1. ¿Kʼusi skʼan xal li xiʼtael Diose, xchiʼuk kʼu yuʼun skʼan jech spasik li buchʼutik skʼanojik Jeovae?

LI YAJTSʼAKLOMUTIK Kristoe jkʼanojtik li Diose xchiʼuk ta jxiʼtatik. Pe xuʼ van xi chalik junantike: «¿Kʼuxi xa noʼox ti skʼan jxiʼtatike?». Li xiʼtael Diose jaʼ skʼan xal ti jtsaktik lek ta mukʼe, maʼuk ti mu xa ta smeloluk ta jxiʼtatike. Li buchʼutik chiʼtaik Diose mu skʼan sokbeik yoʼonton, yuʼun tskʼan lek ch-ilatik-o (Sal. 111:10; Prov. 8:13). Jkʼelbetik batel skʼoplal li xiʼtael Diose.

2. ¿Kʼusi chaʼtos ta jkʼelbetik skʼoplal jech kʼuchaʼal chal Salmo 86:11?

² (Kʼelo Salmo 86:11). Kʼalal ta jnopbetik skʼoplal li kʼusi laj yal li ajvalil Davide, te chkakʼtik venta ti toj tsots skʼoplal laj yil li xiʼtael Diose. Jkʼeltik batel kʼuxi xuʼ xkakʼ ta jkuxlejaltik li kʼusi laj yal ta s-orasione. Baʼyel, ta jkʼeltik kʼu yuʼun skʼan jxiʼtatik o xkichʼtik ta mukʼ li sbi Diose. Xchibal, ta jkʼeltik kʼuxi xuʼ xkakʼ ta ilel ta jkuxlejaltik.

3. ¿Kʼusi koltaat-o Moises yoʼ xichʼbe-o ta mukʼ li sbi Diose?

³ Jnopbetik skʼoplal liʼe: li Moisese te chʼikil ochel ta ton li ta vits Orebe xchiʼuk akʼbat yil yuʼun Jeova ti te jelav xchiʼuk smukʼulal ta xokone. ¿Kʼu van yelan laj yaʼi sba? Li livro Perspicacia para comprender las Escriturase chal ti «toj echʼ noʼox labal sba li kʼusi kʼot ta pasele, yuʼun muʼyuk buchʼu jech yiloj-o kʼalal skʼan toʼox xtal li Jesuse». Oy kʼusi laj yaʼi Moises ti jaʼ van laj yal jun anjele: «Jeova,  Jeova, jaʼ jun Dios ti oy xkʼuxul yoʼontone, oy slekil yoʼonton, mu ta aniluk chlik skʼakʼal yoʼonton, ep tukʼil kʼanelal yuʼun xchiʼuk melel snaʼ xkʼopoj. Ta smilal noʼox buchʼu chakʼbe ta ilel tukʼil kʼanelal, chakʼ ta perton li buchʼu oy kʼusi chopol tspase, li buchʼu mu xchʼun mantale xchiʼuk li buchʼu tsaʼ smule» (Eks. 33:17-23; 34:5-7). Jaʼ van chvul-o ta sjol Moises kʼalal tstʼabbe ta alel li sbi Jeovae. Jaʼ yuʼun, xi laj yalbe ta tsʼakal li j-israeletike: «[Xiʼtaik] li biil ti jun yutsile xchiʼuk ti toj labal sbae» (Deut. 28:58).

4. ¿Kʼusi tskoltautik yoʼ masuk to xkichʼtik ta mukʼ li Jeovae?

⁴ Maʼuk noʼox skʼan jnopbetik skʼoplal li sbi Jeovae, yuʼun skʼan jnopbetik skʼoplal xtok ti kʼu yelan stalelale. Jech kʼuchaʼal liʼe, ti ep sjuʼele, ti toj pʼije, ti tukʼ kʼusi tspase xchiʼuk ti chkʼanvane. Mas to chlik kichʼtik ta mukʼ mi la jnopbetik skʼoplal taje xchiʼuk li yan stalelaltake (Sal. 77:11-15).

5, 6. 1) ¿Kʼusi skʼan xal li sbi Diose? 2) Jech kʼuchaʼal chal Eksodo 3:13, 14 xchiʼuk Isaias 64:8, ¿kʼuxi chakʼ kʼotuk ta pasel Jeova li kʼusi tskʼane?

⁵ ¿Kʼusi jnaʼojtik ta sventa li sbi Diose? Ep pʼijil viniketike koʼol kʼusi chalik ta sventa li kʼusi skʼan xal li biil Jeovae, yuʼun chalik ti xuʼ van jaʼ skʼan xal «jaʼ tspas akʼo kʼotuk ta pasel». Taje tsvules ta joltik ti muʼyuk kʼusi xuʼ xmakat ta be Jeova sventa xkʼot ta pasel li kʼusi oy ta yoʼontone xchiʼuk ti chakʼ kʼotuk ta pasel li kʼusi tskʼane. ¿Kʼuxi tspas?

⁶ Li Jeovae oy kʼusitik xuʼ spas o tspas sba sventa xkʼot ta pasel yuʼun li kʼusi tskʼan yoʼontone (kʼelo Eksodo 3:13, 14). Li ta jvuntike, nopolik noʼox chalbutik ti skʼan jnopbetik skʼoplal li vaʼ stalelal Dios ti toj labal sbae. Jech xtok, li Jeovae xuʼ stunes yajtuneltak sventa xkʼot ta pasel li kʼusi tskʼan yoʼontone xchiʼuk ti xtunik ta stojolale (kʼelo Isaias 64:8). Jaʼ jech tspas li kʼusi oy ta yoʼontone xchiʼuk muʼyuk buchʼu xuʼ xmakat ta be (Is. 46:10, 11).

7. ¿Kʼusi tskoltautik sventa masuk to xkichʼtik ta kʼux li Jtotik ta vinajele?

 ⁷ ¿Kʼusi tskoltautik sventa masuk to xkichʼtik ta kʼux li Jtotik ta vinajele? Jaʼ ti jnopbetik skʼoplal li kʼusitik spasoje xchiʼuk li kʼusitik yakʼoj jpastike. Jech kʼuchaʼal li’e, kʼalal ta jnopbetik skʼoplal li kʼusitik spasoj Jeovae, labal to sba chkiltik (Sal. 8:3, 4). Jech xtok, kʼalal ta jnopbetik skʼoplal kʼu yelan skoltaojutik yoʼ spas kuʼuntik li kʼusi tskʼane, mas to me chlik kichʼtik ta mukʼ. Ta melel, toj labal sba li sbi Jeovae, yuʼun chal kaʼitik ti kʼu yelan stalelale, li kʼusitik spasoje xchiʼuk li kʼusitik ta to spase (Sal. 89:7, 8).

8. Jech kʼuchaʼal chal Deuteronomio 32:2 xchiʼuk 3, ¿kʼu yelan tskʼan Jeova ti akʼo xkilbetik li sbie?

⁸ Kʼalal jutuk xa ox skʼan x-ochik batel ta Albil Balumil li j-israeletike, li Jeovae la xchanubtas ta jun kʼejoj li Moisese. Xi to laj yalbee: «[Akʼbo] xchan li j-israeletike» (Deut. 31:19). ¿Kʼusi chakʼ kiltik li kʼusi chal li kʼejoje? Jamal xvinaj ti mu skʼan Jeova ti jmukbetik li sbie o ti mu jtatik ta alel ta skoj ti toj chʼul chkiltike (kʼelo Deuteronomio 32:2, 3). Yuʼun li stuke tskʼan ti skotoluk krixchanoetik x-ojtikinbat li sbie. Toj labal sba laj yaʼiik j-israeletik kʼalal chanubtasatik ta sventa Jeova xchiʼuk ta sventa li sbie. Taje tsatsubtasbat xchʼunel yoʼontonik xchiʼuk xkuxuxet to laj yaʼiik jech kʼuchaʼal jpets nichim kʼalal xchajajet chkʼot voʼ ta sbae. ¿Kʼusi xuʼ jpastik yoʼ jechuk xaʼi sba ek li buchʼu ta jchanubtastik ta Vivliae?

9. ¿Kʼuxi xuʼ jkolta jbatik ta xchʼultajesbel li sbi Jeovae?

⁹ Kʼalal ta jcholbetik mantal krixchanoetik ta jupʼej na o ta buyuk noʼoxe, kakʼbetik yilik ta Vivlia kʼusi sbi li Diose. Xuʼ jtunestik jvuntik, videoetik xchiʼuk jpajinatik ta Internet ti jaʼ chalbe skʼoplal li Jeovae. Skotoluk ora kalbetik skʼoplal li Jtotik ta vinajele xchiʼuk ti kʼu yelan stalelale, mi jaʼo te oyutik ta kabteltik, ta eskuela o lokʼemutik ta xanbal. Kalbetik yantik li kʼusi snopoj tspas ta jtojolaltik xchiʼuk ta sventa li balumile, vaʼun jaʼ jech tsnaʼik ti kʼanbilik tajek yuʼun li Jtotik ta vinajele. Kʼalal chkalbetik skʼoplal li Jeovae, yakal me ta jkolta jbatik ta xchʼultajesbel li sbie xchiʼuk ta jpakbetik skʼoplal ti yichʼoj chopol kʼoptaele. Xkuxet-o yoʼonton krixchanoetik kʼalal ta jcholbetik mantale (Is. 65:13, 14).

10. ¿Kʼu yuʼun mu baluk noʼox ti xkakʼbetik xchan smantal Dios li kaj-estudiotike?

¹⁰ Kʼalal oy buchʼu ta jchanubtastik ta Vivliae, oy ta koʼontontik ti xojtikinbe li sbi Jeovae xchiʼuk ti stabe ta alele. Pe maʼuk noʼox, yuʼun skʼan xkakʼbetik yil kʼu yelan stalelal ta melel li Diose. ¿Kʼuxi xuʼ jpastik? Mi jaʼ noʼox chkakʼbetik xchan li smantaltak Jeovae, xuʼ van xkom ta sjol o tsots skʼoplal chil. Pe ¿mi ta van xchʼun ta skoj ti skʼanoj li Jeovae? Xuʼ van muʼyuk. Jnopbetik skʼoplal li Adan xchiʼuk Evae. Akʼo mi xojtikinbik li smantaltak Jeovae, muʼyuk skʼanojik ta melel (Jen. 3:1-6). Jaʼ yuʼun, teuk ta joltik ti mu baluk noʼox ti xkakʼbetik xchan smantaltak Dios li buchʼu chkakʼbetik estudioe.

11. ¿Kʼuxi xuʼ jkolta kaj-estudiotik sventa xlik skʼanik li Jeovae?

¹¹ Ta jtabetik sbalil kʼalal ta jchʼunbetik smantal li Diose (Sal. 119:97, 111, 112). Li Jeovae yakʼojbutik smantaltak ta skoj ti skʼanojutike, pe mi mu jechuk tsnop li kaj-estudiotike, xuʼ van muʼyuk sbalil chilbe li smantaltake. Lek ti  xiuk jakʼbetike: «¿Kʼu yuʼun xanaʼ ti chalbutik Jeova ti akʼo jpastik liʼe o ti mu jpastike? ¿Kʼusi chakʼ achan ta stojolal?». Mi ta jkolta kaj-estudiotik sventa snopbe skʼoplal Jeova xchiʼuk ti skʼanbe li sbie, xuʼ van xkʼot ta yoʼonton li mantale. Vaʼun, maʼuk noʼox tskʼanbe li smantale, yuʼun chlik skʼan li Jeovae (Sal. 119:68). Tstsatsub xchʼunel yoʼonton xchiʼuk chkuch batel yuʼun kʼusuk noʼox vokolil tsnuptan (1 Kor. 3:12-15).

12. 1) ¿Kʼu yuʼun la xchʼak sba yoʼonton li Davide? 2) ¿Kʼusi kʼot ta pasel?

¹² Toj tsots skʼoplal li kʼusi laj yal ajvalil David li ta Salmo 86:11: «Pasbun ta jun koʼonton». Li stuke laj yakʼ venta ti xuʼ ta anil xchʼak sba li koʼontontike o ti mu xa ta sjunuluk koʼontontik xkichʼtik ta mukʼ li Jeovae. Jun velta kʼalal jaʼo te oy ta sjol snae, laj yil ti te ch-atin jun ants ti oy xa smalale, Bat-Seba sbi. ¿Kʼu yelan yoʼonton David li vaʼ orae? Snaʼoj lek li mantal liʼe: «Mu me xapichʼ oʼontabe li yajnil achiʼile» (Eks. 20:17). Ta skoj ti te skʼeloj-o li Bat-Sebae, la xchʼak sba li yoʼontone. Lik xpichʼ oʼonta li vaʼ antse, pe oy ta yoʼonton xtok ti xchʼunbe smantal li Jeovae. Jal xa ox xiʼtaoj Jeova xchiʼuk yakʼoj ta ilel ti skʼanoje, pe pase ta kanal yuʼun li kʼusi tskʼan yoʼontone. Toj chopol kʼusi la spas ta skoj taje. Yuʼun laj yikʼubtasbe sbi Jeova xchiʼuk laj yakʼbe svokol yutsʼ yalal xchiʼuk yan krixchanoetik ti muʼyuk smulike (2 Sam. 11:1-5, 14-17; 12:7-12).

13. ¿Kʼuxi jnaʼojtik ti pas ta jun yoʼonton yan velta li Davide?

¹³ Laj yalbe mantal David li Jeovae, vaʼun lek laj yil sbaik yan velta (2 Sam. 12:13; Sal. 51:2-4, 17). Li Davide te-o ta sjol li kʼusitik la snuptan ta skoj ti laj yakʼ ti xchʼak sba li yoʼontone. Xuʼ xi xkaltik xtok li kʼusi laj yal ta Salmo 86:11: «Akʼbun jun oʼontonal ti muʼyuk [chʼakale]». ¿Mi koltaat van yuʼun li Jeovae? Laj, yuʼun xi chal li Vivliae: «Ta sjunul yoʼonton laj yakʼ sba ta stojolal li Jeova Dios yuʼune» (1 Rey. 11:4; 15:3).

14. ¿Kʼusi skʼan jakʼbe jbatik, xchiʼuk kʼu yuʼun?

¹⁴ Li kʼusi kʼot ta stojolal li Davide tspat koʼontontik xchiʼuk tspʼijubtasutik. Mu ventauk mi jal xa kocheltik ta mantal o mi jaʼtik to, oy kʼusi chakʼ jnoptik li tsatsal mulil la spas Davide. Xiuk jakʼbe jbatike: «¿Mi chkakʼ persa ti mu xchʼakbun koʼonton li Satanase?».

15. Mi laj kiltik chopol lokʼoletike, ¿kʼuxi tskoltautik mi jxiʼtaojtik Diose?

 ¹⁵ Kalbetik skʼoplal liʼe: ¿kʼusi van ta jpastik mi laj kiltik ta television o ta Internet junuk lokʼol o pelikula ti xuʼ stij koʼontontik sventa xijmulivaje? Xuʼ van xi xlik jpak jkʼoplaltike: «Mu kʼu tspas, maʼuk pornografia ti bu tʼanal xvinaj krixchanoetike o ti yakal chmulivajike». Pe ¿mi maʼuk van yakal tstunes Satanas sventa xchʼak li koʼontontike? (2 Kor. 2:11). Taje xuʼ jkoʼoltastik kʼalal ta jtʼoxtik siʼ ta ekʼele. Xuʼ van mu ta jkojuk noʼox chjav kuʼuntik li teʼe, pe mi oy jaykojuk jech ta jpastike, kʼunkʼun chjav batel. Li ye ekʼele xkoʼolaj li lokʼoletik ti tstij koʼontontik sventa xijmulivaje. Xuʼ van mu toj chopol yileluk mi la jkʼeltike, pe ta kʼunkʼun xuʼ stij koʼontontik sventa jpas jmultik ta stojolal li Jeovae. Kichʼ jpʼijiltik xchiʼuk mu jtikʼ ta koʼontontik li kʼusi chopole. Jkʼeltik lek ti mu xchʼak sba li koʼontontike xchiʼuk jxiʼtatik-o li sbi Jeovae.

16. ¿Kʼusi skʼan jakʼbe jbatik mi laj kichʼtik akʼel ta prevae?

¹⁶ Li Satanase oy to yan kʼusitik tstunes sventa jpas jmultik. Xuʼ van xi chlik jnoptik kʼalal oy kʼusi chopol ta jkʼan ta jpastike: «Maʼuk toj tsots, muʼyuk onoʼox chkichʼ lokʼesel ta tsobobbail». Muʼyuk me stukʼil mi jech ta jnoptike. Jaʼ lek ti xiuk jakʼbe jbatike: «¿Mi jaʼ van yakal tstunes Satanas sventa xchʼak li koʼontone? ¿Mi chkikʼubtasbe-o sbi Jeova mi la jpas li kʼusi tskʼan koʼontone? ¿Mi mas tsnopajesun ta stojolal Jdios o mi tsnamajesun ta stojolal?». Jchotan jbatik ta snopbel skʼoplal taje. Jkʼanbe jpʼijiltik Jeova sventa xkiltik k’u kelantik ta melel xchiʼuk ti mu jloʼla jbatike (Sant.  1:5). Taje jaʼ tskoltautik sventa mu jpastik li kʼusi chopole xchiʼuk ti jechuk xkaltik kʼuchaʼal li Jesuse: «¡Batan, Satanas!» (Mat. 4:10).

17. ¿Kʼusi chkʼot ta pasel mi chʼakal li koʼontontike? Albo junuk skʼelobil.

¹⁷ Muʼyuk me lek kʼusi chkʼot ta pasel mi chʼakal li koʼontontike. Jnoptik noʼox ti chilta sbaik li buchʼutik chtajinik ta jun ekipo ta basketbol o ta futbole. Junantike tskʼanik ti ichʼbilikuk ta mukʼe, li yantike mu xchʼunik mantal xchiʼuk jlome mu stsakik ta venta li jchanubtasvanej yuʼunike. Muʼyuk me chkuch yuʼunik tajimol mi jech tspasike. Pe mi jmoj tsobol chtajinike, lek kʼusi chkʼot ta pasel yuʼunik. ¿Kʼusi xuʼ jpastik sventa mu xchʼak sba li koʼontontike? Kʼalal chijtun ta stojolal Jeovae, skʼan ti jmojuk x-abtej li kʼusi ta jnoptike, li kʼusi ta jkʼantike xchiʼuk ti kʼu yelan chkaʼi jbatike. Teuk ta joltik ti jaʼ xa xlaj-o Satanas ti xchʼak sba li koʼontontike. Tskʼan ti vokoluk xkaʼitik xchʼunbel smantal Jeova ta skoj li kʼusi chopol tskʼan koʼontontike. Pe skʼan ti ta sjunuluk koʼontontik xijtun ta stojolal li Jeovae (Mat. 22:36-38). Mu jambetik sbe Satanas yoʼ xchʼak li koʼontontike.

18. Jech kʼuchaʼal chal Mikeas 4:5, ¿kʼusi jpʼel ta avoʼonton chapas?

¹⁸ Xiuk jkʼanbetik vokol Jeova jech kʼuchaʼal la spas li Davide: «Pasbun ta jun koʼonton sventa jxiʼta li abie». Skʼan xkakʼ ta ilel ta jkuxlejaltik ti ta melel kichʼojbetik ta mukʼ li sbi Diose. ¿Kʼuxi? Jaʼ mi ta jtsaktik ta venta ta jsetʼ juteb li kʼusi ta jpastike akʼo mi mu masuk tsots skʼoplal yileluk. Mi jech la jpastike, jtatik-o ti stestigo Jeova chkichʼtik albele (Prov. 27:11). Vaʼun, xuʼ me ta sjunul koʼonton xkaltik li kʼusi laj yal j-alkʼop Mikease: «Sbatel osil chijxanavutik ta sbi li Jeova Dios kuʼuntike» (Mik. 4:5).