1. ¿Tuku kilhchanima pekuanikan Dios, chu tuku xlakata lu xlakaskinka pi tiku paxkikgo Jehová nalimasiyakgo uma tapekua?

AKININ kstalaninanin Cristo paxkiyaw Dios, pero nachuna pekuaniyaw. Max wi tiku nalakpuwan pi nila tlawakan uma pulaktiy. Pero ni wa lichuwinamaw tapekua nema tlawa pi ni nalakgtalakatsuwiyaw. Tapekua nema lichuwinamaw kilhchanima pi namaxkiyaw kakni Jehová chu ni natlawayaw tuku ni lakaskin. Tiku kgalhikgo uma tapekua ni tlawaputunkgo tuku max namakgalipuwan xTlatkan xalak akgapun, xlakata lanka xtapalh liʼakxilhkgo la talalinkgo (Sal. 111:10; Prov. 8:13). Tlakg kalichuwinaw tuku uma tapekua.

2. ¿Tuku pulaktiy nema lichuwinan Salmo 86:11 nalichuwinanaw kʼuma articulo?

² (Kalikgalhtawakga Salmo 86:11). Akxni lilakpuwanaw umakgolh tachuwin, akxilhaw pi mapakgsina David liwana xʼakgatekgsa pi lu xlakaskinka kgalhinikan tapekua Dios. Kaʼakxilhwi la tlan nalilatamayaw tuku lichuwinalh. Pulana, kalichuwinaw pulaklhuwa tuku xlakata kilimaxkitkan kakni xtukuwani Dios. Chu alistalh nalichuwinanaw la tlan nalimasiyayaw uma kakni chali chali.

3. ¿Tuku titaxtulh Moisés nema max makgtayalh ankgalhin namaxki kakni xtukuwani Dios?

³ Kalilakpuwaw la makgkatsilh Moisés akxni xwi kʼakgtum chiwix ksipi Horeb chu maʼakxilhnika xlilanka Jehová. Libro Perspicacia para comprender las Escrituras lichuwinan pi uma «max wa tuku tlakg kaks malakawaninan nema nipara chatum chixku xʼakxilhnit  akxni nina xmin Jesucristo». Moisés kgaxmatli umakgolh tachuwin, nema max chatum ángel makatsinilh: «Jehová, Jehová, chatum Dios tiku xalakgalhamanina, tiku ni lakapala sitsi chu kgalhi tapaxkit nema ni makgxtakgnan chu xaxlikana, tiku kalimasiyani xtapaxkit xlakskujnin, tiku tapatinan chu xapa talakgalhin» (Éx. 33:17-23; 34:5-7). Moisés max ankgalhin xlakapastaka uma tuku titaxtulh akxni xlimaklakaskin xtukuwani Jehová. Wa xlakata alistalh kawanilh israelitas, xkachikin Dios, pi xlimasiyanikgolh kakni «uma tukuwani nema lu xalanka chu nitu tuku xtachuna» (Deut. 28:58).

4. ¿Tuku xtayat Jehová talakaskin nalilakpuwanaw xlakata tlakg namaxkiyaw kakni?

⁴ Akxni lilakpuwanaw xtukuwani Jehová, talakaskin nalilakpuwanaw la likatsi. Talakaskin nalakapastakaw xtayat nema kgalhi, chuna la xlitliwakga, xliskgalala, xlakata lu xaʼakgstitum chu xapaxkina. Komo nalilakpuwanaw umakgolh chu atanu tayat nema xla kgalhi tlakg namaxkiyaw kakni (Sal. 77:11-15).

5, 6. 1) ¿Tuku kilhchanima xtukuwani Dios? 2) Chuna la wan Éxodo 3:13, 14 chu Isaías 64:8, ¿la tlawa Jehová pi nakgantaxtu tuku lakaskin?

⁵ ¿Tuku katsiyaw xlakata tuku kilhchanima xtukuwani Dios? Lhuwa latamanin tiku lu katsinikgo, wankgo pi xtukuwani Jehová kilhchanima pi «xla tlawa nakgantaxtu». Uma kinkamalakapastakayan pi nitu katimalakgachokgolh xlakata nakgantaxtu xtalakaskin chu pi xla tlan tlawa pi kakgantaxtulh putum tuku lichuwinan. ¿La tlawa uma?

⁶ Pulaktum wa pi nalitaxtu tuku talakaskin xlakata namakgantaxti xtalakaskin (kalikgalhtawakga Éxodo 3:13, 14). Kkilikgalhtawakgakan, ankgalhin kinkamakgpuwantinikanan nalilakpuwanaw uma tuku lu xatlan xtayat Dios. Nachuna, Jehová tlan tlawa pi xlakskujnin, maski kgalhikgo talakgalhin, namakgantaxtikgo xtaskujutkan chu natlawakgo xtalakaskin (kalikgalhtawakga Isaías 64:8). Chuna, Jehová tlawa pi kakgantaxtulh xtalakaskin. Nitu katimalakgachokgolh xlakata nakgantaxtu tuku xla lakaskin (Is. 46:10, 11).

7. ¿Tuku natlawa pi tlakg lanka xtapalh naliʼakxilhaw chu namaxkiyaw kakni kinTlatkan xalak akgapun?

 ⁷ ¿Tuku natlawa pi tlakg lanka xtapalh naliʼakxilhaw chu namaxkiyaw kakni kinTlatkan xalak akgapun? Akxni lilakpuwanaw putum tuku Jehová tlawanit chu la kinkamakgtayanitan wi tuku natlawayaw. Akgtum liʼakxilhtit, lu kaks lilakawanaw akxni lilakpuwanaw putum tuku xla malakatsukinit (Sal. 8:3, 4). Chu akxni lilakpuwanaw tuku tlawanit xlakata tlan namakgantaxtiyaw xtalakaskin, tlawa pi namaxkiyaw kakni. Xlikana pi xtukuwani Jehová lu kaks malakawaninan. Tuku kilhchanima kinkamasiyaniyan la xla likatsi, putum tuku tlawanit chu tuku natlawa (Sal. 89:7, 8).

8. Chuna la wan Deuteronomio 32:2, 3, ¿tuku lakaskin Jehová xpalakata xtukuwani?

⁸ Akxni israelitas nina xtanukgo kTiyat nema xkawanikanit pi Nakamaxkikan, Jehová masiyanilh Moisés akgtum takilhtlin chu wanilh pi xkamasiyanilh kachikin (Deut. 31:19). Akxni lilakpuwanaw tuku xwan uma takilhtlin, akxilhaw pi Jehová ni lakaskin pi namatsekgaw xtukuwani chu ni nalakpuwanaw pi xlakata lu xasanto ni kilimapakuwitkan (kalikgalhtawakga Deuteronomio 32:2, 3). Xla lakaskin pi putum latamanin kalakgapaskgolh. Xlikana, israelitas lu lanka xtapalh liʼakxilhkgolh pi Moisés xkamasiyanilh xtukuwani chu la likatsi Jehová. Tuku katsinikgolh lu tlan kamamakgkatsinilh chu lu kamatliwakglhli, xtachuna la sen kamakgtaya laktsu tuwan xlakata nastakkgo. ¿La tlan liwana nakatsiyaw komo chuna la kamasiyaniyaw amakgapitsin nachuna nakamamakgkatsini?

9. ¿La makgtayananaw xlakata natamasantujli xtukuwani Jehová?

⁹ Akxni lichuwinanaw xtukuwani Dios kʼakgatunu chiki o niku lhuwa titaxtukan, limaklakaskinaw Biblia xlakata nakamasiyaniyaw latamanin xtukuwani Jehová. Tlan namaklakaskinaw likgalhtawakga, videos o kisitiojkan xla Internet. Maski wilaw kkintaskujutkan, kʼescuela o anitaw paxialhnanaw, kaputsaw la tlan nakalitachuwinanaw putum latamanin xpalakata Dios chu la likatsi. Kakalitachuwinaw tuku xtalakaskin xpalakata latamanin chu xpalakata Katiyatni. Akxni latamanin nakgaxmatkgo umakgolh tamakatsinin, max naʼakxilhkgo pi Jehová lu kinkapaxkiyan. Ankgalhin akxni masiyayaw xaxlikana xlakata xapaxkina kinTlatkan, makgtayanamaw natamasantujli xtukuwani chu limasiyayaw pi taʼakgsanin nema limawakakanit nixaxlikana. Ni anan atanu tuku tlakg tlan mamakgkatsininan nixawa xtamakatsinin Biblia nema kalitachuwinanaw latamanin (Is. 65:13, 14).

10. Akxni limakgalhtawakgananaw Biblia, ¿tuku xlakata ni kajwatiya namasiyayaw xtastakyaw chu xlimapakgsin Dios?

¹⁰ Akxni limakgalhtawakgananaw Biblia, lakaskinaw pi tiku kamasiyanimaw kalakgapaskgolh chu kamaklakaskinkgolh xtukuwani Jehová. Pero nachuna lakaskinaw kalakgapaskgolh la likatsi. ¿Tlan namakgantaxtiyaw uma komo kajwatiya nakamasiyaniyaw xtastakyaw, xlimapakgsin chu la xla lakaskin kalikatsiw? Max nila katimakgantaxtiw. Max tiku makgalhtawakgamaw nalakgapasa xlimapakgsin Dios chu asta max kaks nalilakawan. Pero ¿nakgalhakgaxmata Jehová xlakata xlikana paxki? Kalilakpuwaw tuku tlawalh Eva. Xla xlakgapasa xlimapakgsin Dios, pero ni xlikana xpaxki. Chu Adán na limasiyalh pi ni xpaxki (Gén. 3:1-6). Wa xlakata, ni kajwatiya kamasiyaw xtastakyaw chu xlimapakgsin Dios.

11. Maski kamasiyaniyaw xtastakyaw chu xlimapakgsin Dios tiku kamakgalhtawakgemaw, ¿la nakamakgtayayaw xlakata xlikana napaxkikgo Jehová?

¹¹ Xtastakyaw chu xlimapakgsin Dios lu tlan kinkamamakgkatsiniyan chu lu kinkamakgtayayan (Sal. 119:97, 111, 112). Pero tiku kamakgalhtawakgemaw nichuna katiʼakxilhkgolh  chuna la akinin komo ni katiʼakgatekgskgolh pi Jehová kinkamaxkinitan umakgolh limapakgsin xlakata kinkapaxkiyan. Wa xlakata max tlan nakakgalhskinaw: «¿Tuku xlakata lakpuwana wix pi Jehová kinkaskiniyan katlawaw uma o ni natlawayaw? ¿Tuku masiyanin uma xpalakata Jehová?». Komo namakgtayayaw nalilakpuwan xlakata Jehová chu xlikana napaxki xtukuwani, uma natlawa pi nalakgchan xnaku. Chuna ni kajwatiya katipaxkilh xlimapakgsin, wata nachuna napaxki Jehová (Sal. 119:68). Xtakanajla natatliwakglha chu tlan natayani tuku tuwa natitaxtu (1 Cor. 3:12-15).

12. 1) ¿Tuku tlawalh pi xnaku David xlakgaputiyunalh? 2) ¿Tuku kitaxtulh?

¹² Umakgolh tachuwin nema tsokgwililh Mapakgsina David anta kSalmo 86:11 na lu xlakaskinka: «Kimaxki akgtum naku nema ni nalakgaputiyunan». Kxlatamat akxilhli pi lu ni tuwa lakapala nalakgaputiyunan kinakujkan. Akgtum kilhtamaku, xlaya kxʼakgstin xchik chu akxilhli akxni xpaxma Bat-Seba, xpuskat atanu chixku. ¿La xwi xnaku David uma kilhtamaku? ¿Xlakgaputiyunama o ni? Xla xlakgapasa xlimapakgsin Jehová niku xwan: «Ni kalakglakgatilakapi xpuskat mintalataman» (Éx. 20:17). Pero xla chuntiya xʼakxilhma. Chu xnaku lakgaputiyunalh. Xnaku xlakglakgatilakama ama puskat, pero nachuna xmakgapaxuwaputun Jehová. Maski lhuwa kilhtamaku xpaxkinit chu xpekuaninit Jehová, mastalh talakaskin pi tuku xlakglakgatilakama xmatlawilh tuku nitlan. Wa xlakata, lu nitlan tuku tlawalh. Maxkajwilh xtukuwani Jehová chu lu nitlan kamamakgkatsinilh amakgapitsin tiku ni xlinkgo kuenta, chu xfamilia (2 Sam. 11:1-5, 14-17; 12:7-12).

13. ¿Tuku likatsiyaw pi xnaku David nialh lakgaputiyunalh?

¹³ Jehová stakyawalh David, chu tlan talalimpa (2 Sam. 12:13; Sal. 51:2-4, 17). Ankgalhin lakapastakli taʼakglhuwit chu tapatin nema kgalhilh xlakata xnaku lakgaputiyunalh. David skinilh Jehová: «Kimaxki akgtum naku nema ni nalakgaputiyunan». ¿Kgalhtilh Jehová? Chuna, xlakata xTachuwin Dios lichuwinan pi David alistalh «skujnanilh Jehová xDios xliputum xnaku» (1 Rey. 11:4; 15:3).

14. ¿Tuku takgalhskinin nalilakpuwanaw, chu tuku xlakata?

¹⁴ Xliʼakxilhtit David lu kinkamatliwakglhan, pero na kinkamasiyaniyan tuku ni kilitlawatkan. Xlakaskinka pi nalilakapastaknanaw lanka talakgalhin nema xla tlawalh. Maski lhuwata kilhtamaku la skujnanimaw Jehová o ni,  talakaskin nalilakpuwanaw uma takgalhskinin: «¿Lu kliskujma xlakata ni nakmasta talakaskin pi Satanás natlawa nalakgaputiyunan kinaku?».

15. ¿La nakinkamakgtayayan tapekua nema kgalhiniyaw Jehová, komo naʼakxilhaw tuku max natlawa pi nitlan tuku natsukuyaw lakpuwanaw?

¹⁵ Kalilakpuwaw uma: komo anta ktelevisión o kʼInternet naʼakxilhaw tuku max natlawa pi nitlan tuku natsukuyaw lakpuwanaw, ¿tuku natlawayaw? Max lu ni tuwa nawanaw pi uma ni wa pornografía chu nalakpuwanaw pi nitu anan. Pero ¿ni wa Satanás maklakaskima uma xlakata natlawa pi kinakujkan nalakgaputiyunan? (2 Cor. 2:11). Tlan natamalakxtumiyaw uma la kgantum tuku lu xastakaka nema lilakkakan kiwi. Max pulana nalimakachipina niku tlakg xastakaka anta kkiwi nema lakgskgapat. Chu chuna la tamaknunitilhaya, kiwi talakgskgatilha. Komo wi tuku naʼakxilhaw nema natlawa pi natsukuyaw lilakpuwanaw talakgxtumit xtachuna la kgantum tuku lu xastakaka. Xapulana max nalakpuwanaw pi nitu wamputun o nitu kintikatlawanin, pero lakapala nakinkamatlawiyan talakgalhin nema natlawa pi kinakujkan nalakgaputiyunan chu namakgatsankgananiyaw Dios. Wa xlakata, ni kamastaw talakaskin pi wi tuku nitlan natanu kkinakujkan. Ankgalhin kaliskujwi xlakata kinakujkan ni nalakgaputiyunan chu kajwatiya Jehová napekuani.

16. ¿Tuku takgalhskinin nalilakpuwanaw akxni nakgalhiyaw akgtum taputsan?

¹⁶ Satanás ni kajwatiya limaklakaskin tuku natlawa pi nitlan natsukuyaw lakpuwanaw, nachuna limaklakaskin atanu taputsan nema natlawa pi natlawayaw talakgalhin. ¿Tuku tlawayaw? Max tlan nalakpuwanaw: «Ni kintitamakxtuka kcongregación xlakata ktlawama uma, wa xlakata nitu wamputun». Uma nitlan talakpuwan. Wata tlakg tlan nalilakpuwanaw umakgolh takgalhskinin: «¿Maklakaskima uma Satanás xlakata natlawa pi kinaku nalakgaputiyunan?  Komo nakmasta talakaskin pi nitlan tapuwan nakimatlawi tuku nitlan, ¿nakmaxkajwi xtukuwani Jehová? ¿Natlawa uma pi tlakg naktalakatsuwini Jehová o kaj naktamakgatlini?». Kalilakpuwaw umakgolh takgalhskinin. Kaskiniw liskgalala Jehová xlakata nakgalhtiyaw umakgolh takgalhskinin chu ni kiʼakstukan nakinkaʼakgskgawikanan (Sant. 1:5). Uma lu nakinkamakgtayayan. Nakinkamakgtayayan xlakata nalakgmakganaw taputsan chuna la Jesús tlawalh akxni wa: «¡Kapit Satanás!» (Mat. 4:10).

17. Kalichuwinanti akgtum liʼakxilhtit tuku xlakata nitlan kitaxtu kgalhikan akgtum naku nema lakgaputiyunan.

¹⁷ Kgalhikan akgtum naku nema lakgaputiyunan nitlan kitaxtu. Kalilakpuwaw pi akgtum equipo xla fútbol nitlan latalalin. Makgapitsi lakaskinkgo pi wa kakamalankika, amakgapitsi ni kgalhakgaxmatkgo limapakgsin nema kgalhikgo chu amakgapitsi ni maxkikgo kakni tiku kamasiyani. Komo chuna tlawakgo max ni katitlajanankgolh. Tlan nakakitaxtuni akgtum equipo komo makxtum lakgo. Kinakujkan chuna nakitaxtuni la uma xliʼakgtiy equipo komo tuku lakpuwanaw, tuku tlawaputunaw chu tuku makgkatsiyaw «makxtum» nalakgo chuna la skujnanimaw Jehová. Ankgalhin kalakapastakwi pi Satanás tlawaputun pi kinakujkan nalakgaputiyunan. Xla lakaskin pi lu tuwa namakgkatsiyaw xlakata natlawayaw tuku lakaskin Jehová chu tuku nitlan tlawaputunaw. Komo skujnaniputunaw Jehová, talakaskin pi xliputuminika kinakujkan chuna natlawayaw (Mat. 22:36-38). Nikxni kamastaw talakaskin pi Satanás natlawa pi kinakujkan nalakgaputiyunan.

18. Chuna la wan Miqueas 4:5, ¿tuku lakpuwanita natlawaya?

¹⁸ Kaskiniw Jehová tuku skinilh David: «Kimaxki akgtum naku nema ni nalakgaputiyunan xlakata napekuani mintukuwani». Kaliskujwi xlakata namakgantaxtiyaw uma oración. Putum tuku laksakaw chali chali, maski kaj aktsu o lanka, kalimasiyalh pi maxkiyaw kakni xasanto xtukuwani Jehová. Komo chuna tlawayaw, nalimasiyayaw pi kinkalakgchanan nakinkalilakgapaskanan xtatayananin Jehová (Prov. 27:11). Chu putum akinin tlan nawanaw chuna la palakachuwina Miqueas: «Nikxni ktimakgxtakgwi xtukuwani Jehová» (Miq. 4:5).