Gberra gha rhie uhunta

Gberra gha rhie dọmwadẹ uhunmwuta ni rre uwu ẹre

AKO IRUẸMWI 24

“Gu Mwẹ Sẹtin Gha Ya Ekhọe Hia Mu Ohan Eni Ruẹ”

“Gu Mwẹ Sẹtin Gha Ya Ekhọe Hia Mu Ohan Eni Ruẹ”

“Gu mwẹ sẹtin gha ya ekhọe hia mu ohan eni ruẹ. Eo, e Jehova ne Osa mwẹ, I ya ekhọe mwẹ hia rho ruẹ.”—PSM 86:11, 12, NW.

IHUAN 7 E Jehova Ẹre Ọ Rhie Ẹtin Ne Ima

OLIKA ẸMWẸ ỌGHE AKO IRUẸMWI NA *

1. Vbọ re imuohan ọghe Osanobua? Vbọzẹe nọ na khẹke ne emwa ni hoẹmwẹ e Jehova gha mwẹ imuohan na?

IVBIOTU E KRISTI hoẹmwẹ Osanobua, iran vbe mu ohan rẹn. Emwa eso gha họn ẹmwẹ vbenian, ọ sẹtin ru iran ehọ gboo, iran sẹtin gha kha wẹẹ, ‘Vbọ khian ya ọmwa gha mu ohan ọmwa nọ hoẹmwẹ ọnrẹn?’ Vbọrhirhighayehẹ, egbe ohanmumwẹ na guan kaẹn na i re ne ọmwa na guọ zẹzẹzẹ. Imuohan ne ima khian guan kaẹn vbe ako iruẹmwi na lughaẹn. Emwa ni mwẹ imuohan ọghe Osanobua keghi ya ekhọe hia rhie ọghọ nẹẹn. Iran i hoo ne iran ru emwi nọ gha sọnnọ rẹn, ra nọ gha mu asikẹgbe ne iran gu ẹre mwẹ rhia.—Psm 111:10; Itan 8:13.

2. Zẹvbe nọ rre ẹmwẹ ne Devid tae vbe ebe Psalm 86:11, de emwi eva ne ima khian ziro yan vbe ako iruẹmwi na?

2 Tie Psalm 86:11. Zẹvbe ne u ya ru erria yan ẹmwẹ nọ rre ako na, u gha do bẹghe ẹre wẹẹ, te Ọba e Devid wa rẹn vbene ọ ru ekpataki sẹ hẹ, na gha mwẹ imuohan ọghe Osanobua. Gia ziro yan vbene ima khian ya rhiẹre ye uyinmwẹ hẹ ighẹ ẹmwẹ ne Devid tae vbe ako na. Vbe okaro, ma gha ziro yan evbọzẹe nọ na khẹke ne ima gha mu ohan eni ọghe Osanobua. Vbe iyeke ọni, ma ghi ziro yan vbene ima khian ya rhiẹre ma vbe arrọọ ọghe ima wẹẹ ima gele mu ohan eni Osanobua.

VBỌZẸE NỌ NA KHẸKE NE IMA GHA MU OHAN ENI ỌGHE OSANOBUA?

3. De emwi ne Mosis bẹghe nọ ru iyobọ nẹẹn ya gha ya aro nọ ghaan ghee eni Osanobua?

3 Muẹn roro, vbene ekhọe Mosis ghaa ye hẹ vbe ọ rre uwu uvun okuta, vbe ọ bẹghe awanwan ọghe uyi e Jehova rhie gberra khian. Ebe ọghomwa na tie ẹre Insight on the Scriptures keghi kha wẹẹ, “ọ gha kẹ, emwi ne aro e Mosis bẹghe vbe ẹdẹrriọ keghi re emwi ọyunnuan nọ ghi sẹ, ne ọmwaikọmwa he miẹn ke na ya bu agbọn gha dee do sẹ ẹghẹ ne Jesu Kristi ya rrie agbọn na.” E Mosis keghi họn urhu ọkpa, ọ gha kẹ, urhu ọghe odibosa ghaa nọ. Nene urhu keghi kha wẹẹ: “Mẹ ne [Jehova] ọrọre Osanobua nọ vuọn ne agiẹngiẹn, nai sẹtin rherhe ya ohu mu, nọ mwẹ ahoẹmwẹ nẹi beghe kevbe amuẹtinyan. Mẹ vbe mu eyan mwẹ sẹ igba arriaisẹn vbe inu ihe nọ khin, nọ ya iba, ọkhọ, kevbe emwi dan bọ ọmwa.” (Ẹks 33:17-23; 34:5-7) Ẹghẹ ke ẹghẹ ne Mosis ya sunu ye eni ọghe Osanobua nọ re Jehova, ẹi mwẹ ọ ma gha ye emwi nọ sunu vbe ẹdẹrriọ rre. Ẹi khabe ne Mosis na tama Ivbi Izrẹl wẹẹ, ne iran gha “ya ọghọ ne eni ọyunnuan kevbe nọ mu ohan” ọghe Osanobua.—Diut 28:58.

4. De avbe akpa ọghe Jehova eso nọ khẹke ne ima gha mu roro, ne ima mieke na gha rhie ọghọ nẹẹn sayọ?

4 Ẹghẹ ke ẹghẹ ne ima ya sunu ye eni nii ighẹ e Jehova, ọ khẹke ne ima gha muẹn roro, aro ọmwa ne Jehova khin. Ọ khẹke ne ima gha muẹn roro avbe akpa ughughan nọ mwẹ, vbe na ghee ẹtin, ẹwaẹn, ibuohiẹn ata kevbe ahoẹmwọmwa. Ma ghaa mu avbe akpa na roro, ọ gha ya ima gha rhie ọghọ ne Jehova sayọ.—Psm 77:11-15.

5-6. (a) De emwi ne eni ọghe Osanobua demu? (b) Zẹvbe nọ rre ebe Ẹksodọs 3:13, 14 kevbe ebe Aizaia 64:8, de vbene Jehova ya sẹtin ru emwi ke emwi nọ hoo nọ ru?

5 De emwi ne eni ọghe Osanobua demu? Emwa nibun ni rri egie ebe keghi kha wẹẹ, ọ khọ wẹẹ emwi na ya e Jehova kha ọre, “Vbene Irẹn Wẹẹ Ne Emwi Gha Ye, Erriọ Ye.” Ọna rhiema wẹẹ emwi rhọkpa i sẹtin mu idobo ye emwi ke emwi ne Jehova hoo nọ ru. Vbọ ya ima kha vberriọ?

6 E Jehova gha sẹtin ru emwi ke emwi nọ hoo nọ ru. Odẹ ọkpa nọ ya ru ọna ọre wẹẹ, ọ keghi khian emwi ke emwi nọ hoo nọ khian, nọ ya mu ahoo ọghẹe sẹ. (Tie Ẹksodọs 3:13, 14.) Ebe ọghomwa nibun wa rhie igiọdu ne ima, ne ima gha ru erria yan ẹtin ọyunnuan ne Jehova ya ru ọna. E Jehova gha vbe sẹtin ya eguọmwadia ọghẹe ni ma gba khian emwi ke emwi ne irẹn hoo ne iran khian, nọ ya mu ahoo ọghẹe sẹ. (Tie Aizaia 64:8.) Odẹ vbenian ẹre Jehova ya mu emwamwa ọghẹe sẹ. Ọ gha wẹẹ irẹn gha ru emwi ke emwi, emwi rhọkpa i rrọọ nọ gha sẹtin mu idobo yọ.—Aiz 46:10, 11.

7. De emwi nọ khian ya ima gha rhie ọghọ ne Jehova sayọ?

7 Ma ghaa muẹn roro emwi ne Jehova he ru ne ima kevbe emwi nọ he ya ima fiangbua, ọ gha ya ima gha rhie ọghọ ne Jehova sayọ. Vbe igiemwi, ma ghaa muẹn roro emwi ughughan ne Jehova yi, ọ keghi yan ima unu rua. (Psm 8:3, 4) Ma gha muẹn roro emwi ne Jehova he vbe ya ima khian, ne ima mieke na sẹtin ru ahoo ọghẹe, ọ keghi ya ima rhie ọghọ nẹẹn sayọ. Gele gele, eni ọghe Jehova keghi gbe ima otiti! Ọ ya ima rẹn aro ọmwa nọ khin, emwi hia nọ he ru kevbe emwi nọ khian ru vbe odaro.—Psm 89:7, 8.

“I GHA RHO ENI E NỌYAẸNMWA”

Emwi ne Mosis maa Ivbi Izrẹl re keghi rhie igiọdu ne iran. Emwi nọ maa iran re keghi dekaẹn eni ọghe Jehova kevbe aro ọmwa nọ khin (Ghee okhuẹn 8) *

8. Zẹvbe nọ rre ebe Diuteronomi 32:2, 3, de aro ne Jehova hoo ne ima ya gha ghee eni irẹn?

8 Vbe ọ ghi bu ẹghẹ ne Ivbi Izrẹl khian ya la Otọ Na Ru Eyan Rẹn, e Jehova keghi maa e Mosis ihuan ọkpa. (Diut 31:19) Vbe iyeke ọni, ọ na wẹẹ ne Mosis maa Ivbi Izrẹl ihuan na. (Tie Diuteronomi 32:2, 3.) Ma gha ru erria yan ẹmwẹ nọ rre ebe Diuteronomi uhunmwu ẹnrẹn 32 uviẹn 2 kevbe 3, ma gha bẹghe ẹre wẹẹ, e Jehova ma hoo na rhie eni irẹn lẹre, ra na gha roro ẹre wẹẹ, ọ ma khẹke na gha gbe unu yọ, rhunmwuda wẹẹ, eni nọhuanrẹn nọ. Ọ wa hoo ne emwa hia rẹn eni ẹnrẹn! Ukpamuyọmọ nọkhua wa gha nọ ne Ivbi Izrẹl, ne Mosis na maa iran emwi vbekpae Jehova kevbe eni ẹnrẹn nọ hin okhuan! Zẹvbe ne amẹ nọ rhọọ ya ya emwiokọ waan, erriọ emwi ne Mosis maa Ivbi Izrẹl re ya rhie igiọdu ne iran, ọ na vbe ya iran gha mwẹ amuẹtinyan nọ wegbe. De vbene ima khian ya sẹtin ya egbe tae Mosis hẹ, vbe ima ghaa maa emwa emwi?

9. De vbene ima ya kpe eni e Jehova huan hẹ?

9 Ma ghaa rre ikporhu ọghe ke owa ya sẹ owa, ra ima ghaa rre ikporhu ọghe adesẹ orere, ma sẹtin gie ẹre ma emwa vbuwe Baibol wẹẹ, eni ọghe Osanobua ọre Jehova. Ma sẹtin rhie ebe ọghe ima eso ne iran, ma sẹtin kpee avbe vidio ọghomwa ni gbe ọmwa otiti ma iran, ma sẹtin vbe rhie iran ekhọe ghee emwi ughughan ni rre wẹbsait ọghe ima. Ena hia gha ru iyobọ ne iran ya rẹn vbekpae Jehova. Ma ghaa rre isiwinna ra owebe, ra vbe ima ghaa mu okhian rrie ehe, ẹkpotọ sẹtin vbe kie ne ima, ne ima ya tama emwa vbekpae Osanobua kevbe aro ọmwa nọ khin. Ma sẹtin tama iran vbekpa emwamwa ne Jehova mwẹ ne emwa nagbọn kevbe uhunmwu otagbọn na. Emwa eso rrọọ ni ma he ka họn iyẹn vbenian. Iyẹn vbenian sẹtin ya iran bẹghe ẹre wẹẹ, e Jehova hoẹmwẹ ima ẹsẹsẹmwẹse. Ẹghẹ ke ẹghẹ ne ima ya tama emwa ọvbehe ẹmwata vbekpae Jehova, te ima kpe eni ẹnrẹn huan. Ikporhu ọghe ima keghi ru iyobọ ne emwa ya bẹghe ẹre wẹẹ, emwi nibun na maa iran re vbekpae Osanobua keghi re ohoghe. Vbene ẹmwata, te imamwaemwi ọghe ima wa ya egbe rọkhọ emwa.—Aiz 65:13, 14.

10. Ma ghaa gu emwa ruẹ e Baibol, vbọzẹe nọ ma na khẹke ne ima wa gha nianian avbe uhi kevbe ilele ọghe Jehova ọkpa?

10 Ma ghaa gu emwa ruẹ e Baibol, ọ khẹke ne ima ru iyobọ ne iran ya rẹn eni ọghe Osanobua kevbe ne iran vbe gha loo ẹre. Deba ọni, ọ khẹke ne ima ru iyobọ ne iran ya rẹn aro ọmwa ne Jehova khin. Vbe ima khian ya sẹtin ru ọna hẹ? Ọ ma khẹke ne ima wa gha nianian avbe uhi kevbe ilele ni rre Baibol ọkpa, rhunmwuda, ọmwa sẹtin rẹn avbe uhi ọghe Jehova, avbe uhi nii sẹtin kue gha yẹẹ ọre, sokpan na do lelẹe ẹre ọ baa vbọ. Ahoẹmwọmwa ne ọmwa mwẹ ne Jehova, ẹre ọ gua ẹre kpa ya lele avbe uhi ọghẹe. Yerre wẹẹ, Ivi rẹn iyi ne Osanobua yi, erriọ ẹre Adam vbe gha ye, sokpan iran eva ma ya ekhọe hia họemwẹ e Jehova nọ yi iyi nii, ẹre ọ si ẹre ne iran ma na sẹtin họn ẹmwẹ nẹẹn. (Gẹn 3:1-6) Rhunmwuda ọni, ẹi wa re avbe uhi kevbe ilele ọghe Jehova ọkpa ma khian wa gha nianian vbe ima ghaa gu emwa ruẹ e Baibol.

11. Ma ghaa maa emwa emwi vbekpae avbe iyi kevbe ilele ọghe Jehova, de vbene ima khian ya sẹtin ru iyobọ ne iran hẹ, ne iran mieke na hoẹmwẹ e Jehova tobọre?

11 Ma ghaa lele avbe uhi kevbe ilele ọghe Jehova, ma gha wa miẹn ere vbọ. (Psm 119:97, 111, 112) Sokpan emwa ne ima gu ruẹ e Baibol i khian wa rẹn ọna, vbe ẹi re te iran rẹn wẹẹ, ahoẹmwọmwa ne Jehova mwẹ ne ima, ẹre ọ si ẹre nọ na yi avbe uhi na ne ima. Nọnaghiyerriọ, ma sẹtin nọ emwa ne ima gu ruẹ e Baibol wẹẹ: “Vbua yayi wẹẹ, ọ ye Jehova kha wẹẹ ne ima gha ru ọna, ra ne ima ghẹ ru ọna? De emwi ne ọna maa ruẹ re vbekpae Jehova?” Ma gha ru iyobọ ne emwa ne ima gu ruẹ e Baibol ne iran ya hoẹmwẹ e Jehova kevbe ne iran gha muẹn roro, aro ọmwa ne Jehova khin, emwi ne ima maa iran re ghi mu iran ekhọe. Ẹghẹ nii, emwa ne ima gu ruẹ e Baibol i khian wa gha lele avbe iyi ọghe Osanobua kẹkan, sokpan iran ghi vbe hoẹmwẹ e Jehova tobọre nọ yi avbe iyi nii. (Psm 119:68) Iran ghi vbe do gha mwẹ amuẹtinyan nọ wegbe nọ gha ru iyobọ ne iran ya la edanmwẹ nọ wegbe gberra.—1 Kọr 3:12-15.

MA “GHA HỌN ẸMWẸ NE NỌYAẸNMWA NE OSANOBUA IMA”

Ọ ghaa mwẹ asẹ ọkpa ne ekhọe Devid na gha bi iro eveva (Ghee okhuẹn 12)

12. De vbene Devid ya rhie owẹ gberra uhi ọghe Jehova hẹ vbe asẹ ọkpa? De emwi nọ ghi kẹrikian?

12 Ẹmwẹ ne Ọba e Devid tae vbe ebe Psalm 86:11, NW wa ru ekpataki. Ọ keghi kha wẹẹ, “Gu mwẹ sẹtin gha ya ekhọe hia mu ohan eni ruẹ.” Emwi ne Devid miẹn vbe agbọn keghi yae rẹn wẹẹ, iziro dan sẹtin la ọmwa ekhọe, kevbe wẹẹ, deghẹ ọmwa ma na yegbe, ọ ghi do gha lọghọ nọ sẹtin ya ekhọe hia gha mu ohan e Jehova. Vbe asẹ ọkpa, vbe Devid ghi rre uhunmwu egedege, ọ na ke evba bẹghe amwẹ ẹrrẹe vbe ọ khuẹ. Vbe ẹghẹ na nia, de emwi ne Devid ghaa mu roro? E Devid rẹn uhi ne Jehova yi ne Ivbi Izrẹl nọ khare wẹẹ: “Ghẹ ya aro ye amwẹ ẹrrẹe.” (Ẹks 20:17) Ọrheyerriọ, e Devid na ye gha ghee okhuo nii. Eni okhuo nii ọre Batsiẹba. Ekhọe Devid na suẹn gha bi iro eveva, ọ na gha roro ẹre deghẹ ne irẹn họn ẹmwẹ ne Jehova, ra ne irẹn gu e Batsiẹba ru emwi ọdọ vbe amwẹ. Ke otọ gha dee, ẹre Devid ke mu ohan e Jehova, sokpan vbe ẹghẹ na nia, ọ keghi rhie owẹ gberra uhi ọghe Jehova. E Devid keghi kue ne ahoo ọghe ikpakpa nọ mwẹ degue ahoẹmwọmwa nọ mwẹ dae Jehova. Emwi ne Devid ru na, keghi rhie ozan gie eni e Jehova. Emwa ni ma rẹn ọkpa rẹn eva na vbe rri oya yọ, uhiẹn ya sẹ egbe ẹgbẹe ọre.—2 Sam 11:1-5, 14-17; 12:7-12.

13. De vbene ima ya rẹn wẹẹ, e Devid ye werriegbe gha ya ekhọe hia mu ohan e Jehova?

13 E Jehova ghi gbe Devid hin ọkhọ rre, e Devid na wa ya ekhọe hia miẹn ọnrẹn yi, rhunmwuda ọni, ọ na dọlegbe khian ọse ọghe Jehova. (2 Sam 12:13; Psm 51:2-4, 17) E Devid ma mianmian ọlọghọmwa ughughan nọ rhiegbe ma, rhunmwuda ne irẹn ma na ya ekhọe hia mu ohan e Jehova vbe asẹ ọkpa. Ẹi khabe nọ na rinmwian e Jehova vbe ebe Psalm 86:11, NW wẹẹ: “Gu mwẹ sẹtin gha ya ekhọe hia mu ohan eni ruẹ.” E Jehova gele ru iyobọ ne Devid ra? Ẹẹn. Vbe ima ya rẹn hẹ? E Baibol ghi guan kaẹn e Devid, vbe ukpo nibun ghi gberra nẹ, ọ na tie ẹre okpia nọ “ya ekhọe [hia] lele Nọyaẹnmwa Osanobua.”—1 Ọba 11:4; 15:3.

14. De inọta nọ khẹke ne ima nọ egbe ima re? Vbọzẹe?

14 Okha ọghe Devid keghi re okha nọ rhie igiọdu ne ọmwa, sokpan ọ vbe khẹke ne ima yae wan ne egbe. Ọ khẹke ne ima gha begbe ne ima ghẹ ya ru orukhọ nọ wegbe vbene Devid ghaa ye. Ọre te ima da suẹn gha ga e Jehova, ra ọ kpẹẹ re ne ima ke gae, ọ khẹke ne ima hia nọ egbe ima wẹẹ, ‘Mẹ hia vbe odẹ ke odẹ ne I ghẹ gi e Setan mu mwẹ ekhọe rhia ra?’

Esu gha hia vbe odẹ ke odẹ nọ mu ruẹ ekhọe rhia. Ghẹ kie ẹkpotọ nẹẹn! (Ghee okhuẹn 15-16) *

15. De vbene imuohan ọghe Osanobua khian ya ru iyobọ ne ima, vbe ima gha bẹghe efoto ra ughe nọ gha sẹtin mu ekhọe ima rhia?

15 Vbe igiemwi, u gha bẹghe efoto vbe ẹkpẹti ughe ra vbe intanẹt nọ gha sẹtin ya iziro dan la ruẹ ekhọe, vbọ khẹke ne u ru? Ọmwa sẹtin do gha roro ẹre wẹẹ, ugbẹnvbe a miẹn wẹẹ, ẹi re efoto ra ughe ne ikpia vbe ikhuo na bannọ ruan ra ne iran na ru emwi ọdọ vbe amwẹ, ọ ma de emwi nọ rhiae. Sokpan a sẹtin miẹn wẹẹ, te Esu hoo nọ loo ughe vberriọ ya mu ruẹ ekhọe rhia. (2 Kọr 2:11) Ma gha sẹtin ya ughe ra efoto vbenian gie ughanmwa ne okpia ọkpa loo ya sọ erhan nọkhua. Ẹghẹ okaro nọ ya mu ughanmwa gbe erhan nii, erhan nii i khian wa va uhukpa, sokpan ama ọghe ughanmwa nii ghi gha rre erhan nii. Vbene ọ ya ru ẹre yan egbe yan egbe, erhan nii ghi do sọ ye ihe eva. Erriọ vbe ye, ọmwa ghaa ghee avbe efoto kevbe ughe nọ ma khẹke, ọ sẹtin gha mu ẹre ekhọe rhia kherhe kherhe. Vbene ẹghẹ ya khian, emwi ne ọmwa nii te ka gha kha wẹẹ, ọ ma de emwi nọ rhiae, sẹtin do yae ru orukhọ nọ wegbe, ẹghẹ nii, ọ ghi mu asikẹgbe nọ gu e Jehova mwẹ rhia. Nọnaghiyerriọ, ọ ma khẹke ne ima gha ghee avbe efoto ra ughe nọ gha sẹtin ya iziro dan la ima ekhọe! Ọ khẹke ne ima ya ekhọe hia gha mu ohan eni e Jehova!

16. Vbe ima gha werriẹ aro daa edanmwẹ, de inọta nọ khẹke ne ima gha nọ egbe ima re?

16 Vbọ gberra avbe efoto kevbe ughe nọ sẹtin mu ima ekhọe rhia, emwi nibun ọvbehe rrọọ ne Setan ya danmwẹ ima ghee. Ugbẹnso, ma sẹtin gha roro ẹre wẹẹ, emwi eso ne ima khian ru ma de emwi nọ rhiae. Vbe igiemwi, ma sẹtin gha kha wẹẹ: ‘I gha ru emwi na, ai khian kan mwẹ fua vbuwe iko, rhunmwuda ọni, ẹi re orukhọ nọ wegbe.’ Egbe iziro vbenian i zẹdẹ maan hiehie. Ma ghaa rre egbe ihe vbenian, inọta nọ khẹke ne ima nọ egbe ima ọre wẹẹ: ‘Te Esu hoo nọ ya edanmwẹ na mu mwẹ ekhọe rhia ra? I gha ru emwi na, ọ gha rhie ozan gie eni e Jehova ra? Emwi ne I khian ru na gha ya mwẹ sikẹ e Jehova sayọ ra, ra ọ gha ya mwẹ khian rree nẹẹn?’ Inọta vbenian ẹre ọ khẹke ne ima gha mu roro. Ọ vbe khẹke ne ima gha na erhunmwu ne Jehova rhie ẹwaẹn ne ima, ne ima sẹtin rhie ewanniẹn nọ khẹke ye avbe inọta na, vbene ima i na rẹrẹ egbe ima. (Jems 1:5) Ọna gha wa kakabọ ru iyobọ ne ima vbe ima gha werriẹ aro daa edanmwẹ. Zẹvbe ne Jesu ru ẹre, ma ghi vbe sẹtin si agbada vbe unu tama e Setan wẹẹ: “Ladian mwa Setan!”—Mat 4:10.

17. Vbọzẹe nọ ma na khẹke ne ima gi emwi rhọkpa mu ima ekhọe rhia? Ru igiemwi yọ.

17 Ọ ma khẹke ne ima gi emwi rhọkpa mu ekhọe ima rhia. Gia kha wẹẹ, ẹbu emwa ni koko gbe ibọru i mwẹ akugbe. Eso gualọ uyi ne egbe iran, eso i lele adia, eso i vbe rhie ọghọ ne coach ọghe iran. Ọ gha lọghọ ne ọkpa gbe ifuẹn ne ẹbu vberriọ. Sokpan, deghẹ ẹbu emwa ni koko gbe ibọru na gha mwẹ akugbe, ẹi mwẹ iran ma musọe. Uwẹ tobọ ruẹ gha vbe sẹtin musọe deghẹ iziro ọghe ekhọe ruẹ, emwi ne u hoo kevbe aro ne u ya ghee emwi na gua ilele ọghe Jehova ro. Ghẹ mianmian wẹẹ, Esu gha hia vbe odẹ ke odẹ nọ mu ruẹ ekhọe rhia. Ma sẹtin rẹn emwi nọ khẹke ne ima ru, nọ gha ya ẹko rhiẹnrhiẹn e Jehova, sokpan Esu hoo nọ ghae ekhọe ima, ọ hoo ne iziro ọghe ekhọe ima gbodan ghee ilele ọghe Jehova. Vbọrhirhighayehẹ, ekhọe hia ẹre ọ khẹke ne ima ya gha ga e Jehova. (Mat 22:36-38) Nọnaghiyerriọ, ghẹ kie ẹkpotọ ne Esu, nọ ya mu ruẹ ekhọe rhia!

18. Zẹvbe nọ rre ebe Maika 4:5, vbọ ghi re atamuolọyan ọghuẹ?

18 Vbe na ghee Devid, rinmwian e Jehova nọ ru iyobọ nuẹn, ne u “sẹtin gha ya ekhọe hia mu ohan eni” ẹnrẹn. U ghi vbe gha hia ne emwi ne u rhirhi gha ru gua erhunmwu nii ro. Nọnaghiyerriọ, gi emwi ke emwi ne u ru vbe ẹdẹgbegbe gha rhiẹre ma wẹẹ, u ya aro nọ ghaan ghee eni nọhuanrẹn ọghe Jehova. Ma hia ghaa ru vberriọ, te ima rhie ọghọ ne eni ọghe Jehova zẹvbe emwa ni ya eni nii wan egbe. (Itan 27:11) Ẹghẹ nii, ma hia fẹẹrẹ ghi sẹtin deba akhasẹ ighẹ e Maika kha wẹẹ, te ima khian “gha họn ẹmwẹ ne Nọyaẹnmwa ne Osanobua ima ẹdẹdẹmwẹdẹ.”—Mai 4:5.

IHUAN 41 Lahọ Họn Erhunmwu Mwẹ

^ okhuẹn 5 Vbe ako iruẹmwi na, ma gha ziro yan abọ ọkpa vbe erhunmwu ne Ọba e Devid naẹn, nọ rre ebe Psalm 86:11, 12, NW. Vbe a yae kha, deghẹ a na wẹẹ na gha mu ohan eni e Jehova? Vbọzẹe nọ na khẹke ne ima gha ya ọghọ ne eni nọ hin okhuan nii? Ma ghaa mwẹ imuohan ọghe Osanobua, de vbene ọ gha ya ru iyobọ ne ima hẹ, ne ima ghẹ de ye edanmwẹ?

^ okhuẹn 53 EMWI NE AVBE EFOTO NA DEMU: E Mosis keghi maa Ivbi Izrẹl ihuan ọkpa ne iran ya rhie ọghọ ne Jehova.

^ okhuẹn 57 EMWI NE AVBE EFOTO NA DEMU: Ivi ma gbe ukhu ẹre rua ighẹ iziro dan nọ la re ekhọe. Ma i ye vberriọ, ma gha miẹn efoto nọ gha ya ima gha mwẹ iziro dan, ma ghi wa rhie aro hin vbobọvbobọ, ma i vbe tie igiuhunmwu nọ gha sẹtin mu ima ekhọe rhia, ne ima ghẹ do ru emwi nọ gha sa ọrho ye eni Osanobua.