1. Juu ya ki Yehova waipalania ni mama?

“EBA, MWANAKAZI kunti wamulaba muana wakue ali waonka?” Yehova waaipuziizie keekio kiipuzio mu nsiku yakue kabika Isaya. Leeza wabalanda eevi bantu bakue: “Anzia kine banakazi kunti balaba, neene nsiviinda kukulaba ata kaniini.” (Is. 49:15) Lingi, Leeza teezi kwipalania na mama. Inzi, mu ozo musita waipalaniizie. Yehova waabombiizie bukibuza buli bwasaangua pakati ka mama ni muana wakue eevi kulangilila vyabatonene saana babombi bakue. Ba mama bengi kunti baitabizia bulanzi bwakue nkazi Jasmin. Walanda eevi: “Musita luuli waonsia muana obe, uli wakita bukibuza bwibeleele buli bwatwalilila mu buikazi bonse.”

2. Yehova ali waunvua siani musita muana umo pakati ka baana bakue lwali wamusia?

² Yehova ali wamana musita muana umo pakati ka baana bakue lwali walekela kusimikila ni kulonghaana. Kansi, kipalile ali wakisua saana kumona kila muaka babombi bengi bakue baaluka basiizi kubomba *.

3. Yehova atonene ki?

³ Bengi pakati ka babo balupua ni bankazi batonua basiizi kubomba, bali babuela kabili ku kilonghaano, ni kupokelelua saana! Yehova atonene babuele, ni fwefue benka i vitutonene. (1 Pet. 2:25) Kunti twabakwasia siani eevi babuele? Ntaanzi ya kwasuka keekio kiipuzio, kili buino tumanenke juu ya ki bange bali balekela kulonghaana ni kusimikila.

4. Miilo ya kimubili kunti yabalengia bange bakite ki?

⁴ Bange bali batwamua na miilo ya kimubili. Hung, * lupua ekeele mu kyalo kya Asia walanda eevi: “Naali napisia saana musita ni maka engi mu miilo ya kimubili. Nsyali na mulangue paantu naali nailanda nangue pakunti mubombele buino Yehova, mpakanke mpate nfalanga ingi. Pakaako, naatendekele kubomba nsa ingi. Naabambile saana kukosa ku kulonghaana mpakasie nafikiile kulekela kubomba pamo ni kilonghaano. Sataana ali wabombia kyalo eevi kulengia bantu bapuulule ni kulekela bukebuke kumubombela Leeza.”

5. Nkazi umo waakitile siani musita lwaasaakeene ni maavia akoonkeene?

⁵ Bange balupua ni bankazi bali mukutionua mutima na maavia. Anne, mama umo wa mu kyalo kya Uingereza, ali ni baana basaano, walanda eevi: “Umo pakati ka baana bane, waavyelue waali ni bulema bukata. Mu kupita kwa nsiku, muana wane wa butatu, mukaziana, watengelue, kabili muana wane unge waaluele buluele bwa kuvulunghana maano. Naatiokele saana mutima mpaka nafikiile kulekela kulonghaana ni kusimikila. Kupuako, naalukile asiizi kubomba.” Kakiine, twamunvuila saana nkumbu Anne pamo ni lupua lwakue ni bange bonse bali ni maavia nga azo!

6. Kwandua kubombia musoko uli mu Bakolosai 3:13 kunti kwamulengia siani muntu asie bantu bakue Yehova?

⁶ Soma Bakolosai 3:13. Babombi bange bakue Yehova bali bakisiiwa mutima na bazumizi nabo mu kilonghaano. Mutumua Paulo wainikile nangue musita unge kunti twaya twali ni “nsaambu ya kwitendooka palua” lupua ao nkazi. Kabili kunti twakitilua bila nsaambu. Kine te tukengeele, kunti twasyala twababiikiliile. Kupuako, kipuki kunti kyamulengia muntu asie bantu bakue Yehova. Mona kyamusaangile Pablo, lupua wa mu kyalo kya Afrique du Sud. Waasikiliilue nangue wakitile kilubo, keekio kyaalengiizie azeezie kifulo kyakue mu kilonghaano. Eba, waakitile siani? Walanda eevi: “Naaunvuile saana kipuki, kabili naatendekele kusia kilonghaano bukebuke.”

7. Kampingu kenoonekele kunti kamulengia muntu akite ki?

⁷ Ao kampingu kenoonekele kunti kamwemia muntu waakitile lizaambi likata musita wapitile, ni kulengia emone nangue ata pali siani Yehova taviinda kumutona. Anzia kine muntu wakilapila ni kweleelua, kunti waimona nangue tapalile ata kwaluka umo wa bantu bakue Leeza. I vyaimwene ni lupua Francisco. Walanda eevi: “Naasasiliilue mu kilonghaano paantu naakitile bupungue. Anzia kine ku ntendeko naatwalilile kuya naya ku kulonghaana, naafikiilesie kutioka mutima ni kumona nangue nsipalile kuya nali pa bantu bakue Yehova. Kampingu kane kabanga kangemia kabili naali nasininkiziizie nangue Yehova taaeleele kilubo kyane. Kupuako, naalekeele kusimikila ni kulonghaana mu musita kampanda.” Weewe pa lobe, uli waiunvua siani palua balupua ni bankazi bali mukusaakaana ni maavia nga azo atwalondolola? Eba, uli wabonvuila nkumbu? Kintu kya mana saana ni keeki, Yehova ali wabamona siani?

8. Ati, Yehova ali walaba baalia bali bamubombeelepo kale? Londolola.

⁸ Yehova teezi kulaba baalia babanga bamubombela, kisia mu musita kampanda balekela. Kabili teezi kulaba atasie miilo ibabanga bamukitila. (Baeb. 6:10) Kabika Isaya waaleembele kyakumuenako kyaweeme saana eevi kulangilila Yehova vyali wasuunga bantu  bakue. Waaleembele eevi: “Nga evelia musuungi, wakaba kusuunga libumba lyakue. wakaba kukolonghania bena mikooko na kuboko kwakue, kabili wakaba kubatwama pa nkulo yakue.” (Is. 40:11) Yehova, Musuungi Mukulu ali waunvua siani kine mukooko wakue wasia libumba? Yesu waalangiliile paswetele Yehova vyali waiunvua musita lwaabepuziizie eevi basambi bakue: “Ati, kunti wamonapo siani? Kine muntu ali ni mikooko 100 wazeeziapo mukooko umo, tasianke ezio mikooko 99 pa kapita ni kuya kukeba ozo mukooko uzeezele? Namyana kisinka nangue kine wapata mukooko, ali kuwaminua saana pa mulandu wa mukooko wamoneka kukila ezio mikooko 99 isizeezele.”​—Mat. 18:12, 13.

9. Musita wa kale, basuungi baweeme baali bakitila siani mikooko yabo? (Mona foto ili ku ntendeko ya kazeeti.)

⁹ Juu ya ki Yehova wapalaniiwa na musuungi? Paantu, musita wa kale musuungi aweeme waali waemena saana mikooko yakue. Kyakumuenako ni keeki, Daudi waaluisiizie nkalamu ni kimbui eevi kusuunga libumba lya mikooko. (1 Sam. 17:34, 35) Kakiine musuungi aweeme ali wainika atasie kine mukooko umo wazeeza. (Yoan. 10:3, 14) Musuungi wa evio, ali kwingizia mu lupango mikooko yakue 99 ao ali kumusiila musuungi muinakue akentelele kusiali weene aye ku kukeba olia wazeezanga. Yesu waabombiizie keekio kyakumuenako eevi kutusambilizia keeki kisinka kya mana: ‘Baba wane ali ku muulu teezi kutona umo pakati ka baaba baanike azeeze.’​—Mat. 18:14.

10. Nga vilandile Ezekieli 34:11-16, Yehova waalaile kukita ki palua elia mikooko izeezele?

¹⁰ Yehova atonene kila umo pakati keetu, kubika pamo ni “baanike” bali mukusia libumba. Kupitila kabika Ezekieli, Yehova waalaile nangue wakaba kukeba mikooko yakue izeezele ni kuikwasia ibuezie bukibuza bwaweeme pamo nakue. Kabili walangiliile paswetele bintu byali wakakita eevi kupususia mikooko, beelia byenka byaali byakita basuungi Baisraeli kine mukooko wazeeza. (Soma Ezekieli 34: 11-16.) Kya mambo, musuungi waali wapalile kukeba mukooko. Ezio miilo yaali yatwama musita ni maka engi. Kyakoonkapo, kine wamupata mukooko ele wazeezele, musuungi waali wapalile kumubuezia pa libumba. Kingeko, kine mukooko akisikile ao asuminue na nzala, musuungi waali wapalile kumukwasia mu ntono ozo nama atopele, kumukakilila bilonda, kumutwama, ni kumuliisia. Ni bakote, basuungi ba “libumba lyakue Leeza” bapalile kukita enka evio eevi kukwasia kila muntu asiile kilonghaano. (1 Pet. 5:2, 3) Bakote bali bakeba bantu ba ezio aali, bali babakwasia kubuela ku libumba, ni kubalangilila ntono kupitila kubakwasia kimupasi eevi baaluke kabili babibuza bakue Yehova. *

11. Musuungi aweeme waali waikala wamanine ki?

¹¹ Musuungi aweeme waali waikala wamanine nangue mukooko kunti wazeeza. Kabili kine mukooko wafuma pa libumba, musuungi teezi kumukitila ovio. Mona Leeza vyaakitile eevi kukwasia bamo pakati ka babombi bakue, baamusiile musita kampanda.

12. Yehova waakitile siani musita Yona lwaamubutukile?

¹² Kabika Yona wabutukile miilo ibamupeele kuli Yehova. Anzia evio, Yehova taamupoozele Yona penka palia. Waakitile nga evelia vili vyakita musuungi aweeme. Waamupususiizie ni kumupeela kabili Yona maka aabanga wakabile eevi afikilizie miilo ibamupeele. (Yon. 2:7; 3:1, 2) Kisia paapo, Leeza waabombiizie mukoma wa lukombo eevi kumukwasia Yona enike nangue bukose bwa kila muntu ni bwa mana. (Yon. 4:10, 11) Twasambililapo ki? Bakote te bapalile kubapooza lubilo-lubilo baalia bali baaluka basiizi kubomba. Inzi, basuungi bali bakita maka kwinika kyakilengia ozo mukooko asie libumba. Kabili musita ozo mukooko lwali wamubuelela Yehova, bali batwalilia kumulangilila ntono ni kumupoozako maano.

13. Kukoonkana ni Yehova vyaamukitiile kaleemba wa Malumbo 73, fwefue twasambililapo ki?

¹³ Kaleemba wa Malumbo 73 waatiokele mutima musita lwaamwene bantu babiipile bali  mukunoonka. Waatendekele kutwisika nangue kumubombela Leeza te kulimo kantu. (Malum. 73:12, 13, 16) Yehova waakitile siani? Taamupinguile ovio ozo mwalalume. Inzi, Leeza waasuungile milandu yakue mu Bibilia. Kupuako, kaleemba wa Malumbo waafikiile kwinika nangue kukita bukibuza buweeme pamo ni Yehova kuweeme saana kupita kila kantu, kuli kwawaamia buikazi. (Malum. 73:23, 24, 26, 28) Twasambililapo ki? Bakote te bapalile kuya babapingula lubilo-lubilo baalia bali batendeka kutwisika nangue kumubombela Yehova te kulimo kantu. Paali pa kubapingula ovio, bakote bapalile kukita maka kumana juu ya ki bakasimika balanda ao kukita evio. Kine bakita evio, bali kupooza maano ku bintu bili kuviinda kukoselezia kimupasi nga vikabiile babo bakasimika.

14. Juu ya ki Eliya waali wakabiile kukwasiiwa, ale Yehova waamukwasiizie siani?

¹⁴ Kabika Eliya waamubutukile Nanfumu Yezebeli. (1 Mak. 19:1-3) Waatontonkaniizie nangue te kwali kabika unge abanga wamubombela Yehova. Kabili, abanga wamwene nangue miilo yakue ibanga yali ya mpuni. Eliya waatiokele saana mutima mpaka waamwene nangue kyawaamasie afue. (1 Mak. 19:4, 10) Kuliko kumupingula Eliya, Yehova waamusininkiziizie nangue tabanga walisie bunke, abanga wapalile kuketekela buviinde bwakue Leeza, kabili nangue kwali kwakilisie miilo ingi yabanga wapalile kukita. Yehova waatuiliziizie wapoozeleko saana maano bintu bibanga byamwemia Eliya, kabili waamupeele miilo ya leenu ya kunti akite. (1 Mak. 19:11-16, 18) Twasambililapo ki? Fwe bonse, makamaka bakote,  tupalile kuikitila buino mikooko yakue Yehova. Kine muntu afiitilue ao emwene nangue tapalile kulangililua nkumbu yakue Yehova, bakote bapalile kumutuilizia musita lwali mukulanda bintu bili ku mutima wakue. Kupuako, bali kwikwinda kumusininkiziizia ozo mukooko nangue Yehova amutonene saana.

15. Nga vilandile Yoane 6:39, Yesu waali wamwene siani mikooko yakue Baba wakue?

¹⁵ Yehova atonene tumone siani mikooko yakue izeezele? Kunti twasambilila kupitila kyakumuenako kyakue Yesu. Waali wamanine nangue babombi bonse bakue Yehova ni bantu ba mana pa menso akue Leeza. Pakaako, Yesu waakitile maka akue onse eevi kukwasia ‘mikooko izeezele ya mu nsesi ya Israeli’ imubuelele Yehova. (Mat. 15:24; Luk. 19:9, 10) Kabili, paantu waali musuungi aweeme, waakitile maka akue onse eevi te kunti azeezie mukooko ata umo wakue Yehova.​—Soma Yoane 6:39.

16-17. Bakote bapalile kumona siani miilo ya kukwasia baalia baamusiile Yehova? (Mona kisanduku “ Mukooko Azeezele Kunti Waiunvua Siani?”)

¹⁶ Mutumua Paulo waabasokele bakote ba mu kilonghaano kya Efeso bakoonke kyakumuenako kyakue Yesu. Waalandile eevi: “Mupalile kukwasia bantu babuliilue ni kulanguluka twebo twakue Mulopue Yesu twalandile nangue, ‘Mukupeela i muli mapaalo engi kukila mu kupokelela.’” (Miil Bat. 20:17, 35) Kakiine, bakote bali ni miilo ikata ya kwemena bantu bakue Yehova. Salvador, mukote wa mu kyalo kya Uhispania, walanda eevi: “Musita undi natontonkania Yehova vyali waemena mikooko yakue izeezele, ndi nakinkiziiwa kukita maka ane onse eevi ngikwasie. Paantu ndi musuungi wa kimupasi, ndi ni kisinka nangue Yehova atonene nsuunge mikooko yakue.”

¹⁷ Bantu bonse baamusiile Yehova batwalondolola mu leeli lyasi, baakwasiiziwe ni kubuela kuli Yehova. Ni lwenka loonu, bantu bengi baamusiile, batonene kubuela. Lyasi likoonkelepo, lyakaba kulondolola saana palua bintu bitupalile kukita eevi kubakwasia babo bantu babuele kuli Yehova.