1. Oityi Sesusi apopia konthele yomalumono o keulu?

HA aviho ovipuka oviwa vimoneka komaiho etu. Okuti utyii-ale okuti ovipuka viakolela vali momuenyo kavimoneka komaiho? Etyi Sesusi alinga elongomona liae komphunda, wapopile okuti omalumono o keulu ekahi vali nawa tyipona onombongo. Konyima apopi okuti: “Apa pena olumono luove, tupu opo mapakala omutima wove.” Otyo otyili umwe! (Mat. 6:19-21) Mokonda ovipuka tusoka okuti viakolela unene, ovio matuovola okukala navio. Mahi oñgeni tulipakela omalumono keulu? Oputyina tulinga enyina ewa komaiho a Huku. Sesusi wapopia okuti olumono oluo, petupu omunthu utyivila okuluhanyapo, nokuluvakapo.

2. (a) Oityi Paulu etulunda okulinga mu 2 Ova Kolindu 4:17, 18? (b) Oityi matulilongesa monthele ei?

² Apositolu Paulu wapopia okuti tuesukisa okusoka “kovipuka vihamoneka.” (Tanga 2 Ova Kolindu 4:17, 18.) Vimwe povipuka ovio, ovievi Siovaa meketulingila mouye omupe. Mahi, monthele ei matupopi ovipuka vikuana Siovaa etuavela opo vitukuateseko hono. Tete, oupanga wetu nae; vali, elikuambelo; tatu, ononkhono mbae; kuana, onoandyu na Sesusi na Siovaa yatyo, vetukuatesako movilinga viokuivisa. Tupu, matulilongesa oñgeni tupondola okulekesa ku Siovaa okuti tuapandula ovipuka ovio namphila vihamoneka komaiho.

3. Otyipuka patyi tyakolela vali Siovaa etuavela? Oityi tyituyeka okukala noupanga oo?

³ Otyipuka tyakolela vali tuna, oupanga wetu na Siovaa Huku. (Sal. 25:14) Oñgeni Huku akala epanga liovanthu ovakuankhali,  mahi ngwe atualako okukala tyasukuka? Utyilinga pokati kotyilikutila tya Sesusi. Otyilikutila otyo, ‘tyipola onkhali mouye!’ (Suau 1:29) Etyi Sesusi eheneye pano pohi, Siovaa ankho utyii-ale okuti makala omukuatyili, ankhi opo ayovole ovanthu. Otyo Siovaa etavelela okukala epanga liovanthu atee umwe etyi Sesusi eheneye pano pohi. — Loma 3:25.

4. Ovalie vali omapanga a Siovaa puetyi Sesusi eheneye pano pohi?

⁴ Soka kovanthu vamwe vali omapanga a Siovaa puetyi Sesusi nkhele eheneye pano pohi. Ambalaiau ankho una ekolelo liapama. Etyi Siovaa apopia onondaka mbuvasiwa mu Isaías 41:8, ankho palambale omanima 1.000, tunde apa Ambalaiau anyima. Momukanda oo, Siovaa wapopia Ambalaiau okuti “epanga liange.” Otyo tyilekesa nawa okuti atee umwe ononkhia, kambetyivilile okuyapula Siovaa ku Ambalaiau. Kwe Ambalaiau nkhele una omuenyo. (Luka 20:37, 38) Soka vali ku Sobe. Siovaa wapopilile onoandyu ononyingi mbeliongiya okuti ankho uyumba onthumbi Sobe. Apopi okuti Sobe “omunthu umwe wahalingi ovivi, omuviuki, wokuna onthilo na Huku, nokuyapuka movivi.” (Jó 1:6-8) Tupu soka ku Daniel. Wakalele pokati kovanthu vahafende Siovaa omanima ehungi po 80. Oñgeni Siovaa ankho atala omulume oo omukuatyili? Watumine tutatu onoandyu opo mbupopile Daniel okuti omulume “wokuapandua unene” nae. (Dan. 9:23; 10:11, 19) Siovaa weivaluka unene omapanga ae oo, ukevelela vala omuvo mekevepindulapo. — Jó 14:15.

5. Oityi tuesukisa okulinga opo tukale omapanga a Siovaa?

⁵ Hono, omapanga a Siovaa elifuepi? Onthumbo yatyo vala! Oñgeni tutyii? Tutyii mokonda Ombimbiliya ipopia okuti Siovaa una “oupanga novaviuki.” Hono, ovanthu ovanyingi, ovalume, novakai, novana, vekahi nokulinga ovipuka vilekesa okuti vahanda okukala omapanga a Siovaa. (Pro. 3:32) Siovaa utavela vakale omapanga ae mokonda vena ekolelo motyilikutila tya Sesusi. Tupu otyilikutila tya Sesusi tyituavela omphitilo yokulipakula ku Siovaa, atumbatisalwa. Tyina tulipakula ku Siovaa atumbatisalwa, tunyingila mombunga ina oupanga wapama Nomukulami wouye auho.

6. Oñgeni tupondola okulekesa ku Siovaa okuti tuapandula oupanga wetu nae?

⁶ Oityi tuesukisa okulinga opo tulekese okuti oupanga wetu na Siovaa wakolela unene? Tuesukisa okulinga nga Ambalaiau na Sobe vafendele Siovaa noukuatyili omanima alamba po 100. Tyilinge tukahi-ale motyili omanima omanyingi tyilinge tuahimbika pahe, atuho tuesukisa okutualako namphila tuli mouye wovivi. Tupu tuesukisa okuhumba vali oupanga wetu na Huku tyipona omuenyo wetu ngetyi tyalingile Daniel. (Dan. 6:7, 10, 16, 22) Siovaa metukuatesako okulambela movitateka aviho opo tutualeko noupanga wapama nae. — Fili. 4:13.

7. (a) Ngetyi tyipopia Provérbios 15:8, oñgeni Siovaa atala omalikuambelo etu? (b) Oñgeni Siovaa akumbulula omalikuambelo etu?

⁷ Otyipuka otyikuavo tyakolela unene tyihamonwa, elikuambelo. Omapanga omawa vatomphola opo velipopile etyi vasoka no ñgeni velitehelela. Okuti oupanga wetu na Siovaa nao otyo ukahi ngotyo? Enga! Siovaa wetuavela Ombimbiliya opo apopie no onthue. Mo Mbimbiliya tuvasamo omalusoke ae, nonkhalelo atala ovipuka. Pahe onthue tupopia na Siovaa tyina tulikuambela. Tupondola okumupopila etyi tusoka, no ñgeni tulitehelela. Siovaa utyihole tyokutehelela omalikuambelo etu. (Tanga Provérbios 15:8.) Siovaa ulinga etyi omapanga alinga. Ketutehelela vala, mahi tupu ukumbulula omalikuambelo  etu. Pamwe ukumbulula umwe liwa. Mahi pamwe tuesukisa okuita ehimbwe. Tyilinge otyo ine hatyoko, onthue tuna onthumbi yokuti Siovaa metukumbulula momuvo waviuka, no monkhalelo yaviuka. Mahi pamwe etyi Siovaa metukumbulula hatyoko ankho tukevelela. Mongeleka, pamwe tuna otyitateka, atuiti Siovaa etupole-tyo. Ngwe ehetupolo-tyo etuavela vala ounongo, nononkhono mbokutyikoleleya. — 1 Kol. 10:13.

8. Oityi tupondola okulinga opo tulekese okuti tuapandula etyi Siovaa etuyeka tulikuambele kwe?

⁸ Oityi tupondola okulinga opo tulekese okuti tuapandula otyiawa otyo? Tyimwe, okulinga etyi Siovaa etupopila okuti: “Tualeiko okulikuambela.” (1 Tes. 5:17) Mahi Siovaa ketukuluminya okulikuambela. Muene utyii okuti onthue tuna okutokola etyi matulingi. Etyi alinga vala, okutulunda okutualako okulikuambela. (Loma 12:12) Ngotyo, matulekesa okuti tuapandula Siovaa tyina tulikuambela ovikando ovinyingi mokueenda kuonthiki. Mahi momalikuambelo etu, tuhalimbueiko okumupandula, nokumuhilivika. — Sal. 145:2, 3.

9. Oñgeni omukuatate umwe atala elikuambelo? Oñgeni ove utala elikuambelo?

⁹ Okuti ukahi-ale nokuumbila Siovaa omanima omanyingi? Okuti uhole okumona tyina Siovaa akumbulula omalikuambelo ove? Inkha ongotyo, opo uhalimbueko okumupandula apeho! Mongeleka, omukuatate umwe uli movilinga viomuvo auho omanima 47, utiwa o Chris, wati: “Ndyityihole tyokupindukapo komuhuka na ndyilikuambele. Otyiwa okupopia na Siovaa tyina ekumbi litunda, otyo onohanya mbatyo mbuveta keholi liatalala nawa neyombo! Okumona ovipuka ovio tyihole okumpha ondundo yokupandula atyiho Siovaa ampha, okukutikinyamo elikuambelo. Pahe kounthiki, otyiwa okulikuambela olangalapo nomutima upumphi nawa.”

10. Omokonda yatyi tuesukisila okupandula ononkhono mba Huku?

¹⁰ Otyiawa otyikuavo tuapewa na Huku tyihamoneka komaiho, ononkhono mbae. Sesusi wetuavela ondundo yokutualako okuita ononkhono mba Huku. (Luka 11:9, 13) Siovaa  utuavela ononkhono mbae na tukale ‘nepondolo liavilapo.’ (2 Kol. 4:7; Ovil. 1:8) Onthue matutyivili okukoleleya movitateka aviho vitumonekela mokonda tukuatesuako nononkhono mba Huku.

11. Oñgeni ononkhono mba Huku mbupondola okutukuatesako?

¹¹ Ononkhono mba Huku mbupondola okutukuatesako okufuisapo nawa ovilinga etuavela. Mbupondola okuyawisa kounongo wetu, atutyivili okulinga nawa ovipuka. Onthue tutyii okuti ovipuka tulinga movilinga vya Siovaa, tuvivila vala mokonda tukuatesuako nononkhono mbae, ha kounongo wetu muene.

12. Ngetyi tyipopia Salmo 139:23, 24, ononkhono mba Huku mbutukuatesako okulinga-tyi?

¹² Onkhalelo onkhuavo yokupandula ononkhono mba Huku, oputyina tulikuambela okuita opo mbutukuateseko okuimbuka omalusoke omavi ekahi momutima wetu. (Tanga Salmo 139:23, 24.) Siovaa metuavela ononkhono mbae na mbutukuateseko okuimbuka omalusoke omavi. Pahe tyina tuamanoñgonoka okuti momutima wetu muna omalusoke omavi, oityi tuesukisa okulinga? Tuesukisa okulikuambela ku Siovaa okuita etuavele vali ononkhono mbae na mbutukuateseko okulipola omalusoke oo. Inkha tulinga ngotyo, matulekesa okuti katuhande okulinga natyike tyipondola okulingisisa Siovaa okuyekapo okutukuatesako nononkhono mbae. — Efe. 4:30.

13. Oityi tuesukisa okulinga opo no onthue tukale nonthumbi yokuti ononkhono mba Huku otyiawa tuapewa nae?

¹³ Otyipuka tyimwe tupondola okulinga opo tupandule ononkhono mba Huku nomutima wetu auho, okusoka ku etyi mbukahi nokulinga mononthiki mbetu. Etyi kuakambela vala katutu opo Sesusi ende keulu, wapopilile ovalongwa vae okuti: “Tyina ononkhono mba Huku mbamemulaukila, onwe mamutambula epondolo amukala onombangi mbange . . . alo kononthele mbokokule-kule mbohi.” (Ovil. 1:8) Onondaka ombo mbukahi nokufuisuapo hono! Mouye auho, ovanthu valamba ponomiliau etyinana, vaumbila Siovaa. Tyayandyuluka nawa okuti tukahi nokukuatesuako  nononkhono mba Huku! Tupu tuna ombembwa, newaneko pokati ketu mokonda tuna ovituwa viononkhono mba Huku. Atuho tulinga ononkhono mbokukala ‘nohole, nombembwa, noumphua-lundo, nokankhenda, nouwa-tima, nekolelo, nomapole, nokulikondola omutima.’ (Gal. 5:22, 23) Muaina ononkhono mba Huku mbulinga ovipuka ovinyingi!

14. Ovalie tuhamono vetukuatesako tyina tuli movilinga viokuivisa?

¹⁴ Otyiawa otyikuavo Siovaa etuavela, “okuundapela kumwe nae” na Sesusi, no noandyu. (2 Kol. 6:1) Onthue tuundapa navo apeho tyina tuli movilinga viokuivisa nokulinga ovalongwa. Paulu wapopile okuti oe novakuatate ovakuavo ankho ‘vaundapela kumwe na Huku.’ (1 Kol. 3:9) Tupu tuundapela kumwe na Sesusi movilinga viokuivisa. Okuti uhinangela onondaka apopia etyi atuma ovalongwa vae okulinga ovalongwa? Wati: “Ame ndyikahi no onwe.” (Mat. 28:19, 20) Iya onoandyu? Okuti nambo tuundapa nambo? Enga. Onoandyu mbutuhongolela tyina tuli movilinga viokuivisa “onondaka onongwa . . . [ku] vana vakala kombanda yohi.” — Ehol. 14:6.

15. Popia ongeleka ilekesa otyilinga tya Siovaa movilinga viokuivisa.

¹⁵ Oñgeni Siovaa na Sesusi no noandyu vetukuatesako movilinga viokuivisa? Putyina tukuna ombuto Youhamba, onoñgima mbumwe mbutokela momitima vikahi nawa, avikulu. (Mat. 13:18, 23) Olie uhole okukulisa ombuto oyo atee iima? Sesusi wapopia okuti nawike ukala omulongwa wae ‘Tate yae ehemuetele kwe.’ (Suau 6:44) Mo Mbimbiliya muna ongeleka imwe ilekesa okuti otyo otyili. Uhinangela etyi Paulu aivisile kovanthu ankho veli kondye yepunda-umbo lyo Filipu? Ombimbiliya ipopia okuti ankho pena omukai umwe utiwa o Lidia. “Siovaa emuikula omutima opo atehelele nawa ovipuka ankho vipopia Paulu.” (Ovil. 16:13-15) Na hono Siovaa utualako okueta ovanthu ovanyingi komona wae ngetyi alingile Lidia.

16. Olie tuna okuhilivika tyina tuamakuatesako ovanthu okunoñgonoka otyili?

¹⁶ Olie tuna okuhilivika tyina tuamakuatesako ovanthu okunoñgonoka otyili? Paulu wakumbulula epulo olio etyi ahonekela ova Kolindu okuti: “Ame natuika, Apolu atapelela, mahi o Huku wekulisa, ngotyo tyati vala na una watuika na una watapelela, havo-ko vankhimanekwa mahi unkhimanekwa o Huku ukulisa.” (1 Kol. 3:6, 7) No onthue tulingei nga Paulu. Tuhilivikei Siovaa apeho tyina ovilinga viokuivisa viamaende nawa.

17. Oñgeni tupondola okulekesa okuti tuapandula elao tuna-lyo ‘liokuundapela kumwe’ na Siovaa na Sesusi no noandyu?

¹⁷ Oñgeni tupondola okulekesa okuti tuapandula elao tuna-lyo ‘liokuundapela kumwe’ na Siovaa na Sesusi no noandyu? Tupondola okutyilinga tyina tutaindya onomphitilo mbokutolela vakuetu onondaka onongwa. Pena ononkhalelo ononyingi mbokutyilinga. Mongeleka, tupondola okuivisa “umbo na umbo no mounyingi.” (Ovil. 20:20) Ovanyingi vetyihole tyokuava oumbangi tyina veheli movilinga viokuivisa. Tyina vamavasi omunthu vehei, vemukukunya nawa, avahimbika okutomphola nae. Tyina vatala okuti omunthu uhanda okutuala etompho no komutwe, avemunyingila nonondaka onongwa.

18-19. (a) Oñgeni onthue tutapelela ombuto tukuna? (b) Popia ongeleka ilekesa oñgeni Siovaa akuatesileko omulongwa umwe wo Mbimbiliya.

¹⁸ Mokonda “tuundapela kumwe na Huku,” otyilinga tyetu hakukuna vala ombuto yotyili. Tupu tuesukisa okutapelela. Tyina omunthu  umwe amalekesa okuti wesuka notyili, tuna okukemutalelapo ine tuna okutaindya omunthu ukemutatelapo. Tuesukisa okulinga ngotyo, opo tuhimbike okumulongesa Ombimbiliya. Pahe tyina tuamahimbika okumulongesa, onthue tuhambukwa tyina tutala okuti Siovaa ukahi nokumukuatesako okupilulula omuenyo wae opo akale omulongwa wa Kilisitu.

¹⁹ Tala ongeleka yomukuatate umwe ukala ko Afrika do Sul utiwa o Raphalalani. Etyi ahimbika okulilongesa Ombimbiliya, ankho una otyitateka tyimwe. Ankho otyimbanda. Ankho wapanda umwe etyi ekahi nokulilongesa, mahi tupu ankho tyimupuiya okuyekapo okuovola okupopia novanthu vokuankhia. (Deut. 18:10-12) Katutu-katutu ahimbika okusoka nga Siovaa. Ayekepo okukala otyimbanda namphila omo ankho alia. Raphalalani pahe wakulupa, una omanima 60. Wati: “Ndyipandula Siovaa etyi ankhuatesako movipuka ovinyingi. Wankhuatesako okuvasa ovilinga. Haunene ndyipandula Siovaa etyi ankhuatesako okukala omunthu wasukuka komaiho ae. Pahe na ame ndyikuatesako ovanthu movilinga viokuivisa mokonda Siovaa wandyeka ndyikale Ombangi yae.”