1. Mmova Nlungu unothapulelan’ni, n’nga mwasiwa ngwan’ni kalelo leli tofuneya vinjinji?

MAKRISTAU anomdhiveliwana thitho anommova Nlungu. Waatu enango, vyevyo vinooda kala vyo-iyana. Mbwenye ova unoonga i-yo va kai ova orenjeya. Ninofuna nionge vya tundu oova o-iyana. Atu anolemeza ova weu anomtitimi-a nomlemeza vinjinji Nlungu. Kalelo leli tofuneya, mwasiwa linonivunela ira na-aire yongo inamsukwali-e Babi-u wadhulu thitho ira uxamwali-u na liye wa-anongeye.—Masal. 111:10; Sang. 8:13.

2. Movwelana na madhu a Mwene Davide va Salimo 86:11, pivyongo vinli viivi vinofuna i-yo tapanya vamwasa wen’na?

² Muleri Salimo 86:11. Vovwechecha madhu enala, vinooneya pama ira Mwene Davide anovwechecha mwemo mmova Nlungu mukalele aliwa ofuneya. Mwasa wen’na unodha nioni-a vinaode i-yo funjedha vamadhu a Davide. Yoroma ninodha ona ira mwasiwa ngwan’ni ninofwanela lemeza vinjinji Nlungu? Namala ninodha ona munaodele i-yo oni-a ira ninoova dhina la Nlungu dambo na dambo.

3. N’nga njifwanafwani-o iivi yamkami-idhe Mose ira aovenga dhina la Nlungu?

³ Thuulelani mwemo Mose mwavwele liye angavithanle paoni walibwe noona maraeli-o a Yohova taviranga vakwikwi na liye. Buku loi Estudo Perspicaz das Escrituras linoonga ira “ila yali ifwanafwani-o yodabwi-a yaireile moi kavali mutu uliwethene aonile ifwanafwani-o yen’na Yesu Kristu a-anadhe.” Mose atovwa madhu angelo oonga ira: “Yohova, Yohova Nlungu  watangaranga na ooma rima, o-ombaranya nyanyuwa thitho odhaleliwa oma rima o-omala, unooni-a dhivelo lapama wa mamiliyau aatu, na olevelela vyododomi-a na vyodawa.” (Ekis. 33:17-23; 34:5-7) Vinooneya ira vyoireya vyevi vyanovira mmathuulelo a Mose vya-indi-edha liye basa dhina la Yohova. Kai vyokaikela ira angamadhi atoalimbi-a aisraeli ira taovenga dhina lolemezeyali.”— Dotor. 28:58.

4. N’nga inanikami-e chini ira nimlemezenga vinjinji Yohova?

⁴ Nathuulelanga vya dhina la Yohova, ninofwanela mthuulelanga mwinyaa dhinalo. Thitho ninofwanela thuulelanga makalelwee, ninga nguru, zelu, upama na dhivelo. Thuulela vyevi na makalelo enango, vinonikami-a ira rimani mwi-u mudhale mlemeza Nlungu.—Masal. 77:11-15.

5-6. (a) N’nga dhina la Nlungu linothapulelan’ni? (b) Movwelana na Ekisodo 3:13, 14 na Esaya 64:8, mbamakalelo aavi Yohova anairi-a liye ira ifunelwee ikwakwanele?

⁵ N’nga dhina la Nlungu linothapulelan’ni? Alimbo lemba vistoriya anjinji tanorumela ira dhina loi Yohova linothapulela ira “liye unoiri-a kala vinofuna liye kala”. Vyevyo vinonithuucha ira kavali yongo inairi-e ira ifunelo ya Yohova ya-akwakwanele. Afuna ira yongo iireye, liye unoiri-a ira iireye. Moi a-vi?

⁶ Yohova akaana ifunelo, liye unokala vinofuna liye kala va vyofuneela ira ifunelwee iireye. (Muleri Ekisodo 3:13, 14.) Mabuku ano-indi-edha i-yo basa fendo dhinjinji tanonilimbi-a thuulela va kalelo lodabwi-ali la makalelo a Yohova. Thitho Yohova unooda iri-a anamalabee o-olongomana kala vili vyofuneela ira tamlabele liye na kwakwaneli-edha yolinga yee. (Muleri Esaya 64:8.) Vamakalelo menli enala Yohova unoiri-a ira ifunelwee ikwakwanele, thitho va-akale yongo yododomi-a.—Esaya 46:10, 11.

7. N’nga ninawenjedhele a-vi titimi-o na lemezo wa Babi-u wadhulu?

⁷ Hora dhothene muthuulelenga va vyongo viirile Yohova na vinaukami-ani liye ira muviirenga. Mwaira ee-no, titimi-o na lemezo  linanyo waliye vinodha wenjedheleya. Mofwanafwani-a, muthuulelenga vyopanduchiwa vyodabwi-a. Vyevyo vinodhali-a riminyu titimi-o va vyongo vyothene viirile liye, vavyothene visaka-edhile liye ira vikaleo. (Masal. 8:3, 4) Muthuulelenga thitho vavyothene viirile Yohova mukale vinofuna liye kala ira mukwakwaneli-edhe ifunelwee. Mwaira ee-no, nyo munodha kaana lemezo nlukulu na Nlungu. Mo-okaikela, dhina loi Yohova linomoneya ova! Dhinaleli linothangani-avo makalelo othene ali Babi-u, vyothene viirile liye na vyothene vinofuna liye dhaira.—Masal. 89:7, 8.

8. Movwelana na Dotornomio 32:2, 3 Yohova unathuulelan’ni vyoonga dhinalee?

⁸ Vanga-adhi vang’onove ira aisraeli tavolowe ilambo yolanyedhiwa, Yohova atomfunji-a Mose nyumbo. (Dotor. 31:19) Thitho Yohova atommwandela Mose ira aafunji-e nyumbo yeniyo anaisraeli. (Muleri Dotornomio 32:2, 3.) Nathuulelanga versu 2 na 3, ninooda zindiyela ira Yohova kanafuna ira dhinalee lilokoteye, venango ira atu ta-aonenga kala lochena vinjinji ira la-avwei-iwe. Yohova unofuna ira othene taidhiwe dhinalee! Kathuulelani ngari ilukulu yana aisraeli Mose angafunji-idhe vya Yohova na vyadhinalee lotitimi-eya! Ninga dhongwe unanyeti-a na didili-a vyomela, ninooda kaana imbarimbari yoi vyaafunji-dhe Mose vyatoalimbi-a thitho noadhiveliwi-a. Vyevyo vinoniva-a ifwanafwani-o yapama ira ni-arele naafunji-anga enango.

9. N’nga ninakami-e a-vi cheni-a dhina la Yohova?

⁹ Nalaleelanga vandhe na vandhe Venango valimburo, lofwanyeya atu anjinji Ni-indi-edhenga basa Bibilya ira nioni-e dhina la Nlungu loi Yohova. ni-indi-edhenga pama basa mabukwi-u apama, mavidiyo apama, na mafarameto anafwanyeya saitini wi-u anamlemeza Yohova. Basani, xikolani Venango vaulendoni, fwanyani hora yoonga vya Nlungwi-u omdhiveliwana vyamwasa wa vili liye. Awandeleni vyongo vyodabwi-a vyevyo Yohova vinofunaliye airela atu sogolou. Mwairanga vyothene vyevi, nyo munooda kami-a atu mmonanga Yohova mwamakalelo mapya. Thitho nyo munooda kami-a cheni-a dhina la Nlungu, voruni-a vyonama va vyongo vinango vyo-ofwanela vyevyo atu vifunjedhile aliwa voonga vya Yohova. Kavali ifunji-edho inaode kala yolimbi-a na yodhiveliwi-a kwaranya yen’na.—Esaya 65:13, 14.

10. N’nga nafunjedhanga naatu Bibiliya, mwasiwa ngwan’ni ninofwanela irana vyongo vinijnji a-kala funji-a e-nango malamulo vengo makundo apama a Yohova?

¹⁰ Nafunjedhanga naatu Bibilya, naakami-enga anamafunjedhao i-ndi-edha basa dhina la Yohova. Naakami-enga mmwidhiwa pama Nlungu na vili nduli wa dhinalee. N’nga awandela anamafunjedha Bibilya thandha wamalangi-o, Venango malamulo anofwanya vyolinga vyee? Pyaimbarimbari ira namafunjedha Bibilya wapama unooda idhiwa pama malamulo a Nlungu noatitimi-a. Mbwenye a-afunjedhe mdhiveliwana Yohova, vinokala vyorucha kala olimbi-eya na malamulwao. Kathuulelani vya Eva. Liye atoidhiwa lamulo la Nlungu, mbwenye kamdhiveliwana mwaimbarimbari mutu ava-idhe lamulolo. Thitho Adamu atoira vyongo vimbo-ive. (Maro. 3:1-6) Ngumwasiwa, ninofwanela vilimbi-edha irana vyongo vinijnji a-kala funji-a e-nango malamulo vengo makundo apama a Yohova.

11. N’nga voafunji-a malamulo na makundo a Yohova, ninakami-e a-vi anamafunjedha ira tamdhiveliwengana mutu u-elilevo malamulwao?

¹¹ Malamulo na makundo a Yohova mbapama wa-iyo. (Masal. 119:97, 111, 112) Mbwenye namafunjedha Bibilya unooda kaana yosakula  aroma ona udhivela wa Yohova vanduli va malamulwala. Mufukenga, namafunjedhinyu ira: Mwasiwa ngwan’ni nyo munoona ira Yohova unovepa ira niirengana venango na-aviirenga? N’nga lamulo leli linonifunji-an’ni vamwasa wa izo yee? Vyofuka ninga vyevi vinooda afiya varimani. Vyevi vinoiri-a anamafunjedha Bibiliya thuulelanga vya Yohova thitho vinokami-a dhiveliwana dhinalee. Namafunjedhuwo unongodhiveliwana vinjinji a-kala malamulove, thitho namutu wenuo u-elilevo malamulwao. (Masal. 119:68) Iroromeloyee inooda kala yolimba, thitho liye unooda kala okozeya limbanana vyowesedha vinofuna dhanga sogolo.—1 Akor. 3:12-15.

12. Njiohora iivi Davide ya-iidhe liye kaana rima o-ogaweya n’nga vyo-arelavo viwa ali n’ni?

¹² Va lemba la Salimo 86:11 Mwene Davide aongile ira: “Ndiva-eni rima o-ogaweya.” Madhu enala mbofuneya vinjinji. Va ingumee yothene, Davide atooda ona mwemwo mukalele aliwa mo-orucha kaana rima o-ogaweya. Fendo inango, angali konde mwanyumbee yavadhulu thitho atommona mwadhi mwinyaa a-ambanga. N’nga rima wa Davide walinga a-vi vahora yeniyo? O-ogaweya venango ogawaneya? Liye atoidhiwa lamulo la Yohova loi: “Kusilile mwadhi fwao.” (Ekis. 20:17) Mbwenye vinooneya ira liye atodhowanave mmwing’ana i-yanuo. Rimee watogaweya vaari vofuna i-yanule, Bate-seba na funa a-mdhiveliwi-a Yohova. Angalive ira romela vahora injinji Davide anommova nomdhiveliwana Yohova, atorumeli-a ira silila wasanje uulukule rimani mwee fiedha voira madawo malukulu. Liye atothakali-a dhina la Yohova thitho vyatoakuza atu o-odawa, thangani-avo na banjalee.—2 Sam. 11:1-5, 14-17; 12:7-12.

13. N’nga ninaidhiwa a-vi ira rima wa Davide watowelela okoka kala o-ongaaneya?

¹³ Davide atosumululiwa na Yohova vanduli viwa atochinyuwa nowelela ndhila yapama. (2 Sam. 12:13; Masal. 51:2-4, 17) Liye atothuulela vyoireya na nyarwa dothene dadhidhe mwasa wa madawo airile liye. Madwee anofwanyeya valemba la Masal. 86:11 titho anooda thapuleliwa ira: “Ndiva-eni rima o-ogaweya” n’nga Yohova atomkami-a Davide kaana okoka rima o-ogaweya? Ee. Nitoidhiwa vyevyo mwasiwa Bibilya linoonga ira nomala Davide ‘atokaana rima ofwanelela wa Yohova, Nlungwee.’—1 Mam. 11:4; 15:3.

14. Ninofwanela vifuka n’ni, n’nga mwasiwa ngwan’ni?

¹⁴ Ifwanafwani-o ya Davide cholimbi-a, mbwenye inonifunji-a vyofuna thuulela.  Madawo malukulu airile liye anoniwenjeli-a malamboano. Ee-no, akala niromile walelene venango chineneeva mlabela Yohova, ninofwanela vifuka ira: Ndili olimba va vyowesedha vya Satana vinaode gaani-a rimanga?

15. N’nga mmova Nlungu unanivunele a-vi naona viruthiruthi vyokopa?

¹⁵ Mofwanafwani-a, nyo munaira a-vi mwaona viruthiruthi vyokopa va TV venango va internetini? Enango anoonga ira: Aah vyevi kai vyaumandhave. Mbwenye e-no Satana kana-indi-edha iruthiruthi yeniyo ira agaani-e riminyu? (2 Akor. 2:11) Kathuulelani va ifwanafwani-o yi: Ira mutu aparule lingondo, unatukula mbadho yosai-iwa pama liye roma kakata vang’ono na vang’ono. Ee-no vira wahora lingondolo linoparuwa. Pivyevyo vinaira viruthiruthi vyokopa rimani mwi-u. Venango vinaoneya kala vyoluluva ninga sogolo wambadho. Mbwenye vavira hora yoyeva vinooda gaani-a rimi-u, fiedha voira madawo, nononga iroromelo yi-u wa Yohova. Na mwasa wenuo, kanidhulele ndhila vyofunafuna vyothakala! Mbwenye nidhowenave kaana rima o-ogaweya ira niove dhina la Yohova!

16. N’nga ndi vyofuka viivi vinofwanela i-yo vifuka akala nitogumanana vyowesedhiwana?

¹⁶ I-yavo viruthiruthi vyokopa, Satana uno-indi-edha basa ndhila dho-iyana-iyana dhoniwesedha. N’nga i-yo ninoviona a-vi vyevi? Venango Atu enango tanooda thuulela ira: Miyo kandinachosiwa ndaira vyongo vyevi, mwasiwa kavisimbwile kala vyoopi-a Mbwenye mathuulelo enala mbonami-a vinjinji. Pyapama vifuka ira: N’nga Satana uno-indi-edha basa vyowesedhana vyevi ira agaani-e rimanga? N’nga vinofuna ireya chini ndasakula irana vyongo vyothakala? Ndinothakali-a dhina la Yohova? N’nga vyoira vyanga vinooda ndikwiveli-a venango ndilapeli-a wa Nlungu? Muthuulelenga  vyofuka vyevi. Lobelani vovepa zelu ira muwakule vyevi mwapama. (Tiy. 1:5) Irana vyevi vinouvunelani vinjinji. Nyo munodha kaana nguru ira murambele vyowesedhiwa ninga vyate Yesu liye atoonga ira: “Venyavo vano Satana”!—Mat. 4:10.

17. Mwasiwa n’ngwan’ni rima ogaweya kuna mabasa? Ongani ifwanafwani-o.

¹⁷ Mbwenye rima ogaweya kuna mabasa. Kathuulelani vya gulu laatu anafuna maponya Bola ta-anavwelana pama. Mbo-i waaliwa unofuna ira asimbiwenga ekene, enangwee katinofuna a-rela malamulo oponyana Boluo enango thitho tanonyoza unaafunji-ule. N’nga vinaodeye a-vi gulu laatu anofuna dhowa maponya Bola-la ira tamaganyali? ira tateteeliwenga, atwao tanofwanela kala ovwelana. Pumwemo vinaira rimi-u. Aliwa unooda ganyali akala mathuulelwinyu tatokaana ifunelo yovisakulela kala ikundu yomlabela ya Yohova. Munofwanela idhiwa ira: Satana unofuna vinjinji ira aode ganyali riminyuo. Liye unafuna ira mathuulelwinyu, vyofuna vinyu, vyoiravinyu vinyozenga malamulo a Yohova. Mbwenye ira mulambele Yohova, munofwanela ira muvivelele riminyu waliye. (Mat. 22:36-38) Mwaira ee-no, Satana kanodha gaani-a riminyu!

18. Movwelana na lemba la Mikeya 4:5 Nyo munaire yosakula yatundun’ni?

¹⁸ Mulobelenga novepa wa Yohova ninga mwairela Davide voonga ira: “Ndiva-eni rima o-ogaweya ira ndiove dhinalinyu.” Munofwanela irangana vinjinji ira mukwakwaneli-edhe lobelolinyu. Navyosakula vinafunanyo, Kavinobala nyo kala ndimuwa venango mwana, oni-ani ira munotitimi-a dhina locheni-iwa la Yohova. Mwaira ee-no, munodha kala wa Mboni dha Yohova unatitimi-a dhinalee. (Sang. 27:11) I-yo othene ninooda onga vambo-i na namaro-edha Mikeya ira: I-yo ninowenda na dhina la Yohova Nlungwi-u, dhowa nodhowa.—Mik. 4:5.