ARTIKULO DIˈIB YAˈËXPËJKP 23
“Waˈanë mxëëw twäˈätsy”
“Mijts, Jyobaa, xëmëkyëjxm yˈityë mxëëw” (SAL. 135:13).
ËY 10 ¡Nˈokmëjkumäˈäyëmë Jyobaa diˈib nDiosˈäjtëm!
DIˈIB YAJNIMAYTYÄˈÄGÄÄMP *
1, 2. ¿Tijaty jyantsy nyimaytyäˈägandëbë Dios mëduumbë?
NAXWINYËDË jäˈäy mbäät tnijawëdë ko yëˈëyë Jyobaa Dios diˈib myëdäjtypyë madakën parë yˈanaˈamët, ets ëtsäjtëm njantsy tsyojkëm jyäˈtët ja tiempë parë wyäˈätsëdë xyëëw. Ets ninuˈun nDiosmëduˈunëm, njantsy nyimaytyäˈägäˈänëmë tyäˈädë. Per ko nnijäˈäwëm ko yëˈëyë Jyobaa diˈib myëdäjtypyë madakën parë yˈanaˈamët ets parë wyäˈätsëdë xyëëw, ¿abëkyatyëdaa tyäˈädë jotmay? Kyaj.
2 Mët ko nˈëxpëjkëmë Biiblyë, ta të nnijäˈäwëm ko jëjpˈam nyajwatsëmë Jyobaa xyëëw ets nan të njaygyujkëm ko yëˈë diˈib mas oy anaˈamp. Tyäˈädë tsojkëp nmëjpëjtakëm.
3. ¿Ti myaytyaktaabyë Diosë xëëw?
3 Jyobaa xyëëw yëˈë duˈun myaytyaktaapy tukëˈëyë wiˈix yëˈë Diosˈaty, axtë wiˈix yˈaneˈemy. Pääty, pën nyajwatsëmë Jyobaa xyëëw nan yëˈë nety njaygyujkëm ko oy extëm yˈaneˈemy (ixë rekuäädrë “ Jantsy jëjpˈam diˈib yajmaytyäˈägäämp”).
4. 1) ¿Wiˈixë Salmo 135:13 tmaytyaˈagyë Diosë xyëëw? 2) ¿Tijaty nˈatsoowëmbitäˈänëm mä tyäˈädë artikulo?
4 Yëˈëyë Jyobaa diˈib duˈun xëwˈäjtp (käjpxë Salmo 135:13). * ¿Tidën ko Diosë xyëëw mëj yˈity? ¿Wiˈix tim ogäˈän yajnibëdëˈky? ¿Wiˈixë Dios dyajwäˈätsyë xyëëw? Ets ëtsäjtëm, ¿wiˈix mbäät nitsiptuˈunëm? Mä tyäˈädë artikulo yaˈˈatsoowëmbitäˈäny.
NUˈUNËN JYËJPˈAMËTY TUˈUGË XËËW
5. ¿Ti mbäät tuˈugë jäˈäy nyayajtëyëty ko yajmaytyaˈaky wyäˈätsëdë Diosë xyëëw?
5 Jesus nyigäjpx ko diˈib mas jëjpˈam mbäät nˈamdoˈowëmë Dios ko nmënuˈkxtakëm, yëˈë ko nˈanmäˈäyëm: “Waˈanë mxëëw twäˈätsy” (Mat. 6:9, TNM). ¿Ti Jesus myaytyäˈägan ko duˈun jyënany? Ko ti wyaˈatsy, yëˈë ko nyajjëgakëm diˈib të yˈaxëëgë. Per mbäädë net pën nyayajtëyëty: “¿Ti kyaj wyäˈätsëtyë Jyobaa xyëëw? ¿Tiko tsyokyëty nyajwatsëm?”. Parë nˈatsoˈowëmbijtëmë tyäˈädë yajtëˈëwën, tsojkëp nwinmäˈäyëm nuˈunën jyëjpˈamëty tuˈugë xëëw.
6. ¿Tiko niˈigyë tsyobääty tuˈugë xëëw?
6 Tuˈugë jäˈäyë xyëëw kyaj yëˈëyëty jeˈeyë tuˈugë ayuk diˈib yajkëxjaapy nekyëjxy o diˈib ngäjpxpëtsëˈëmëm. Biiblyë jyënaˈany: “Mas oy ko nwinˈijxëm ets oy wyëˈëmët ja nxëëwˈäjtëm ets kyaj dyuˈunëtyë mëjwiin kajaabë mëkjäˈäyˈäjtën” (Prov. 22:1, notë; Ecl. 7:1). ¿Tiko niˈigyë tsyobääty? Yëˈko nan yëˈë yˈandijaampy wiˈix ja jäˈäy wyinmaytyë ko tmëdowdë ja xëëw. Pääty, diˈib mas jëjpˈam kyaj yëˈëjëty wiˈix ja xëëw yajjäˈäy o yajmëdoy, yëˈë duˈun wiˈix ja jäˈäy wyinmay ko tmëdoy ja nxëwˈäjtëm.
7. ¿Wiˈixë jäˈäy të tnibëdëˈëktë Diosë xyëëw?
7 Ko tuˈugë jäˈäy tkanimaytyaˈaky tëyˈäjtën myëëdë Jyobaa, duˈunxyëp extëm dyajnimäˈädë ja Diosë xyëëw. Mä tim ogäˈänë Diosë xyëëw yajnibëdëˈky ets nyimäˈtë, jam mä ja it lugäärë tsujpë diˈib Edén. ¿Ti xytyukniˈˈijxëm ti jam tuun jäjtë? Min nˈokˈijxëm.
YAJNIBËDËˈËKY TIM OGÄˈÄNË DIOSË XYËËW
8. ¿Tijatyë netyë Adán mëdë Eva nyijäˈäwëdëp, ets tijatyë net nnayajtëˈëwëm?
8 Adán mëdë Eva kyaj nety yëˈëyë tnijawëdë Jyobaa xyëëw, nan nyijäˈäwëdëp nety ko yëˈë diˈib tijaty yajkojtääy ets ko yëˈë mooyëdë ja jukyˈäjtën, ja it lugäär tsujpë mä mbäät tsyëënëdë ets nan yëˈë yajpëjk yaˈukëdë (Gén. 1:26-28; 2:18). ¿Per duˈunyëmëdaa nety tpawinmayäˈändë tukëˈëyë tijatyë Jyobaa tukmëduunëdë? ¿Duˈunyëmëdaa nety dyajkëktëkëyäˈändë ja tsojkën diˈib myëdäjttëp mä Jyobaa? ¿Duˈunyëmëdaa nety tkuˈëwëyäˈän tkukäjpxëyäˈändë? Tyäˈädë ja yajnijäˈäwë ko ja Diosë myëtsip yˈijxmäjtsëdë.
9. Extëmë jyënaˈanyë Génesis 2:16, 17 etsë 3:1-5, ¿wiˈixë Jyobaa tˈanmääyë Adán mëdë Eva, ets wiˈixë Satanás yajwinmääyëdë?
9 (Käjpxë Génesis 2:16, 17; * 3:1-5). * Satanás yëˈë yajtuun tuˈugë tsäˈäny parë dyajtëëy ja Eva: “¿Ti jantsy duˈunë Dios të mˈanëˈëmxëdë ko kyaj xyjëˈxtët diˈib yajpatp mä tukëˈëyë ujts kepy mä lugäärë tsujpë?”. Ko duˈunë Satanás dyajtëëy, ta tmëdëjkë ja anëë. ¿Per wiˈixë netyë Dios të tˈanëëmë Adán mëdë Eva? Ko mbäät tjëˈxtë tukëˈëyë ja ujts kepyë tyëëm, jeˈeyë tuˈuk diˈib kyaj mbäät ttondë. Adán mëdë Eva myëdäjttëbë nety këxy kaˈpxyë ääytsyäˈäm ujts tsäˈäm diˈib mbäät tjëˈxtë (Gén. 2:9). Extëm nˈijxëm, Jyobaa oyjyaˈaytyak mët yëˈëjëty, jeˈeyë ko anmääyëdë ko tamë nety tuˈugë ujts kepy diˈib kyaj mbäät ttondë. Per ko duˈunë Satanás dyajtëëy ja Eva, ta dyajwinmääytyë mëdë Adán ko Jyobaa kyaj nety yˈoyjyaˈayëty. Etsë Eva waˈan nyayajtëëwë: “¿Jamëtsëdaa ti Dios xytyukwinguyuˈutsy diˈib oy?”.
10. ¿Wiˈixë Satanás tniwäämbejtyë Dios, ets wiˈix wyimbëtsëëmy?
10 Eva myëmëdoobyë netyë Jyobaa ko duˈunë Satanás yajtëëwë. Pes duˈun meerë tˈatsooy extëmë netyë Dios të yˈanëˈëmxëty. Axtë jyënany ko ni jeˈeyë mbäät tkatony ja ujts kepy. Nyijäˈäwëbë nety ko Dios yˈanmääyëdë ko pën kyajpxykyutëjtëp, ooktëp. Per ta Satanás tyim anmääyë: “Kyaj mˈoogäˈändë” (Gén. 3:2-4). Duˈunë Satanás ojts dyaˈˈaxëëgë Dios xyëëw, pes duˈunxyëp extëmë Eva tˈanmääy ko Jyobaa winˈëˈënëp. Ta Satanás jyëmbijty mëjkuˈu, mët ko tniwäämbejtyë Jyobaa. Eva yajwinˈëˈën ets myëbëjk wiˈixë Satanás yˈanmääyë (1 Tim. 2:14). Niˈigyë ttukˈijxpejtyë Satanás ets kyaj dyuˈunëtyë Jyobaa, ta net ttuuny diˈib ninuˈun kyaˈoyëty: tmëduundëgooy ja Dios ets ojts tjeˈxy ja ujts tëëm diˈibë netyë Dios të dyajkuboky, ets ok, ta nanduˈunë Adán ojts tjeˈxy (Gén. 3:6).
11. ¿Tixyëbë Adán mëdë Eva ojts ttundë?
11 ¿Wiˈixxyëbë Eva tˈatsooyë Satanás? Nˈokpawinmäˈäyëm koxyëp duˈun tˈatsooy: “Kyajts mijts nˈixyˈaty, per nˈixyˈajtypyëtsë Jyobaa, diˈibëts nDeetyˈajtypy. Yëˈë ntsojkypyëts ets ndukjotkujkˈäjtypyëts. Yëˈëts të xymyooytyaˈaytyë tijatyëts nmëdäjttëp mëdë Adán. ¿Wiˈix ko duˈun xyˈoktimniwäämbajnëtsë nDeety? ¡Winwäˈktutkëts!”. Jyobaa mëjwiin kajaaxyëp jyantsy xyondaky koxyëp duˈun ja nyëëx yˈatsooy ets duˈunxyëp tyukˈijxë ko tsojkëp ets ko kyaj myastuˈudäˈänyëty (Prov. 27:11). Per ni Eva ets ni Adángë nety tkatsokyë Jyobaa. Pääty kyaj tnitsiptuundë ja Tyeetyë xyëëw.
12. ¿Wiˈixë Satanás ojts dyaˈˈamajtsk dyajjotmajtskë Eva, ets ti kyaj ttuundë Adán mëdë Eva?
12 Extëm të nˈijxëm, Satanás ja tim jawyiin tnibëdëˈkyë Jyobaa xyëëw ko ojts dyaˈˈamajtsk dyajjotmajtskë Eva, ko dyajwinmääy pënë Jyobaa jantsy yëˈë tuˈugë uˈunkTeetyë oyjyaˈaybyë. Adán mëdë Eva kyaj tnitsiptuundë Jyobaa xyëëw ets myëbëjktë ko Satanás wyinˈëˈënëdë. Mä tyäˈädë tiempë, Satanás nanaduˈundëkë xyyajtëgoyäˈänëm. Nyibëdëˈkypyë Jyobaa xyëëw ko axëëk tnimaytyaˈaky ets pënaty tyukmëbëjkypy, ta dyajwinmaytyë ko Jyobaa kyaj oy yˈaneˈemy.
JYOBAA DYAJWÄˈÄTSYË XYËËW
13. ¿Wiˈix xytyukˈijxëmë Ezequiel 36:23 ti diˈib mas jëjpˈam myaytyakypyë Biiblyë?
13 ¿Nnaynyitsiptuunëdaa Jyobaa ko yajniwäämbejty? Naynyitsiptuunë. Pesë Biiblyë myaytyakypy ti të ttuny parë dyajnigëxëˈëky ko kyaj tyëyˈäjtënëty extëmë Satanás nyiwäämbajtë jam Edén (Gén. 3:15). Diˈib mas jëjpˈam myaytyakypyë Biiblyë, yëˈë ko dyajwäˈätsäˈänyë Jyobaa xyëëw, ets mët yëˈëgyëjxm ja yˈAnaˈam Kyutujkën diˈibë yˈUˈunk të ttukëdëkë, dyajminäˈäny ja jotkujkˈäjtën ets ttunäˈäny ja tëyˈäjtën yä Naxwiiny. Pääty ko ngäjpxëmë Biiblyë, ta njaygyukëyäˈänëm wiˈixë Jyobaa dyajwäˈätsäˈänyë xyëëw (käjpxë Ezequiel 36:23). *
14. ¿Wiˈixë Jyobaa të dyajwäˈätsyë xyëëw diˈib yajnibëdëˈk jam Edén?
14 Satanás të jyatsejkxy jyawooky xitsoo yatsoo parëxyëbë Jyobaa kyaj ttuny diˈib të tjatuknibëjtäägë, per kyaj të ttukpëtsëmyë wyinmäˈäny. Biiblyë xytyuknijäˈäwëm ti Jyobaa të ttuny ets xytyukˈijxëm ko yëˈë tuˈugë uˈunkTeety diˈib tsojkp ets diˈib mas oy anaˈamp. Satanás mët niˈamukë pënaty puwäˈkëdëp, mëjwiin kajaa të tmoˈoytyë jäj jëmuˈumënë Jyobaa (Sal. 78:40). Perë Jyobaa të dyajnigëxëˈëgyë wijyˈäjtën, maˈkxtujkën ets të ttuny ja tëyˈäjtën mä të dyaˈoyë ja jotmay ko yajnibëdëˈkyë xyëëw. Nan të kanäkˈok dyajnigëxëˈëky nuˈunën tmëdatyë mëkˈäjtën. Per diˈib mas jëjpˈam, yëˈë ko dyajnigëxëˈëgyë tsyojkën mä tukëˈëyë tijaty tyuumpy (1 Fwank 4:8). Jyobaa duˈunyëm tyuunˈadëˈëtsy parë dyajwäˈätsy ja xyëëw.
Satanás tyukmëbëjkë Eva ko Jyobaa winˈëˈënëp, ets nuˈun kujkë tiempë nyaxy duˈunyëm tniwäämbetyë Jyobaa. (Ixë parrafo 9, 10 etsë 15). *
15. ¿Wiˈixë Satanás tyambäät tnibëdëˈëgyë Diosë xyëëw, ets wiˈix të wyimbëtsëmy?
15 Satanás duˈunyëm tyambäät tnibëdëˈëgyë Diosë xyëëw. Yaˈˈamajtsk yajjotmajtskëbë jäˈäy pënë Jyobaa jyantsy myëdäjtypyë mëkˈäjtën, pën tëyˈäjtën myëët tijaty ttuny, pën myëdäjtypyë wijyˈäjtën ets pën xyjantsy tsyojkëm. Extëm nˈokpëjtakëm, tyukmëbëkaambyë jäˈäy ko Jyobaa kyaj jyamëty. Ets ja diˈib myëbëjkypy, yajwinmayaampy ko Diosë yˈanaˈamën jantsy mëk ets ko kyaj yˈoyëty. Nan tyukmëbëjkypy mayë jäˈäy ko Jyobaa yëˈë tuˈugë Dios diˈib jantsy axëkjäˈäy diˈib yajnëjkxypyë jäˈäy infiernë. Ets pënaty myëbëjktëbë tyäˈädë anëë, mbäädë net kyaj tnekykyupëktë Dios. Satanás duˈunyëm tniwäämbatäˈänyë Jyobaa mä kyakutëgoynyëm, ets yˈëxtäˈäyaambyë winmäˈäny wiˈix mijts xymyëjagamgaˈagët. ¿Tyukpëtsëmaambyëdaa wyinmäˈäny?
TI MBÄÄT XYTYUNY PARË YˈOYËDË TYÄˈÄDË JOTMAY
16. ¿Ti ëtsäjtëm mbäät nduˈunëm diˈib kyaj ttuundë Adán mëdë Eva?
16 Oy pokyjyaˈay nyajpatëm, Jyobaa nyasˈijxëp parë nyajwatsëm ja xyëëw. Pääty, niduˈuk niduˈuk mbäät nduˈunëm diˈib kyaj ttuundë Adán mëdë Eva. Ets oy tyam ntsënäˈäyëm mä jäˈäy tniwäämbattë Jyobaa ets dyaˈˈaxëˈkëdë xyëëw, ëtsäjtëm mbäät nitsiptuˈunëm ets ndukmëtmaytyakëm ko Jyobaa yëˈë tuˈugë Dios diˈib wäˈäts, diˈib tyuumbyë tëyˈäjtën, oyjyaˈay ets tsojkp (Is. 29:23). Mbäät nyajnigëxëˈkëm ko ntsojkëm parë Jyobaa xyˈanaˈamëm ets ndukmëtmaytyakëmë jäˈäy ko yëˈëyë diˈib yajminaambyë agujkˈäjt jotkujkˈäjtën, tuˈugyëˈäjtën ets ko yëˈëyë diˈib oy anaˈamp (Sal. 37:9, 37; 146:5, 6, 10).
17. ¿Ti Jesus tyuun parë jäˈäy ttuknijäˈäwë ja Tyeetyë xyëëw?
17 Ko nitsiptuˈunëmë Jyobaa xyëëw yëˈë nety nbanëjkxëmë Jesusë yˈijxpajtën (Juan 17:26, TNM). Jesus kyaj jeˈeyë jäˈäy ttukˈawäˈänë ti Tyeety txëwˈaty, nan tyukmëtmaytyakën wiˈixën meerë Jyobaa jyaˈayˈaty. Extëm nˈokpëjtakëm, ko ja fariseety dyajnäjxtë Jyobaa extëm tuˈugë Dios diˈib kyaj ti tjaygyukë, diˈib axëkjäˈäy, diˈib kyaj myaˈkxtuky ets diˈib kyaj pyaˈˈayoy, Jesus tyukˈijxë jäˈäy ko Tyeety kyaj nety duˈun jyaˈayˈaty, ko yëˈë jyaygyujkëp tijaty, maˈkxtujkp, tsojkp ets paˈˈayoop. Ets ko dyajnigëxëˈkyë oybyë jäˈäyˈäjtën extëmë Tyeety, duˈun ja tuk pëky tpudëjkë jäˈäy parë tˈixyˈattëdë Jyobaa (Fwank 14:9).
18. ¿Wiˈix mbäät nyaˈˈanëgugäˈäjëmë Jyobaa myëtsipëty ko kyaj tyëyˈäjtënëty extëm tniwäämbattë?
18 Duˈun extëmë Jesus, ëtsäjtëm nan mbäät ndukmëtmaytyakëmë jäˈäy tijaty nnijäˈäwëm mä Jyobaa, ko yëˈë tuˈugë Dios diˈib jantsy oyjyaˈay ets diˈib tsojkp. Ko duˈun nduˈunëm, ta nëjkx tˈixyˈattë ets twintsëˈëgëdë ja Diosë xyëëw diˈib wäˈäts. Ets oy pokyjyaˈay nyajpatëm, mbäät njäˈäyˈäjtëm extëmë Jyobaa (Éfes. 5:1, 2). Mët ja ääw ayuk ets mët tijaty nduˈunëm, mbäät ndukˈijxëmë jäˈäy wiˈixën meerë Jyobaa jyaˈayˈaty, duˈuntsoo nety nbudëjkëm parë wyäˈätsëdë xyëëw. Ets nan nyajwatsëmë Diosë xyëëw ko nbudëjkëmë jäˈäy parë tnijawëdët ja tëyˈäjtën mä pënën yëˈë. Nan mbäät nyajwatsëmë xyëëw ko xëmë nmëduˈunëm oy pokyjyaˈay nyajpatëm (Job 27:5).
Nbudëkëyäˈänëm pënaty mëët nˈëxpëjkëmë Biiblyë parë tjaygyukëdët ko Jyobaa yëˈë tuˈugë Dios diˈib tsojkp ets oyjyaˈay. (Ixë parrafo 18 etsë 19). *
19. Extëm jyënaˈanyë Isaías 63:7, ¿ti ntsojkëm ttunët ja jäˈäy diˈib nyaˈëxpëjkëm?
19 Min ja tuk pëky nˈokˈijxëm diˈib mbäät nduˈunëm parë nyajwatsëmë Jyobaa xyëëw. Ko nyaˈëxpëjkëmë jäˈäy, xëmë ndukmëtmaytyakëm ko Jyobaa myëdäjtypyë madakën parë yˈanaˈamët. Tyäˈädë jantsy tëyˈäjtën, per diˈib mas jëjpˈam mbäät nduˈunëm, yëˈë nbudëjkëm parë ttsoktëdë Jyobaa ets xëmë tmëdundët, oy njanijäˈäwëm ko jëjpˈam ndukmëtmaytyakëm tijatyë Jyobaa nyiˈanaˈamëp. Pääty, tsojkëp xëmë ndukmëtmaytyakëm wiˈixë Jyobaa jantsy oy jantsy tsuj jyaˈayˈaty ets ko pääty duˈun jyaˈayˈaty mët ko txëwˈaty Jyobaa (käjpxë Isaías 63:7). * Pën nduˈunëm duˈun, ta ja jäˈäy ttsokäˈändë Jyobaa ets tmëmëdowäˈändë mët ko kyaj tmëdëgoyäˈändë.
20. ¿Ti nˈatsoowëmbitäˈänëm mä jatuˈukpë artikulo?
20 Mä jatuˈukpë artikulo yëˈë nˈatsoowëmbitäˈänëm: ¿Wiˈix mbäät nˈijtëm seguurë ko extëm njäˈäyˈäjtëm ets nyaˈëxpëjkëm yajmëjpëtsëëmbyë Jyobaa xyëëw ets nbudëjkëmë jäˈäy parë myëwingonëdët?
ËY 2 Dios txëwˈaty Jyobaa
^ parr. 5 ¿Ti jotmay wyinguwäˈkëdëp niˈamukë naxwinyëdë jäˈäy etsë anklës? ¿Tiko myëjwiin kyajaajëtyë tyäˈädë jotmay, ets wiˈix mbäät nyäjkëmë naybyudëkë parë yˈoyët? Ko nnijäˈäwëm wiˈix yaˈˈatsoowëmbity, xypyudëkëyäˈänëm parë mas niˈigyë nnaymyaaybyëjkëm mëdë Jyobaa.
^ parr. 4 Salmo 135:13: “Mijts, Jyobaa, xëmëkyëjxm yˈityë mxëëw. Mijts, Jyobaa, mëjkuˈëw mëjkugäjpxë mˈity nuˈunë tiempë pyety kyuˈty”.
^ parr. 9 Génesis 2:16, 17: “Jyobaa Dios nanduˈun tmooyë anaˈamën ja yetyëjk: Tukëˈëyë ujts kepyë tyëëm diˈib mä lugäärë tsujpë, mbäät xyjeˈxy axtë mjotkëdäˈägët. 17 Per yëˈë ujts kepyë tyëëm diˈib tuknijäˈäwëbë oybyë etsë axëëkpë kyaj mbäät xyjeˈxy, yëˈë ko ja xëëw mä xyjeˈxy, seguurë ko mˈoogët”.
^ parr. 9 Génesis 3:1-5: “Ja tsäˈäny, ja diˈib mas wijy pëtsëëm mä tukëˈëyë jëyujk animal diˈib kamoty diˈibë netyë Jyobaa Dios të dyajkojy. Pääty ta tˈanmääy ja toxytyëjk: ¿Ti jantsy duˈunë Dios të mˈanëˈëmxëdë ko kyaj xyjëˈxtët diˈib yajpatp mä tukëˈëyë ujts kepy mä lugäärë tsujpë? 2 Ta ja toxytyëjk tˈanmääy ja tsäˈäny: Ja ujts kepyë tyëëm diˈib yajpatp mä lugäärë tsujpë mbäädëts njëˈxtë. 3 Per ja ujts kepyë tyëëm diˈib yajpatp kamˈitkujky, Dios të jyënaˈany: Kyaj mbäät xyjëˈxtë, kyaj, kyaj mbäät xytyondë, pën mdoondëp mˈooktëp. 4 Ta ja tsäˈäny tˈanmääy ja toxytyëjk: Kyaj mˈoogäˈändë. 5 Mët ko Dios nyijäˈäwëp, ko ja xëëw mä xyjëˈxtë, ta mˈijxwäˈkxäˈändë ets mˈitäˈändë extëmë Dios, xynyijawëyäˈändë diˈib oy ets diˈib axëëk”.
^ parr. 13 Ezequiel 36:23: “Seguurë kots ja nxëëw nyajwäˈätsäˈäny diˈib ijtp mëj, diˈib kyaj të yajwintsëˈëgë mäjaty ja nax käjpn, diˈib miitsëty kyaj të xywyintsëˈëgëdë; ets ja nax käjpn tsojkëp tnijawëdët ko ëjtsën Jyobaa, kotsë nety nnayajmëjpëtsëmyëty mä miitsëty yëˈëjëty wyindum. Duˈun jyënaˈanyë Jyobaa ja Wintsën diˈib Yajkutujkp”.
^ parr. 19 Isaías 63:7: “Nnimaytyäˈägaambyëts wixatyë Jyobaa të dyaˈixyëtyë yˈoyjyot yˈoywyinmäˈäny, tijaty të ttunyë Jyobaa diˈib nitëjkëp yajmëjkuˈëw yajmëjkugäjpxët, nuˈun tukëˈëyë Jyobaa të xytyukmëduˈunëm, nuˈun tukëˈëyë oyˈäjtën të ttukmëdunyë Israel, nuˈun pyaˈˈayoy ets nuˈun dyaˈixyëtyë yˈoyjyot yˈoywyinmäˈäny”.
^ parr. 66 YAJNIMAYTYAˈAGYË DIBUJË: Ja Mëjkuˈu nyiwäämbajtë Jyobaa ko tˈanmääyë Eva ko Dios winˈëˈëmp winxäjp. Nuˈun kujkë tiempë nyaxy, Satanás të ttukmëbëkyë jäˈäy diˈib kyaj tyëyˈäjtënëty, extëm ko Dios axëkjäˈäy ets ko kyaj yëˈë ojts dyajkojˈyë naxwinyëdë jäˈäy.
^ parr. 68 YAJNIMAYTYAˈAGYË DIBUJË: Diˈib mas nyimaytyakypy tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm mä jamë jäˈäy dyaˈëxpëky, yëˈë wiˈixë Jyobaa jyaˈayˈaty.
