Yì hosọ lẹ ji

Yì todowhinnu hosọ lẹ tọn ji

HOSỌ OPLỌN TỌN 23

“Na Oyín Towe Ni Yin Kinklandowiwe”

“Na Oyín Towe Ni Yin Kinklandowiwe”

“Jehovah E, oyín towe na gbọṣi aimẹ kakadoi.”—SALM. 135:13.

OHÀN 10 Mì Pà Jehovah, Jiwheyẹwhe Mítọn!

BLADOPỌ *

1, 2. Hosọ tẹlẹ wẹ nọ fọnjlodotena Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ?

WHẸHO titengbe he mí pannukọn to egbehe lẹ wẹ nupojipetọ-yinyin Jehovah tọn po whẹsusuna ẹn po. Taidi Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ, mí yiwanna hodidọ do hosọ ojlofọndotenamẹ tọn enẹlẹ ji. Ṣigba, e ma yindọ mí jlo na dohia dọ vogbingbọn tin to nupojipetọ-yinyin Jiwheyẹwhe tọn po klandowiwe yinkọ etọn tọn po ṣẹnṣẹn wẹ gba.

2 Mímẹpo wẹ ko wá mọnukunnujẹemẹ dọ vlẹko dona yin didesẹ sọn yinkọ Jiwheyẹwhe tọn go. Mí ko sọ plọn dọ nupojipetọ-yinyin Jehovah tọn, kavi aliho gandudu tọn etọn wẹ dona yin didohia di dehe yọ́n hugan lọ. Whẹho awe lọ lẹ yin nujọnu na mí bosọ jẹna ayidego.

3. Etẹwẹ yinkọ lọ Jehovah bẹhẹn?

3 Na nugbo tọn, yinkọ lọ Jehovah bẹ nuhe gando Jiwheyẹwhe mítọn go lẹpo hẹn, kakajẹ aliho gandudu tọn etọn ji. Enẹwutu, eyin mí dọ dọ whẹho titengbe hugan lọ wẹ nado de vlẹko lẹpo sẹ̀ sọn yinkọ Jehovah tọn go, nuhe dọ mí te wẹ yindọ mí dona do aliho gandudu tọn Jehovah tọn hia taidi dagbe hugan lọ. Zẹẹmẹ yinkọ Jehovah tọn tindo kanṣiṣa pẹkipẹki hẹ aliho he mẹ ewọ to gandu taidi Ganhunupotọ podọ Nupojipetọ lọ te.—Pọ́n apotin lọ “ Adà Voovo Whẹho Titengbe de Tọn Lẹ.”

4. Nawẹ Salmu lẹ 135:13 basi zẹẹmẹ yinkọ Jiwheyẹwhe tọn gbọn, podọ kanbiọ tẹlẹ wẹ mí na mọ gblọndo na to hosọ ehe mẹ?

4 Yinkọ lọ Jehovah ma pé awe. (Hia Salmu lẹ 135:13.) Etẹwẹ hẹn yinkọ Jiwheyẹwhe tọn yin nujọnu sọmọ? Nawẹ masin yin kinkọndego to tintan whenu gbọn? Nawẹ Jiwheyẹwhe to oyín etọn klandowiwe gbọn? Podọ nawẹ mí sọgan gọalọ nado yiavùnlọna yinkọ etọn gbọn? Mì gbọ mí ni gbadopọnna gblọndo kanbiọ enẹlẹ tọn.

NUJỌNU-YINYIN OYÍN DE TỌN

5. Etẹwẹ mẹdelẹ sọgan kanse yede whenue yé to nulẹnpọn do yinkọ Jiwheyẹwhe tọn kinklandowiwe ji?

5 “Na oyín towe ni yin kinklandowiwe.” (Mat. 6:9) Jesu dohia dọ ehe yin whẹho titengbe de he go mí na nọ donù to odẹ̀ mẹ. Ṣigba, etẹwẹ hogbe Jesu tọn ehelẹ zẹẹmẹdo? Nado klan nude do wiwe zẹẹmẹdo nado hẹn ẹn zun wiwe kavi nado klọ́ ẹ wé. Ṣigba, mẹdelẹ sọgan kanse yede dọ, ‘Be yinkọ Jehovah tọn ma ko yin wiwe dai wẹ ya?’ Nado mọ gblọndo lọ, mí dona lẹnnupọndo nuhe yinkọ de bẹhẹn ji.

6. Etẹwẹ nọ hẹn yinkọ de yin nujọnu?

6 Yinkọ de nọ bẹ nususu hẹn hú bẹplidopọ wekun he yin kinkan kavi yin yiylọ tọ́n lẹ tọn de poun. Doayi nuhe Biblu dọ go dọmọ: “E pọnte nado de oyín dagbe hú adọkun susugege.” (Howh. 22:1; Yẹwh. 7:1) Naegbọn oyín de do yin nujọnu sọmọ? Na oyín mẹde tọn nọ dlẹnalọdo omẹ alọpa he mẹlọ yin kavi nuhe mẹlẹ nọ lẹn gando mẹlọ go wutu. Enẹwutu, aliho he mẹ yinkọ de yin kinkan te kavi etlẹ yin lehe e nọ yin yiylọ do ma wẹ yin nujọnu hugan lọ; kakatimọ, gbẹtọ nankọ he mẹlọ yin kavi nuhe yinkọ etọn nọ hẹnwa ayiha po ahun mẹdevo lẹ po tọn mẹ wẹ yin nujọnu.

7. Nawẹ gbẹtọvi lẹ ko hẹn oyín Jiwheyẹwhe tọn gble gbọn?

7 Whenue gbẹtọvi lẹ dolalo dokọna Jehovah, yé hẹn oyín dagbe etọn gble. Gbọnmọ dali, yé kọnmasin do yinkọ etọn go. Ehe jọ to bẹjẹeji whenuho gbẹtọvi tọn godo tlolo. Mì gbọ mí ni lẹnnupọndo nuhe mí plọn sọn nujijọ ehe mẹ ji.

LEHE OYÍN LỌ YIN MASIN KỌ̀N DEGO DO TO TINTAN WHENU

8. Etẹwẹ Adam po Evi po yọnẹn, podọ kanbiọ tẹlẹ wẹ fọndote?

8 Adam po Evi po yọ́n yinkọ Jehovah tọn, bosọ yọ́n nugbo tangan delẹ gando Ewọ go. Yé yọnẹn dọ ewọ wẹ Mẹdatọ lọ, yèdọ Mẹhe na yé ogbẹ̀, Paladisi whanpẹnọ lọ he yin owhé yetọn gọna alọwlemẹ pipé de. (Jen. 1:26-28; 2:18) Ṣigba, be yé na zindonukọn nado nọ yí apọ̀n pipé yetọn zan nado lẹnayihamẹpọn do nuhe Jehovah ko wà na yé lẹpo ji ya? Be yé na to owanyi po pinpẹn-nutọn-yinyọnẹn he yé tindo na Jehovah po hẹn jideji zọnmii ya? Gblọndo lọ lẹ wá họnwun to whenue kẹntọ Jiwheyẹwhe tọn whlé yé pọ́n.

9. Sọgbe hẹ Jenẹsisi 2:16, 17 gọna 3:1-5, etẹwẹ Jehovah dọna asu po asi po tintan lọ, podọ nawẹ Satani slokọna nugbo lọ gbọn?

9 Hia Jenẹsisi 2:16, 17 gọna 3:1-5. Satani dọhona Evi gbọn odàn de gblamẹ bo kanse e dọmọ: “Be nugbo wẹ dọ Jiwheyẹwhe ko dọ dọ mì ma dona dù sọn depope to atin jipa lọ tọn lẹ mẹ ya?” Kanbiọ enẹ bẹ lalo he whlá de hẹn taidi núdùdù he mẹ yè donú de. Na taun tọn, nuhe Jiwheyẹwhe dọ wẹ yindọ yé sọgan dù sọn sinsẹ́n atin lẹpo tọn mẹ, adavo dopo. Núdùdù tẹnmẹtẹnmẹ he tin-to-aimẹ na Adam po Evi po dona ko sù taun. (Jen. 2:9) Ayihaawe ma tin dọ Jehovah yin alọtlútọ. Ṣigba, e dosẹ́n na Adam po Evi po ma nado dù sọn sinsẹ́n atin dopo he Ewọ de dovo lọ tọn mẹ. Enẹwutu, kanbiọ Satani tọn slokọna nugbo lọ. E taidi dọ Satani to didọ dọ Jiwheyẹwhe ma nọ tlúalọ. Evi sọgan ko hanú dọ, ‘Be Jiwheyẹwhe ma to onú dagbe de tẹ̀ mi vlavo nẹ?’

10. Nawẹ Satani kọnmasin do oyín Jiwheyẹwhe tọn go tlọlọ gbọn, podọ etẹ mẹ wẹ enẹ dekọtọn do?

10 Kakajẹ whenẹnu, Evi gbẹ́ nọ pọ́n Jehovah hlan di Gandutọ etọn. Enẹwutu, anademẹ họnwun he Jiwheyẹwhe ko na lẹ wẹ Evi vọ́ dọna Satani nado na ẹn gblọndo. Yọnnu lọ yidogọ dọ yé ma tlẹ dona doalọ atin lọ go. Ewọ yọ́n avase Jiwheyẹwhe tọn lọ dọ tonumase na dekọtọn do okú mẹ. Ṣigba Satani gblọn dọmọ: “Na jide tọn, mì ma na kú gba.” (Jen. 3:2-4) Satani masọ gbánú-donú ba. Todin, e to masinkọndo yinkọ Jiwheyẹwhe tọn go tlọlọ, bo dọna Evi dọ Jehovah yin lalonọ. Gbọnmọ dali, Satani lẹzun lẹgba kavi mẹhẹngbletọ de. Evi yin kiklọ pete; bo yí lalo Satani tọn sè. (1 Tim. 2:14) E dejido Satani go hú Jehovah. Ehe zọ́n bọ e ma whleawu nado basi nudide he ylan hugan lọ. E de nado vẹtolina Jehovah. E dù sọn sinsẹ́n atin he go Jiwheyẹwhe dosẹ́n gando lọ tọn mẹ. Enẹgodo, e na Adam ga.—Jen. 3:6.

11. Aliho tẹ mẹ wẹ mẹjitọ mítọn tintan lẹ dona ko yinuwa te, podọ etẹwẹ yé gboawupo nado wà?

11 Lẹnnupọn vude do nuhe Evi dona ko gblọnna Satani ji. Yí nukun homẹ tọn do pọ́n dọ yọnnu lọ dọna ẹn dọmọ: “N’ma yọ́n we sọn fidepope, amọ́ n’yọ́n Otọ́ ṣie Jehovah, podọ n’yiwanna ẹn bosọ dejidego. Ewọ wẹ na yẹn po Adam po nuhe mí tindo lẹpo. Etẹwutu a do gboadọ bo dọ nuylankan mọnkọ dokọna ẹn? A fla towe, tọ́n sọn fi!” Lehe homẹ Jehovah tọn na ko hùn do sọ nado sè hogbe nugbonọ-yinyin tọn ehelẹ sọn viyọnnu yiwanna de dè! (Howh. 27:11) Ṣigba, Evi ma tindo owanyi nugbo na Jehovah; podọ nudopolọ wẹ gando Adam go. Na Adam po Evi po ma tindo owanyi mọnkọ na Otọ́ yetọn wutu, yé gboawupo nado yiavùnlọna oyín etọn to mẹhẹngbletọ lọ nukọn.

12. Nawẹ Satani fọ́n ayihaawe dote to ahun Evi tọn mẹ gbọn, podọ etẹwẹ Adam po Evi po gboawupo nado wà?

12 Dile mí ko mọ do wayi, nado bẹjẹeji Satani fọ́n ayihaawe dote to ahun Evi tọn mẹ. E hẹn ẹn nado jẹ hokanse ede ji gando omẹ nankọ he Mẹlọ he nọ yin Jehovah yin go. Enẹgodo, Adam po Evi po gboawupo nado yiavùnlọna oyín Jehovah tọn, podọ nado de vlẹko sọn e go. Yé joawuna nuhe Satani dọna yé bo diọnukunsọ Otọ́ yetọn. To egbehe, Satani nọ yí wlẹnwin dopolọ lẹ zan. E nọ hẹn yinkọ Jehovah tọn gble gbọn lalo lẹ dido dokọna ẹn dali. Mẹhe nọ yí lalo Satani tọn sè lẹ nọ yin whinwhàn po awubibọ po nado gbẹ́ gandudu dodo Jehovah tọn dai.

JEHOVAH NỌ KLAN OYÍN ETỌN DO WIWE

13. Nawẹ Ezekiẹli 36:23 zinnudo owẹ̀n tangan Biblu tọn ji gbọn?

13 Be Jehovah miọnnukundo masin enẹ he yin kinkọ̀n dego bo ma yiavùnlọna ede wẹ ya? Paali! Kandai Biblu tọn blebu zinnudo lehe Jehovah ko yinuwa do ji nado de vlẹko he yin hinhẹnwa yinkọ etọn ji to jipa Edẹni tọn mẹ lọ sẹ̀. (Jen. 3:15) Na nugbo tọn, mí sọgan basi bladopọ owẹ̀n tangan he Biblu bẹhẹn tọn to aliho ehe mẹ: Jehovah na klan oyín etọn do wiwe gbọn Ahọluduta he ji Visunnu etọn to gandu do lọ gblamẹ, bosọ hẹn dodowiwa po jijọho po wá aigba ji. Biblu bẹ nudọnamẹ lẹ hẹn he gọalọna mí nado mọnukunnujẹ lehe Jehovah to oyín etọn klandowiwe do mẹ.—Hia Ezekiẹli 36:23.

14. Nawẹ aliho he mẹ Jehovah yinuwa gando atẹṣiṣi he fọndote to Edẹni mẹ lọ go te klan oyín etọn do wiwe gbọn?

14 Satani ko wà nuhe go e pé lẹpo nado doalọtena Jehovah ma nado jẹ lẹndai Etọn kọ̀n. Ṣigba, whlasusu wẹ Satani gboawupo. Kandai Biblu tọn do lehe Jehovah ko yinuwa do hia, bosọ na kunnudenu lẹ dọ mẹde ma tin he taidi Jehovah Jiwheyẹwhe. Na nugbo tọn, atẹṣiṣi Satani po mẹhe hopódona ẹn lẹpo po tọn ko hẹn homẹgble Jehovah sinsinyẹn. (Salm. 78:40) Ṣigba, ewọ ko yí nuyọnẹn, homẹfa po whẹdida dodo po do to avùnnukundiọsọmẹnu ehe didẹ. E ko sọ do huhlọn etọn taidi ganhunupotọ hia to aliho madosọha lẹ mẹ. Hú popolẹpo, owanyi etọn nọ sọawuhia to nuhe e nọ wà lẹpo mẹ. (1 Joh. 4:8) Jehovah to azọ́nwa madoalọte nado klan oyín etọn do wiwe.

Satani dolalo na Evi gando Jehovah go, podọ na owhe kanweko susu lẹ, Lẹgba gbẹ́ zindonukọn nado to masinkọndo Jiwheyẹwhe go (Pọ́n hukan 9, 10, 15tọ) *

15. Nawẹ Satani to masinkọndo oyín Jiwheyẹwhe tọn go to egbehe gbọn, podọ etẹwẹ yin kọdetọn lọ lẹ?

15 Satani gbẹ́ to masinkọndo oyín Jiwheyẹwhe tọn go to egbehe. E nọ doyẹklọ gbẹtọ lẹ nado tindo ayihaawe gando huhlọn Jiwheyẹwhe tọn, whẹdida dodo etọn, nuyọnẹn po owanyi etọn po go. Di apajlẹ, Satani nọ tẹnpọn nado hẹn gbẹtọ lẹ yise dọ Jehovah ma yin Mẹdatọ lọ. Podọ, eyin gbẹtọ lẹ kẹalọyi dọ Jiwheyẹwhe tin, Satani nọ tẹnpọn nado hẹn yé yise dọ nujinọtedo Jiwheyẹwhe tọn lẹ yin hẹngogo tọn bo masọ sọgbe. E tlẹ sọ plọn gbẹtọ lẹ dọ Jehovah yin Jiwheyẹwhe kanylantọ de he ma nọ vẹawumẹ bo nọ fiọ gbẹtọ lẹ to olọnzomẹ. Eyin yé yí ohó mẹhẹngble tọn enẹlẹ sè, ehe sọgan zọ́n bọ yé na gbẹ́ gandudu dodo tọn Jehovah tọn dai po awubibọ po. Kakajẹ whenue Satani na yin vivasudo mlẹnmlẹn, e na gbẹ́ zindonukọn nado to masinkọndo Jiwheyẹwhe go bo na tlẹ tẹnpọn nado yangbé hiẹ lọsu tọn ga. Be e na pà ẹ ya?

ADÀ TOWE TO WHẸHO TITENGBE LỌ MẸ

16. Etẹwẹ Adam po Evi po gboawupo nado wà bọ hiẹ ka sọgan wà?

16 Jehovah na dotẹnmẹ gbẹtọvi mapenọ lẹ nado tindo mahẹ to oyín etọn kinklandowiwe mẹ. Na nugbo tọn, nuhe Adam po Evi po gboawupo nado wà sọgan pà we. Mahopọnna dọ mí tin to aihọn he gọ́ na mẹhe nọ zánnu do Jehovah go bosọ nọ kọnmasin do oyín etọn go de mẹ, a tindo dotẹnmẹ hundote lọ nado yiavùnlọna Jehovah bo dohia dọ ewọ yin wiwe, dodonọ, bo yọ́n bosọ yin owanyinọ. (Isa. 29:23) A sọgan nọgodona gandudu etọn. A sọgan gọalọna mẹdevo lẹ nado mọnukunnujẹemẹ dọ aliho gandudu tọn etọn kẹdẹ wẹ yin dodo tọn bo na hẹn jijọho po ayajẹ po wá na nudida lẹpo.—Salm. 37:9, 37; 146:5, 6, 10.

17. Nawẹ Jesu hẹn oyín Otọ́ etọn tọn zun yinyọnẹn gbọn?

17 Whenue mí yiavùnlọna oyín Jehovah tọn, apajlẹ Jesu Klisti tọn hodo wẹ mí te. (Joh. 17:26) Nado hẹn oyín Otọ́ etọn tọn zun yinyọnẹn, Jesu ma nọ yí oyín enẹ zan poun gba, amọ́ e sọ nọ yiavùnlọna yinkọ dagbe Jehovah tọn. Di apajlẹ, e gbẹnuna Falesi lẹ, yèdọ mẹhe do Jehovah hia to aliho voovo lẹ mẹ taidi hùnylantọ, hẹngogonọ, mẹhe ma yọ́n dọnsẹpọ bo ma tindo lẹblanu. Jesu gọalọna gbẹtọ lẹ nado nọ mọ Otọ́ etọn hlan taidi lẹnpọn dagbenọ, homẹfatọ, owanyinọ podọ mẹhe nọ jonamẹ. E sọ gọalọna yé nado yọ́n Jehovah gbọn jẹhẹnu Otọ́ etọn tọn lẹ didohia to aliho pipé mẹ to gbẹzan etọn blebu mẹ dali.—Joh. 14:9.

18. Nawẹ mí sọgan hùngona lalo po ohó mẹhẹngble tọn he yin didọ dokọna Jehovah lẹ po gbọn?

18 Taidi Jesu, mí sọgan má nuhe mí yọnẹn gando Jehovah go hẹ mẹdevo lẹ, bo plọn yé lehe Ewọ yin Jiwheyẹwhe owanyinọ podọ homẹdagbenọ de do sọ. Dile mí to mọwà, mí nọ hùngona lalo po ohó mẹhẹngble tọn he yin didọ dokọna Jehovah lẹ po. Mí nọ klan oyín Jehovah tọn do wiwe, gbọn pọndohlan agọ̀ he gbẹtọ lẹ ko tindo gandego to ayiha po ahun yetọn po mẹ lẹ kiklọ sẹ̀ dali. Mí sọ sọgan hodo apajlẹ Jehovah tọn. Enẹ gán pà mí mahopọnna dọ mí yin mapenọ lẹ. (Efe. 5:1, 2) Mí nọ gọalọ nado klan oyín Jehovah tọn do wiwe eyin ohó po walọ mítọn lẹ po nọ do mẹhe ewọ yin nugbonugbo hia gbẹtọ lẹ. Mí nọ suwhẹna oyín enẹ, eyin mí gọalọna gbẹtọ lẹ nado vọ́ pọndohlan agọ̀ he yé ko tindo gandego lẹ jlado. * Mí sọ nọ dohia dọ gbẹtọvi mapenọ lẹ sọgan hẹn tenọgli yetọn na Jiwheyẹwhe go.—Jobu 27:5.

Mí jlo na gọalọna Biblu plọntọ mítọn lẹ nado yọnẹn dọ Jehovah yin homẹdagbenọ podọ owanyinọ (Pọ́n hukan 18, 19tọ) *

19. Nawẹ Isaia 63:7 gọalọna mí nado yọ́n nuhe dona yin yanwle tangan mẹpinplọn mítọn tọn gbọn?

19 Sọ lẹnnupọndo nuplọnmẹ họakuẹ devo he mí sọgan yí do yizan mẹ ji. Whenue mí to nugbo Biblu tọn lẹ plọn mẹdevo lẹ, mí nọ saba zinnudo nupojipetọ-yinyin Jiwheyẹwhe tọn ji, bo nọ dohia dọ Jehovah tindo jlọjẹ nado dugán do wẹkẹ lọ ji, podọ nugbo taun wẹ ehe. Ṣigba, dile etlẹ yindọ nujọnu wẹ e yin nado nọ zinnudo osẹ́n Jiwheyẹwhe tọn lẹ ji, yanwle tangan mítọn wẹ nado gọalọna mẹdevo lẹ nado wá yọ́n Otọ́ mítọn Jehovah, bosọ yin nugbonọ na ẹn. Enẹwutu, mí dona nọ zinnudo jẹhẹnu dagbedagbe Jehovah tọn lẹ ji, bo nọ do Omẹ nankọ he ewọ yin hia. (Hia Isaia 63:7.) Dile mí to mẹplọn to aliho ehe mẹ, mí na gọalọna mẹdevo lẹ nado yiwanna Jehovah bo nọ setonuna ẹn, na yé jlo na yin nugbonọ na ẹn wutu.

20. Etẹwẹ mí na gbadopọnna to hosọ he bọdego mẹ?

20 Nawẹ mí sọgan hẹn ẹn diun dọ walọyizan mítọn po mẹpinplọn mítọn po nọ do Jehovah hia to aliho he sọgbe mẹ bosọ nọ dọ̀n mẹdevo lẹ sẹpọ ẹ gbọn? Hosọ he bọdego na dọhodo kanbiọ enẹ ji.

OHÀN 2 Jehovah Wẹ Oyín Towe

^ huk. 5 Whẹho titengbe tẹwẹ nudida he tindo nuyọnẹn lẹpo pannukọn? Etẹwutu whẹho ehe do yin nujọnu sọmọ, podọ adà tẹwẹ mí nọ yiwà na e nido yin dididẹ? Nukunnumimọjẹ gblọndo kanbiọ ehelẹ po devo he tindo kanṣiṣa hẹ yé lẹ po tọn mẹ na gọalọna mí nado hẹn haṣinṣan mítọn hẹ Jehovah lodo dogọ.

^ huk. 18 To whedelẹnu, owe mítọn lẹ ko plọnmẹ dọ e ma biọ dọ oyín Jehovah tọn ni yin whẹsuna, na mẹdepope ma ko fọ́n ayihaawe dote gando jlọjẹ etọn nado tindo yinkọ enẹ go. Ṣigba, nukunnumọjẹnumẹ mítọn yin vivọjlado to opli whemẹwhemẹ tọn 2017 tọn ji. Azinponọ lọ dọmọ: “Do glido, e ma ylan nado biọ to odẹ̀ mítọn mẹ dọ oyín Jehovah tọn ni yin whẹsuna na whẹwhinwhẹ́n tin nado wàmọ.”—Pọ́n tito-to-whinnu televiziọn janvier 2018 tọn to jw.org® ji, ehe tin to WESẸDOTẸN > TELEVIZIỌN JW® glọ.

^ huk. 62 ZẸẸMẸ YẸDIDE LẸ TỌN: Lẹgba kọnmasin do Jiwheyẹwhe go, bo dọna Evi dọ Jiwheyẹwhe yin lalonọ. Na owhe kanweko susu lẹ, Satani hẹn lalo lẹ gbayipe, taidi nuplọnmẹ lọ dọ Jiwheyẹwhe yin kanylantọ, podọ dọ e ma yin Ewọ wẹ dá gbẹtọvi lẹ.

^ huk. 64 ZẸẸMẸ YẸDIDE LẸ TỌN: Mẹmẹsunnu de zinnudo jẹhẹnu Jiwheyẹwhe tọn lẹ ji to whenue e to anadena plọnmẹ Biblu de.