Mawu. (Ðɛh. 25:14) Nɛ̌ Mawu ka sixu  zun xɔ́ntɔn xá gbɛtɔ́ hwɛhutɔ́ lɛ bo ka na kpò ɖò mimɛ̌ jí bǐ mlɛ́mlɛ́ gbɔn? É sixu wà mɔ̌, ɖó vɔsisa gbɛxɔnúmɛ tɔn Jezu tɔn ‘súnsún hwɛ gbɛtɔ́ lɛ’ tɔn. (Jaan 1:29) Jehovah ko tuùn ɖɔ linlin e emi ɖó bo na sɔnǔ nú Mɛhwlɛngántɔ́ ɖé nú gbɛtɔ́ lɛ é kún na gblá ó. Enɛ wɛ zɔ́n bɔ Mawu zun xɔ́ntɔn xá mɛ ɖěɖee ko nɔ gbɛ̀ cobɔ Klisu wá kú lɛ é.—Hlɔ. 3:25.

4. Nǎ kpɔ́ndéwú sunnu ɖěɖee zun xɔ́ntɔn xá Mawu cobɔ è wá ɖó agun Klisanwun tɔn ayǐ é ɖé lɛ tɔn.

⁴ Mǐ ni ɖɔ xó dó sunnu ɖěɖee zun xɔ́ntɔn xá Mawu cobɔ è wá ɖó agun Klisanwun tɔn ayǐ é ɖé lɛ wu. Ablaxamu nyí nya ɖé bo ɖó nǔɖiɖi ɖaxó. Xwè 1 000 jɛji ɖò kú Ablaxamu tɔn gudo ɔ, Jehovah ylɔ́ ɛ ɖɔ “xɔ́ntɔn ce.” (Eza. 41:8) Hǔn, kú vɔ́vɔ́ tlɛ sixu sɛ́n kancica syɛnsyɛn e Jehovah ɖó xá xɔ́ntɔn tɔn lɛ é ǎ. Jehovah kpò ɖò Ablaxamu flín wɛ. (Luk. 20:37, 38) Kpɔ́ndéwú mɛ ɖevo tɔn wɛ nyí Jɔbu. Hwenu e Jehovah ɖò kplé ɖé bló xá wɛnsagun lɛ wɛ ɖò jixwé é ɔ, é ɖɔ xó dó Jɔbu wu kpo jiɖiɖe kpo. Jehovah ɖɔ dó Jɔbu wu ɖɔ “mɛɖé wɛ é nyí bɔ è nɔ mɔ nǔjɛdo ɖě ɖɔ dó wǔ tɔn ǎ, é nɔ wà nǔ jlɔjlɔ, é ɖò gbeji nú mì, é nɔ hɔn nú nǔnyanyawiwa.” (Jɔb. 1:6-8) Bɔ etɛ Jehovah ka lin dó Daniyɛli e sɛn ɛ kpo gbejininɔ kpo, ɖò mɛ e ma nɔ sɛn ɛ ǎ lɛ é tɛntin nú xwè 80 mɔ̌ é wu? Azɔn atɔn wɛ wɛnsagun lɛ na ganjɛwu nya mɛxomɔ enɛ ɖɔ Mawu yí wǎn n’i ɖesu. (Dan. 9:23; 10:11, 19) Mǐ sixu ɖeji ɖɔ akpakpa ɖò Jehovah sɔ́ wɛ dó azǎn e gbè é na fɔ́n xɔ́ntɔn vívɛ́ tɔn ɖěɖee ko kú lɛ é é wu.—Jɔb. 14:15.

5. Cobonu è na ɖu xɔ́ntɔn zunzun xá Jehovah sín vivǐ ɔ, etɛ é ka byɔ?

⁵ Gbɛtɔ́ hwɛhutɔ́ nabi ka ɖò kancica ɖagbe ɖé sín vivǐ ɖu xá Jehovah wɛ ɖò égbé? Ye mɛ livi mɔkpan wɛ. Mǐ tuùn mɔ̌ ɖó sunnu, nyɔnu gɔ́ nú vǐ gegě gbɔn gbɛ̀ ɔ bǐ mɛ ɖò ɖiɖexlɛ́ wɛ gbɔn nǔwalɔ yetɔn lɛ gblamɛ ɖɔ ye jló na huzu xɔ́ntɔn Mawu tɔn lɛ. Jehovah “nɔ zun xɔ́ntɔn xá mɛ e nɔ wà nǔ jlɔjlɔ lɛ.” (Nǔx. 3:32) Nǔ e ye ɖi nú vɔsisa gbɛxɔnúmɛ tɔn Jezu tɔn é wɛ hun xɔ́ntɔn zunzun mɔhun sín ali. Gbɔn vɔsisa enɛ gblamɛ ɔ, Jehovah hun ali nú mǐ kpo xomɛnyínyɔ́ kpo bonu mǐ na zé mǐɖée jó n’i, lobo bló baptɛm. Nú mǐ ɖè afɔ taji enɛ lɛ ɔ, mǐ nɔ xò kpóɖó nú Klisanwun afatɔ́n mɔkpan e zé yeɖée jó nú Mawu, bo bló baptɛm lobo ɖò ‘xɔ́ntɔn vívɛ́ zunzun’ xá Mɛ taji hugǎn wɛkɛ ɔ tɔn sín vivǐ ɖu wɛ lɛ é.

6. Nɛ̌ mǐ ka sixu ɖexlɛ́ ɖɔ xɔ́ntɔn e mǐ zun xá Mawu é sù nukún mǐtɔn mɛ gbɔn?

⁶ Nɛ̌ mǐ ka sixu ɖexlɛ́ ɖɔ xɔ́ntɔn e mǐ zun xá Mawu é xɔ akwɛ nú mǐ gbɔn? Ablaxamu kpo Jɔbu kpo e nɔ gbeji nú Mawu nú xwè kanweko mɔkpan é ɖɔhun ɔ, mǐ ɖó na kpò ɖò gbeji, mǐ na bo tlɛ ko ɖò Jehovah sɛn wɛ sín xwè mɔkpan ɖíe ɖò gbɛ̀ xóxó elɔ mɛ ɔ nɛ. Daniyɛli ɖɔhun ɔ, xɔ́ntɔn e mǐ zun xá Mawu é ɖó na xɔ akwɛ nú mǐ hú gbɛ̀ mǐɖesunɔ tɔn. (Dan. 6:8, 11, 17, 23) Kpo alɔdó Jehovah tɔn kpo ɔ, mǐ sixu dɛ ɖò mɛtɛnkpɔn ɖebǔ nu, bɔ mɔ̌ mɛ ɔ, mǐ na kpò ɖò kancica syɛnsyɛn ɖé ɖó xá ɛ wɛ.—Fili. 4:13.

7. (a) Sɔgbe xá Nǔnywɛxó 15:8 ɔ, nɛ̌ nǔ ka nɔ cí nú Jehovah dó ɖɛ mǐtɔn lɛ wu? (b) Nɛ̌ Jehovah ka nɔ na sinkɔn nú ɖɛ mǐtɔn lɛ gbɔn?

⁷ Nǔnina ɖevo e nukún ma nɔ mɔ ǎ é wɛ nyí ɖɛ. Xɔ́ntɔn vívɛ́ lɛ nɔ yí wǎn nú linlin yetɔn lɛ kpo lee nǔ cí nú ye é kpo ɖiɖɔ nú yeɖée lɛ. Mɔ̌ jɛn nǔ ka nyí gbɔn ɖò kancica e mǐ ɖó xá Jehovah é mɛ dóo à? Ganji! Jehovah nɔ ɖɔ xó nú mǐ gbɔn Xó tɔn gblamɛ, bɔ linlin tɔn lɛ kpo lee nǔ nɔ cí n’i é kpo ɖ’emɛ. Mǐ nɔ ɖɔ xó xá ɛ ɖò ɖɛ mɛ, bo hɛn ɔ, mǐ na ɖɔ nǔ e ɖò ayi gɔngɔn mǐtɔn mɛ lɛ é kpo lee nǔ cí nú mǐ nǔgbo nǔgbo é kpo n’i.  Ðɛ mǐtɔn lɛ sise nɔ víví nú Jehovah. (Xà Nǔnywɛxó 15:8.) Ðó Jehovah nyí Xɔ́ntɔn wanyiyinɔ ɖé wutu ɔ, é nɔ ɖótó ɖɛ mǐtɔn lɛ bo nɔ lɛ́ na sinkɔn nú ye. É nɔ yawǔ na sinkɔn ɔ hweɖelɛnu. Hwe ɖevo lɛ nu ɔ, é sixu byɔ ɖɔ mǐ ni kpò ɖò ɖɛ xò dó nǔɖe tamɛ wɛ. Amɔ̌, mǐ sixu kúdeji ɖɔ é na na sinkɔn ɔ dó ganmɛ, b’ɛ na nyí ɖò ali e sɔgbe hugǎn é nu. Nǔgbo ɔ, sinkɔn e Mawu na na nú ɖɛ mǐtɔn é sixu gbɔn vo nú nǔ e ɖó nukún wɛ mǐ ɖè é. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, é sixu nɔ ma ɖè mɛtɛnkpɔn ɖé síìn, bo ka na mǐ nǔnywɛ kpo hlɔnhlɔn kpo bɔ mǐ na “dɛ ɖ’enu.”—1 Kɔ. 10:13.

8. Nɛ̌ mǐ ka sixu ɖexlɛ́ ɖɔ ɖɛ e nyí nǔnina ɖé é sù nukún mǐtɔn mɛ gbɔn?

⁸ Nɛ̌ mǐ ka sixu ɖexlɛ́ ɖɔ ɖɛ e nyí nǔnina xɔ akwɛ ɖé é sù nukún mǐtɔn mɛ gbɔn? Ali e nu mǐ sixu wà mɔ̌ ɖè é ɖokpo wɛ nyí ɖɔ mǐ ni xwedó wěɖexámɛ Mawu tɔn e ɖɔ mǐ ni nɔ “xoɖɛ hwebǐnu” é. (1 Tɛ. 5:17) Jehovah nɔ hɛn mǐ gannugánnú ɖɔ mǐ ni xoɖɛ ǎ. É nyɔ́ wà ɔ, é nɔ ɖó sísí nú mɛɖesúsíninɔ mǐtɔn, bo nɔ dó wusyɛn lanmɛ nú mǐ ɖɔ mǐ ni nɔ “ɖókan dó ɖɛxixo wu.” (Hlɔ. 12:12) Enɛ wu ɔ, mǐ sixu xoɖɛ azɔn gegě ɖò azǎn ɖokpo ɖokpo jí dó ɖè nǔsumɛnukúnmɛ mǐtɔn xlɛ́. Nǔgbo ɔ, mǐ ɖó na nɔ dókú nú Jehovah, bo na nɔ lɛ́ kpa ɛ ɖò ɖɛ mǐtɔn lɛ mɛ.—Ðɛh. 145:2, 3.

9. Nɛ̌ nǔ ka cí nú nɔví sunnu ɖé dó ɖɛ wu? Nɛ̌ nǔ ka cí nú hwɛ d’ewu?

⁹ Bǎ e mɛ mǐ sɛn Jehovah, bo lɛ́ mɔ lee é na sinkɔn nú ɖɛ mǐtɔn lɛ gbɔn é yì ɖó é ɔ, bǎ enɛ mɛ wɛ ɖɛ xixo na sù nukún mǐtɔn mɛ yì ɖó. Mǐ ni ɖɔ xó dó kpɔ́ndéwú Chris ee ɖò sinsɛnzɔ́ hwebǐnu tɔn mɛ sín xwè 47 ɖíe é tɔn jí. É ɖɔ: “Zǎn fínfɔ́n bo xoɖɛ sɛ́dó Jehovah nɔ víví nú mì kpɔ́n! Nú è xoɖɛ sɛ́dó Jehovah hwenu e hwe ɖò tíntɔ́n wɛ, bɔ nǔ bǐ nyɔ́ kpɔ́n é ɔ, é nɔ nyɔ́ tawun! Enɛ nɔ sísɛ́ mì bɔ un nɔ dókú n’i nú nǔ e é na mì lɛ é bǐ, kaka jɛ wǔ e é jɔ mì bɔ un nɔ xoɖɛ é jí. Gɔ́ na ɔ, nú un xoɖɛ gbadanu gudo ɔ, un nɔ vo ɖò ayixa mɛ, bo nɔ yì mlɔ́ ayǐ.”

10. Etɛwu gbigbɔ mímɛ́ Mawu tɔn ka ɖó na xɔ akwɛ nú mǐ?

¹⁰ Nǔnina ɖevo e nukún ma nɔ mɔ ǎ, b’ɛ ka ɖó na xɔ akwɛ nú mǐ é wɛ nyí gbigbɔ mímɛ́  Mawu tɔn. Jezu dó wusyɛn lanmɛ nú mǐ ɖɔ mǐ ni kpò ɖò gbigbɔ mímɛ́ byɔ wɛ ɖò ɖɛ mɛ. (Luk. 11:9, 13) Jehovah nɔ na mǐ “hlɔnhlɔn aditi” gbɔn gbigbɔ mímɛ́ tɔn gblamɛ. (2 Kɔ. 4:7; Mɛ. 1:8) Kpo alɔdó gbigbɔ Mawu tɔn tɔn kpo ɔ, mǐ sixu dɛ ɖò mɛtɛnkpɔn ɖebǔ e mɔ wɛ mǐ ɖè é nu.

11. Ali tɛ nu gbigbɔ mímɛ́ ka sixu d’alɔ mǐ ɖè?

¹¹ Gbigbɔ mímɛ́ sixu d’alɔ mǐ bɔ mǐ na w’azɔ̌ e è ɖè nú mǐ ɖò sinsɛnzɔ́ Mawu tɔn mɛ lɛ é. Gbigbɔ mímɛ́ Mawu tɔn sixu bló bɔ nǔwukpíkpé mǐtɔn lɛ na kpɔ́n te d’eji. Mǐ tuùn ɖɔ lè ɖagbe ɖěɖee mǐ nɔ mɔ ɖò sinsɛnzɔ́ Mawu tɔn mɛ lɛ é ɔ, gbigbɔ mímɛ́ tɔn kɛɖɛ wɛ nyí tɔn bɔ nǔ nyí mɔ̌.

12. Sɔgbe xá Ðɛhan 139:23, 24 ɔ, etɛ lɛ mǐ ka sixu byɔ ɖɔ gbigbɔ mímɛ́ ni d’alɔ mǐ bonu mǐ na wà?

¹² Nɛ̌ mǐ ka sixu xlɛ́ ɖɔ gbigbɔ mímɛ́ Mawu tɔn xɔ akwɛ nú mǐ gbɔn? Ali e nu mǐ sixu wà mɔ̌ ɖè é ɖokpo wɛ nyí ɖɔ mǐ ni xoɖɛ bo byɔ ɖɔ gbigbɔ mímɛ́ ɔ ni d’alɔ mǐ nú mǐ ni mɔ nǔ jɛ linlin, alǒ jlǒ nyanya ɖebǔ e ɖò ayi mǐtɔn mɛ é wu. (Xà Ðɛhan 139:23, 24.) Enyi mǐ byɔ nǔ mɔhun ɔ, Jehovah sixu gbɔn gbigbɔ tɔn gblamɛ bo na bló bɔ mǐ na mɔ nǔ jɛ linlin alǒ jlǒ nyanya mǐtɔn lɛ wu. Enyi mǐ mɔ nǔ jɛ wu ɖɔ mǐ ɖó linlin alǒ jlǒ nyanya mɔhun ɖé ɔ, mǐ ɖó na byɔ gbigbɔ Mawu tɔn nú é na na hlɔnhlɔn mǐ bonu mǐ na ɖí xwi xá. Mɔ̌ mɛ ɔ, mǐ na xlɛ́ ɖɔ mǐ kánɖeji bo na nyi alɔ nú nǔ ɖebǔ e na zɔ́n bɔ Jehovah na gɔn alɔ dó mǐ kpo gbigbɔ mímɛ́ tɔn kpo é.—Efɛ. 4:30.

13. Nɛ̌ mǐ ka sixu bló gbɔn bɔ nǔnina e gbigbɔ mímɛ́ ɔ nyí é na lɛ́ sù nukún mǐtɔn mɛ d’eji?

¹³ Enyi mǐ nɔ lin tamɛ dó nǔ e wà wɛ gbigbɔ mímɛ́ ɔ ɖè ɖò hwe mǐtɔn nu lɛ é jí ɔ, nǔnina e gbigbɔ ɔ nyí é na lɛ́ sù nukún mǐtɔn mɛ d’eji. Cobonu Jezu na lɛkɔ yì jixwé ɔ, é ɖɔ nú ahwanvu tɔn lɛ ɖɔ: “Mi na mɔ acɛ yí hwenu e [gbigbɔ mímɛ́] na jɛte wá mi jí é, bɔ mi na nyí kúnnuɖetɔ́ ce . . . kaka yì jɛ fí e gbɛ̀ ɔ kponu ɖó é.” (Mɛ. 1:8) Xó enɛ lɛ ɖò jijɛnu wɛ ɖò ali jiwǔ ɖé nu. Kpo alɔdó gbigbɔ mímɛ́ ɔ tɔn kpo ɔ, è ko xò Jehovah sɛntɔ́ livi 8,6 jɛji kplé gbɔn gbɛ̀ ɔ bǐ mɛ. Gɔ́ na ɔ, mǐ ɖò palaɖisi gbigbɔ tɔn ɖé sín vivǐ ɖu wɛ, ɖó gbigbɔ Mawu tɔn nɔ d’alɔ mǐ  bɔ mǐ nɔ sɔnǔ nú jijɔ ɖagbe lɛ, ɖi wanyiyi, awǎjijɛ, fífá, suúluɖiɖó, xomɛnyínyɔ́, ɖagbewiwa, nǔɖiɖi, xomɛfífá kpo mɛɖéejiɖuɖe kpo. Jijɔ enɛ lɛ wɛ kplé bo nyí “nǔ e [gbigbɔ mímɛ́] nɔ na mɛ [é]”. (Ga. 5:22, 23) Nǔnina xɔ akwɛ ɖé wɛ gbigbɔ mímɛ́ ɔ nyí nǔgbo!

14. Nú mǐ ɖò sinsɛnzɔ́ ɔ mɛ ɔ, mɛ e nukún ma nɔ mɔ ǎ é tɛ lɛ ka nɔ nɔ gudo nú mǐ?

¹⁴ Mǐ ɖó nǔnina xɔ akwɛ ɖé, é wɛ nyí ɖɔ mǐ “ɖò azɔ̌ wà xá” Jehovah kpo tutoblonunu tɔn sín akpáxwé e ɖò jixwé é kpo wɛ. (2 Kɔ. 6:1) Mǐ nɔ w’azɔ̌ xá ye hweɖebǔnu e mǐ ɖò sinsɛnzɔ́ ɔ mɛ é. Pɔlu ɖɔ dó éɖesunɔ kpo mɛ ɖěɖee ɖò alɔ ɖó ɖò azɔ̌ enɛ mɛ wɛ lɛ é kpo wu ɖɔ: “Azɔ̌ wà ɖó kpɔ́ wɛ mǐ ɖè [xá] Mawu.” (1 Kɔ. 3:9) Enyi mǐ ɖò alɔ ɖó ɖò sinsɛnzɔ́ Klisanwun tɔn ɔ mɛ wɛ hǔn, azɔ̌ wà xá Jezu wɛ mǐ lɛ́ ɖè nɛ. Flín ɖɔ ee Jezu ɖegbe nú ahwanvu tɔn lɛ ɖɔ ye ni “kplɔ́n nǔ akɔta lɛ bǐ, bonu ye ni huzu ahwanvu” gudo é ɔ, é ɖɔ: “Un ɖò kpɔ́ xá mi.” (Mat. 28:19, 20) Wɛnsagun lɛ ka lo? É sù nukún mǐtɔn mɛ tawun ɖɔ wɛnsagun lɛ nɔ xlɛ́ ali mǐ hwenu e mǐ nɔ ɖò “wɛnɖagbe mavɔmavɔ . . . ɔ . . . dó mɛ e ɖò ayikúngban jí lɛ” é wɛ é.—Nǔɖe. 14:6.

15. Nǎ kpɔ́ndéwú Biblu tɔn e xlɛ́ azɔ̌ taji e wà wɛ Jehovah ɖè ɖò sinsɛnzɔ́ mǐtɔn mɛ é ɖé.

¹⁵ Nú mǐ ɖò nǔkún Axɔ́suɖuto ɔ tɔn dó wɛ ɔ, ɖé lɛ nɔ jɛ ayi ɖagbe lɛ mɛ, bo nɔ sù. (Mat. 13:18, 23) Mɛ̌ ka nɔ bló bɔ nǔkún nǔgbo ɔ tɔn enɛ lɛ nɔ sù, bo nɔ wá na sínsɛ́n? Jezu tinmɛ ɖɔ nú “Tɔ́ . . . ɔ ma dɔn mɛɖé wá nú [emi] ǎ ɔ,” mɛ ɔ kún sixu huzu ahwanvu emitɔn ó. (Jaan 6:44) Biblu na kpɔ́ndéwú ɖé tlɔlɔ dó enɛ wu. Flín ninɔmɛ e mɛ Pɔlu ɖekúnnu nú gbɛ̌ta nyɔnu lɛ tɔn ɖé ɖè, ɖò toxo Filipu tɔn gudo é. Ð’ayi nǔ e Biblu ɖɔ dó Lidíi e ɖò nyɔnu enɛ lɛ mɛ é wu é: “Aklunɔ hun ayi tɔn, bɔ é wlí tó xó e ɖɔ wɛ Pɔlu ɖè ɔ wu.” (Mɛ. 16:13-15) Lidíi ɖɔhun ɔ, Jehovah ko dɔn gbɛtɔ́ livi mɔkpan ɖevo lɛ.

16. Enyi mǐ mɔ sínsɛ́n ɖebǔ ɖò sinsɛnzɔ́ mǐtɔn mɛ ɔ, mɛ̌ mǐ ka ɖó na xɔ susu na?

¹⁶ Enyi sinsɛnzɔ́ mǐtɔn ɖè sínsɛ́n ɖagbe tɔ́n ɔ, mɛ̌ mǐ ka ɖó na xɔ susu na? Pɔlu na xósin nú nǔkanbyɔ enɛ hwenu e é wlan xó elɔ lɛ dó agun Kɔlɛnti tɔn wu é: “Nyɛ wɛ tun atín ɔ, bɔ Apolosu hú sin na; Mawu wɛ ka na bɔ é sù. Hǔn, mɛ e tun atín ɔ, kpodo mɛ e hú sin na ɔ kpan ɔ, ye nyí nǔtí ǎ. Mawu wɛ nyí nǔ bǐ; ɖó é wɛ bló bɔ atín ɔ sù.” (1 Kɔ. 3:6, 7) Pɔlu ɖɔhun ɔ, enyi mǐ mɔ sínsɛ́n ɖebǔ ɖò sinsɛnzɔ́ mǐtɔn mɛ ɔ, Jehovah wɛ mǐ ɖó na nɔ xɔ susu na hwebǐnu.

17. Nɛ̌ mǐ ka sixu ɖexlɛ́ ɖɔ “azɔ̌ [e] wà xá” Mawu, Klisu, kpo wɛnsagun lɛ kpo wɛ mǐ ɖè é sù nukún mǐtɔn mɛ gbɔn?

¹⁷ Nɛ̌ mǐ ka sixu ɖexlɛ́ ɖɔ wǔ e è jɔ mǐ bɔ mǐ “ɖò azɔ̌ wà xá” Mawu, Klisu, kpo wɛnsagun lɛ kpo wɛ é sù nukún mǐtɔn mɛ gbɔn? Mǐ sixu wà mɔ̌ gbɔn nǔ e wu mǐ kpé lɛ é bǐ wiwa bo na dó jla wɛnɖagbe ɔ mɛ ɖevo lɛ kpo kanɖodónǔwu kpo gblamɛ. Ali gegě nu wɛ è sixu wà mɔ̌ ɖè, é sixu nyí kúnnuɖiɖe “ɖò agbawungba kpodo xwé . . . lɛ gbè kpo.” (Mɛ. 20:20) Mɛ gegě nɔ lɛ́ ɖu kúnnuɖiɖe e ma nyí aca tɔn ǎ é sín vivǐ. Enyi ye xò gò jonɔ ɖé ɔ, ye nɔ yawǔ d’è, bo nɔ tɛ́n kpɔ́n bo bɛ́ xóɖɔɖókpɔ́ ɖé xá ɛ. Enyi mɛ ɔ jló na ɖɔ xó ɔ, ye nɔ ɖó ayi te dó lilɛ jɔ nú xóɖɔɖókpɔ́ ɔ yì wɛnɖagbe Axɔ́suɖuto ɔ tɔn jí.

18-19. (a) Nɛ̌ mǐ ka nɔ hú sin nú nǔkún nǔgbo ɔ tɔn lɛ gbɔn? (b) Nǎ kpɔ́ndéwú e xlɛ́ lee Jehovah d’alɔ Biblu kplɔntɔ́ ɖé gbɔn é tɔn.

¹⁸ Ðó “azɔ̌ wà ɖó kpɔ́ wɛ mǐ ɖè [xá] Mawu” wutu ɔ, enyi nǔkún nǔgbo ɔ tɔn lɛ kɛɖɛ wɛ mǐ ɖó na dó ǎ, loɔ, mǐ ɖó na lɛ́ hú  sin nú ye. Enyi mɛɖé ba ɖɔ mǐ ni lɛkɔ wá emi gɔ́n ɔ, mǐ nɔ wà nǔ e wu mǐ kpé é bǐ bo nɔ yì ba ɛ kpɔ́n, alǒ nɔ bló tuto bɔ mɛ ɖevo nɔ yì ba ɛ kpɔ́n bo na dó bɛ́ Biblu kplɔnkplɔn xá ɛ. Nú mǐ mɔ bɔ Jehovah ɖò alɔ dó nǔkplɔntɔ́ ɔ wɛ, b’ɛ ɖò huzuhuzu lɛ bló wɛ ɖò linlin tɔn kpo lee nǔ nɔ cí n’i é kpo kpáxwé ɔ, xomɛ nɔ hun mǐ.

¹⁹ Mǐ ni ɖɔ xó dó kpɔ́ndéwú Raphalalani e nyí amawatɔ́ ɖé ɖò Afrique du Sud é tɔn jí. É yí wǎn nú nǔ e é kplɔ́n ɖò Biblu mɛ lɛ é. Amɔ̌, é vɛwǔ n’i tawun bonu é na yí gbè nú nǔ e Xó Mawu tɔn ɖɔ dó bònu yiyi wu é. (Sɛ́n. 18:10-12) Kpɛɖé kpɛɖé ɔ, é jó Mawu dó bɔ é jla linlin tɔn ɖó. Amawiwa kɛɖɛ wɛ nɔ na ɛ nǔɖuɖu có, é ka wá jó dó. Raphalalani e ɖó xwè 60 dìn é ɖɔ: “Un dókú nú Kúnnuɖetɔ́ Jehovah tɔn lɛ nú gudo e ye nɔ nú mì ɖò ali gegě nu é. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, ye d’alɔ mì bɔ un mɔ azɔ̌. Taji bǐ ɔ, un dókú nú Jehovah nú alɔ e é dó mì, bɔ un bló huzuhuzu lɛ ɖò gbɛzán ce mɛ é, enɛ zɔ́n bɔ un bló baptɛm bo huzu Kúnnuɖetɔ́ tɔn dìn lobo nɔ ɖó alɔ ɖò sinsɛnzɔ́ ɔ mɛ.”

20. Etɛ a ka kánɖeji bo na wà?

²⁰ Ðò xóta elɔ mɛ ɔ, mǐ ɖɔ xó dó nǔnina e nukún ma nɔ mɔ ǎ é ɛnɛ jí. Ee d’agba hú bǐ é wɛ nyí wǔ e Jehovah jɔ mǐ bɔ mǐ na nyí xɔ́ntɔn vívɛ́ tɔn é. Enɛ nɔ zɔ́n bɔ mǐ nɔ ɖu nǔnina ɖevo e nukún ma nɔ mɔ ǎ lɛ é sín lè, é wɛ nyí ɖɔ mǐ nɔ sɛkpɔ́ ɛ ɖò ɖɛ mɛ, gbigbɔ mímɛ́ tɔn nɔ d’alɔ mǐ, bɔ tutoblonunu tɔn sín akpáxwé e ɖò jixwé é nɔ nɔ gudo nú mǐ ɖò sinsɛnzɔ́ ɔ mɛ. Mǐ ni bo kánɖeji bo bló bonu nǔnina enɛ lɛ e nukún ma nɔ mɔ ǎ é ni sù nukún mǐtɔn mɛ d’eji. Mǐ ni kpò ɖò kú dó nú Jehovah wɛ ɖó Xɔ́ntɔn ɖagbe e é nyí nú mǐ é wu.