1. Yesu u vule yini mayelana ni xuma xa le tilweni?

 A HI xuma hinkwaxo lexi nga voniwaka. Entiyisweni, xuma xa risima a xi vonaki. Eka Dyondzo ya le Ntshaveni, Yesu u vulavule hi xuma xa le tilweni lexi nga xa nkoka ngopfu ku tlula swilo hinkwaswo. U ye emahlweni a ku: “Laha xuma xa wena xi nga kona, hi laha ni mbilu ya wena yi nga ta va kona.” (Mat. 6:19-21) Mbilu yi ta hi susumetela ku rhangisa swilo leswi hi swi tekaka swi ri swa nkoka ngopfu. Hi tihlayisela “xuma etilweni” hi ku va ni vuxaka lebyinene ni Xikwembu. Xuma xexo lexi Yesu a vulavuleke hi xona, a xi nge pfuki xi yiviwile.

2. (a) Hi ku ya hi 2 Vakorinto 4:17, 18, Pawulo u hi khutaza ku endla yini? (b) Hi ta bula hi yini eka nhlokomhaka leyi?

² Muapostola Pawulo u hi khutaza ku “veka mahlo ya hina . . . eka swilo leswi nga voniwiki.” (Hlaya 2 Vakorinto 4:17, 18.) Swilo leswi nga vonakiki i xuma lexi katsaka mikateko leyi hi nga ta tiphina hayona emisaveni leyintshwa. Eka nhlokomhaka leyi, hi ta bula hi xuma kumbe tinyiko ta mune leti hi tiphinaka hatona sweswi, ku nga vunghana ni Xikwembu, xikhongelo, mpfuno lowu hi wu kumaka eka moya wo kwetsima wa Xikwembu ni nseketelo lowu humaka etilweni lowu hi wu kumaka loko hi ri ensin’wni. Hi ta tlhela hi bula hi ndlela leyi hi nga swi kombisaka hayona leswaku ha xi tlangela xuma lexi.

3. Hi xihi xuma xa nkoka ngopfu lexi nga vonakiki naswona hikwalahokayini swi koteka ku xi kuma?

³ Xuma xa nkoka ngopfu lexi nga vonakiki i ku va ni xinghana na Yehovha Xikwembu. (Ps. 25:14) Swi kotekisa ku yini leswaku Xikwembu xi va ni vunghana ni vanhu lava nga va dyohi kambe xona xi tama xa ha kwetsima? Swi koteka hikwalaho ka leswi gandzelo ra nkutsulo ra Yesu ri “susaka xidyoho xa misava” eka vanhu.  (Yoh. 1:29) Yehovha a a swi tiva leswaku xikongomelo xakwe xo tisela vanhu Muponisi a xi ta humelela. Hi yona mhaka a veke ni xinghana lexinene ni vanhu lava hanyeke Kreste a nga si fa.—Rhom. 3:25.

4. Boxa van’wana va vavanuna lava hanyeke Yesu a nga si velekiwa naswona va veke vanghana va Xikwembu.

⁴ Xiya vavanuna van’wana lava hanyeke Yesu a nga si velekiwa naswona va veke vanghana va Xikwembu. Abrahama a ri wanuna loyi a ri ni ripfumelo leri tiyeke. Endzhaku ka malembe yo tlula 1 000, Abrahama a file, Yehovha u n’wi vitane “nakulorhi.” (Esa. 41:8) Hambi ku ri rifu a ri nge swi koti ku hambanisa Yehovha ni vanghana vakwe. Abrahama wa hanya emianakanyweni ya Yehovha. (Luka 20:37, 38) Un’wana i Yobo. Yehovha u vulavule kahle hi Yobo emahlweni ka tintsumi leti a ti hlengeletanile etilweni. U vule leswaku i “munhu la pfumalaka xisandzu, wo lulama, la chavaka Xikwembu naswona a kendlukaka eka leswo biha.” (Yobo 1:6-8) Yehovha a a n’wi languta njhani Daniyele, loyi a tirheleke Xikwembu hi ku tshembeka etikweni ra vahedeni ku ringana malembe ya kwalomu ka 80? Ku ringana ka nharhu, tintsumi ti tiyisekise wanuna yoloye la kuleke leswaku a ri “munhu la navelekaka” eka Xikwembu. (Dan. 9:23; 10:11, 19) Ha tiyiseka leswaku Yehovha u ri langutele hi mahlongati siku leri a nga ta va pfuxa ha rona vanghana vakwe lava feke.—Yobo 14:15.

5. Ku laveka yini leswaku munhu a va munghana wa Yehovha?

⁵ I vanhu vangani lava nga hetisekangiki lava nga vanghana va Yehovha namuntlha? I vanhu va timiliyoni. Leswi hi swi tiva hikwalaho ka leswi vavanuna ni vavasati vo tala ku katsa ni vana emisaveni hinkwayo va swi kombisaka hi mahanyelo leswaku va lava ku va vanghana va Xikwembu. Yehovha u endla xinghana ni “lavo lulama.” (Swiv. 3:32) Vunghana lebyi byi koteka hikwalaho ka leswi va nga ni ripfumelo eka gandzelo ra nkutsulo ra Yesu. Sweswo hi swona leswi endlaka leswaku Yehovha a hi pfumelela hi tinyiketela eka yena hi tlhela hi khuvuriwa. Loko hi teka magoza lawa ya nkoka, hi joyina timiliyoni ta Vakreste lava tinyiketeleke va tlhela va khuvuriwa lava nga vanghana va Yehovha Xikwembu!

6. Hi nga swi kombisa njhani leswaku ha swi tlangela ku va vanghana va Xikwembu?

⁶ Hi nga swi kombisa njhani leswaku ha swi tlangela ku va vanghana va Xikwembu? Ku fana na Abrahama na Yobo lava tshameke va tshembekile eka Xikwembu ku ringana malembe yo tlula dzana, na hina hi fanele hi tshama hi tshembekile, ku nga khathariseki leswaku hi ni nkarhi wo tanihi kwihi hi tirhela Yehovha. Ku fana na Daniyele, hi fanele hi teka vunghana bya hina ni Xikwembu byi ri bya nkoka ku tlula vutomi. (Dan. 6:7, 10, 16, 22) Yehovha u ta hi pfuna hi tiyisela miringo ni ku tiyisa vunghana bya hina na yena.—Filp. 4:13.

7. (a) Hi ku ya hi Swivuriso 15:8, Yehovha u titwa njhani hi swikhongelo swa hina? (b) Yehovha u swi hlamula njhani swikhongelo swa hina?

⁷ Xuma xin’wana lexi nga vonakiki i nyiko ya xikhongelo. Hakanyingi, vanghana va byelana ndlela leyi va titwaka hayona ni swilo leswi va swi navelaka. Xana swi tano ni hi vunghana bya hina na Yehovha? Ina! Yehovha u vulavula na hina hi ku tirhisa Rito rakwe naswona u hi byela ndlela leyi a titwaka hayona ni swilo leswi a swi navelaka. Hi vulavula na yena hi xikhongelo naswona hi n’wi byela ndlela leyi hi titwaka hayona ni swilo leswi hi swi navelaka. Yehovha wa swi tsakela ku yingisa swikhongelo swa hina. (Hlaya Swivuriso 15:8.) Leswi Yehovha a nga munghana loyi a nga ni rirhandzu, u yingisa a tlhela a hlamula swikhongelo swa hina. Mikarhi yin’wana u hi hlamula hi ku hatlisa.  Mikarhi yin’wana hi nga khongela ko tala hi mhaka yo karhi hi nga si kuma nhlamulo. Hambiswiritano, ha tiyiseka leswaku nhlamulo hi ta yi kuma hi nkarhi lowu faneleke. Mikarhi yin’wana swi nga endleka Xikwembu xi hi hlamula hi ndlela leyi a hi nga yi langutelanga. Hi xikombiso, ematshan’weni yo susa ndzingo lowu hi karhataka, xi nga hi nyika vutlhari ni matimba yo “tiyisela.”—1 Kor. 10:13.

8. Hi nga swi kombisa njhani leswaku ha yi tlangela nyiko ya xikhongelo?

⁸ Hi nga swi kombisa njhani leswaku ha yi tlangela nyiko ya xikhongelo? Hi nga endla tano hi ku yingisa xitsundzuxo lexi nga eBibeleni lexi nge: “Khongelani minkarhi hinkwayo.” (1 Tes. 5:17) Yehovha a nga hi sindzisi leswaku hi khongela. Kurinasweswo, wa yi xixima mfanelo ya hina ya ku tihlawulela naswona u hi khutaza leswaku hi “phikelela exikhongelweni.” (Rhom. 12:12) Hi nga kombisa ku tlangela ka hina hi ku khongela ko tala siku ni siku. Swikhongelo swa hina swi fanele swi katsa ni marito yo khensa ni yo dzunisa Yehovha.—Ps. 145:2, 3.

9. Makwerhu un’wana u xi teka njhani xikhongelo naswona wena u xi teka njhani?

⁹ Loko hi ya hi tirhela Yehovha ni ku xiya ndlela leyi a swi hlamulaka hayona swikhongelo swa hina, hi ta yi tlangela ngopfu nyiko ya xikhongelo. Hi xikombiso, ehleketa hi makwerhu Chris loyi a nga ni malembe ya kwalomu ka 47 a ri eka ntirho wa nkarhi hinkwawo. U ri: “Swa tsakisa swinene ku tinyika nkarhi siku ni siku wo vulavula na Yehovha hi xikhongelo ka ha ri mpundzu. Swa phyuphyisa ku vulavula na Yehovha loko miseve ya dyambu yi sungula ku tlhava! Leswi swi endla ndzi n’wi khensa swinene hikwalaho ka tinyiko hinkwato leti a hi nyikeke tona, ku katsa ni xikhongelo. Loko ndzi heta ku khongela nimadyambu, swi endla ndzi etlela ndzi ri ni ripfalo leri baseke.”

10. Hikwalahokayini hi fanele hi tlangela moya wo kwetsima wa Xikwembu?

¹⁰ Nyiko yin’wana leyi nga vonakiki leyi hi faneleke hi yi tlangela, i moya wo kwetsima wa Xikwembu. Yesu u hi khutaze ku hambeta  hi khongela hi kombela moya wo kwetsima. (Luka 11:9, 13) Yehovha u tirhisa moya wakwe leswaku a hi nyika “matimba lama tlulaka lama tolovelekeke.” (2 Kor. 4:7; Mint. 1:8) Moya wa Xikwembu wu ta hi pfuna hi kota ku tiyisela loko hi langutana ni miringo.

11. Moya wo kwetsima wu nga hi pfuna hi ndlela yihi?

¹¹ Moya wo kwetsima wu nga hi pfuna hi kota ku hetisisa mitirho leyi Xikwembu xi hi nyikaka yona. Wu nga tlhela wu hi pfuna hi antswisa vuswikoti bya hina. Ha swi tiva leswaku hi kota ku hetisisa vutihlamuleri bya hina hi ndlela leyinene hikwalaho ko pfuniwa hi moya wa Xikwembu.

12. Hi ku ya hi Pisalema 139:23, 24, hi nga khongela hi kombela moya wo kwetsima leswaku wu hi pfuna hi endla yini?

¹² Ndlela yin’wana leyi hi nga swi kombisaka hayona leswaku ha wu tlangela moya wo kwetsima wa Xikwembu, i ku khongela hi kombela wu hi pfuna hi tikambela ku vona loko ku ri ni ku navela ko karhi ko biha etimbilwini ta hina. (Hlaya Pisalema 139:23, 24.) Loko hi endla tano, Yehovha u ta hi pfuna hi ku tirhisa moya wakwe leswaku hi xalamukela ku navela koloko. Loko hi xiya leswaku hi ni ku navela ko biha, hi fanele hi khongela hi kombela moya wa Xikwembu wu hi nyika matimba yo lwisana ni ku navela koloko. Loko hi endla tano, hi kombisa leswaku hi tiyimisele ku papalata swilo leswi nga endlaka Yehovha a tshika ku hi pfuna hi ku tirhisa moya wakwe wo kwetsima.—Efe. 4:30.

13. Hi nga yi kurisa njhani ndlela leyi hi wu tlangelaka hayona moya wo kwetsima?

¹³ Hi nga kurisa ndlela leyi hi wu tlangelaka hayona moya wo kwetsima hi ku xiya ndlela leyi wu hi pfunaka hayona namuntlha. Loko Yesu a nga si tlhandlukela etilweni, u byele vadyondzisiwa va yena a ku: “Mi ta amukela matimba loko moya lowo kwetsima wu fika ehenhla ka n’wina, naswona mi ta va timbhoni ta mina . . . ku ya fika endhawini ya le kule swinene ya misava.” (Mint. 1:8) Marito lawa ma karhi ma hetiseka hi ndlela leyi hlamarisaka. Hi ku pfuniwa hi moya wo kwetsima, vanhu va kwalomu ka nhungu wa timiliyoni ni hafu va hlengeletana emisaveni hinkwayo leswaku va  gandzela Yehovha. Nakambe, ha tiphina hi vun’we hikwalaho ka leswi moya wa Xikwembu wu hi pfunaka hi hlakulela timfanelo letinene to tanihi rirhandzu, ntsako, ku rhula, ku va ni mbilu yo leha, musa, vunene, ripfumelo, ku olova ni ku tikhoma. Timfanelo leti hinkwato ti vuriwa “mihandzu ya moya.” (Gal. 5:22, 23) Hakunene moya wo kwetsima i nyiko ya risima!

14. Hi wihi nseketelo lowu nga vonakiki lowu hi wu kumaka loko hi ri ensin’wini?

¹⁴ Xuma xin’wana lexi nga vonakiki lexi hi nga na xona, i ku “tirha” na Yehovha swin’we ni xiphemu xa nhlangano wakwe wa le tilweni. (2 Kor. 6:1) Hi endla tano loko hi endla ntirho wo endla vadyondzisiwa. Loko Pawulo a vulavula hi lava endlaka ntirho lowu ku katsa na yena u te: “Hi [vatirhikulorhi] ni Xikwembu.” (1 Kor. 3:9) Nakambe loko hi va kona ensin’wini, hi kombisa leswaku hi vatirhikulorhi na Yesu. Tsundzuka, endzhaku ka loko Yesu a lerise valandzeri vakwe ku “endla vanhu va matiko hinkwawo va va vadyondzisiwa,” u te: “Ndzi na n’wina.” (Mat. 28:19, 20) Ku vuriwa yini hi tintsumi? Tintsumi ta hi kongomisa loko hi ri karhi hi twarisa “mahungu lamanene lama nga heriki . . . eka lava tshamaka emisaveni”!—Nhlav. 14:6.

15. Vula xikombiso xa le Bibeleni lexi kombisaka leswaku Yehovha hakunene wa hi seketela loko hi ri ensin’wini?

¹⁵ I yini leswi hi kotaka ku swi fikelela hikwalaho ka nseketelo lowu hi kumaka etilweni? Loko hi ri karhi hi haxa rungula ra Mfumo, timbewu tin’wana ti wela etimbilwini letinene kutani ti kula ti tlhela ti veka mihandzu. (Mat. 13:18, 23) I mani loyi a endleka leswaku timbewu teto ti kula ti tlhela ti veka mihandzu? Yesu u vule leswaku a nga kona munhu loyi a nga vaka mulandzeri wakwe handle ko ‘kokiwa hi Tatana.’ (Yoh. 6:44) EBibeleni ku ni xikombiso lexi tiyisekisaka mhaka leyi. Xiya leswi endlekeke endzhaku ka loko Pawulo a chumayele ntlawa wa vavasati lava a va ri ehandle ka doroba ra Filipiya. Twana leswi Bibele yi swi vulaka hi un’wana wa vavasati volavo, ku nga Lidiya, yi ri: “Yehovha a pfula mbilu yakwe swinene leswaku yi nyikela nyingiso eka swilo leswi vuriwaka hi Pawulo.” (Mint. 16:13-15) Ku fana na Lydia, vanhu va timiliyoni namuntlha va tirhela Yehovha hikwalaho ka leswi a va kokeke.

16. Ku dzuneka ku fanele ku ya eka mani loko vanhu lava hi va chumayelaka va hundzuka?

¹⁶ Kahlekahle i mani loyi a endlaka leswaku vanhu lava hi va chumayelaka va hundzuka? Pawulo u hlamule xivutiso lexi loko a tsalela vandlha ra le Korinto, u te: “Mina ndzi byarile, Apolosi a cheleta, kambe Xikwembu hi xona lexi hambeteke xi swi kurisa; loyi a byalaka a hi nchumu, hambi loyi a cheletaka, kambe i Xikwembu lexi xi swi kurisaka.” (1 Kor. 3:6, 7) Ku fana na Pawulo, hi fanele hi yisa ku dzuneka eka Yehovha loko vanhu lava hi va chumayelaka va hundzuka.

17. Hi nga swi kombisa njhani leswaku ha swi tlangela ku “ntirha” ni Xikwembu na Kreste swin’we ni tintsumi?

¹⁷ Hi nga swi kombisa njhani leswaku ha wu tlangela nkateko wo “ntirha” ni Xikwembu na Kreste swin’we ni tintsumi? Hi nga endla tano hi ku tikarhatela ku chumayela van’wana mahungu lamanene. Ku ni tindlela to tala leti hi nga endlaka leswi hatona, to tanihi ku chumayela “erivaleni ni hi yindlu ni yindlu.” (Mint. 20:20) Kasi vo tala va rhandza ku chumayela hi xitshuketa. Loko va hlangana ni munhu loyi va nga n’wi tiviki, va n’wi pfuxela hi ndlela ya xinghana kutani va sungula bulo na yena. Loko munhu wa kona a angula kahle, hi vutlhari va sungula ku n’wi chumayela.

18-19. (a) Hi ti cheleta njhani timbewu ta ntiyiso? (b) Vula ntokoto lowu kombisaka ndlela leyi Yehovha a xi pfuneke hayona xichudeni xin’wana xa Bibele.

¹⁸ Leswi hi nga “[vatirhikulorhi] ni Xikwembu,”  hi fanele hi cheleta mbewu leyi hi yi byaleke. Loko hi kuma munhu loyi a tsakelaka ku dyondza Bibele, hi fanele tikarhatela ku tlhelela eka yena kumbe hi kombela un’wana a tlhelela eka yena hi xikongomelo xo sungula dyondza ya Bibele. Loko dyondzo yi ri karhi yi ya emahlweni, ha tsaka loko hi vona Yehovha a khumba mbilu ni mianakanyo ya xichudeni xexo.

¹⁹ Twana leswi endlekeleke n’anga yin’wana ya le Afrika-Dzonga leyi vuriwaka Raphalalani. Raphalalani a swi rhandza leswi a swi dyondza eBibeleni. Kambe u langutane ni ntlhontlho lowukulu endzhaku ko hlaya leswi Rito ra Xikwembu ri swi vulaka mayelana ni ku vulavurisana ni va le hansi. (Det. 18:10-12) Kambe hakatsongotsongo, u pfumelele Xikwembu leswaku xi n’wi pfuna. Hi ku famba ka nkarhi, u tshiki ntirho wakwe wa vung’ana hambileswi a ku ri wona lowu a wu n’wi nghenisela xinkwa. Raphalalani, loyi sweswi a nga ni malembe ya 60, u ri: “Ndza ti khensa Timbhoni ta Yehovha hikwalaho ka leswi ti ndzi seketeleke hi tindlela to tala, to tanihi ku ndzi pfuna ndzi kuma ntirho. Xa nkoka swinene, ndzi khensa Yehovha leswi a ndzi pfuneke ndzi cinca vutomi bya mina leswaku ndzi ta kota ku chumayela tanihi Mbhoni yakwe leyi khuvuriweke.”

20. U tiyimisele ku endla yini?

²⁰ Eka nhlokomhaka leyi, hi bule hi xuma kumbe tinyiko ta mune leti nga vonakiki. Xuma xa nkoka ku tlula hinkwaswo i nkateko lowu hi nga na wona wo va vanghana lavakulu na Yehovha. Sweswo swi endla hi kota ku vuyeriwa ni le ka xuma xin’wana lexi nga vonakiki, hi kota ku khongela eka yena, moya wakwe wo kwetsima wa hi pfuna naswona hi kuma nseketelo lowu humaka etilweni loko hi ri ensin’wini. Onge hi nga kurisa ndlela leyi hi xi tlangelaka hayona xuma lexi, lexi nga vonakiki! Nakambe, hi nga tshiki ku khensa Yehovha hileswi a nga Munghana lonene.