1. Etẹwẹ budisi Jiwheyẹwhe zẹẹmẹdo, podọ naegbọn e do yin nujọnu na mẹhe yiwanna Jehovah lẹ?

KLISTIANI lẹ yiwanna Jiwheyẹwhe, podọ yé sọ nọ dibusi i. Na mẹdelẹ, onú awe ehelẹ sọgan taidi nuhe sọta yede. Amọ́, mí ma to hodọ gando obu wunmẹ he nọ gbàhundonamẹ de go. Obu vonọtaun de ji wẹ mí jlo na dọhodo. Mẹhe tindo obu ehe lẹ nọ do gbégbò hia Jiwheyẹwhe bosọ nọ na ẹn sisi ahundopo tọn. Yé ma nọ jlo na hẹn homẹgble Otọ́ olọn mẹ tọn yetọn, na yé ma jlo na hẹn họntọnjiji yetọn hẹ ẹ gble wutu.—Salm. 111:10; Howh. 8:13.

2. Sọgbe hẹ nuhe Ahọlu Davidi dọ to Salmu lẹ 86:11 mẹ, onú awe tẹlẹ ji wẹ mí na dọhodo?

² Hia Salmu lẹ 86:11. Dile a to nulẹnpọn do hogbe enẹlẹ ji, a sọgan mọdọ ahọlu nugbonọ lọ Davidi mọnukunnujẹ nujọnu-yinyin budisi Jiwheyẹwhe tọn mẹ. Mì gbọ mí ni pọ́n lehe mí sọgan yí ohó gbọdo Davidi tọn lẹ do yizan mẹ do. Jẹnukọn whẹ́, mí na gbadopọnna whẹwhinwhẹ́n delẹ he wutu mí dona nọ tindo sisi sisosiso na oyín Jiwheyẹwhe tọn. Enẹgodo, mí na dọhodo lehe mí gán nọ dohia to gbẹzan egbesọegbesọ tọn mítọn mẹ dọ mí tindo sisi sisosiso na oyín Jiwheyẹwhe tọn do ji.

3. Nujijọ tẹwẹ sọgan ko gọalọna Mose nado tindo sisi na oyín Jiwheyẹwhe tọn dogọ?

³ Lẹnnupọndo numọtolanmẹ he Mose tindo ji to whenue e to osé-slo de mẹ, bo mọ numimọ de he mẹ gigo Jehovah tọn juwajei  te. Owe lọ Étude perspicace des Écritures dọ dọ, ehe “na ko yin numimọ he hẹn awujimẹ hugan lọ, he gbẹtọvi depope ma ko mọ pọ́n jẹnukọnna wiwá Jesu Klisti tọn.” Enẹgodo, Mose sè hogbe he bọdego ehelẹ, he e họnwun dọ angẹli de wẹ na ko dọ, dọmọ: “Jehovah, Jehovah, Jiwheyẹwhe lẹblanunọ podọ awuvẹmẹtọ, mẹhe nọ whleawu nado gblehomẹ bosọ gọ́ na owanyi nugbo po nugbo po, mẹhe nọ do owanyi nugbo hia omẹ fọtọ́n susu lẹ bo nọ jo nuṣiwa, sẹ́nhẹngba po ylando po namẹ.” (Eks. 33:17-23; 34:5-7) Mose sọgan ko nọ flin nujijọ enẹ whenue e to oyín Jehovah tọn yizan. Abajọ to nukọn mẹ Mose do na avase Islaeli he yin akọta Jiwheyẹwhe tọn nado nọ “dibusi oyín gigonọ he dobu ehe.”—Deut. 28:58.

4. Ayihamẹlinlẹnpọn do jẹhẹnu Jehovah tọn tẹlẹ ji wẹ na gọalọna mí nado nọ do sisi sisosiso hia ẹ?

⁴ Whenue mí to nulẹnpọn do oyín Jehovah tọn ji, e na yọ́n nado nọ lẹnayihamẹpọn do mẹhe tindo oyín enẹ ji. Mí dona nọ flin jẹhẹnu etọn lẹ, taidi huhlọn etọn, nuyọnẹn, whẹdida dodo po owanyi etọn po. Nulinlẹnpọn do jẹhẹnu etọn enẹlẹ po devo lẹ po ji na gọalọna mí nado nọ do sisi sisosiso hia ẹ.—Salm. 77:11-15.

5, 6. (a) Etẹwẹ yin zẹẹmẹ yinkọ Jiwheyẹwhe tọn? (b) Sọgbe hẹ Eksọdusi 3:13, 14 gọna Isaia 64:8, aliho tẹlẹ mẹ wẹ Jehovah nọ hẹn nulẹ yọnbasi te?

⁵ Etẹwẹ mí yọnẹn gando zẹẹmẹ oyín Jiwheyẹwhe tọn go? Weyọnẹntọ susu kọngbedopọ dọ yinkọ lọ Jehovah sọgan ko zẹẹmẹdo “E Nọ Hẹn Nado Lẹzun.” Zẹẹmẹ enẹ nọ flin mí dọ nudepope ma gán glọnalina Jehovah nado wà ojlo etọn, podọ ewọ sọgan hẹn nulẹpo yọnbasi. Gbọnna?

⁶ Jehovah nọ hẹn nulẹ yọnbasi, gbọn ede hinhẹn zun nudepope he e biọ nado hẹn lẹndai etọn di dali. (Hia Eksọdusi 3:13, 14.) Mí nọ saba yin tudohomẹna nado lẹnnupọndo adà jẹhẹnu Jiwheyẹwhe tọn he nọ whànmẹ taun enẹ ji. Jehovah sọgan sọ hẹn gbẹtọvi mapenọ he yin devizọnwatọ etọn lẹ zun nudepope he e biọ, na yé nido penugo bo sẹ̀n ẹn bosọ hẹn lẹndai etọn di. (Hia Isaia 64:8.) To aliho enẹlẹ mẹ, Jehovah nọ hẹn ojlo etọn nado yin wiwà. Nudepope ma gán glọnalina ẹn nado hẹn lẹndai etọn lẹ di.—Isa. 46:10, 11.

7. Nawẹ mí sọgan hẹn pinpẹn-nutọn-yinyọnẹn mítọn na Otọ́ olọn mẹ tọn mítọn jideji gbọn?

 ⁷ Mí sọgan hẹn pinpẹn-nutọn-yinyọnẹn mítọn na Otọ́ olọn mẹ tọn mítọn jideji, eyin mí nọ lẹnayihamẹpọn do nuhe e ko wà po dehe ewọ ko hẹn mí penugo nado wà lẹ po ji. Di apajlẹ, whenue mí lẹnayihamẹpọn do nujiawu nudida tọn lẹ ji, mí nọ gọ́ na sisi sisosiso na nuhe Jehovah ko wadotana lẹ, yèdọ nuhe e ko hẹn wá tintin mẹ lẹ. (Salm. 8:3, 4) Podọ, whenue mí lẹnayihamẹpọn do nuhe Jehovah ko hẹn mí lẹzun na mí nido sọgan wà ojlo etọn lẹ ji, mí nọ wleawuna sisi sisosiso na ewọ. Na nugbo tọn, yinkọ lọ Jehovah jẹna sisi taun! Yinkọ ehe nọ do omẹ nankọ he Otọ́ mítọn yin hia to gigọ́ mẹ, yèdọ nuhe e ko wà lẹpo, po nuhe e na wá wà lẹpo po.—Salm. 89:7, 8.

8. Sọgbe hẹ Deutelonomi 32:2, 3, etẹwẹ Jehovah jlo dọ mí ni wà na oyín etọn?

⁸ Ojlẹ vude whẹpo Islaelivi lẹ nido biọ Aigba Pagbe tọn ji, Jehovah plọn Mose hogbe ohàn de tọn lẹ. (Deut. 31:19) Mose lọsu dona plọn ohàn ehe akọta lọ. Dile mí to ayihamẹlẹnpọn do Deutelonomi 32:2, 3 ji, e họnwun dọ Jehovah ma jlo dọ oyín etọn ni yin zizewhla, kavi ni yin pinpọnhlan taidi oyín he wé gbau de he yè ma gán nọ ylọ. (Hia Deutelonomi 32:2, 3.) E jlo dọ oyín etọn ni yin yinyọnẹn gbọn nudida nuyọnẹntọ lẹpo dali! Lẹblanulọkẹyi nankọ die na akọta lọ nado dotoaina Mose dile e to nuplọn yé gando Jehovah po oyín gigonọ Etọn po go! Nuhe Mose plọn yé lẹ hẹn yé lodo bosọ fakọna yé, kẹdẹdile jikun ṣẹ́nṣẹ́n nọ wà dagbe na ogbé-mú lẹ do. Nawẹ mí sọgan hẹn ẹn diun dọ mẹpinplọn mítọn nọ hẹn ale dopolọ wá gbọn?

9. Nawẹ mí sọgan gọalọ nado klan oyín Jehovah tọn do wiwe gbọn?

⁹ Whenue mí to kunnudide gbangba tọn kavi họndekọn-jẹ-họndekọn tọn mẹ, mí sọgan yí Biblu mítọn zan nado do oyín mẹdetiti tọn Jiwheyẹwhe tọn, Jehovah hia gbẹtọ lẹ. Mí sọgan ze linlinwe he dọnmẹ lẹ donukọnna yé, bo do video ojlofọndotenamẹ tọn gọna owe po nudevo he to nọtẹn Intẹnẹt tọn mítọn ji bo nọ pagigona Jehovah lẹ po hia yé. To agbasazọ́n mítọn mẹ, to wehọmẹ kavi to gbejizọnlin de whenu, dotẹnmẹ lẹ sọgan hundote na mí nado dọhona mẹdevo lẹ gando Jiwheyẹwhe yiwanna mítọn po omẹ nankọ he ewọ yin po go. Whenue mí dọhona mẹhe mí dukosọ hẹ lẹ gando lẹndai owanyinọ he Jehovah tindo na gbẹtọvi lẹ po aigba lọ po go, e gán yindọ nuyọyọ pete he yé ma ko yọnẹn gando Jehovah go de wẹ mí ṣẹṣẹ dohia yé. Dile mí to nugbo lọ plọn mẹdevo lẹ gando Otọ́ owanyinọ mítọn go, mí to alọgọ nado klan oyín Jiwheyẹwhe tọn do wiwe. Mí nọ gọalọna yé nado mọnukunnujẹemẹ dọ delẹ to nuhe yè ko plọn yé lẹ mẹ yin lalo po ohó mẹhẹngble tọn lẹ po gando Jehovah go. Nuplọnmẹ mítọn lẹ wẹ nọ hẹn gbẹtọ lẹ lodo bo nọ fakọna yé hugan.—Isa. 65:13, 14.

10. Whenue mí to anadena plọnmẹ Biblu lẹ, naegbọn e ma ko pé nado nọ plọn mẹdevo lẹ nubiọtomẹsi po nujinọtedo Jiwheyẹwhe tọn lẹ po?

¹⁰ Whenue mí to anadena plọnmẹ Biblu lẹ, mí nọ jlo na gọalọna nuplọntọ mítọn lẹ nado wá yọ́n yinkọ Jehovah tọn bosọ nọ yí i zan. Humọ, mí nọ jlo na gọalọna yé nado yọ́n Jehovah to gigọ́ mẹ. Be mí sọgan jẹ yanwle enẹ kọ̀n, eyin mí nọ plọn yé anademẹ lẹ, nujinọtedo Jiwheyẹwhe tọn lẹ po nunọwhinnusẹ́n he gando walọyizan go lẹ po poun ya? Nuplọntọ dagbe de sọgan plọn osẹ́n Jiwheyẹwhe tọn lẹ, bo tlẹ yiwanna yé. Amọ́, be e na nọ setonuna Jehovah taidi Omẹ nujọnu tọn de na e yiwanna Ewọ wutu ya? Flindọ Evi yọ́n osẹ́n Jiwheyẹwhe tọn, ṣogan ewọ ma yiwanna Sẹ́nnamẹtọ lọ nugbonugbo; nudopolọ wẹ gando Adam go. (Jen. 3:1-6) Enẹwutu, mí dona nọ wà nususu hú nubiọtomẹsi po nujinọtedo dodo tọn Jiwheyẹwhe tọn lẹ po pinplọn mẹdevo lẹ poun.

11. Whenue mí to osẹ́n po nujinọtedo Jiwheyẹwhe tọn lẹ po plọnmẹ, nawẹ mí sọgan gọalọna nuplọntọ mítọn lẹ nado wá yiwanna Sẹ́nnamẹtọ lọ gbọn?

 ¹¹ Nubiọtomẹsi po nujinọtedo Jehovah tọn lẹ po yọ́n bosọ nọ wà dagbe na mí. (Salm. 119:97, 111, 112) Ṣigba, nuplọntọ mítọn lẹ sọgan nọma mọ domọ eyin yé ma mọnukunnujẹemẹ dọ owanyi wẹ whàn Jehovah nado ze osẹ́n enẹlẹ dai. Enẹwutu, mí sọgan nọ kanse yé dọ: “Naegbọn Jiwheyẹwhe do biọ to devizọnwatọ etọn lẹ si nado wà ehe, kavi ma nado wà dé-tọn? Nawẹ enẹ do Ewọ hia taidi Omẹ nujọnu tọn de gbọn?” Eyin mí nọ gọalọna nuplọntọ mítọn lẹ nado nọ lẹnnupọndo Jehovah ji bo wleawuna owanyi nujọnu tọn na oyín gigonọ etọn, e yọnbasi taun dọ mí na jẹ ahun yetọn mẹ. Nuplọntọ mítọn lẹ na wá yiwanna, e ma yin osẹ́n lẹ kẹdẹ gba, ṣigba Sẹ́nnamẹtọ lọ lọsu. (Salm. 119:68) Yise yetọn na lodo dogọ, bọ enẹ na gọalọna yé nado doakọnna whlepọn sinsinyẹn he to nukọn ja lẹ.—1 Kọl. 3:12-15.

12. To ojlẹ de mẹ, nawẹ Davidi dike bọ ahun etọn má gbọn, podọ etẹwẹ yin kọdetọn lọ?

¹² Hodidọ ayidego tọn de he sọawuhia to nudọnamẹ odò tọn Salmu lẹ 86:11 tọn mẹ wẹ: “Na mi ahun he ma má de.” Ahọlu Davidi wẹ kàn hogbe ehelẹ to gbọdo glọ. To gbẹzan etọn mẹ, e mọ lehe e bọawu do sọ nado dike ahun mẹtọn ni má. To gbèdopo, e to họta owhé etọn tọn, bo mọ asi mẹdevo tọn to awulẹ. To ojlẹ enẹ mẹ, be ahun Davidi tọn to blebu ya kavi e má? E yọ́n nujinọtedo Jehovah tọn he dọmọ: “Hiẹ ma dona donukunkẹn gando asi gbẹtọ hatọ towe tọn” go. (Eks. 20:17) Etomọṣo, e họnwun dọ ewọ zindonukọn nado to yọnnu lọ pọ́n. Ahun etọn wá má do awe, adà dopo to ojlo he e tindo na Bati-ṣeba ji, bọ awetọ to ojlo etọn nado hẹn homẹ Jehovah tọn hùn ji. Dile etlẹ yindọ Davidi ko yiwanna Jehovah bo nọ dibusi i na ojlẹ dindẹn, e wá joawuna ojlo ṣejannabi tọn etọn. To ninọmẹ enẹ mẹ, Davidi wà nuhe ylan taun de. E hẹn vlẹko wá yinkọ Jehovah tọn ji. E sọ hẹn awufiẹsa sinsinyẹn wá na gbẹtọ homẹvọnọ lẹ, ehe bẹ hagbẹ whẹndo tọn etọn lẹ hẹn.—2 Sam. 11:1-5, 14-17; 12:7-12.

13. Nawẹ mí wagbọn do yọnẹn dọ Davidi sọ wá tindo ahun he ma má de whladopo dogọ?

¹³ Jehovah domẹplọnlọ Davidi go, podọ ewọ lẹnvọjọ. (2 Sam. 12:13; Salm. 51:2-4, 17) Davidi flin nuhahun po awufiẹsa he mẹ e dekọtọn do po lẹ to whenue e dike bọ ahun etọn má. Be Jehovah gọalọna Davidi nado tindo ahun he to blebu kavi he ma má de ya? Gbau, na to godo mẹ Ohó Jehovah tọn dlẹnalọdo Davidi taidi sunnu de he “ahun etọn . . . yin pipé hlan Jehovah Jiwheyẹwhe etọn.”—1 Ahọ. 11:4; 15:3.

14. Etẹwẹ mí dona nọ kanse míde, podọ etẹwutu?

 ¹⁴ Apajlẹ Davidi tọn namẹ tuli bosọ hẹnmẹ lẹnnupọn. Ylando sinsinyẹn he mẹ Davidi jai jẹ yin avase de na devizọnwatọ Jiwheyẹwhe tọn lẹ to egbehe. Vlavo mí ṣẹṣẹ jẹ Jehovah sẹ̀n ji kavi ko to mọwà na owhe susu lẹ wẹo, mí dona nọ kanse míde dọ, ‘Be n’nọ nọavùnte sọta vivẹnudido Satani tọn lẹ nado má ahun ṣie ya?’

15. Nawẹ budisi Jiwheyẹwhe sọgan basi hihọ́na mí gbọn to whenue mí wá mọ míde to yẹdide gblewa tọn lẹ nukọn?

¹⁵ Di apajlẹ, eyin a mọ yẹdide de to televiziọn kavi Intẹnẹt ji he gán fọ́n ojlo gblewa tọn lẹ dote, nawẹ a nọ yinuwa gbọn? E sọgan bọawu nado lẹndọ yẹdide kavi video lọ ma bẹ fẹnnuwiwa hẹn tlọlọ. Ṣigba, be enẹ ma na ko yin wlẹnwin de he Satani to yiyizan nado má ahun towe vlavo nẹ? (2 Kọl. 2:11) Yẹdide enẹ sọgan yin yiyijlẹdo ogàn pẹvi de he mẹde nọ yizan nado zẹ̀ atin daho de go. To tintan whenu, e nọ whè onù tlọ́ntlọ́n ogàn lọ tọn do atin lọ mẹ. Enẹgodo, dile e zindonukọn nado to ogàn pẹvi enẹ whè do atin lọ mẹ, atin lọ nọ wá má do voovo. Be yẹdide he nọ fọ́n ojlo agọ̀ dote namẹ lẹ sọgan yinuwa taidi onù pẹvi ogàn enẹ tọn ya? Nuhe to bẹjẹeji taidi onú pẹvide he ma gán gbleawunamẹ, sọgan wá zọ́n bọ ahun mẹde tọn na má po awubibọ po, bọ gbọnmọ dali e na jai jẹ ylando delẹ mẹ bo hẹn tenọgli etọn bu. Enẹwutu, ma nọ na dotẹnmẹ onú mawé depope nado biọ ahun towe mẹ blo! Nọ yí ahun lẹpo do dibusi oyín Jehovah tọn!

16. Whenue mí pannukọn mẹtẹnpọn de, kanbiọ tẹlẹ wẹ mí dona nọ kanse míde?

¹⁶ Gbọnvona yẹdide gblewa tọn lẹ, Satani sọ nọ whlé mí pọ́n to aliho susu devo lẹ mẹ nado wà nuhe ma sọgbe. Nawẹ mí nọ yinuwa gbọn? E bọawu nado dín whẹjijọ. Di apajlẹ, mí sọgan nọ lẹndọ: ‘Eyin n’wà onú ehe n’ma na yin didesẹ sọn agun mẹ, enẹwutu n’ma mọdọ e ko yin onú sinsinyẹn de.’ Aliho nulẹnpọn tọn mọnkọ ylan taun. E na yọ́n nado nọ kanse míde dọ: ‘Be Satani to mẹtẹnpọn ehe yizan nado má ahun  ṣie wẹ ya? Be n’na hẹn vlẹko wá oyín Jehovah tọn ji eyin n’joawuna ojlo mawé lẹ wẹ ya? Be nuhe n’jlo na wà ehe na dọ̀n mi sẹpọ Jiwheyẹwhe ṣie dogọ ya, kavi e gán hẹn mi jẹla sọn ewọ dè?’ Nọ lẹnayihamẹpọn do kanbiọ mọnkọ lẹ ji. Biọ nuyọnẹn to odẹ̀ mẹ nado na gblọndo kanbiọ ehelẹ tọn po ahundopo po, bo ma klọ dewe blo. (Jak. 1:5) Mọwiwà sọgan yin hihọ́ nujọnu tọn de. E gán gọalọna we nado gbẹ́ mẹtẹnpọn lẹ dai po nujikudo po, dile Jesu wà do to whenue e dọmọ: “Tọ́n sọn fi, Satani!”—Mat. 4:10.

17. Naegbọn ahun he má de ma nọ wà dagbe namẹ? Na apajlẹ.

¹⁷ Ahun he má de ma nọ wà dagbe namẹ. Mí ni dọ dọ hagbẹ bọlu-hògbẹ́ de tọn lẹ ma nọ jlo na wanu dopọ. Mẹdelẹ nọ to gigo yedetiti tọn dín, mẹdevo lẹ ma nọ jlo na hodo osẹ́n bọlu-hihò tọn lẹ, podọ delẹ to yé mẹ ma nọ na sisi bọlu-plọnmẹtọ lọ. E na vẹawu dọ bọlu-hògbẹ́ mọnkọ ni duto agbàwhinwhlẹn de ji. To vogbingbọn mẹ, e bọawu taun dọ bọlu-hògbẹ́ he hagbẹ etọn lẹ nọ wanu dopọ de ni tindo kọdetọn dagbe. Ahun towe sọgan taidi bọlu-hògbẹ́ kọdetọn dagbenọ enẹ, eyin linlẹn, ojlo po numọtolanmẹ towe lẹ po nọ wazọ́n to kọndopọ mẹ dile a to Jehovah sẹ̀n. Flindọ nuhe dín Satani te wẹ nado má ahun towe. E jlo dọ linlẹn, ojlo, po numọtolanmẹ towe lẹ po ni nọ jẹagọdo nujinọtedo Jehovah tọn lẹ mlẹnmlẹn. Ṣigba, a do hudo ahun pipé kavi he to blebu de tọn nado sọgan sẹ̀n Jehovah. (Mat. 22:36-38) A dike Satani má ahun towe gbede blo!

18. Sọgbe hẹ nuhe tin to Mika 4:5 mẹ, etẹwẹ yin gbemima towe?

¹⁸ Nọ hodẹ̀ hlan Jehovah dile Davidi wà do dọmọ: “Na mi ahun he ma má de nado nọ dibusi oyín towe.” Yí i do basi yanwle towe nado wanu sọgbe hẹ odẹ̀ enẹ. Egbesọegbesọ, nọ magbe dọ nudide towe lẹ, yèdọ pẹvi po daho po na nọ dohia dọ a tindo sisi sisosiso na oyín wiwe Jehovah tọn. Gbọnmọ dali, taidi Kunnudetọ Jehovah tọn de, a na do oyín enẹ hia to aliho dagbe mẹ. (Howh. 27:11) Podọ mímẹpo na penugo nado dọ taidi yẹwhegán Mika dọmọ: “Míwlẹ na nọ zinzọnlin to oyín Jehovah Jiwheyẹwhe mítọn tọn mẹ kakadoi podọ doidoi.”—Mika 4:5.