1, 2. U testigoʼob Jéeobaeʼ, ¿baʼaxoʼob uts tu tʼaan u tsikbaltikoʼob yéetel le máakoʼoboʼ?

TEʼ KʼIINOʼOBAʼ unaj u yojéeltaʼal chéen tiʼ Jéeoba yaan u derechoil u gobernar yéetel unaj u santificartaʼal wa u respetartaʼal u kʼaabaʼ. U testigoʼob Jéeobaeʼ jach uts tu tʼaan u tsikbaltikoʼob tiʼ u maasil le baʼaloʼobaʼ.

² Toʼoneʼ k-ojleʼ jach kʼaʼabéet u respetartaʼal u kʼaabaʼ Dios yéetel unaj u yeʼesaʼal chéen letiʼ u yojel gobernar. Le kaʼapʼéel baʼaloʼobaʼ jach kʼaʼanaʼantakoʼob. Tumen le derecho yaan tiʼ Jéeoba utiaʼal u gobernaroʼ jach yaan baʼax u yil yéetel u respetartaʼal u kʼaabaʼ.

3. ¿Baʼax táakaʼan ichil u kʼaabaʼ Jéeoba?

³ Ichil u kʼaabaʼ Jéeobaeʼ yaʼab baʼaloʼob táakaʼaniʼ. Junpʼéel tiʼ le baʼaloʼob táakaʼanoʼ letiʼe bix u gobernaroʼ. Le oʼolaleʼ wa k-aʼalik jach kʼaʼanaʼan u santificartaʼal u kʼaabaʼ Jéeobaeʼ, u jaajileʼ táan k-aʼalik xan unaj u yojéeltaʼal chéen letiʼ jeʼel u páajtal u gobernar maʼalobeʼ. Bey túunoʼ u kʼaabaʼ wa le bix kʼaj óoltaʼanil Jéeobaoʼ ku yeʼesik bix u gobernar tu yóokʼol tuláakal baʼax u beetmaj (ilawil le cuadro « Baʼaxoʼob sen táakaʼaniʼ»).

4. 1) ¿Baʼax ku yaʼalik Salmo 135:13 yoʼolal u kʼaabaʼ Dios? 2) ¿Baʼax kʼáatchiʼiloʼob kun núukbil teʼ xookaʼ?

⁴ Minaʼan uláakʼ kʼaabaʼ jeʼex u kʼaabaʼ Jéeobaeʼ (xok Salmo 135:13). ¿Baʼaxten jach kʼaʼanaʼan u kʼaabaʼ? ¿Máakalmáak le yáax tuus aʼalaʼab tu contra u kʼaabaʼoʼ? ¿Baʼax tsʼoʼok u beetik Dios utiaʼal ka santificartaʼak wa ka respetartaʼak u kʼaabaʼ? ¿Baʼax jeʼel u páajtal k-beetik utiaʼal ka respetartaʼak u kʼaabaʼeʼ? Teʼ xook kun núukbil le kʼáatchiʼobaʼ.

5. Le kéen aʼalaʼak unaj u santificartaʼal u kʼaabaʼ Dioseʼ, ¿baʼax jeʼel u tuklik máakeʼ?

⁵ «Santificartaʼak a kʼaabaʼ» (Mat. 6:9; nota). Jesúseʼ tu kaʼanseʼ lelaʼ junpʼéel baʼax jach kʼaʼabéet u kʼáatik máak le kéen orarnakoʼ.  ¿Baʼax u kʼáat u yaʼal le baʼax tu yaʼalaj Jesúsoʼ? U santificartaʼal junpʼéel baʼaleʼ u kʼáat u yaʼal u pʼaʼatal limpioil. Pero maʼ xaaneʼ yaan máax jeʼel u tuklikeʼ: «¿Maʼ wa túun santo u kʼaabaʼ Diosiʼ? ¿Baʼaxten kʼaʼabéet u santificartaʼal?». Utiaʼal k-ojéeltikeʼ unaj k-naʼatikeʼ junpʼéel kʼaabaʼeʼ jach yaan yil yéetel bix kʼaj óolaʼanil le máak bisik le kʼaabaʼoʼ.

6. ¿Baʼaxten jach kʼaʼanaʼan u yantal tiʼ máak junpʼéel maʼalob kʼaabaʼ?

⁶ U kʼaabaʼ máakeʼ maʼ chéen letiʼe letraʼob ku tsʼíibtaʼal tiʼ junpʼéel juʼunoʼ mix chéen le bix u tʼaʼanal máakoʼ. Bey u yeʼesik le baʼax ku yaʼalik le tekstoaʼ: «Maas unaj u yéeyik máak u yantaltiʼ junpʼéel maʼalob kʼaabaʼ ke yaʼab ayikʼalil» (Pro. 22:1; Ecl. 7:1). ¿Baʼaxten jach kʼaʼanaʼan u yantal tiʼ máak junpʼéel maʼalob kʼaabaʼ? Tumen ichil u kʼaabaʼ máakeʼ táakaʼan le baʼax ku tuklaʼal tu yoʼolaloʼ wa le bix kʼaj óolaʼaniloʼ. Le oʼolaleʼ le baʼax maas kʼaʼanaʼanoʼ maʼ letiʼe bix tsʼíibtaʼanil wa le bix u yaʼalaʼal junpʼéel kʼaabaʼoʼ, baʼaxeʼ letiʼe baʼax ku tuklik u maasil le kéen u yuʼub wa le kéen u xok le kʼaabaʼoʼ.

7. ¿Bix u pʼaʼatal kʼaasil u kʼaabaʼ Dios?

⁷ Le kéen aʼalaʼak baʼaloʼob maʼ jaajtak yoʼolal Jéeobaeʼ u jaajileʼ táan u pʼaʼatal kʼaasil u kʼaabaʼ. Le yáax tuus aʼalaʼab tu contra Dios utiaʼal u pʼaʼatal kʼaasil u kʼaabaʼoʼ úuch tu jardínil Edén. Koʼox ilik baʼax jeʼel k-kanik tiʼ le baʼax úuchoʼ.

8. 1) ¿Baʼax u yojel kaʼach Adán yéetel Eva yoʼolal Dios? 2) ¿Baʼax maʼ tu beetaj Adán yéetel Evaiʼ?

⁸ Adán yéetel Evaeʼ u yojloʼob kaʼach u kʼaabaʼ Dioseʼ, Jéeoba. U yojloʼob xan letiʼ beetoʼob, letiʼ tsʼáa u kuxtaloʼob, le Paraíso tuʼux kajakbaloʼoboʼ yéetel letiʼ tsʼoʼoks u beeloʼob (Gén. 1:26-28; 2:18). Chéen baʼaleʼ, ¿tuukulnajoʼob wa mantatsʼ tu yoʼolal le baʼax beetaʼab tu yoʼolaloʼoboʼ? ¿Tu yiloʼob wa u maas yaabiltikoʼob Jéeoba yéetel u tsʼáaikoʼob gracias tiʼ? Maʼ tu beetoʼobiʼ, bey u yeʼesik le baʼax tu beetoʼob le ka probartaʼaboʼob tumen Satanásoʼ.

9. 1) Jeʼex u yaʼalik Génesis 2:16 yéetel 17 bey xan 3:1 tak 5, ¿baʼax tu yaʼalaj Jéeoba tiʼ Adán yéetel Eva? 2) ¿Bix kʼaskúuntaʼabik u tuukuloʼob tumen Satanás?

⁹ (Xok Génesis 2:16, 17; 3:1-5). Tiʼ Satanáseʼ meyajnaj juntúul kaan utiaʼal u kʼáatik tiʼ Eva: «¿Jach wa tu jaajil Dioseʼ tu yaʼalajteʼex maʼ unaj a jaantikeʼex u yich mix junkúul tiʼ le cheʼob yaan teʼ jardínaʼ?». Le bix tu beetil  Satanás le kʼáatchiʼaʼ tu beetaj u káajal u tuukul kʼaas Eva tu contra Dios. U jaajileʼ Dioseʼ tu yaʼalajtiʼob maʼ unaj u jaantikoʼob u yich chéen junkúul cheʼiʼ. Adán yéetel Evaeʼ jeʼel u páajtal kaʼach u jaantikoʼob u yich jejeláas cheʼobeʼ (Gén. 2:9). Jeʼex k-ilkoʼ Jéeobaeʼ jach uts tu yéeteloʼob. Chéen u yich junkúul cheʼ tu yaʼalajtiʼob maʼ unaj u jaantikoʼobiʼ. Chéen baʼaleʼ yoʼolal bix tu beetil le kʼáatchiʼoʼ Satanáseʼ tu tsʼáaj naʼatbileʼ Dioseʼ maʼ utsiʼ. Le oʼolal Evaeʼ maʼ xaaneʼ káaj u tuklik: «¿Yaan wa baʼax maʼalob maʼ u kʼáat u tsʼáaten Diosiʼ?».

10. ¿Bix pʼaʼatik kʼaasil u kʼaabaʼ Dios tumen Satanás, yéetel baʼax úuch ka tsʼoʼoki?

¹⁰ Tak teʼ súutukoʼ Evaeʼ láayliʼ táan u yuʼubik u tʼaan Jéeobaeʼ. Tumen le ka tu núukaj tiʼ Satanáseʼ tu kaʼa aʼalaj le baʼax u yaʼalmaj Jéeobaoʼ. Tsʼoʼoleʼ tu yaʼalaj xan tiʼeʼ maʼ unaj mix u machkoʼob le cheʼoʼ. Evaeʼ u yojel jeʼel u kíimloʼob wa maʼ tu yuʼubikoʼob tʼaaneʼ. Le ka tu yuʼubaj Satanás baʼax núukaʼabtiʼ tumen Evaeʼ, juntaatsʼ úuchik u núukiktiʼ: «U jaajileʼ maʼ kan kíimleʼex» (Gén. 3:2-4). Satanás túuneʼ tu pʼataj kʼaasil u kʼaabaʼ Dios, tu yaʼaleʼ chéen táan u tuus. Yéetel le baʼax tu beetaʼ Satanáseʼ suunaj Kʼaasilbaʼal wa j-Líiʼsaj Tʼaan. Evaeʼ jach chéen chʼaʼabil úuchik u tuʼusul, séeb úuchik u láaj creertik baʼax aʼalaʼabtiʼ tumen Satanás (1 Tim. 2:14). Tu lugar u confiar tiʼ Jéeobaeʼ confiarnaj tiʼ le Kʼaasilbaʼaloʼ. Ka túun tu chʼaʼtuklaj u beetik junpʼéel baʼal jach táaj kʼaas: u xuʼulul u yuʼubik u tʼaan Dios yéetel u jaantik u yich le cheʼ aʼalaʼantiʼ maʼ unaj u jaantikoʼ. Ka tsʼoʼokeʼ Evaeʼ tu tsʼáaj xan tiʼ Adán u jaante (Gén. 3:6).

11. ¿Baʼax unaj u beetik kaʼach Adán yéetel Eva?

¹¹ ¿Baʼax unaj u núukik kaʼach Eva tiʼ Satanás? Maʼ xaaneʼ tsʼoʼok kaʼach u yaʼaliktiʼeʼ: «Baʼax ku yúuchultech beyaʼ, techeʼ mix in kʼaj óolechiʼ. In Taataeʼ Jéeoba, letiʼeʼ in kʼaj óol yéetel jach in yaabiltmaj, le oʼolal chéen tiʼ letiʼ kin confiar. Letiʼ tsʼaamiltoʼon tuláakal le baʼax yaantoʼonoʼ. ¿Bix a atrever tʼaan tu contra? ¡Beet favor a bin!». ¿Máasaʼ jach jeʼel u kiʼimaktal u yóol Jéeoba wa ka u yaʼal kaʼach Eva leloʼ? Jach yaan u yeʼesik u yaabiltmaj kaʼach Jéeoba (Pro. 27:11). Chéen baʼaleʼ mix Eva mix Adán tu yeʼesoʼob jach u yaabiltmoʼob Jéeoba tu jaajil u yóoloʼob. Le oʼolal maʼ tu beetoʼob mix baʼal utiaʼal u defenderkoʼob u kʼaabaʼ Jéeobaiʼ.

12. 1) ¿Baʼax tu beetaj Satanás utiaʼal u kaʼapʼéeltal u tuukul Eva? 2) ¿Baʼax maʼ tu beetaj Adán yéetel Evaiʼ?

¹² Jeʼex k-ilkoʼ Satanáseʼ káaj u pʼatik kʼaasil u kʼaabaʼ Jéeoba le ka tu beetaj u kaʼapʼéeltal u tuukul Evaoʼ. Tu beetaj u tuklikeʼ Jéeobaeʼ maʼ juntúul utsul Taatatsiliʼ. Tsʼoʼoleʼ Adán yéetel Evaeʼ mix baʼal tu beetoʼob utiaʼal u defenderkoʼob Dios, le oʼolal chéen chʼaʼabil úuchik u yuʼubikoʼob u tʼaan Satanás tu lugar u yuʼubikoʼob u tʼaan Jéeoba. Teʼ kʼiinoʼobaʼ Satanáseʼ láayliʼ bey u tusik le máakoʼoboʼ. Táanileʼ ku yaʼalik baʼaloʼob maʼ jaajtak tu contra Diosiʼ. Le máaxoʼob túun creertik le baʼaxoʼob ku yaʼalikoʼ ku kaʼapʼéeltal u tuukuloʼob, le oʼolal chéen chʼaʼabil u túulchʼintaʼaloʼob tumen Satanás utiaʼal ka u tsʼáaubaʼob tu contra Dios.

13. ¿Bix u yeʼesik Ezequiel 36:23 jach tiʼ baʼax ku tʼaan le Bibliaoʼ?

¹³ ¿Jach wa mix baʼal tu beetaj Jéeoba utiaʼal u defenderkuba? Maʼ, yaan baʼax tu beetaj. Le Bibliaoʼ ku tsolik baʼax tu beetaj Jéeoba utiaʼal u yeʼesik maʼ jaaj le baʼax tu yaʼalaj Satanás tu jardínil Edénoʼ (Gén. 3:15). Tuláakal le Bibliaoʼ ku tʼaan tiʼ lelaʼ: yéetel u yáantaj le Reino u tsʼaamaj Jéeoba tiʼ Jesúsoʼ yaan u santificartik u kʼaabaʼ, yaan u yilik u beetaʼal baʼax toj yéetel yaan u taasik jeetsʼelil way Luʼumeʼ. Le Bibliaoʼ ku yáantkoʼon k-naʼat bix ken u santificartil u kʼaabaʼ Jéeoba (xok Ezequiel 36:23).

14. Kex tsʼoʼok u beetaʼal u yaatal u yóol Jéeobaeʼ, ¿bix tsʼoʼok u santificartik u kʼaabaʼ?

¹⁴ Satanáseʼ tsʼoʼok u beetik tuláakal le ku páajtal utiaʼal maʼ u béeykuntik Jéeoba le baʼax u chʼaʼtukultmoʼ, baʼaleʼ maʼ tsaʼayakiʼ. Le Bibliaoʼ ku yaʼalik baʼaxoʼob tsʼoʼok u beetik Jéeoba, leloʼ ku yeʼesikeʼ jach u yaabiltmoʼon yéetel chéen letiʼ jach maʼalob u gobernar. U jaajileʼ le baʼaxoʼob ku beetik Satanás yéetel le máaxoʼob apoyarkoʼ tsʼoʼok u beetik u yaatal u yóol Jéeoba (Sal. 78:40). Kex beyoʼ Jéeobaeʼ tsʼoʼok u yeʼesik yaan u naʼat, yaan u paciencia yéetel mantatsʼ ku beetik baʼax toj. Tsʼoʼoleʼ jejeláas bix tsʼoʼok u yeʼesik jach táaj yaan u poder. Chéen baʼaleʼ le baʼax maas chíikaʼan u yilaʼal tiʼ tuláakal baʼax ku beetkeʼ, letiʼe u yaabilajoʼ (1 Juan 4:8). Jeʼex k-ilkoʼ desde ka pʼaʼat kʼaasil u kʼaabaʼeʼ, Jéeobaeʼ yaʼab baʼax ku beetik utiaʼal u santificartik.

15. 1) ¿Bix u pʼaʼatal kʼaasil u kʼaabaʼ Jéeoba tumen Satanás? 2) ¿Baʼax ku yúuchul tiʼ máak wa ku creertik baʼax ku yaʼalik Satanás?

¹⁵ Teʼ kʼiinoʼobaʼ Satanáseʼ láayliʼ táan u yilik u pʼatik kʼaasil u kʼaabaʼ Jéeobaeʼ. Ku beetik u tuklaʼal tumen le máakoʼob minaʼan u poder, maʼatech u beetik baʼax toj, minaʼan u naʼat yéetel maʼatech u yeʼesik yaabilaj. Ku yilik bix u yoksik tu tuukul le máakoʼob minaʼan Diosoʼ. Tsʼoʼoleʼ wa yaan máax ku creertik yaan Dioseʼ, Satanáseʼ ku beetik u tuklaʼal maʼ patal baʼax ku beetkiʼ yéetel jach maʼ tu chaʼik u beetik máak mix baʼal. Tsʼoʼok taak u beetik u tuklaʼaleʼ Dioseʼ jach táaj kʼasaʼan, le oʼolal bin ku tóokik máak teʼ infiernooʼ. Le máaxoʼob creertik le tuusoʼobaʼ, maas chéen chʼaʼabil u tsʼáaikubaʼob  tu contra u autoridad Jéeoba. Mientras maʼ xuʼulsaʼak Satanáseʼ yaan u seguer u yaʼalik baʼaloʼob maʼ jaajtak tu contra Jéeobaiʼ. Yaan xan u yilik bix jeʼel u náachkuntkech tiʼ Jéeobaeʼ, ¿yaan wa a chaʼik u beetik?

16. ¿Baʼax maʼ tu beetaj Adán yéetel Eva jeʼel u páajtal k-beetkeʼ?

¹⁶ Kex kʼeban máakoʼoneʼ Jéeobaeʼ ku chaʼik k-áantik u santificart u kʼaabaʼ. Bey túunoʼ toʼoneʼ jeʼel u páajtal k-beetik le baʼax maʼ tu beetaj Adán yéetel Evaoʼ. U maas yaʼabil le máakoʼob teʼ kʼiinoʼobaʼ ku tʼaanoʼob kʼaas tu contra u kʼaabaʼ wa ku pʼatkoʼob kʼaasil. Kéen k-uʼuy baʼax ku yaʼalikoʼobeʼ maʼ tu páajtal k-pʼatik chéen beyoʼ, yaan k-aʼaliktiʼobeʼ Jéeobaeʼ juntúul Dios santo, justo, uts yéetel jach u yaabiltmoʼon (Isa. 29:23). Yéetel baʼaxoʼob k-beetkeʼ jeʼel u páajtal k-eʼesik k-kʼáat ka gobernarnak chéen letiʼeʼ. Jeʼel u páajtal xan k-kaʼansik tiʼ le máakoʼoboʼ chéen u gobierno ku beetik baʼax toj, tsʼoʼoleʼ maʼ tun xáantaleʼ yaan u beetik u yantal jeetsʼelil bey xan kiʼimak óolal (Sal. 37:9, 37; 146:5, 6, 10).

17. ¿Bix tu tsʼáaj kʼaj óoltbil Jesús u kʼaabaʼ u Taata?

¹⁷ Kéen k-defendert u kʼaabaʼ Jéeobaeʼ k-beetik jeʼex Jesúseʼ (Juan 17:26). Letiʼeʼ tu tsʼáaj kʼaj óoltbil u kʼaabaʼ u Taata yéetel tu kaʼansaj tiʼ le máakoʼob jach bix u modosoʼ. Juntéenjeakeʼ le fariseoʼoboʼ tu yaʼaloʼobeʼ Jéeobaeʼ jach yaʼab baʼax ku kʼáatik tiʼ máak, maʼ tu chʼaʼik en cuenta máak, maʼatech u chʼaʼik óotsilil yéetel jach kʼasaʼan, baʼaleʼ Jesúseʼ tu kaʼansaj tiʼ le máakoʼoboʼ u Taataeʼ maʼ tu kʼáatik tiʼ máak baʼax maʼ tu páajtal u beetik, yaan u paciencia, jach ku yeʼesik yaabilaj yéetel ku chʼaʼik óotsilil. Tsʼoʼoleʼ yoʼolal bix tu tratartil le máakoʼoboʼ tu yeʼesajtiʼob bix u modos Jéeoba (Juan 14:9).

18. ¿Bix jeʼel k-eʼesik maʼ jaaj le baʼaxoʼob ku yaʼalaʼal tu contra Jéeoba tumen le máaxoʼob pʼekmiloʼ?

¹⁸ Jeʼex Jesúseʼ toʼoneʼ jeʼel u páajtal k-tsikbaltik tiʼ uláakʼ máakoʼob le baʼax tsʼoʼok k-kanik yoʼolal Jéeobaoʼ. Maʼalob ka k-kaʼanstiʼobeʼ Jéeobaeʼ jach uts yéetel u yaabiltmoʼon. Beyoʼ k-eʼesik maʼ jaaj le tuusoʼob ku yaʼalaʼal tu contraoʼ, k-santificartik u kʼaabaʼ tsʼoʼoleʼ k-áantik xan le máakoʼob ka u respetartoʼob u kʼaabaʼoʼ. Toʼon xaneʼ kex kʼebanoʼoneʼ jeʼel u páajtal k-beetik jeʼex Jéeobaeʼ (Efe. 5:1, 2). Le bix k-kuxtal bey xan le baʼaxoʼob k-aʼalikoʼ ku beetik u tsʼáaik cuenta le máakoʼob jach bix Jéeobaoʼ, lelaʼ ku yáantaj utiaʼal u santificartaʼal u kʼaabaʼ.  Tsʼoʼoleʼ le kéen k-áant le máakoʼob utiaʼal ka xuʼuluk u creerkoʼob le tuusoʼob ku yaʼalaʼal tu contra Jéeoba * yéetel le kéen chúukpajak k-óol k-meyajt kex kʼebanoʼoneʼ táan xan k-santificartik u kʼaabaʼ (Job 27:5).

19. Jeʼex u yaʼalik Isaías 63:7, ¿baʼax maases kʼaʼabéet k-kaʼansik tiʼ le máakoʼob kéen k-tsʼáa xook tiʼoboʼ?

¹⁹ Yaan uláakʼ baʼaloʼob jeʼel u páajtal k-beetik utiaʼal k-santificartik u kʼaabaʼ Jéeobaeʼ. Kéen k-tsʼáa xookeʼ suuk k-kaʼansik chéen Jéeoba jach maʼalob u gobernar. Lelaʼ jach jaaj, tumen chéen tiʼ Jéeoba yaan u derechoil u gobernar tu yóokʼol tuláakal baʼal. U jaajileʼ maʼ kʼaas ka k-kaʼans tiʼ le máakoʼob le leyoʼob u tsʼaamaj Diosoʼ, baʼaleʼ maas kʼaʼabéet k-áantkoʼob u yaabiltoʼob Jéeoba yéetel u chúukpajal u yóoloʼob tiʼ. Le oʼolal maases unaj k-kaʼansiktiʼob jach bix u tratartik Jéeoba le wíinikoʼoboʼ bey xan le jatsʼuts modos ku yeʼesikoʼ (xok Isaías 63:7). Wa k-beetik beyoʼ le máakoʼoboʼ yaan u yaabiltikoʼob Jéeoba, tsʼoʼoleʼ yaan u síijil tu puksiʼikʼal u beetkoʼob baʼax ku yaʼalik tumen u kʼáat u yeʼesoʼob jeʼel u chúukpajal u yóoloʼob tiʼeʼ.

20. ¿Baʼax kʼáatchiʼiloʼob kun núukbil tuláakʼ xookoʼ?

²⁰ Yoʼolal tuláakal le baʼax táakaʼan ichil u santificartaʼal u kʼaabaʼ Diosoʼ, maʼalob ka tuukulnakoʼon tiʼ lelaʼ: le bix k-kuxtal yéetel bix k-kaʼansik le máakoʼoboʼ, ¿bix jeʼel u yáantaj utiaʼal u respetarkoʼob u kʼaabaʼ Jéeobaeʼ? ¿Bix jeʼel u yáantaj utiaʼal ka u natsʼuba le máakoʼob tu yiknaloʼ? Le kʼáatchiʼobaʼ yaan u núukaʼal teʼ tuláakʼ xookoʼ.