23-زەرتتەۋ ماقالاسى
«سەنىڭ ەسىمىڭ كيەلى بولسىن!»
«ۋا، ەحوبا، سەنىڭ ەسىمىڭ ماڭگى قالادى» (ٴزاب. 135:13).
10-ٵن قۇدايىمىز ەحوبانى ماداقتايىق!
اڭداتپا *
1، 2. ەحوبا كۋاگەرلەرى قانداي تاقىرىپتاردى وتە ماڭىزدى سانايدى؟
ٴبىز ٷشىن اسا ماڭىزدى داۋلى ماسەلەلەر بار. بۇلار — قۇدايدىڭ بۇكىلالەمدىك بيلىگى جانە ونىڭ ەسىمىنىڭ كيەلى بولۋى. ەحوبا كۋاگەرلەرى رەتىندە ٴبىز بۇل تاقىرىپتاردى تالقىلاعاندى ۇناتامىز.
2 بارلىعىمىز دا قۇداي ەسىمىنىڭ جالادان تازارۋى قاجەت ەكەنىن تۇسىنەمىز. سونداي-اق ەحوبانىڭ بۇكىلالەمدىك بيلىگى ەڭ جاقسى بيلىك ەكەنى دالەلدەنۋى كەرەكتىگىن دە بىلەمىز. بۇل ەكەۋى دە وتە ماڭىزدى ٵرى كوڭىل قويۋعا تۇرارلىق ماسەلەلەر. الايدا قۇدايدىڭ بۇكىلالەمدىك بيلىگى مەن ەسىمىنىڭ كيەلى بولۋى ەكى بولەك ماسەلە ەمەس.
3. ەحوبا دەگەن ەسىم نەنى قامتيدى؟
3 نەگىزى، ەحوبا دەگەن ەسىم قۇدايىمىز جايلى بارلىق نارسەنى قامتيدى، ونىڭ ىشىنە بيلىگى دە كىرەدى. دەمەك، ٴبىز قۇداي ەسىمىنىڭ بۇكىل جالادان تازارۋى ماڭىزدى ماسەلە دەسەك، وندا ەحوبانىڭ بيلىگى ەڭ جاقسى بيلىك ەكەنىنىڭ دالەلدەنۋى دە ماڭىزدى ماسەلە دەگەنىمىز. ەحوبانىڭ ەسىمى مەن ونىڭ بيلىگى ٴبىر-بىرىمەن تىعىز بايلانىستى (« ەڭ ۇلكەن داۋلى ماسەلەنىڭ قىرلارى» دەگەن قورشاۋدى قاراڭىز.).
4. ٴزابۇر 135:13 تە قۇدايدىڭ ەسىمى جايلى نە دەلىنگەن جانە بۇل ماقالادا قانداي سۇراقتارعا جاۋاپ الامىز؟
4 ەحوبا دەگەن ەسىم — وتە ەرەكشە، دارا ەسىم (ٴزابۇر 135:13 وقىڭىز). قۇدايدىڭ ەسىمىن ەرەكشە ەتەتىن نە؟ ونىڭ ەسىمىنە العاش رەت قالاي كۇيە جاعىلدى؟ قۇداي ٶز ەسىمىن قالاي كيەلى ەتۋدە؟ ٴبىز ونىڭ ەسىمىن قورعاۋعا قالاي ۇلەس قوسا الامىز؟ قازىر وسى سۇراقتارعا جاۋاپ الايىق.
ەسىمنىڭ ماڭىزدىلىعى
5. ەحوبانىڭ ەسىمىنىڭ كيەلى بولۋى جايلى ەستىگەندە بىزدە قانداي سۇراق تۋىنداۋى مۇمكىن؟
5 «سەنىڭ ەسىمىڭ كيەلى بولسىن!» (مات. 6:9). يسا دۇعامىزدا ايتىلۋى كەرەك ەڭ باستى جايتتاردىڭ ٴبىرى وسى بولۋ كەرەكتىگىن ايتقان. ٴبىراق يسانىڭ بۇل سوزدەرى نەنى بىلدىرەدى؟ كەيبىرەۋلەردىڭ كوكەيىندە «ەحوبانىڭ ەسىمى ونسىز دا كيەلى ەمەس پە؟» دەگەن سۇراق تۋىنداۋى مۇمكىن. بۇل سۇراققا جاۋاپ الۋ ٷشىن ٴبىز ەسىمنىڭ ارتىندا نە تۇرعانى جايلى ويلانۋىمىز كەرەك.
6. ەسىمدى باعالى ەتەتىن نە؟
6 ەسىم دەگەن — جاي عانا جازۋعا نە دىبىستاۋعا بولاتىن ارىپتەردىڭ جيىنتىعى ەمەس. نازار اۋدارساق، كيەلى كىتاپتا: «جاقسات زور بايلىقتان ارتىق»،— دەلىنگەن (ناق. س. 22:1؛ ۋاع. 7:1). ەسىم نەگە سونشالىقتى باعالى؟ ويتكەنى ەسىمنىڭ ارتىندا بىرەۋدىڭ ابىرويى جانە وزگەلەردىڭ ول جايلى نە ويلايتىنى تۇرادى. ەسىمنىڭ قالاي جازىلىپ، قالاي دىبىستالاتىنى ماڭىزدى ەمەس. ەڭ ماڭىزدىسى — سول ەسىمنىڭ باسقالاردىڭ ساناسىندا قانداي وي تۋدىراتىنى.
7. ادامدار قالاي قۇدايدىڭ ەسىمى جايلى جامان وي تۋدىرۋدا؟
7 ادامدار ەحوبا جايلى وتىرىك ايتقاندا، وزگەلەردىڭ ساناسىندا ول جايلى جامان وي تۋدىرۋعا تىرىسادى. ال مۇنداي ويعا قالعان ادامدار قۇدايدى كىنالاپ، ونىڭ ەسىمىن قارالاۋعا بەيىم بولادى. وسىنداي جاعداي العاش رەت ادامزات تاريحىنىڭ باسىندا بولعان. ەدەم باعىندا بىرەۋ قۇداي جايلى جاعىمسىز نارسەلەر ايتىپ، ادامداردىڭ ويىندا ول جايلى جامان پىكىر قالىپتاستىرۋعا تىرىستى. قازىر سول وقيعاعا توقتالايىق.
قۇداي ەسىمىنىڭ العاش رەت قارالانۋى
8. ادام مەن حاۋا نەنى جاقسى ٴبىلدى جانە قانداي سۇراقتار تۋىندايدى؟
8 ادام مەن حاۋا ەحوبانىڭ ەسىمىن، سونداي-اق سول ەسىمنىڭ ارتىندا قانداي تۇلعا تۇرعانىن جاقسى ٴبىلدى. ولار ەحوبانىڭ وزدەرىنە ٶمىر سيلاعان، ادەمى جۇماق باعىن جانە كەمەلدى نەكە بەرگەن جاراتۋشى ەكەنىن ٴبىلدى (مۇس. 1-ج. 1:26—28؛ 2:18). الايدا ولار كەمەلدى سانالارىن قولدانىپ، ەحوبانىڭ وزدەرى ٷشىن جاساعان بار ىستەرى جايلى ويلاندى ما؟ وسى ەسىمنىڭ ارتىندا تۇرعان تۇلعاعا دەگەن سۇيىسپەنشىلىكتەرى مەن ريزاشىلىقتارىن دامىتتى ما؟ قۇدايدىڭ جاۋى ولاردى سىناعان كەزدە، بۇل سۇراقتاردىڭ جاۋابى ايقىن بولدى.
9. مۇسانىڭ 1-جازباسى 2:16، 17؛ 3:1—5 تارماقتارعا ساي، ەحوبا العاشقى جۇپقا نە دەدى جانە شايتان شىندىقتى قالاي بۇرمالادى؟
9 مۇسانىڭ 1-جازباسى 2:16، 17؛ 3:1—5 وقىڭىز. شايتان جىلاندى قولدانىپ حاۋادان: «قۇداي سەندەرگە باقتاعى ەشبىر اعاشتىڭ جەمىسىن جەمەڭدەر دەپ شىنىمەن ايتتى ما؟»— دەپ سۇرادى. قۋلىقپەن ايتىلعان بۇل سۇراقتىڭ استارىندا جاتقان وتىرىك كورىنبەيتىن ۋ سياقتى بولدى. شىن مانىندە، قۇداي ولارعا باقتاعى ٴبىر اعاشتان باسقاسىنىڭ بارىنەن جەي بەرۋگە رۇقسات بەرگەن ەدى. ال باقتىڭ ىشىندە اعاشتاردىڭ سان الۋان تۇرلەرى بار ەدى (مۇس. 1-ج. 2:9). راسىندا دا، ەحوبا — جومارت قۇداي. ول بار بولعانى ٴبىر اعاشتى بەلگىلەپ، ونىڭ جەمىسىن جەۋگە تيىم سالدى. شايتان بولسا شىندىقتى بۇرمالاپ، قۇدايدى ساراڭ ەتىپ كورسەتتى. سوندا حاۋا: «قۇداي ٴبىر جاقسى نارسەنى ماعان بەرمەي قويعان جوق پا ەكەن؟»— دەگەن ويعا قالعان بولۋى مۇمكىن.
10. قالاي شايتان قۇداي ەسىمىن اشىق قارالادى جانە بۇل نەگە اكەپ سوقتى؟
10 وسى وقيعا ورىن الىپ جاتقاندا، حاۋا ٵلى دە بيلەۋشىسى رەتىندە ەحوباعا مويىنسۇندى. شايتانعا جاۋاپ بەرگەندە ول قۇدايدىڭ ايتقان سوزدەرىن انىق قايتالادى. ول اعاشقا ٴتىپتى تيمەۋىمىز كەرەك دەپ قوستى. حاۋا قۇدايدىڭ ەسكەرتۋىنە مويىنسۇنباسا، ولەتىندەرىن جاقسى ٴبىلدى. ٴبىراق شايتان وعان: «جوق، ولمەيسىڭدەر»،— دەدى (مۇس. 1-ج. 3:2—4). شايتان بۇل جولى استارلاماي، تىكەسىنەن ايتتى. ول حاۋاعا ەحوبانى وتىرىكشى دەپ، قۇداي ەسىمىن اشىق قارالادى. وسىلاي شايتان ىبىلىسكە، ياعني جالاقورعا اينالدى. حاۋا تولىعىمەن الدانىپ، شايتانعا سەنىپ قالدى (ٴتىم. 1-ح. 2:14). ول ەحوباعا قاراعاندا شايتانعا كوبىرەك سەنىم ارتتى. وسىنىڭ كەسىرىنەن حاۋا الەمدەگى ەڭ بۇرىس شەشىمدى قابىلدادى: ول ەحوباعا مويىنسۇنباۋدى شەشتى. حاۋا ەحوبا تيىم سالعان جەمىستى الىپ جەدى، سوسىن ادامعا بەردى (مۇس. 1-ج. 3:6).
11. ادام مەن حاۋا ەحوبانىڭ ەسىمىن قالاي قورعاسا بولار ەدى؟
11 ويلانىپ كورەيىك: حاۋانىڭ شايتانعا نە دەۋىنە بولار ەدى؟ مىسالى، ونىڭ بىلاي دەيتىندەي ٴجونى بار ەدى: «مەن سەنىڭ كىم ەكەنىڭدى بىلمەيمىن، ال اكەم ەحوبانى بىلەمىن. مەن ونى جاقسى كورەمىن جانە وعان سەنەمىن. ول ادام ەكەۋمىزگە ٴبارىن بەردى. ول جايلى جامان نارسە ايتۋعا قالاي عانا ٴداتىڭ بارادى؟ كەت، قاسىمنان!» ەحوبا سۇيىكتى قىزىنىڭ ادالدىقپەن وسىلاي دەگەنىن ەستىگەندە، ٴبىر قۋانىپ قالماس پا ەدى؟! (ناق. س. 27:11). ٴبىراق حاۋانىڭ بويىندا ەحوباعا دەگەن اينىماس سۇيىسپەنشىلىك بولمادى. ادامنىڭ دا بويىنان بۇل قاسيەت تابىلمادى. اكەلەرىنە دەگەن وسىنداي سۇيىسپەنشىلىكتەرى جەتىسپەگەندىكتەن، ادام مەن حاۋا ەحوبانىڭ ەسىمىن قورعاي المادى.
12. شايتان قالاي حاۋانىڭ ساناسىنا كۇمان سەپتى جانە ادام مەن حاۋا نە ىستەي المادى؟
12 بايقاعانىمىزداي، شايتان حاۋانىڭ ساناسىنا كۇمان سەپتى. ول حاۋانىڭ بويىندا ەحوبا دەگەن ەسىمنىڭ ارتىندا قانداي تۇلعا تۇرعانىنا قاتىستى كۇمان ۇيالاتتى. ادام مەن حاۋا ەحوبانىڭ ەسىمى مەن ابىرويىن شايتاننىڭ وتىرىگىنەن قورعاي المادى. ولار شايتاننىڭ ايداۋىنا وڭاي ەرىپ، اكەلەرىنە قارسى بۇلىك شىعاردى. شايتان بۇگىندە دە تۋرا سونداي ٴتاسىل قولدانادى. ول وتىرىك ايتىپ، ەحوبانىڭ ەسىمىن قارالايدى. شايتاننىڭ وتىرىگىنە سەنىپ قالعان ادامدار ونىڭ ايداۋىنا وڭاي ەرىپ، ەحوبانىڭ بيلىك ەتۋ قۇقىعىن مويىنداماي قويادى.
ەحوبا ٶز ەسىمىن كيەلى ەتەدى
13. ەزەكيەل 36:23 كيەلى كىتاپتىڭ ەڭ باستى حابارىنا قالاي نازار اۋدارادى؟
13 ەحوبا وزىنە جابىلعان جالاعا كوز جۇمىپ، ٶزىن ەش قورعامادى ما؟ جوق! كيەلى كىتاپتىڭ باسىنان اياعىنا دەيىن ەدەم باعىندا قارالانعان ەسىمىن جالادان تازارتۋ ٷشىن ەحوبانىڭ نە ىستەگەنى جايلى ايتىلادى (مۇس. 1-ج. 3:15). ەندەشە، كيەلى كىتاپتىڭ ەڭ باستى تاقىرىبىن بىلاي تۇيىندەۋگە بولادى: ەحوبا ۇلىنىڭ بيلىك جۇرگىزەتىن پاتشالىعى ارقىلى ٶز ەسىمىن كيەلى ەتەدى جانە جەر بەتىندە تىنىشتىق پەن ادىلدىك ورناتادى. سوندىقتان كيەلى كىتاپتى وقيتىن بولساق، ەحوبا ٶز ەسىمىن قالاي كيەلى ەتەتىنىن تۇسىنەمىز (ەزەكيەل 36:23 وقىڭىز).
14. ەدەم باعىندا بۇلىك شىققان كەزدە، ەحوبانىڭ ارەكەتى ونىڭ ەسىمىن قالاي كيەلى ەتتى؟
14 شايتان ەحوباعا ٶز نيەتىن جۇزەگە اسىرتپاۋ ٷشىن، قولىنان كەلگەننىڭ ٴبارىن ىستەدى. ٴبىراق مۇنىسىنان تۇك شىققان جوق. كيەلى كىتاپتا ەحوبانىڭ ىستەرى جايلى جازىلعان جانە بۇل ەحوبا قۇدايعا تەڭ كەلەر ەشكىمنىڭ جوق ەكەنىن دالەلدەيدى. راس، شايتاننىڭ جانە وعان ەرگەندەردىڭ شىعارعان بۇلىگى ەحوبانىڭ جۇرەگىن اۋىرتتى (ٴزاب. 78:40). ٴبىراق سوعان قاراماي، ەحوبا بۇل ماسەلەنى دانالىقپەن، شىداممەن جانە ادىلدىكپەن شەشتى. سونداي-اق ول ٶزىنىڭ قۇدىرەتتى كۇشىن سانسىز جولمەن كورسەتتى. بارىنەن بۇرىن، ونىڭ ٵربىر ىسىنەن سۇيىسپەنشىلىگى كورىنەدى (جوح. 1-ح. 4:8). ەحوبا ٶز ەسىمىن كيەلى ەتۋ ٷشىن تىنباي ارەكەت ەتىپ كەلەدى.
شايتان حاۋاعا ەحوبا جايلى وتىرىك ايتتى جانە ول عاسىرلار بويى قۇدايدى قارالاپ كەلەدى (9، 10، 15-ابزاستاردى قاراڭىز) *
15. شايتان بۇگىندە قۇدايدىڭ ەسىمىن قالاي قارالاۋدا جانە ونىڭ ناتيجەسى قانداي بولىپ جاتىر؟
15 بۇگىندە شايتان ٵلى دە قۇداي ەسىمىن قارالاۋدا. ول وتىرىك ايتىپ، قۇدايدىڭ قۇدىرەتتى، ٵدىل، دانا ٵرى سۇيىسپەنشىلىگى مول ەكەنىنە قاتىستى ادامداردىڭ بويىندا كۇمان تۋدىرۋعا تىرىسادى. مىسالى، شايتان ادامداردى ەحوبا جاراتۋشى ەمەس دەگەنگە سەندىرگىسى كەلەدى. ال ەگەر ادامدار قۇداي بار دەپ سەنسە، ول قۇداي مەن ونىڭ تالاپتارى تىم قاتال ٵرى ادىلەتسىز دەگەنگە سەندىرەدى. شايتان ٴتىپتى ەحوبا توزاق وتىندا ازاپتايتىن تاسجۇرەك ٵرى قاتىگەز قۇداي دەپ ۇيرەتەدى. ادامدار وسىنداي سۇمدىق وتىرىكتەرگە سەنگەن كەزدە، قۇدايدان تەز-اق تەرىس اينالىپ كەتەدى. تولىعىمەن جويىلاتىن كۇنى كەلگەنشە شايتان ەحوبانىڭ ەسىمىن قارالاۋىن قويمايدى. ول ٴسىزدى دە ەحوبادان تەرىس اينالدىرۋعا تىرىسادى. ول دەگەنىنە جەتە مە ەكەن؟
ەڭ ۇلكەن داۋلى ماسەلەدەگى ٴسىزدىڭ ٴرولىڭىز
16. ادام مەن حاۋا ىستەمەگەندى ٴسىز قالاي ىستەي الاسىز؟
16 ەحوبا كەمەلسىز ادامدارعا ەسىمىنىڭ كيەلى تۇتىلۋىنا ۇلەس قوسۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. ادام مەن حاۋا ىستەمەگەندى ٴسىز ىستەي الاسىز. ەحوبانىڭ ەسىمىن قارالايتىن، قورلايتىن ادامدارعا تولى دۇنيەدە جۇرسەڭىز دە، ٴسىز ەحوبانىڭ ەسىمىن قورعاپ، وزگەلەرگە ونىڭ كيەلى، ٵدىل، ىزگى جانە ٴسۇيۋشى قۇداي ەكەنىن ايتا الاسىز (يشايا 29:23، ٴسىلت.). ٴسىز ونىڭ بيلىگىن قولداي الاسىز. وزگەلەرگە تەك ەحوبانىڭ بيلىگى عانا ەڭ جاقسى بيلىك ەكەنىن ٵرى ونىڭ بيلىگى عانا كۇللى جاراتىلىستى تىنىشتىق پەن باقىتقا جەتكىزەتىنىن ايتا الاسىز (ٴزاب. 37:9، 37؛ 146:5، 6، 10).
17. يسا ادامدارعا ەحوبانىڭ ەسىمىن قالاي اشتى؟
17 ەحوبانىڭ ەسىمىن قورعاعان كەزدە، ٴبىز يسا ٴماسىحتىڭ ۇلگىسىنە ەلىكتەيمىز (جوح. 17:26). يسا ادامدارعا اكەسىنىڭ ەسىمىن اشتى. ول مۇنى ەحوبانىڭ ەسىمىن قولدانۋ ارقىلى عانا ەمەس، ونىڭ ابىرويىن قورعاۋ ارقىلى دا ىستەدى. مىسالى، ول ەحوبانى قاتال، تالاپشىل، ادامداردان تىم الىس، مەيىرىمسىز ەتىپ كورسەتكەن پارىزشىلدارعا قارسى سويلەدى. يسا ادامدارعا اكەسىنىڭ يلىككىش، شىدامدى، سۇيىسپەنشىلىگى مول، كەشىرىمدى ەكەنىن تۇسىنۋگە كومەكتەستى. سونداي-اق ول كۇندەلىكتى ومىردە اكەسىنىڭ قاسيەتتەرىنە كەمەلدى تۇردە ەلىكتەپ، ادامدارعا ەحوبانىڭ قانداي ەكەنىن كورسەتتى (جوح. 14:9).
18. ەحوباعا قاتىستى جالا مەن وتىرىكتەردى قالاي جوققا شىعارا الامىز؟
18 يساعا ۇقساپ ٴبىز دە وزگەلەرگە ەحوبا جايلى بىلگەندەرىمىزدى ايتىپ، ونىڭ سۇيىسپەنشىلىگى مول ٵرى مەيىرىمدى قۇداي ەكەنىن ۇيرەتە الامىز. وسىلاي ەتسەك، ەحوباعا قاتىستى جالا مەن وتىرىكتەردى جوققا شىعارامىز. ادامدارعا قۇداي ەسىمىن كيەلى تۇتۋعا كومەكتەسسەك، ەحوبانىڭ ەسىمىنىڭ كيەلى بولۋىنا ۇلەس قوسامىز. سونداي-اق ٴبىز كەمەلسىز بولساق تا، ەحوباعا ەلىكتەي الامىز (ەفەس. 5:1، 2). ەحوبانىڭ شىن مانىندە قانداي ەكەنى سوزىمىزدەن جانە ىسىمىزدەن كورىنىپ تۇرسا، ونىڭ ەسىمىنىڭ كيەلى بولۋىنا سەپتىگىمىزدى تيگىزەمىز. ٴبىز ادامدارعا قۇداي جايلى بۇرىس پىكىردەن ارىلۋعا كومەكتەسۋ ارقىلى ەحوبانىڭ ەسىمىن اقتايمىز *. سونداي-اق كەمەلسىز ادام مىنسىزدىك ساقتاي الاتىنىن دالەلدەيمىز (ٵيۇپ 27:5).
ٴبىز زەرتتەۋشىلەرگە ەحوبانىڭ مەيىرىم مەن سۇيىسپەنشىلىككە تولى بولمىسىن بىلۋگە كومەكتەسكىمىز كەلەدى (18، 19-ابزاستى قاراڭىز) *
19. ٴتالىم بەرگەندە باستى ماقساتىمىز قانداي بولۋ كەرەكتىگى يشايا 63:7 دەن قالاي كورىنەدى؟
19 ەحوبانىڭ ەسىمى كيەلى بولۋ ٷشىن ٴبىز ىستەي الاتىن تاعى ٴبىر نارسە بار. وزگەلەرگە كيەلى كىتاپ شىندىقتارىن ۇيرەتكەندە، ٴبىز ٴجيى قۇدايدىڭ بۇكىلالەمدىك بيلىگىنە جانە ونىڭ بيلىك ەتۋگە قۇقىلى ەكەنىنە نازار اۋدارامىز. ادامدارعا قۇدايدىڭ زاڭدارىن ۇيرەتۋ ماڭىزدى بولعانمەن، ٴبىزدىڭ باستى ماقساتىمىز — ولارعا اكەمىز ەحوبانى سۇيۋگە جانە وعان ادال بولۋعا كومەكتەسۋ. ٴبىز ەحوبا دەگەن ەسىمنىڭ ارتىندا قانداي تۇلعا تۇرعانىنا نازار اۋدارىپ، ەحوبانىڭ تارتىمدى قاسيەتتەرىنە ەكپىن ٴتۇسىرۋىمىز كەرەك (يشايا 63:7 وقىڭىز). وسىلاي ٴتالىم بەرەر بولساق، وزگەلەر ەحوبانى جاقسى كورىپ، وعان مويىنسۇنۋدى جانە مۇنى ەحوباعا ادال بولعىسى كەلگەندىكتەن ىستەۋدى ۇيرەنەدى.
20. كەلەسى ماقالادا نە جايلى قاراستىرامىز؟
20 بىراق ٴبىزدىڭ ٴجۇرىس-تۇرىسىمىز بەن بەرگەن ٴتالىمىمىزدىڭ وزگەلەرگە ەحوبانىڭ ەسىمى جايلى جاقسى پىكىردە بولۋعا جانە وعان تارتىلۋعا تالپىندىرىپ جاتقانىنا قالاي كوز جەتكىزە الامىز؟ كەلەسى ماقالادا وسى سۇراققا جاۋاپ الاتىن بولامىز.
2-ٵن سەنىڭ ەسىمىڭ — ەحوبا
^ 5-ابزاس كۇللى سانالى جاراتىلىستار ٷشىن قانداي ماڭىزدى داۋلى ماسەلە بار؟ بۇل ماسەلە نەگە ماڭىزدى جانە ونىڭ بىزگە قانداي قاتىسى بار؟ وسى جانە وسىمەن بايلانىستى سۇراقتاردىڭ جاۋابىن بىلگەنىمىز ەحوبامەن قارىم-قاتىناسىمىزدى نىعايتۋعا كومەكتەسەدى.
^ 18-ابزاس ەحوبانىڭ ەسىمىنىڭ اقتالۋى جايلى تۇسىنىك 2017-جىلى وتكەن جىلدىق جيىندا قاراستىرىلدى (®jw.org تور بەكەتىنەن 2018-جىلدىڭ قاڭتارىندا شىققان باعدارلامانى قاراڭىز. كىتاپحانا > ®JW BROADCASTING دەگەن جەردى قاراڭىز).
^ 62-ابزاس سۋرەت سيپاتتاماسى: شايتان حاۋاعا قۇدايدى وتىرىكشى دەپ قارالادى. عاسىرلار بويى شايتان قۇدايدى قاتىگەز ەتىپ كورسەتىپ كەلەدى جانە ادامداردى قۇداي جاراتپاعان دەگەن جالعان ىلىمدەردى تاراتۋدا.
^ 64-ابزاس سۋرەت سيپاتتاماسى: زەرتتەۋ ساباعىن وتكىزىپ وتىرعان ەر باۋىرلاس قۇدايدىڭ بولمىسىنا نازار اۋدارىپ جاتىر.
