1. Ẹvẹ Jihova ọ rọ wọhọ oniọmọ?

EVAỌ oke Aizaya ọruẹaro na, Jihova ọ nọ ahwo riẹ inọ: “Kọ ọmọ-unuevie nọ aye o yẹ ọ rẹ sae thọrọ iẹe ẹro?” Kẹsena ọ tẹ ta nọ: “O tẹ make thọrọ eyae nana ẹro dede, wha rẹ thọrọ omẹ ẹro vievie he.” (Aiz. 49:15) Jihova ọ rẹ kake rọ omariẹ dhesẹ oni hi. Rekọ evaọ oria Ebaibol nana, o ru ere. Ọ ta nọ epanọ oni o re tete ọmọ nọ ọ riẹe obọ na, ere o re tete idibo riẹ. Oniọvo-ọmọtẹ jọ nọ a re se Jasmin ọ ta nọ, “Evie nọ a rẹ kẹ ọmọ na o rẹ lẹliẹ usu oni gbe ọmọ kpekpe gaga. Yọ ọmọ na ọ tẹ make kpako no, usu nana u re godo ho.” Iniemọ buobu a riẹ nọ ere o ginẹ rrọ.

2. Ẹvẹ o rẹ jọ Jihova oma nọ ọmọ riẹ jọ ọ tẹ siọ egagọ riẹ ba?

² O tẹ make rọnọ omọvo evaọ usu emọ Jihova ọ siọ ewuhrẹ gbe usi uwoma ota ba, Jihova ọ rẹ riẹ. Whọ dai roro epanọ o be kẹ Jihova uye te nọ idibo riẹ buobu e be siọ iruo usi uwoma ota ba * kukpe kukpe.

3. Eme Jihova ọ gwọlọ?

³ Inievo iyoyou mai nana buobu nọ e siọ egagọ Jihova ba no vẹre na a re zihe ze ukoko na, yọ ma rẹ rọ abava dede ai rehọ. Jihova ọ gwọlọ nọ a zihe ze, yọ ere omai re. (1 Pita 2:25) Ẹvẹ ma sai ro fiobọhọ kẹ ae zihe ze? Taure ma tẹ te kuyo onọ yena, u ti woma re ma riẹ  oware nọ o lẹliẹ ejọ siọ ewuhrẹ gbe usi uwoma ota ba.

4. Eme ọ via kẹ inievo jọ no fiki iruo rai?

⁴ Ejọ e siọ Jihova ba ẹgọ fikinọ iruo rai e mae rrọ ae oja. Oniọvo-ọmọzae jọ evaọ obọ Asia nọ a re se Hung * ọ ta nọ: “Mẹ jẹ romakẹ iruo mẹ hrọ. Ugheghẹ u su omẹ nọ me je ro roro nọ emamọ ugho o tẹ ruọ omẹ obọ, ẹsiẹe mẹ te sae gọ Jihova ziezi. Fikiere mẹ tẹ jẹ rehọ oke mẹ kpobi ru iruo. Iwuhrẹ i te mu omẹ họ evo, mẹ tẹ te seba riẹriẹriẹ. O wọhọ nọ Setan ọ rẹ rehọ eware akpọ na si ohwo rehọ ẹmẹrera.”

5. Eme ọ via kẹ oniọvo-ọmọtẹ jọ fiki ebẹbẹ nọ i te rie?

⁵ Inievo jọ a siọ egagọ Jihova ba no fiki ebẹbẹ nọ e nyawo e rai. Ere o via kẹ Anne, oniọvo-ọmọtẹ jọ evaọ obọ Britain nọ o wo emọ isoi. Ọ ta nọ: “Nọ me yẹ ọmọ mẹ jọ, o wo ẹbẹbẹ ologbo. Nọ oke jọ o vrẹ no, a te si ọmọtẹ mẹ jọ no ukoko, ọmọzae mẹ jọ o te je wo ẹbẹbẹ ẹvori. O kẹ omẹ uye te epanọ mẹ rọ siọ ewuhrẹ avọ usi uwoma ota ba. Uwhremu na, mẹ tẹ siọ egagọ Jihova ba riẹriẹriẹ.” Oware nọ o via kẹ Anne avọ uviuwou riẹ na o da omai kẹhẹ! Ere o be da omai kẹ inievo efa nọ i wo ebẹbẹ itiena.

6. Dhesẹ oghẹrẹ nọ ohwo ọ sai ro no ukoko na nọ o gbe fi ohrẹ nọ o rrọ Ahwo Kọlọsi 3:13 họ iruo ho.

⁶ Se Ahwo Kọlọsi 3:13. Ejọ e siọ egagọ Jihova ba fikinọ oniọvo jọ o ru rai oware nọ o da rai te ẹzi. Pọl ukọ na ọ ta nọ ẹsejọ oniọvo ọ rẹ sai gine ru oniọvo oware nọ “u re ru ei go.” A sai tube kienyẹ omai dede. Ma gbẹ yọroma ha, ma sai fi ẹgo họ eva. Ẹmẹrera na, ma ve ti kpukuke evaọ egagọ Jihova. Ere o via kẹ oniọvo-ọmọzae jọ evaọ obọ South America nọ a re se Pablo. A wọ eku họ iẹe uzou, o tẹ whae ze nọ a ro mi ei iruo jọ nọ a kẹ riẹ evaọ ukoko na. Eme Pablo o ru? Ọ ta nọ: “Eva e dha omẹ, ẹmẹrera na, me te ti no ukoko na no.”

7. Eme ọ rẹ sae via kẹ oniọvo nọ udu u bi brukpe?

⁷ Ohwo nọ ọ raha uzi Ọghẹnẹ evaọ okenọ u kpemu nọ udu u gbe bi brukpe ọ sai roro nọ Ọghẹnẹ o ti gbe you rie ofa ha. O sae jọnọ oniọvo nana o kurẹriẹ no, a tẹ jẹ rọvrẹ riẹ no, rekọ o bi rri omariẹ inọ o gbe te ohwo nọ o re kuomagbe idibo Ọghẹnẹ hẹ. Ere o jọ oniọvo-ọmọzae nọ a re se Francisco oma. Ọ ta nọ: “A whọku omẹ fiki ọfariẹ-ogbe. Mẹ gbẹ jẹ ziọ ewuhrẹ, rekọ oware na o kẹ omẹ uye te epanọ me je ro roro nọ me gbe te ohwo nọ ọ rẹ jọ odibo Jihova ha. Udu mẹ u je brukpe omẹ gaga, o jọ omẹ oma nọ Jihova ọ sae rọvrẹ omẹ hẹ. Mẹ tẹ te siọ ewuhrẹ ba.” Ẹvẹ who rri inievo nọ eware nọ ma fodẹ no na e via kẹ? Whọ be re ohrọ rai? Mai wuzou na, ẹvẹ Jihova o bi rri rai?

8. Kọ ahwo nọ a jẹ gọ Jihova vẹre a rẹ thọrọ iẹe ẹro? Ru ei vẹ.

⁸ Ahwo nọ a jẹ gọ Jihova vẹre nọ a siomano ukoko riẹ a rẹ thọrọ iẹe ẹro ho. Iruo nọ a ru kẹe e rẹ thọrọ iẹe ẹro gbe he. (Hib. 6:10) Aizaya ọruẹaro na ọ rọ emamọ oriruo jọ dhesẹ epanọ Jihova ọ rẹ rẹrote idibo riẹ te. Aizaya o kere nọ: “Wọhọ othuru-igodẹ, ọ te rẹrote uthuru riẹ. Ọ te rehọ ugbobọ riẹ koko  imigodẹ na họ, ọ te wọ ae fihọ igbama riẹ.” (Aiz. 40:11) Ẹvẹ o rẹ jọ Othuru-Igodẹ Ologbo na oma nọ ogodẹ riẹ jọ o te ghoro no uthuru riẹ? Jesu o dhesẹ oghẹrẹ nọ o rẹ jọ Jihova oma nọ ọ ta kẹ ilele riẹ nọ: “Ẹvẹ wha roro? Otẹrọnọ ọzae jọ o wo igodẹ udhusoi (100) rekọ ọvo jọ o te ghoro vrẹ, kọ ọ gbẹ te nyasiọ udhone gbe ikpegbizii na ba obọ igbehru, ọ vẹ nyae gwọlọ ọnọ o ghoro vrẹ na? Yọ otẹrọnọ ọ ruẹ e riẹ, uzẹme mẹ be ta kẹ owhai, ọ rẹ ghọghọ fiki riẹ vi udhone gbe ikpegbizii nọ i ghoro vrẹ hẹ na.”​—Mat. 18:12, 13.

9. Eme emamọ ithuru-igodẹ oke anwae a jẹ hai ru? (Rri uwoho nọ o rrọ uke emagazini na.)

⁹ Ẹvẹ Jihova ọ rọ wọhọ othuru-igodẹ? Evaọ oke anwae, emamọ othuru-igodẹ ọ rẹ rọ igodẹ riẹ zaharo ho. Wọhọ oriruo, Devidi o lele okpohrokpo gbe adaka họre okenọ a mu ogodẹ riẹ. (1 Sam. 17:34, 35) Makọ ogodẹ ọvo o te vru, emamọ othuru-igodẹ ọ rẹ riẹ. (Jọn 10:3, 14) Othuru-igodẹ otiọye ọ rẹ nyasiọ igodẹ udhone gbe ikpegbizii riẹ ba emamọ oria jọ hayo nyasiọ ae ba kẹ othuru-igodẹ ọfa, ọ vẹ nyae gwọlọ ọnọ o vru na. Jesu ọ rọ ọtadhesẹ nana wuhrẹ omai okpoware jọ, ọ ta nọ: “O rẹ were Ọsẹ mẹ nọ ọ rrọ obọ odhiwu hu re makọ ọvo dede evaọ usu esese nana o whu.”​—Mat. 18:14.

10. Eme Jihova ọ ya eyaa nọ o ti ru evaọ obe Izikiẹl 34:11-16?

¹⁰ Jihova o you idibo riẹ kpobi, makọ “esese” nọ i ghoro no uthuru riẹ. Ọghẹnẹ ọ jọ obe Izikiẹl ya eyaa nọ ọ te gwọlọ igodẹ riẹ nọ i vru, je fiobọhọ kẹ ae zihe ze. Ọ fodẹ eware nọ o ti ru ro fiobọhọ kẹ ae. Eware itieye na ithuru-igodẹ Izrẹl a jẹ hai ru nọ ogodẹ rai o te vru. (Se Izikiẹl 34:11-16.) Orọ ọsosuọ, othuru-igodẹ na ọ rẹ gwọlọ ogodẹ nọ o vru na, onana okolo iruo ho. Nọ ọ tẹ ruẹ ogodẹ na no, ọ vẹ whae ze ti kuomagbe uthuru  na. Otẹrọnọ ogodẹ na ọ nwoma hayo ohọo u bi kpei, othuru-igodẹ na ọ rẹ rẹrotei, gba emela riẹ, wọe, jẹ kẹe emu. Epọvo na ekpako ukoko nọ e be rẹrote “uthuru Ọghẹnẹ” a re ru nọ oniọvo jọ ọ tẹ siọ egagọ Jihova ba. (1 Pita 5:2, 3) Ekpako na a rẹ gwọlọ ae, fiobọhọ kẹ ae zihe ziọ ukoko na, jẹ rọ edhere oyoyou fiobọhọ kẹ ae wariẹ kruga evaọ egagọ Ọghẹnẹ. *

11. Eme emamọ othuru-igodẹ ọ riẹ?

¹¹ Emamọ othuru-igodẹ ọ riẹ nọ ogodẹ ọ sai vru. Nọ ogodẹ o te ghoro siọ uthuru na ba, othuru-igodẹ na o re mu ofu kẹe he. Joma ta kpahe emamọ oriruo nọ Jihova o fihotọ nọ o je fiobọhọ kẹ idibo riẹ jọ nọ i si oma kpemu evaọ egagọ riẹ.

12. Nọ Jona ọ dhẹ siọ iruo nọ a kẹ riẹ ba, eme Jihova o ru?

¹² Nọ Jihova o vi Jona uwou, ọ tẹ dhẹ. Rekọ Jihova ọ siọ Jona ha inọ ọ gbẹ jọ ọruẹaro riẹ hẹ. Jihova o ru epanọ emamọ othuru-igodẹ o re ru, o fiobọhọ kẹe wo udu nọ ọ rọ nya uwou nọ o vi rie na. (Jona 2:7; 3:1, 2) Uwhremu na, Ọghẹnẹ ọ tẹ rọ “ure owhala” fiobọhọ kẹ Jona riẹ epanọ uzuazọ ohwo-akpọ o ghare te. (Jona 4:10, 11) Eme onana u wuhrẹ omai? Ekpako ukoko a rẹ daoma kpobi re a fiobọhọ kẹ inievo nọ e siọ ewuhrẹ gbe usi uwoma ota ba no. A rẹ daoma riẹ oware nọ o lẹliẹ ogodẹ na ghoro no uthuru na. Nọ ogodẹ yena o te zihe bru Jihova ze no, ekpako na a re fiobọhọ kẹe wariẹ kruga.

13. Eme ma rẹ sai wuhrẹ mi Jihova evaọ oghẹrẹ nọ o ro fiobọhọ kẹ odibo riẹ nọ o kere Olezi avọ 73 na?

¹³ Nọ odibo Jihova nọ o kere Olezi avọ 73 na ọ ruẹ nọ akpọ o bi woma kẹ ahwo omuomu, o kẹ riẹ uye gaga. O te je roro nọ o rẹ kẹ erere ọvuọvo ho re ohwo o ru oreva Ọghẹnẹ. (Ol. 73:12, 13, 16) Kọ eme Jihova o ru? Ọ whọku ei  hi. Ọghẹnẹ o tube ru nọ a ro kere eme nọ ọ ta fihọ Ebaibol na. Uwhremu na ọso-ilezi na o te ti vuhumu nọ kpakọ emamọ usu nọ ohwo o re wo kugbe Jihova u woma vi oware ofa kpobi. (Ol. 73:23, 24, 26, 28) Eme onana u wuhrẹ omai? U fo ho re ekpako na a roro nọ ohwo ọ tẹ nwane ta nọ erere ọvuọvo ọ rrọ egagọ Jihova ha, yọ ohwo na ọ nyathọ no. Ukpenọ a rẹ rọ ubiẹro utioye rri rie, a rẹ daoma riẹ oware nọ o be lẹliẹe roro ere. Nọ ekpako ukoko a te ru ere, ẹsiẹe ọvo a sae rọ riẹ oria Ebaibol nọ u ti fiobọhọ kẹe.

14. Eme ọ jẹ kẹ Elaejah uye, kọ ẹvẹ Jihova o ro fiobọhọ kẹe?

¹⁴ Nọ Jezibẹl aye-ovie o seha kẹ Elaejah ọruẹaro na inọ o ti kpei no, Elaejah ọ tẹ dhẹ. (1 Iv. 19:1-3) Elaejah o je roro nọ ọye ọvo họ ọruẹaro Jihova nọ o kiọkọ, gbe nọ obọ nọ o bi fihọ kẹ ahwo riẹ kpobi uvrẹvru. O kẹ riẹ uye te epanọ ọ rọ lẹ kẹ uwhu. (1 Iv. 19:4, 10) Jihova ọ whọku Elaejah ha, ukpoye ọ ta kẹe nọ ọ ruawa ha, inọ amọfa a riẹ nọ a be gọe. O te je dhesẹ kẹe nọ o wo ẹgba nọ o re ro fiobọhọ kẹe, gbe nọ o gbe wo iruo efa kẹe. Jihova ọ romatotọ gaviezọ kẹ Elaejah je vi ei uwou ọfa. (1 Iv. 19:11-16, 18) Eme onana u wuhrẹ omai? Mai kpobi, maero kọ ekpako ukoko a re tete igodẹ Jihova. Te ohwo na ọ be dha eva hayo o bi roro nọ Jihova ọ te rọvrẹ riẹ hẹ, ekpako na a rẹ romatotọ gaviezọ  kẹe. Kẹsena a vẹ tuduhọ ogodẹ nọ o vru na awọ inọ Jihova o rri rie ghaghae.

15. Wọhọ epanọ o rrọ Jọn 6:39, ẹvẹ Jesu o rri igodẹ Ọsẹ riẹ?

¹⁵ Ẹvẹ Jihova ọ gwọlọ nọ ma re rri igodẹ riẹ nọ i vru? Ma sai wuhrẹ eware jọ mi Jesu. Ọ riẹ nọ Jihova o rri igodẹ riẹ kpobi ghaghae, fikiere ọ daoma kpobi re o fiobọhọ kẹ “igodẹ uwou Izrẹl nọ i vru” zihe bru Jihova ze. (Mat. 15:24; Luk 19:9, 10) Jesu othuru-igodẹ owoma na ọ tẹ jẹ daoma kpobi re igodẹ Jihova nọ ọ be rẹrote e seba evru.​—Se Jọn 6:39.

16-17. Ẹvẹ u fo nọ o rẹ jọ ekpako ukoko oma re a fiobọhọ kẹ oniọvo nọ ọ siọ egagọ Jihova ba no? (Rri ẹkpẹti na, “ Epanọ O rẹ Sae Jọ Ogodẹ nọ O Vru Oma.”)

¹⁶ Pọl ukọ na ọ tuduhọ ekpako ukoko Ẹfisọs awọ inọ a rọ aro kele oriruo Jesu. Ọ ta nọ: “Wha re fiobọhọ kẹ enọ e ga ha, wha ve je wo ẹme Olori na Jesu họ iroro, nọ ọyomariẹ ọ ta nọ: ‘Ẹkẹ evawere e mae rrọ vi emio.’” (Iruẹru 20:17, 35) Obọdẹ iruo Ọghẹnẹ o mu họ ekpako ukoko obọ na. Ọkpako ukoko jọ evaọ obọ Spain nọ a re se Salvador ọ ta nọ: “Me te roro te epanọ igodẹ Jihova nọ i vru e ghare kẹe te, u re ru omẹ daoma kpobi re me fiobọhọ kẹ ae zihe ze. Mẹ riẹ nọ Jihova ọ gwọlọ nọ mẹ kpairoro vrẹ ae he.”

¹⁷ Inievo kpobi nọ e siọ egagọ Jihova ba nọ ma jọ uzoẹme nana ta kpahe na, a fiobọhọ kẹ ae zihe ze no. Ma be ta ẹme na, ibuobu efa e gwọlọ zihe ze. Ma te jọ uzoẹme nọ o rrọ aro na gbẹ ta kpahe oware nọ ma rẹ sai ru ro fiobọhọ kẹ ae zihe bru Jihova ze.