Kɔ no mu nsɛm no do

Kɔ no mu nsɛm a wɔahyehyɛ no do

ADZESUA ASƐM 23

“Wo Dzin Ho Ntsew”

“Wo Dzin Ho Ntsew”

‘Jehovah, wo dzin tsim hɔ daa.’​—NDW. 135:13.

NDWOM 10 Kamfo Hɛn Nyankopɔn Jehovah!

DZA YERUBOSUSU HO *

1-2. Ebɛn nsɛm na no ho hia Jehovah Adasefo?

NDƐ, nsɛm a no ho hia papaapa da hɛn enyim. Ɔfa Jehovah n’amansan tumdzi ho nye ne dzin a yɛbɛtsew ho. Dɛ Jehovah Adasefo no, hɛn enyi gye ho papaapa dɛ yebosusu nsɛm a no ho hia yi ho. Naaso, Nyankopɔn n’amansan tumdzi nye ne dzin ho a yɛbɛtsew no, ana ɔyɛ ndzɛmba ebien a ɔsor no mu biara? Oho, ɔnntse dɛm.

2 Hɛn nyinara ebohu dɛ ɔwɔ dɛ yɛma Nyankopɔn ne dzin ho tsew. Afei so, yeebohu dɛ, ɔsɛ dɛ yɛma nkorɔfo hu dɛ, Jehovah no tumdzi yɛ papa kyɛn tumdzi biara. Ntsi, nsɛm ebien yi nyina ho hia.

3. Sɛ yɛkã Jehovah ne dzin ho asɛm a, ebɛnadze na ɔka ho?

3 Nokwasɛm nye dɛ, biribiara a ɔfa hɛn Nyankopɔn ho nye ne dzin Jehovah no wɔ biribi yɛ. Ɔkwan a ɔfa do dzi tum so ka ho. Ntsi, sɛ yɛkã dɛ Jehovah ne dzin ho a yɛbɛtsew no yɛ asɛm a ohia papaapa a, nna yɛrekã so dɛ, ɔsɛ dɛ yɛma nkorɔfo hu dɛ, Jehovah no tumdzi yɛ papa kyɛn tumdzi biara. Jehovah ne dzin nye ɔkwan a ɔfa do dzi tum dɛ adze nyina do Tumfo no wɔ ebusuabɔ kɛse.​—Hwɛ adakaba a wɔato dzin “ Nsɛm Afofor A Ɔfa Asɛnhia Bi Ho.”

4. Ebɛn asɛm na Ndwom 135:13 kã fa Nyankopɔn ne dzin ho, na ebɛn nsɛmbisa na yebenya ho mbuae wɔ adzesua yi mu?

4 Jehovah yɛ dzin a ɔda nsew koraa. (Kenkan Ndwom 135:13.) Ebɛnadze ntsi na Nyankopɔn ne dzin ho hia papaapa? Ebɛn kwan do na wɔkãa Nyankopɔn ne dzin ho asɛmbɔn? Ebɛn kwan do na Nyankopɔn retsew ne dzin ho? Yebesi dɛn aboa ma Nyankopɔn ne dzin ho aatsew? Hom mma yensusu dɛm nsɛmbisa yi ho.

DZIN HO HIA

5. Sɛ nyimpa binom tse dɛ ɔsɛ dɛ yɛtsew Nyankopɔn ne dzin ho a, ebɛn asɛm na bi a, wɔbɛkã?

5 “Wo dzin ho ntsew.” (Matt. 6:9) Ndzɛmba etsitsir a Jesus se yɛmbɔ ho mpaa no, iyi yɛ no mu kor. Asɛm a Jesus kãe no kyerɛ dɛn? Sɛ yɛbɛtsew biribi ho a, dza ɔkyerɛ nye dɛ yɛbɛyɛ no krɔnkrɔn anaa yɛnnkɛma fĩ biara aba ho. Bi a nyimpa binom bɛkã dɛ, ‘Nkyɛ Jehovah ne dzin yɛ krɔnkrɔn dada, ebɛnadze ntsi na ɔwɔ dɛ yɛtsew ho?’ Sɛ yebenya asɛmbisa yi ho mbuae a, ɔwɔ dɛ yehu bo a dzin som.

6. Ebɛnadze na ɔma dzin ho hia?

6 Dzin nnyɛ kasafua bi kɛkɛ a wobotum akyerɛw egu krataa do anaadɛ wobotum abɔ. Hyɛ dza Bible no kã no nsew: “Dzin pa ye dɛ wɔsan mu yi sen ahonya kɛse.” (Mbɛ. 22:1; Ɔsɛnk. 7:1) Dzin ho hia papaapa. Ebɛnadze ntsi a? Osiandɛ, adwen a afofor wɔ wɔ nyimpa bi ho no tum ka dzin a ɔda no do no. Ntsi, mbrɛ wosi kyerɛw dzin bi anaa mpo mbrɛ wosi bɔ no no, nnyɛ ɔno nye adze a ohia tsitsir. Dza ohia tsitsir nye dza ɔba afofor hɔn adwen mu ber a wɔatse anaa woehu dzin a ɔtse dɛm wɔ beebi no.

7. Ebɛn kwan do na nkorɔfo asɛɛ Nyankopɔn ne dzin?

7 Sɛ nkorɔfo kã atorsɛm fa Jehovah ho a, nna wɔrema nkorɔfo enya noho adwen a ɔmmfata. Sɛ nkorɔfo nya Jehovah ho adwen a ɔmmfata a, wɔbɔ no sombo, na wɔsɛɛ ne dzin. Ber a nna Adam na Eve wɔ Eden ture mu hɔ no, obi kãa asɛmbɔn faa Nyankopɔn ho, na ɔbɔɔ mbɔdzen dɛ ɔbɛma nyimpa enya Nyankopɔn ho adwen a ɔmmfata. Iyi nye ber a odzi kan a wɔsɛɛ Nyankopɔn ne dzin. Ebɛnadze na yebotum esũa efi dɛm asɛm yi mu?

MBRƐ WOSII KÃA NYANKOPƆN NE DZIN HO ASƐMBƆN

8. Nna ebɛnadze na Adam na Eve nyim, na ebɛn nsɛm na yebotum ebisa?

8 Nna Adam na Eve nyim dɛ Nyankopɔn ne dzin dze Jehovah. Nkyii so, nna wonyim nokwasɛm ahorow a ɔfa Nyia dzin no da no do no ho. Dɛ nhwɛdo no, nna wonyim dɛ ɔno nye Bɔadze no, Nyia ɔmaa hɔn nkwa, Paradise fie fɛɛfɛw dɛ wɔntsena mu, nye ɔhokafo a odzi mũ. (Gen. 1:26-28; 2:18) Naaso, nna wɔbɔkɔ do dze hɔn adwen a odzi mũ no adwendwen dza Jehovah ayɛ ama hɔn no nyina ho? Aso nna wɔbɔkɔ do ahyɛ ɔdɔ na enyisɔ a wɔwɔ ma Jehovah no mu dzen? Nsɛmbisa yi no ho mbuae no daa edzi ber a Nyankopɔn ne tamfo sɔɔ hɔn hwɛe no.

9. Dɛ mbrɛ Genesis 2:16, 17 nye 3:1-5 kyerɛ no, ebɛn asɛm na Jehovah kãa kyerɛɛ awarfo a wodzi kan no? Ebɛn kwan do na Satan maa wonyaa Jehovah ho adwen a ɔnntsen?

9 Kenkan Genesis 2:16, 17 nye 3:1-5. Satan nam abowatsena do bisaa Eve dɛ: “Ampaara dɛ Nyankopɔn ase dɛ, Mma hom nndzi ture yi mu ndua nyinara bi?” Asɛm a Satan bisae no, nna ɔdze rekã atorsɛm bi afa Nyankopɔn ho. Iyi maa Eve nyaa Nyankopɔn ho adwen a ɔnntsen. Asɛm ankasa a Nyankopɔn kãa kyerɛɛ Adam na Eve nye dɛ, wobotum edzi ture no mu ndua nyinara bi, gyedɛ dua kor pɛr n’eduaba. Ntsi, nna ndua asorɔtow pii wɔ hɔ a wobotum edzi no do aba. (Gen. 2:9) Nokwasɛm nye dɛ, Jehovah ne yamu ye papaapa. Naaso, Nyankopɔn kãa kyerɛɛ Adam na Eve dɛ, dua kor bi dze, onnyi dɛ wodzi n’eduaba. Ntsi, Satan dze n’asɛmbisa no daan nokwar no enyi. Ɔmaa wonyaa adwen dɛ Nyankopɔn ne tsirmu yɛ dzen. Ntsi, bi a Eve bisaa noho dɛ, ‘Aso Nyankopɔn dze adze papabi rusuma me?’

10. Ebɛn kwan do na Satan sɛɛ Nyankopɔn ne dzin, na ebɛnadze na ofii mu bae?

10 Aber a Satan bisaa dɛm asɛm no, nna Eve da ho ara yɛ setsie ma Jehovah. Ɔkãa mbra a nna Nyankopɔn dze ama hɔn no ho asɛm pefee kyerɛɛ Satan dze buaa asɛm a obisae no. Ɔsaan so dze kaa ho dɛ, ɔnnsɛ dɛ wɔdze hɔn nsa mpo ka dua no. Nna Nyankopɔn abɔ hɔn kɔkɔ dɛ, sɛ wɔyɛ asoɔdzen a wobowuwu. Nna Eve nyim iyi. Naaso Satan yii no ano dɛ: “Hom nnkowu ara ampa bi.” (Gen. 3:2-4) Afei dze, nna Satan ama asɛm no mu ada hɔ dɛ Jehovah adaadaa hɔn. Nna ɔrekã dɛm asɛm yi dze asɛɛ Nyankopɔn ne dzin, kyerɛ dɛ, nna ɔrekã akyerɛ Eve dɛ Jehovah yɛ ɔtorfo. Wɔ dɛm kwan yi do no, Satan bɛyɛɛ otwirfo. Eve gyee Satan dzii ma ɔdaadaa no pɔtɔɔ. (1 Tim. 2:14) Onyaa Satan no mu ahotodo kɛse kyɛɛn Jehovah. Iyi maa ɔyɛɛ mberɛw maa Eve dɛ obesi gyinae bɔn a ɔkyɛn biara wɔ n’asetsena mu. Eve sii gyinae dɛ ɔbɛyɛ Jehovah no do asoɔdzen. Odzii eduaba a Jehovah kãa dɛ mma wonndzi bi no. Ɔno ekyir no, ɔmaa Adam so bi ma odzii.​—Gen. 3:6.

11. Ebɛnadze na nkyɛ hɛn awofo a wodzi kan no botum ayɛ, naaso ebɛnadze na wɔannyɛ?

11 Ɔwodze, dwendwen ho kakra. Ebɛn asɛm na nkyɛ ɔwɔ dɛ Eve kã kyerɛ Satan. Twa ho mfonyin dɛ Eve rekã dɛm asɛm yi akyerɛ Satan: “Woana nye wo? Minnyim wo. Jehovah na minyim no, ɔno nye m’Egya, modɔ no na megye no dzi. Ndzɛmba a menye mo kun Adam wɔ nyinara, ɔno na ɔdze ama hɛn. Ɔwo nye woana na ebɛkã asɛm a ɔtse dɛm etsia no? Fi m’enyim kɔ!” Hwɛ enyigye ara a nkyɛ ɔbɛhyɛ Jehovah n’akoma mã ber a ɔatse dɛ ne babaa a ɔdɔ no akã dɛm nokwasɛm yi! (Mbɛ. 27:11) Naaso nna Eve nnyi ɔdɔ ankasa ma Jehovah, na dɛmara na Adam so amma dɛm su yi annkyerɛ no kwan. Osian ɔdɔ mapa a Adam na Eve ennya amma hɔn Egya ntsi, atorsɛm a Satan kãe faa ne dzin ho no, woenntum ammbɔ enngu.

12. Ebɛn kwan do na Satan maa Eve n’adwen mu yɛɛ no konsee, na ebɛnadze na Adam na Eve annyɛ?

12 Dɛ mbrɛ yeehu no, Satan maa Eve n’adwen mu yɛɛ no konsee. Ɔmaa Eve nyaa adwen a ɔmmfata wɔ Nyia ne dzin dze Jehovah no ho. Dɛm ntsi, Adam na Eve enntum ammbɔ atorsɛm a Satan kãe faa Jehovah ne dzin ho no enngu. Iyi maa ɔyɛɛ mberɛw maa hɔn dɛ wobetsie dza Satan kãa kyerɛɛ hɔn no, na wɔsoɛree tsiaa hɔn Egya no. Ndɛ so, akwan a ɔtse dɛmara na Satan dze yɛ edwuma. Ɔkã Jehovah ne dzin ho nsɛmbɔn na otwir no. Nyimpa a wɔgye Satan ne ndaadaasɛm to mu no, ɔnnyɛ dzen koraa mma hɔn dɛ wɔbɔpow Jehovah no tumdzi a ɔtsen no.

JEHOVAH TSEW NE DZIN HO

13. Ebɛn kwan do na Ezekiel 36:23 ma yehu asɛntsitsir a ɔwɔ Bible no mu?

13 Ana Jehovah yɛ dzinn hwɛ ma wɔsɛɛ ne dzin a ɔnnyɛ ho hwee? Oho, ɔnntse dɛm! Bible mũ no nyina twe adwen si dza Jehovah ayɛ dze ada no edzi dɛ nsɛmbɔn a wɔkãe faa noho wɔ Eden ture no mu no nnyɛ nokwar. (Gen. 3:15) Nokwasɛm nye dɛ, asɛntsitsir a ɔwɔ Bible mu no, yebotum abɔ no tɔw wɔ dɛm kwan yi do: Jehovah nam Ahendzi a ne Ba no dzi do tum no do bɛtsew ne dzin ho na ɔaasan dze tsenenee nye asomdwee aba asaase do. Bible no mu nsɛm boa hɛn ma yehu mbrɛ Jehovah si tsew ne dzin ho.​—Kenkan Ezekiel 36:23.

14. Etuatsew a ɔkɔr do wɔ Eden ture no mu no, mbrɛ Jehovah esi edzi ho dwuma no, ebɛn kwan do na atsew ne dzin ho?

14 Satan ayɛ dza obotum nyina dɛ obesiw Jehovah kwan dɛ ɔbɛma ne tsirmpɔw aba mu. Naaso, Satan edzi ɔkogu koraa. Bible no ma yehu dza Jehovah ayɛ, na iyi da no edzi dɛ obiara nnyi hɔ a ɔtse dɛ Jehovah Nyankopɔn. Nokwasɛm nye dɛ, etũa a Satan nye hɔn a wɔka noho nyina atsew no ama Jehovah no werɛ ahow kɛse. (Ndw. 78:40) Naaso, Jehovah edzi dɛm haw yi ho dwuma wɔ nyansa, abotar na pɛrpɛr mu. Afei so, ɔada no tum a onnyi ano no edzi wɔ akwan pii do. Dza ɔkyɛn ne nyina no, no dɔ da edzi wɔ dza ɔyɛ nyina mu. (1 John 4:8) Jehovah akɔ do ayɛ edwuma dze atsew ne dzin ho.

Satan dzii ator faa Jehovah ho kyerɛɛ Eve, na mfe ɔhaha pii nye yi, Abɔnsam akɔ do akã Nyankopɔn ho asɛmbɔn (Hwɛ nkyekyɛmu 9-10, 15) *

15. Ndɛ, ebɛn kwan do na Satan resɛɛ Nyankopɔn ne dzin, na ebɛnadze na woefi mu aba?

15 Ndɛ, Satan da ho ara resɛɛ Nyankopɔn ne dzin. Ɔdaadaa nkorɔfo ma wonya adwen dɛ Nyankopɔn mmbu atsɛntsenenee, onnyi tum, nyansa nye ɔdɔ. Dɛ nhwɛdo no, Satan bɔ mbɔdzen dɛ ɔbɛdaadaa nkorɔfo ma wɔaagye edzi dɛ ɔnnyɛ Jehovah na ɔbɔɔ adze. Na sɛ nyimpa gye dzi dɛ Nyankopɔn wɔ hɔ a, Satan bɔ mbɔdzen dɛ ɔbɛma woenya adwen dɛ Nyankopɔn ne mbra ka hɔn hyɛ na ɔmma wonnya ahotɔ. Satan san so ma nkorɔfo nya adwen dɛ, Nyankopɔn yɛ tsirmɔdzennyi a ɔhyew nkorɔfo wɔ hellgya mu. Sɛ nkorɔfo gye dɛm atorsɛm yaayaw yi dzi a, ɔma ɔyɛ mberɛw koraa ma hɔn dɛ, wɔbɔpow Jehovah no tumdzi a ɔtsen no. Kesi dɛ Jehovah bɛsɛɛ Satan kora kora no, Satan bɔkɔ do asɛɛ Jehovah ne dzin. Afei so, ɔbɔbɔ mbɔdzen dɛ ɔbɔtwe wo so efi Jehovah ho. Ana obedzi konyim?

DZA IBOTUM AYƐ DZE ATSEW JEHOVAH NE DZIN HO

16. Ebɛnadze na Adam na Eve enntum annyɛ a ɔwo ibotum ayɛ?

16 Jehovah ama nyimpa kwan dɛ wɔmboa ma ne dzin ho ntsew. Dɛm ntsi, ibotum ayɛ dza Adam na Eve enntum annyɛ no. Ɔmmfa ho dɛ nyimpa a wɔsɛɛ Jehovah ne dzin na wɔkã ho ebususɛm ahyɛ wiadze yi mu mã no, enya ho kwan no dɛ ebɔboa ma Jehovah ne dzin ho aatsew na aaboa nkorɔfo ma woeehu dɛ Jehovah yɛ krɔnkrɔn, ɔtsen, oye, na ɔwɔ ɔdɔ so. (Isa. 29:23) Ibotum ataa Jehovah no tumdzi ekyir. Ibotum so aboa nkorɔfo ma woeehu dɛ Jehovah no tumdzi nkotsee na ɔtsen, na no tumdzi nkotsee na ɔdze asomdwee na enyigye bɛbrɛ abɔdze nyina.​—Ndw. 37:9, 37; 146:5, 6, 10.

17. Ebɛn kwan do na Jesus maa nkorɔfo hun n’Egya ne dzin?

17 Sɛ yɛma Jehovah ne dzin ho tsew a, nna yerusũasua nhwɛdo a Jesus Christ yɛe no. (John 17:26) Jesus nam n’Egya ne dzin a ɔdze dzii dwuma no do maa nkorɔfo hun n’Egya ne dzin. Afei so, ɔkyerɛkyerɛɛ nkorɔfo ma wohun mbrɛ Jehovah si tse ankasa. Nhwɛdo bi nye yi. Phariseefo no maa nkorɔfo nyaa adwen dɛ Jehovah ne tsirmu yɛ dzen, ɔyɛ katsee, ɔnye nyimpa ntamu twe, na onnyi ehumbɔbɔr. Jesus annyɛ n’adze dɛm. Mbom ɔboaa nkorɔfo ma wohun n’Egya dɛ ɔyɛ obi a ɔwɔ ntseasee, abotar, ɔdɔ, na ɔdze bɔn kyɛ. Afei so, Jesus daa n’Egya no suban edzi pɛpɛɛpɛr wɔ ne da biara da asetsena mu. Ɔnam dɛm kwan yi do boaa nkorɔfo ma wohun Jehovah yie.​—John 14:9.

18. Yebesi dɛn abɔ atorsɛm a wɔkã fa Jehovah ho no nyinara egu?

18 Dɛ mbrɛ Jesus yɛe no, yebotum akã dza yenyim fa Jehovah ho akyerɛ nkorɔfo na yaakyerɛkyerɛ hɔn ma woeehu dɛ, Nyankopɔn ne yamu ye, na ɔwɔ ɔdɔ. Ber a yɛreyɛ dɛm no, nna yɛrobɔ atorsɛm a wɔkã fa Jehovah ho no nyinara egu. Sɛ yɛma nkorɔfo dze hɔn adwen nye hɔn akoma gye to mu dɛ Jehovah ne dzin yɛ krɔnkrɔn a, nna yɛretsew ne dzin no ho. Hɛn so yebotum esũasua Jehovah. Yebotum ayɛ dɛm ɔmmfa ho dɛ yɛyɛ nyimpa a yɛtɔ sin no. (Eph. 5:1, 2) Sɛ yɛdze hɛn kasaa na hɛn ndzeyɛɛ ma nkorɔfo hu mbrɛ Jehovah tse ankasa a, nna yɛroboa ma ne dzin ho aatsew. Nkyii so, yɛsan Jehovah ne dzin ho ber a yɛboa nkorɔfo ma wohu Jehovah ho nokwasɛm no. * Afei so, yɛma ɔda edzi dɛ nyimpa a wɔtɔ sin botum ekura hɔn emudzi mu ama Nyankopɔn.​—Job 27:5.

Yɛpɛ dɛ yɛboa hɛn Bible esuafo ma wohu dɛ Jehovah ne yamu ye na ɔwɔ ɔdɔ (Hwɛ nkyekyɛmu 18-19) *

19. Dɛ mbrɛ Isaiah 63:7 boa hɛn ma yehu no, ebɛnadze na ɔsɛ dɛ ɔyɛ hɛn botae tsitsir ber a yɛkyerɛkyerɛ nkorɔfo no?

19 Adze fofor bi so wɔ hɔ a yebotum ayɛ dze atsew Jehovah ne dzin ho. Sɛ yɛrekyerɛkyerɛ afofor Bible mu nokwasɛm a, yɛtaa twe adwen si Nyankopɔn no tumdzi do. Ɔnye dɛ Jehovah na ɔfata dɛ odzi amansan yi do tum, na iyi yɛ nokwasɛm turododo. Ɔwɔ mu dɛ no ho hia dɛ yɛkyerɛkyerɛ nkorɔfo ma wohu Nyankopɔn ne mbransɛm dze, naaso hɛn botae tsitsir nye dɛ yɛbɔboa nkorɔfo ma wɔaadɔ hɛn Egya, Jehovah, na woeedzi nokwar ama no. Dɛm ntsi, ɔwɔ dɛ yɛtwe adwen si Jehovah no su ahorow a ɔyɛ ahomka no do, na yɛma nkorɔfo hu Nyimpa kor a Jehovah yɛ. (Kenkan Isaiah 63:7.) Sɛ yɛkyerɛkyerɛ wɔ dɛm kwan yi do a, yɛbɔboa afofor ma wɔaadɔ Jehovah na wɔaayɛ setsie ama no, osian ɔpɛ a wɔwɔ dɛ wobedzi nokwar ama no ntsi.

20. Ebɛnadze na yebosusu ho wɔ adzesua a odzi hɔ no mu?

20 Ebɛnadze na yɛbɛyɛ ama hɛn abrabɔ na hɛn nkyerɛkyerɛ aahyɛ Jehovah enyimnyam na aatwe nkorɔfo aba ne nkyɛn? Yebenya dɛm asɛmbisa yi ho mbuae wɔ adzesua a odzi hɔ no mu.

NDWOM 2 Wo Dzin Nye Jehovah

^ nky. 5 Ebɛn asɛm na no ho hia a ɔda nyimpa na abɔfo hɔn enyim? Ebɛnadze ntsi na ɔyɛ asɛm a no ho hia kɛse, na ebɛn kwan do na ɔfa hɛnho? Sɛ yenya dɛm nsɛmbisa yi nye nsɛmbisa afofor a ɔka ho no ho mbuae a, ɔbɔboa hɛn ma yaahyɛ ebusuabɔ a yɛnye Jehovah wɔ no mu dzen.

^ nky. 18 Mber bi a oetwa mu no, hɛn nwoma ahorow no kãa dɛ, no ho nnhia dɛ yɛsan Jehovah ne dzin ho, osiandɛ obiara nnkãa dɛ Jehovah nnyi ho kwan dɛ ɔdze dzin a ɔtse dɛm bɔto noho do. Naaso, wɔmaa yenyaa nkyerɛkyerɛmu fofor wɔ asɛm yi ho wɔ afe 2017 afrenhyia nhyiamu no ase. Eguamutsenanyi no kãa dɛ: “Sɛ yebotwa no tsia a, ɔnnyɛ mfom dɛ yɛbɔbɔ mpaa dɛ Jehovah ne dzin ho nsan, osiandɛ ɔwɔ dɛ wɔsan ne dzin no ho ampa.”​—Hwɛ January 2018 dwumadzi a ɔwɔ jw.org®, Twi kasa mu dze no do no. Kɔ NHOMAKORABEA > JW BROADCASTING®.

^ nky. 62 MFONYIN NO HO NKYERƐKYERƐMU: Abɔnsam kãa Nyankopɔn ho asɛmbɔn; ɔkãa kyerɛɛ Eve dɛ Nyankopɔn yɛ ɔtorfo. Mfe ɔhaha pii nye yi na Satan ahyɛ ator nkyerɛkyerɛ ho nkuran. Bi nye dɛ Nyankopɔn ne tsirmu yɛ dzen, afei so, nnyɛ ɔno na ɔbɔɔ nyimpa.

^ nky. 64 MFONYIN NO HO NKYERƐKYERƐMU: Onua bi nye obi rusũa adze na ɔrotwe adwen esi su a Nyankopɔn wɔ no do.