1. Eme họ ozodhẹ Ọghẹnẹ, kọ fikieme u ro fo nọ ohwo nọ o you Jihova ọ rẹ dhozọ riẹ?

ILELEIKRISTI a you Ọghẹnẹ, a te je wo ozodhẹ Ọghẹnẹ re. Ahwo jọ a re roro nọ eware ivẹ yena e rẹ sae nya kugbe he. Rekọ, ozodhẹ nọ ma be ta kpahe na orọnikọ onọ o rẹ lẹliẹ idudu jọ ohwo oma ha. Oghẹrẹ ozodhẹ ofa ma gwọlọ ta kpahe na. Ahwo nọ a wo ozodhẹ nana a re wo adhẹẹ kẹ Ọghẹnẹ gaga. Fikinọ a gwọlọ raha usu nọ a wo kugbe Ọsẹ obọ odhiwu rai hi, a rẹ gwọlọ ru oware ovo nọ o rẹ dhae eva ha.​—Ol. 111:10; Itẹ 8:13.

2. Eware ivẹ vẹ ma te ta kpahe nọ i ti fiobọhọ kẹ omai ru oware nọ Devidi ọ ta evaọ Olezi 86:11?

² Se Olezi 86:11. Whọ tẹ romatotọ roro kpahe ẹme nana, whọ rẹ ruẹ nọ Devidi o vuhumu nọ ozodhẹ Ọghẹnẹ u wuzou gaga. Joma ta kpahe epanọ ma sai ro ru oware nọ Devidi ọ ta nọ ọ gwọlọ ru na. Ma te kake fodẹ eware jọ nọ i re ru omai dhozọ odẹ Ọghẹnẹ. Kẹsena ma vẹ te ta kpahe eware nọ ma re ru nọ i re dhesẹ nọ ma be dhozọ odẹ Ọghẹnẹ.

3. Fikieme Mosis ọ rọ dhozọ odẹ Ọghẹnẹ evaọ edẹ uzuazọ riẹ kpobi?

³ Dai roro epanọ o jọ Mosis oma nọ o dhere omoria jọ evaọ ugbehru-utho be ruẹ oruaro Jihova nọ o be nyavrẹ. O wọhọ nọ, bọo okenọ Jesu Kristi ọ rọ ziọ otọakpọ, ohwo-akpọ ọvuọvo ọ ruẹ oware nọ u mu ọwhewhe te  onana ha. Evaọ oke yena, Mosis o yo eme nana nọ o wọhọ nọ a rehọ ukọ-odhiwu ta kẹe na: “Jihova, Jihova, Ọghẹnẹ nọ o wo ohrọ-oriọ gbe ọdawẹ, nọ ọ rẹ kaki mu ofu hu yọ ọ vọ avọ uyoyou nọ o rẹ hiẹ hẹ gbe uzẹme, nọ o re dhesẹ uyoyou nọ o rẹ hiẹ hẹ kẹ idu ahwo, ọnọ ọ rẹ rehọ oruthọ gbe uzioraha gbe umuomu rọvrẹ.” (Ọny. 33:17-23; 34:5-7) O sae jọnọ Mosis ọ jẹ hae kareghẹhọ oware nọ ọ ruẹ je yo na nọ o te se odẹ Jihova. Agbẹta nọ o ro si ahwo Izrẹl ozọ uwhremu na inọ a “dhozọ odẹ ulogbo nana nọ u wo ọwhewhe na.”​—Izie. 28:58.

4. Eme u fo nọ ma re roro kpahe nọ u re fiobọhọ kẹ omai wo ozodhẹ Jihova?

⁴ Oke kpobi nọ ma te se odẹ na Jihova hayo yo odẹ na, u fo re ma roro kpahe ọnọ o wo odẹ na. Joma roro kpahe ogaga riẹ, areghẹ nọ o wo, oghẹrẹ nọ o re ro bru uvioziẹ, gbe uyoyou riẹ. Ma tẹ be hae kareghẹhọ iruemu ezi Ọghẹnẹ nana gbe efa, ọwhewhe ọ rẹ ruọ omai oma.​—Ol. 77:11-15.

5-6. (a) Eme họ otofa odẹ Ọghẹnẹ? (b) Wọhọ epanọ o rrọ Ọnyano 3:13, 14 gbe Aizaya 64:8, idhere vẹ Jihova o re ro ru oware kpobi nọ o riẹe eva?

⁵ Eme họ otofa odẹ Ọghẹnẹ? Ma sae ta nọ otofa odẹ na Jihova họ, “O re Ru Zihe Ro.” Egba-eriariẹ Ebaibol buobu a rọwo fihọ onana. Otofa odẹ na u dhesẹ nọ Jihova ọ rẹ sai ru oware kpobi nọ o riẹe eva, oware ovo o sae whaha iẹe he. Ẹvẹ o re ro ru onana?

⁶ Jihova ọ rẹ sae jọ oghẹrẹ kpobi nọ o gwọlọ nọ ọ rẹ jọ, re ọ ruẹsi ru ẹjiroro riẹ gba. (Se Ọnyano 3:13, 14.) A jọ ebe mai buobu tuduhọ omai awọ nọ ma hai roro kpahe epanọ oware nana nọ Ọghẹnẹ ọ rẹ sai ru na u gbunu te. Jihova ọ rẹ jẹ sai fiobọhọ kẹ idibo riẹ ru oware kpobi nọ o gwọlọ, dede nọ a gba ha, re a sae gọe je ru ẹjiroro riẹ gba. (Se Aizaya 64:8.) Idhere ivẹ nana Jihova o re ro ru oware  kpobi nọ o riẹe eva. Oware ovo o rẹ sae zae dhe he.​—Aiz. 46:10, 11.

7. Ẹvẹ ma sai ro wo adhẹẹ kẹ Ọsẹ obọ odhiwu mai na ziezi?

⁷ Ma tẹ be hai roro kpahe eware nọ Jihova o ru no gbe enọ o fiobọhọ kẹ omai ru no, o rẹ lẹliẹ omai wo adhẹẹ kẹ Ọsẹ obọ odhiwu mai na ziezi. Wọhọ oriruo, ma tẹ romatotọ roro kpahe eware igbunu nọ Jihova ọ ma, ekpahe i re kpe omai. (Ol. 8:3, 4) Ma te je roro kpahe eware nọ Jihova ọ rehọ omai ru no, o rẹ lẹliẹ omai kẹe adhẹẹ vi epaọ anwẹdẹ. Odẹ Jihova u re gine mu ọwhewhe. U dhesẹ oghẹrẹ nọ Ọsẹ mai na ọ rrọ dẹẹ. Ma be ruẹ oghẹrẹ Ọsẹ nọ ọ rrọ evaọ eware kpobi nọ o ru no, yọ ma te ruẹ oghẹrẹ nọ ọ rrọ evaọ eware kpobi nọ o ti ru evaọ obaro.​—Ol. 89:7, 8.

8. Wọhọ epanọ o rrọ Iziewariẹ 32:2, 3, ẹvẹ Jihova ọ gwọlọ nọ ma ru odẹ riẹ?

⁸ Taure ahwo Izrẹl a tẹ te ruọ Ẹkwotọ Eyaa na, Jihova o wuhrẹ Mosis ole jọ. (Izie. 31:19) Ọ tẹ jẹ ta kẹ Mosis nọ jọ o wuhrẹ ahwo Izrẹl ole na. (Se Iziewariẹ 32:2, 3.) Ma te rri owọ avọ 2 gbe orọ avọ 3 na ziezi, ma rẹ ruẹ vevẹ nọ Jihova ọ gwọlọ nọ a rẹ kuọ odẹ riẹ dhere he inọ o rrọ ọrẹri hrọ. Ọ gwọlọ nọ a re se odẹ na re ohwo kpobi ọ riẹe. Akpọ o gbe ahwo Izrẹl unu nọ Mosis o je wuhrẹ ai kpahe Jihova gbe odẹ ulogbo riẹ. Eware nọ Mosis o wuhrẹ i rai i duobọte ai, wọhọ oso nọ o yoyo ku ẹbe. Ẹvẹ ma sai ro wuhrẹ ahwo re u duobọte ai wọhọ epanọ Mosis o ru na?

9. Ẹvẹ ma sai ro ru odẹ Jihova fo?

⁹ Nọ ma tẹ be ta usi uwoma no uwou ruọ uwou hayo ma rrọ oria ovo, ma sae jọ Ebaibol dhesẹ kẹ ahwo nọ Jihova họ odẹ Ọghẹnẹ. Ma sae kẹ ae ebe mai, dhesẹ ividio kẹ ae, hayo jọ oria itanẹte mai dhesẹ eware efa kẹ ae nọ e ta kpahe Jihova. Ma tẹ rrọ oria iruo mai, obọ isukulu, hayo ma bi kpohọ erẹ, ma sae vuẹ amọfa kpahe Ọsẹ oyoyou mai na. Ma tẹ vuẹ ahwo kpahe emamọ eware nọ Jihova o ti ru kẹ ahwo-akpọ gbe epanọ akpọ na o ti ro zihe ruọ aparadase, o sae jọ oware okpokpọ kẹ ahwo jọ, onọ u ti ru ai wo adhẹẹ kẹ Jihova vi epaọ anwẹdẹ. Ma te bi wuhrẹ ahwo kpahe oghẹrẹ ohwo nọ Ọsẹ oyoyou mai na ọ ginẹ rrọ, yọ odẹ riẹ ma bi ru fo na. Ma bi fiobọhọ kẹ ae riẹ nọ eware buobu nọ a yo kpahe Jihova yọ erue. Eware nọ ma be jọ Ebaibol wuhrẹ ahwo i re duobọte ai udu jẹ kẹ ae omosasọ. Oria ofa o riẹ nọ a sai jo wuhrẹ eware itiena ha.​—Aiz. 65:13, 14.

10. Nọ ma te bi wuhrẹ Ebaibol kugbe ahwo, fikieme ma gbe ro wuhrẹ ai oware nọ Ọghẹnẹ ọ gwọlọ nọ ma ru ọvo ho?

¹⁰ Nọ ma te bi wuhrẹ Ebaibol kugbe ohwo, ma re wuhrẹ iẹe odẹ Jihova jẹ tuduhọ iẹe awọ re ọ hai se odẹ na. U te no ere no, ma re wuhrẹ iẹe oghẹrẹ ohwo nọ Jihova ọ rrọ. Kọ ma te wuhrẹ iẹe izi Ọghẹnẹ gbe uruemu nọ u fo nọ o re wo no yọ u re no? Ohwo na ọ sae riẹ izi Ọghẹnẹ jẹ tubẹ ta nọ e were riẹ. Rekọ oyena ovo o te lẹliẹe you Jihova jẹ rehọ eva riẹ kpobi koko izi riẹ? Kareghẹhọ nọ Ivi ọ riẹ uzi Ọghẹnẹ, rekọ o you Jihova nọ o jie uzi na ha, ere Adamu re. (Emu. 3:1-6) Fikiere orọnikọ ma te wuhrẹ ahwo izi Ọghẹnẹ no yọ u re no ho.

11. Nọ ma te bi wuhrẹ ahwo izi Ọghẹnẹ, ẹvẹ ma sai ro fiobọhọ kẹ ai you Jihova?

¹¹ Izi Jihova e rrọ wowoma gaga. (Ol. 119:97, 111, 112) Rekọ, ẹsejọhọ ahwo nọ  ma bi wuhrẹ Ebaibol kugbe a ti rri rai ere he, ma gbe fiobọhọ kẹ ae riẹ nọ izi na i dhesẹ nọ Jihova o you omai hi. Fikiere, ma sae nọ ohwo na nọ: “Eme who roro nọ o lẹliẹ Ọghẹnẹ fi uzi nana họ? Eme onana u wuhrẹ owhẹ kpahe oghẹrẹ ohwo nọ ọ rrọ?” Ma te wuhrẹ emọ-uwuhrẹ Ebaibol mai re a roro kpahe oghẹrẹ ohwo nọ Jihova ọ rrọ je you rie, ẹsiẹe eme mai i ti ro te ai udu. Orọnikọ izi Ọghẹnẹ ọvo e te were ae he, a ti je you Jihova, ọnọ o jie izi na. (Ol. 119:68) A ti wo ẹrọwọ ọgaga nọ o ti fiobọhọ kẹ ae thihakọ odawọ kpobi nọ u ti te ai.​—1 Kọr. 3:12-15.

12. Ẹvẹ udu Devidi o rọ ghale abava, kọ eme o no rie ze?

¹² Ẹme jọ nọ o wuzou gaga evaọ Olezi 86:11 na họ: “Ru re mẹ rehọ udu mẹ kpobi dhozọ odẹ ra.” Ẹzi Ọghẹnẹ ọye ọ wọ Devidi ovie na kere ẹme yena. Eware nọ e via kẹ Devidi i ru rie riẹ nọ ohwo ọ gbẹ yọroma ha udu riẹ o sae ghale abava. Ẹdẹjọ nọ ọ jọ obehru uwou riẹ ọ tẹ ruẹ aye omọfa nọ ọ be họ. Kẹsena udu riẹ o tẹ ghale abava. Ọ riẹ uzi Jihova nọ o ta nọ: “Who re siuru aye ọrivẹ ra vievie he.” (Ọny. 20:17) Rekọ o gbe je rri aye na. Iroro jọ e be ta kẹe nọ ọ rehọ aye na ziọ uwou riẹ, yọ iroro efa e be vuẹe inọ ọ raha uzi Jihova ha. Dede nọ u kri no nọ Devidi ọ be rọ dhozọ Ọghẹnẹ, isiuru riẹ i gele i rie fihọ uzioraha. Oware nọ Devidi o ru na u gbo kẹhẹ. Ọ wha ekela se odẹ Jihova, je si uye se ahwo buobu, te ahwo uwou riẹ.​—2 Sam. 11:1-5, 14-17; 12:7-12.

13. Ẹvẹ ma rọ riẹ nọ Devidi ọ wariẹ rehọ udu riẹ kpobi dhozọ Ọghẹnẹ?

¹³ Jihova ọ whọku Devidi, yọ uwhremu na ọ wariẹ mu izi Ọghẹnẹ họ ekoko. (2 Sam. 12:13; Ol. 51:2-4, 17) Devidi ọ kareghẹhọ uye nọ o si se omariẹ evaọ okenọ u kpemu fikinọ ọ rehọ udu riẹ kpobi dhozọ Ọghẹnẹ hẹ. A rẹ sae jẹ fa ẹme riẹ nọ ọ rrọ Olezi 86:11 na inọ: “Kẹ omẹ udu nọ o ghale he.” Kọ Jihova o gine fiobọhọ kẹ Devidi wo udu nọ o ghale he? Ẹhẹ, keme uwhremu na Jihova ọ jọ Ebaibol na se Devidi ohwo nọ “udu riẹ kpobi o jọ kugbe Jihova Ọghẹnẹ riẹ.”​—1 Iv. 11:4; 15:3.

14. Eme u fo nọ ma rẹ nọ omamai, kọ fikieme?

¹⁴ Iku Devidi nana e riẹ kuhọ, yọ ma rẹ sai wuhrẹ oware jọ noi ze. Oghẹrẹ nọ o ro kie ruọ uzioraha ulogbo u dhesẹ nọ mai idibo Ọghẹnẹ nẹnẹ ma rẹ yọroma.  Te ma gọ Ọghẹnẹ kri no hayo ma muhọ obọ, u fo re ma nọ omamai nọ, ‘Kọ mẹ be daoma kpobi re Setan ọ siọ udu mẹ ba ẹruọ?’

15. Ma te wo ozodhẹ Ọghẹnẹ, eme ma re ru nọ ma tẹ ruẹ eware nọ e rẹ lẹliẹ omai wo isiuru ọfariẹ-ogbe?

¹⁵ Ma rehọ iẹe nọ, whọ jọ etẹlẹvisiọno hayo itanẹte ruẹ uwoho jọ nọ o rẹ sae lẹliẹ ohwo wo isiuru ọfariẹ-ogbe. Eme who ti ru? Ẹsejọhọ who ti rri rie vo inọ, onana o nwane rrọ uwoho ẹbẹba hayo ifimu nọ a bi jo gbe-ọfariẹ hẹ. Kọ o sae jọ nọ ẹghẹ Setan ọ be rọ ghale udu ra abava na? (2 Kọr. 2:11) Uwoho hayo ifimu yena o sae wọhọ ughele osese nọ ohwo o kpe fihọ ete-ure ologbo re ọ sae bẹre iẹe. Ọ rẹ kaki kpe akọ ọvẹvẹ riẹ na fihọ ure na. Kẹsena nọ ọ be tehe iẹe na yọ ure na o be bẹre ẹmẹrera bẹsenọ o rẹ hẹriẹ abava. Kọ iwoho nọ e rẹ kpare isiuru ọfariẹ-ogbe e sae jọ wọhọ akọ ọvẹvẹ ughele na? Imighe jọ nọ whọ rẹ sai roro nọ e rẹ raha ohwo ho na e rẹ sai gele ohwo fihọ uzioraha ulogbo ababọ oke oraha. Fikiere who rri oware ovo nọ o rẹ wha ekpehre isiuru fihọ udu ra ha! Rehọ udu ra kpobi dhozọ Jihova!

16. Nọ ẹdhọ ọ tẹ be gwọlọ rehọ oware jọ dawo omai, didi enọ ma rẹ nọ omamai?

¹⁶ U te no iwoho nọ e rẹ wha ekpehre isiuru ze no, Setan ọ rẹ rehọ idhere efa gwọlọ gele omai kie. Eme u fo nọ ma re ru? Ma rẹ sai roro nọ eware itieye na e nwani yoma tere he. Ma rẹ sae jọ udu mai ta nọ: ‘A rẹ sae rehọ fiki oware nana si omẹ no ukoko ho, fikiere onana yọ uzioraha ulogbo ho.’ Onana yọ iroro ethọthọ gaga. U fo nọ ma rẹ nọ omamai enọ itienana: ‘Kọ o sae jọ nọ ẹdhọ ọ be gwọlọ rehọ onana ghale udu mẹ abava? Kọ me te ru oware onana nọ u bi si omẹ urru na,  mẹ gbẹ te wha afuẹwẹ se odẹ Jihova? Kọ u ti ru usu mẹ avọ Ọghẹnẹ kpekpe, manikọ o te raha usu na?’ Roro kpahe enọ yena. Whọ viẹ omara họ họ. Lẹ se Jihova re ọ kẹ owhẹ areghẹ nọ who re ro rri ẹme na oghẹrẹ nọ u fo. (Jem. 1:5) Onana o te thọ owhẹ. U ti fiobọhọ kẹ owhẹ fi odawọ kparobọ wọhọ epanọ Jesu o ru nọ ọ ta nọ: “Nyavrẹ, Setan!”​—Mat. 4:10.

17. Fikieme ma sae rọ ta nọ udu nọ o ghale abava u wiruo ho? Kẹ oriruo.

¹⁷ Udu nọ o ghale abava u wiruo ho. Dae rehọ iẹe nọ ahwo nọ a rrọ utu arozaha jọ a be whọ kuoma. Ejọ e be gwọlọ okpodẹ, efa i bi koko izi arozaha na ha, yọ efa i bi yoẹme kẹ ọnọ o bi wuhrẹ ai na ha. O rrọ bẹbẹ re utu nana o kparobọ evaọ arozaha na. Rekọ eware e rẹ riẹ nya nọ utu arozaha u te wo iroro evo. Ere eware e te riẹ nya kẹ owhẹ nọ udu ra o gbẹ ghale he, koyehọ nọ eware nọ who bi roro kpahe gbe enọ i bi si owhẹ urru kpobi e tẹ rrọ enọ e rẹ were Jihova. Kareghẹhọ nọ Setan ọ be gwọlọ oghẹrẹ kpobi nọ ọ rẹ rọ ghale udu ra abava. Ọ gwọlọ nọ eware nọ e rẹ dha Jihova eva i si owhẹ urru. Rekọ re whọ sai ru eva were Jihova, whọ rẹ rọ udu ra kpobi gọe. (Mat. 22:36-38) Whọ kẹ Setan uvẹ vievie he re o ru eware iyoma si owhẹ urru.

18. Wọhọ epanọ o rrọ Maeka 4:5, eme whọ gba riẹ mu nọ who re ru?

¹⁸ Lẹ se Jihova nọ, “ru re mẹ rehọ udu mẹ kpobi dhozọ odẹ ra,” wọhọ epanọ Devidi ọ lẹ. Jọ uzuazọ nọ who bi yeri o rọwokugbe epanọ whọ lẹ na. Gbaemu nọ eware kpobi nọ who bi ru kẹdẹ kẹdẹ i re dhesẹ nọ who wo ozodhẹ Jihova je wo ọwhewhe kẹ odẹ ọrẹri riẹ. Who te bi ru ere, kiyọ whẹ ginọ uvi Osẹri Jihova nọ o bi bru ọghọ họ odẹ na. (Itẹ 27:11) Mai kpobi ma vẹ te sae ta ẹme nọ Maeka ọruẹaro na ọ ta, inọ: “Ma te rehọ odẹ Jihova Ọghẹnẹ mai nya bẹdẹ bẹdẹ.”​—Mae. 4:5.