1-2. Mókà gbò togó bel ní ea ólò palàge leemá Gbò Neǹ Ditõ̀ò Jìhóvà ge zọ̀ gbò nen loá bel boo é?

DÉNÈ bẹ̀ì kpeè sĩ́ ló ene kà agẹbá bel ea palàge dì bíi deè nieí, ea dú bọ́ọ́ bọọ̀ Jìhóvà nè ge sẹlẹ́ a bée káí. Dì belí Gbò Neǹ Ditõ̀ò Jìhóvà, à ólò leemái gè zọ̀ gbò nen loá bel boo nakà gbò lé togó belí. Sõò, níì ge kọọ̀ è gé nveè kele zẹ̀ẹ̀ bọ́ọ́ bọọ̀ Jìhóvà nè ge sẹlẹ́ a bée káí, belí kọ à dú bàà kà kele-kele nu nì.

² Dénè bẹ̀ì e mon kọọ̀ à bọ́ló gè naa kọọ̀ béè Bàrì á di káí. È nyímà nàgé kọọ̀ bọ́ọ́ bọọ̀ Jìhóvà àbèè a sĩ́deè bẹbẹ̀l ní ea palàge dú léé. Vó à naa, pálàa kà belí palàge dú bíi.

3. Éé ní e bée ea kọlà Jìhóvà bãàa m ẽ́?

³ À dú kà kà kọọ̀, bée ea kọlà Jìhóvà bãàa mm̀ kọ̀láá kà nú ea kil ló bẹẹ Bàrì, bã̀àna a sĩ́deè bẹbẹ̀l. Vóá, be à gá náa è kọọ̀ ge õ̀ònà béè Jìhóvà lọl kèbá gbẹ́a ní ea palàge dú bíi é, è gé kọ́ nágé kọọ̀ sĩ́deè bẹbẹ̀l Jìhóvà ní ea palàge dú kà léé. Béè Jìhóvà palàge gbaá ló a sĩ́deè bẹbẹ̀l dì belí Nen Ea Bọọ Lọ̀l Vaá À Lee.—Ẹ̀b ńkpó ea kọ́ọ̀, “ Gbò Gá E Bọ́ọ́ Bọọ̀ Jìhóvà Bãàa M.”

4. Mósĩ́ deè ní e kpá Psalm 135:13 baatẽ́ béè Bàrì e, vaá mókà gbò bíb ní eé áálá mm̀ nakà togó bel ge nòí ẽ́?

⁴ Bée ea kọlà Jìhóvà palàge dú kele. (Bugi Psalm 135:13.) Éé ní ea náa kọ béè Bàrì á palàge dì bíi é? Mósĩ́ deè ní ea beè dú gè tenmà dém ló a bée é? Mósĩ́ deè ní e Bàrì é náa kọ a bée á di káí é? Vaá mósĩ́ deè ní e beele é láá nvèè bá ló bel boo a bée é? Naanii mè é ló sọ́l boo gbò bíbvá.

5. Éé ní e sìgà gbò é láá bĩiná tṍó e bà dã́ kọọ̀ béè Bàrì íè ge di káí é?

⁵ “Ka á di ló o bée e a di káí.” (Máát. 6:9) Níà nú e Jíízọ̀s beè kọ à palàge dú bíi kọ é nvee mm̀ tã̀àgã ló Bàrì e. Sõò  éé ní e gbò moǹ bel Jíízọ̀sa tõó dọ̀ ẹ? Ge naa kọọ̀ nu á di káí tõó dọ̀ ge naa kọ á di õ̀òa àbèè ge di ẹ́ẹ́. Sìgà gbò é láá bĩiná kọọ̀: ‘É kọọ̀ béè Jìhóvà á gé káí, õ̀òa, àbèè ge di ẹ́ẹ́?’ Ge aalá bíbvá, à dú bíi kọ é zẹ́ẹ́ bugi togó boo gbò nú e bée bãàa m.

6. Éé ní ea náa vaá bée à palàge dú bíi é?

⁶ Bée bọọ èl pọ́ì gbò súú kpá e bà émí boo báà kpá àbèè ge kolí tẹlẹ bàlà kẽ. Nvèè kpíí ló kọọ̀ Kpá Káí kọ́ọ̀: “À dú lé gè sà lé bée èlmà gyọ́.” (Pró. 22:1; Ẹ̀klì. 7:1) Éé ní ea náa vaá bée à palàge dú bíi é? Boo béè kọọ̀ à bãàa mm̀ bé e gbò nen ẹb nen naa nè sĩ́deè e gbò nen bugi togó kilma ló nen ea kọlà béeá. Vó à naa, níì bé e bée meà naa àbèè bé e gbò nen kólí naa ní ea palàge dú bíi é nì; nú ea palàge dú bíi dú nu e dõòna gbò bugi togó kilma ló tṍó e bà mon àbèè ge dã́ béeá.

7. Mósĩ́ deè ní e gbò nen ni náa uú boo béè Bàrì e?

⁷ Tṍó e gbò nen kpọ́gá gi kyáá bel kilma ló Jìhóvà, bà dì e bà gé kyọgàlà a lé bée. Tṍó e bà kọ́ẹ kyọ̀, bà gé kyọgàlà a bée. Túá tṍó e nen beè kọ́ béè Bàrì kyọ̀ vaá gbĩì ge naa kọọ̀ gbò nen á bugi pọ́lọ́ bug togó nyòòmàe beè dú gbẹá mm̀ gònò Ídèn. Bugi togó boo nú e nóò lọl ló nakà nàà uú booí.

8. Éé ní e Ádàm nè Íìv beè nyimá ẽ́, vaá mókà gbó bíb ní eé láá bĩiná ẽ́?

⁸ Ádàm nè Íìv beè nyimá béè Jìhóvà nè kà kà bel ea kil ló nen ea kọlà béeá. Ba beè nyimá kọọ̀ ẹlẹ ní ea beè demìè va, neè va dùm, tuè va sẹlẹ̀ẹ̀ mm̀ Páladaìs, vaá náa kọ bàá duè dóm nè va ea gbõoma ẽ́. (Jén. 1:26-28; 2:18) Sõò, é kọ bàé tú ba bùlà ea gbõomaá bùgmà togó boo dénè nú e Jìhóvà ni náa nè va? É kọọ̀ bàé kilsĩ́ ge bọ̀ọ̀vẹ̀ ba vulè nè ba lèèma kilma ló Nen ea íe béeá? A ààla palàge dọa bàlà kẽ tṍó e neǹ ọ́b Bàrì beè ẹ̀bmà va.

9. Dẹ̀ẹ̀a boo nú ea di mm̀ kpá Jénesìs 2:16, 17 nè 3:1-5, éé ní e Jìhóvà beè kọ́ nè túá kà dóm nè vaá ẹ́, vaá mósĩ́ deè ní e Sétàn beè kììla kẽè kà kà belá ẹ́?

⁹ Bugi Jénesìs 2:16, 17 nè 3:1-5. Sétàn beè ló bel tenmá gã́ naanà vaá bĩiná Íìv kọọ̀: “Kà kà gé e Bàrì beè kọọ̀ ó gá dei ból súú ea dú bè kọ̀láá kà té ea di mm̀ gba  beí?” Bíbvá beè faalá sìgà kyáá bel ea bélí pọ́lọ́ múú tã́a. Bàrì beè kọọ̀ bàé láá dé kọ̀láá kà ból súú ea dú bè gbò té ea di mm̀ gba beá, maaná lọl ló ene kà. Ádàm nè Íìv beè ié kele-kele íb ból súú té ge dè. (Jén. 2:9) Níí zógè kọọ̀ Jìhóvà ólò palàge dõonu taalẹ bá. Náa kal ló béè vó, Bàrì náa beè zìgà kọọ̀ Ádàm nè Íìv á dé ene kà ból súú té ea beè dò bá nè vaá. Vóá, bíb e Sétàn beè bĩináá beè kììla kẽè kà kà belá. Sétàn beè naa kọ á belí kọọ̀ Bàrì dú neǹ pĩ́. Íìv beè láá bugi togó kọọ̀: ‘É kọ à íe lé nu e Bàrì náa gbĩ́ kọ ḿ ié?’

10. Mósĩ́ deè ní e Sétàn beè dọ bàlà kẽ tenmà dém ló béè Bàrì e, vaá éé ní ea beè sìlà aa m ẽ́?

¹⁰ Tṍó e Sétàn beè bĩiná nakà bíbví, Íìv beè dì ea géè gbàn tṍ ló Jìhóvà. A beè kọ́ nè Sétàn kà lèlà nú e Jìhóvà beè kọ̀. Ẹlẹ beè kọ tẹlẹ ló kọọ̀, Bàrì beè kọọ̀ bàá gá zẹ́ẹ́ daalìẹ̀ bá ló téá. Íìv beè nyimá kọọ̀ ge lọ̀l togó kè bá Bàrì é man ú. Sõò Sétàn beè aalá kọọ̀: “Nóo gé úi.” (Jén. 3:2-4) Sétàn náa géè tú ná kyèèlè loomá bel. À palàge dọ bàlà kẽ tenmà dém ló béè Bàrì, vaá à géè kọ́ nè Íìv kọọ̀ Jìhóvà dú neǹ kyáá bel. Vó náa kọọ̀ Sétàn á gbóó dú pọ́lọ́ nyómá àbèè neǹ ténmà dém ló nen. A beè palàge dàgẹ̀ Íìv naa ní ea zigà a bel. (1 Tím. 2:14) A beè palàge dẹlẹ́ẹ nyíé boo èlma Jìhóvà. Vó beè naa kọọ̀ Íìv á nè kà pọ́lọ́ béèlàfùl. A beè sà ge lọ̀l togó kèbá Jìhóvà. À gbóó dààmà togó gè dé ból súú té e Jìhóvà beè kọ bàá gá dèa. A beè tú sìgà sẹ̀ẹ̀ Ádàm.—Jén. 3:6.

11. Éé ní e Ádàm nè Íìv gáẹ̀ beè naa ẽ́, sõò éé ní e bà náa beè naa ẽ́?

¹¹ Zẹ́ẹ́ ni bugi togó boo nú e Íìv gáẹ̀ beè láá kọ́ nè Sétàn. Dòòmà dẽe ló kọ à gáẹ̀ beè láá kọọ̀: “Nda ním nyímà ni ló, sõò m̀ nyímà ló ńdáà Tẹ̀, Jìhóvà, nda vulèe vaá dẹlẹ́ẹ nyíé boo. Ẹlẹ ní ea beè tú kọ̀láá kà nú e Ádàm nè nda íè nèi ẽ́. Éé ní ea náa kọ́ ó ló nakà pọ́lọ́ belí kìlmàé ló é? Tení àà ḿ sĩ́!” Ẹ̀b bé e nyíè Jìhóvà gáẹ̀ beè ẹẹ naa é be a beè dã́ íb gbò moǹ bel bọ́ọ̀ló dẹ̀lẹ̀ nyíé booí gã́ a nvín pábia ea vulèa! (Pró. 27:11) Sõò Íìv náa beè ié vulè ea kyãa mm̀ bọ́ọ̀ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo kilma ló Jìhóvà; vaá Ádàm náa beè ié nágé nakà kpãaá. Ge kọ Ádàm nè Íìv náa íe íb vulèá kilma ló ba Tẹ̀ beè naa kọọ̀ bàá gá láá kpènà a bée lọl kèbá kọ́ọ̀ kyọ̀.

12. Mósĩ́ deè ní e Sétàn beè naa kọọ̀ Íìv á ié bàà-bàà bùlà ẹ, vaá éé ní e Ádàm nè Íìv náa beè láá naa ẽ́?

¹² Dì belí bé e ni nó naaá, Sétàn beè dààmà togó tení dú ló gè naa kọ Íìv á ié bàà-bàà bùlà. A beè naa kọ á ié bàà-bàà bùlà kilma ló íb Nen e Jìhóvà dú. Tṍóá, Ádàm nè Íìv náa beè láá kpènà béè Jìhóvà. Níí beè naa kọ bàá gbàn tṍ ló Sétàn vaá lọ̀l togó kèbá ba Tẹ̀. Sétàn gé tú nágé tẽ̀ènè íb kyèèlèí siimá tóm deè nieí. À gé náa uú boo béè Jìhóvà tení dú ló gè tenmàe dém ló. Gbò e bà ziga ló kyáá bel Sétàn ólò vàlẹ̀ bá kìn lé bẹbẹ̀l Jìhóvà.

13. Mósĩ́ deè ní e nú ea di mm̀ kpá Èzíkiẹ̀l 36:23 kọ́ kpò kúm lẹ̀ẹ̀la tóm e Kpá Káí fáálá ẹ́?

¹³ É kọọ̀ Jìhóvà é sọtọ́ deè kọ bàá kilsĩ́ gè tenmà dém ló a bée e bè náa é kpenà a bá? Ẽ́èe, náa gé náa vó! Dénè nú ea di mm̀ Kpá Káí tẹ́lẹ bàlà kẽ bé e Jìhóvà ni lábví láb mm̀ ge õ̀ònà kọ̀láá kà gbẹ́á e ba beè tẹlẹ boo a bée gbẹá mm̀ gònò Ídèna naa. (Jén. 3:15) Mm̀ kà kà, èé láá bõonè ló dénè lẹ̀ẹ̀la tóm ea di mm̀ Kpá Káí nvee mm̀ bel ea kọ́ọ̀: Jìhóvà é sẹlẹ a bée káí tení dú ló a Boǹ Méné ea Sã́áná é bẹl boo vaá òòma kẽè lé lab dògò nè fẹ́ẹ́-fẹẹ̀ ló domá boo kunukẽ̀í. Kpá Káí fáálá gbò bel ea é nveè bá nèi kọ é dã́ ból ló bé e Jìhóvà é náa kọ a bée á di káí naa.—Bugi Èzíkiẹ̀l 36:23.

14. Mósĩ́ deè ní e bá e Jìhóvà beè sií ló lọ̀l togó kèbá ea beè naaá mm̀ gònò Ídèna náa kọ a bée á di káí é?

¹⁴ Sétàn a piigà bé ea kpóó sim tùlà naa ge kpèga deè Jìhóvà kọ á gá láá mm-mè a tóm̀ bulà. Sõò Sétàn a kilsĩ́ gè olòó dọ̀. Gbò nú ea di mm̀ Kpá Káí zógè gbò nú e Jìhóvà ni náa, vaá à tẹ́lẹ bàlà kẽ kọọ̀ Jìhóvà ní ea dú Tẹ̀ ea vulèi vaá dú kà lé Neǹ ge bẹ̀l ea tõo lọ̀l vaá à lee é. Mm̀ kà kà, ge kọọ̀ Sétàn nè dénè gbò e bà gbáaẹ́ ló lọl togó kèbá Jìhóvà, a man gbele tõ̀ò nyaa ló nè Jìhóvà. (Ps. 78:40) Jìhóvà tú nyìmànù, ĩ̀ìmà, nè lé bèèla siimá bá ló belí. À zógè nàgé a kpóó mm̀ kele-kele sĩ́deè e née gé láá bugi. Bọọ èlmà tõ̀ò, a vulè dọ́ bàlà kẽ mm̀ kọ̀láá kà nú e ẹlẹ ni náa. (1 Jọ́ọ̀n 4:8) Jìhóvà dì ea gé sí tóm lee mm̀ ge naa kọ a bée á di káí.

15. Mósĩ́ deè ní e Sétàn dì ea gé ténmà dém ló béè Bàrì deè nieí é, vaá éé ní ea ni silà aa m ẽ́?

¹⁵ Sétàn dì ea gé kilsĩ́ gè tenmà dém ló béè Bàrì deè nieí. À náa kọọ̀ gbò nen á ié bàà-bàà bùlà ea kil ló bé e Bàrì ié kpóó, nyimá nu, vaá ié vulè naa. Dì belí nu dòòmà bá, Sétàn a piìga boo gè naa kọ gbò nen á zìgà kọọ̀ Jìhóvà náa beè dèm nu. Vaá be à gá náa vaá gbò nen à zìgà kọọ̀ Bàrì dì, Sétàn gbĩ́ gè naa kọ bàá zìgà kọọ̀ Bàrì nè gbò a nòòkúu bọọ̀gẹ̀ tàvàlà ge tõó boo vaá náa dú lé. À nóòmà nàgé gbò nen  kọọ̀ Jìhóvà íe agẹ nyíe vaá à dú Bàrì ea ólò tú gbò nen tẹlẹ dáà sã́ bẹẹ nu. Tṍó e bà ziga ló gbò kyáá belí, bà ólò gbóó tú dõòna kà láb tọ, ea dú gè kìn lé bẹbẹ̀l Jìhóvà. Sétàn é kilsĩ́ gè olòó kpọ́ gbò kyáá belí vaá gbĩ́ gè kẹlẹ nagé olo, dọ̀ọ̀mà tṍó ea é dú gè kyọ̀ẹ sĩ́ lọ̀l. É kọ àé íe togó báẹ?

16. Éé ní e olo é láá naa e Ádàm nè Íìv náa beè láá naa ẽ́?

¹⁶ Jìhóvà sọtọ́ deè kọọ̀ gbò nen e bà náa gbõoma á ié dọ̀ ge bìlà mm̀ ge nvèè bá naa kọọ̀ a bée á di káí. Vóà naa, olo é gbóó láá naa nú e Ádàm nè Íìv náa beè láá naa. Náa kal ló béè kọọ̀ è di mm̀ bàlà boo e gã́bug nen dì e bà gé ténmà dém ló vaá gbẹ́ béè Jìhóvà, olo íè nèà deè ge kpènà vaá kọ́ nè gbò nen kọọ̀ Jìhóvà di káí, à dú neǹ lé lab dògò, vaá ié vulè. (Àìz. 29:23) Olo é láá nvèè sãa kúm a bẹbẹ̀l. Òó láá nvèè bá nè gbò nen kọ bàá dã́ ból ló kọọ̀ áá Jìhóvà ní ea é láá bẹ̀l mm̀ lé lab dògò vaá naa kọọ̀ dénè dèmnù á ié fẹ́ẹ́-fẹẹ̀ ló nè kà kà ẹ́ẹ́-ẹẹ̀ nyíé ẽ́.—Ps. 37:9, 37; 146:5, 6, 10.

17. Mósĩ́ deè ní e Jíízọ̀s beè naa kọọ̀ gbò nen á nyimá béè a Tẹ̀ ẹ?

¹⁷ Tṍó e kpenà béè Jìhóvà, è gé nyoone nvéè nu dòòmà bá Jíízọ̀s Kráìst. (Jọ́ọ̀n 17:26) Jíízọ̀s beè naa kọọ̀ gbò nen á nyimá béè a Tẹ̀, níì áá kóló gè kolí béeá nì, sõò a beè noòmà nàgé gbò nen kọ bàá nyimá ló íb nen e Jìhóvà dú. Dì belí nu dòòmà bá, ẹlẹ beè dú kele ló pá Fárèsì, e ba beè noòmà mm̀ kele-kele sĩ́deè kọ bàá ẹ̀b Jìhóvà belí neǹ bàga, nen ea ólò bĩiná nú e nen náa é láá naa, nen ea di kpã́á ààí ló, vaá náa íe sàn nyíeá. Jíízọ̀s beè nvèè bá nè gbò nen kọ bàá ẹ̀b a Tẹ̀ dì belí nen ea dú neǹ gbọ́ọ́-gbọọ̀ ló, nen ea íe ĩ̀ìmà, vulè, vaá à ólò ia ló pọ́lọ́. A beè nvèè nàgé bá nè gbò nen kọ bàá nyimá ló gbò kpãà a Tẹ̀, Jìhóvà, tení dú ló sĩ́deè bé e ẹlẹ beè tõó dùm buù dee naa.—Jọ́ọ̀n 14:9.

18. Mósĩ́ deè ní e beele é láá zogè kọọ̀ gbò bel e ba beè kọ́ kilma ló Jìhóvà dú kyáá bel é?

¹⁸ Dì belí Jíízọ̀s, beele é láá kọ́ nè gbò nen nú e beele nyímà ea kil ló bé e Jìhóvà Bàrì íe vulè nè sàn nyíe naa. Tṍó e náà vó, è kiìla kẽè kyáá bel e ba beè kpọ́ ló Jìhóvàa. È náà kọ béè Jìhóvà á di káí, vaá naa kọ á di õ̀òa mm̀ nyíè gbò nen. Beele é  láá no nágé Jìhóvà. Níá é láá valí, náa kal ló béè kọ née gbõomà. (Ẹ́fẹ. 5:1, 2) Tṍó e bẹẹ bel nè láb zógè tẹlẹ bàlà kẽ íb nen e Jìhóvà dú, è nveè bá gè naa kọọ̀ a bée á di káí. È nveè bá nè gbò nen kọ bàá nyimá kà kà bel ea kil ló Bàrì vaá naa kọọ̀ bàá di pọ́ì aa bá lọ̀ bùlà e ba beè ié. * È zógè nàgé kọọ̀ gbò nen e bà náa gbõoma é láá bọ́ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo.—Jóòb. 27:5.

19. Mósĩ́ deè ní e nú ea di mm̀ kpá Àìzáíà 63:7 nveè bá nèi kọ é nyimá tóm̀ bùlà ea di nvéè bẹẹ nòòmà nù ẽ?

¹⁹ Bugi togó boo dõòna kà nú eé láá nó lọl ló gè naa kọọ̀ béè Jìhóvà á di káí. Tṍó e nóòmà dõòna gbò kà kà bel ea di mm̀ Kpá Káí, è ólò bọọ̀gẹ̀ nvèè kà mm̀ bọ́ọ́ bọọ̀ Bàrì, ge kọọ̀ Jìhóvà ní ea lela ló gè bẹ̀l zivèkà bàlà booí é, vaá níí palàge dú kà kà. Sõò, boo tṍó ea dú nágé bíi gè noòmà gbò log Bàrì, bẹẹ nu sẹ̀ẹ̀a sĩ́ dú gè nvèè bá nè dõòna gbò kọ bàá vùlè Jìhóvà, ea dú bẹẹ Tẹ̀, vaá bọ́ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo nèe. Vóà naa, à dú nágé bíi kọ é kọ́ gbò lé kpãa e Jìhóvà íe, vaá kilsĩ́ gè kọ́ íb nu e Nen ea kọlà Jìhóvà dú. (Bugi Àìzáíà 63:7.) Tṍó e nóòmà nu mm̀ na sĩ́ deèá, è gé nveè bá nè dõòna gbò kọ bàá vùlè Jìhóvà vaá gbànie tṍ ló boo béè kọọ̀ bà gbĩ́ gè bọ́ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo nèe.

20. Éé ní eé nó mm̀ togó bel ge nò ea bẽene níí ẽ́?

²⁰ Mósĩ́ deè ní eé láá naa kọọ̀ bẹẹ láb nè bẹẹ nòòmà nù á nvèè bá nè dõòna gbò kọ bàá ié lé bùlà kilma ló Jìhóvà tṍó e bà dã́ a bée vaá dũ̀ùà bã̀é kpàn ẽ? Togó bel ge nò ea bẽene níí é áálá bíbvá.