1. Nye ci lomboloka oku kuatela Yehova usumba kuenda momo lie ci kuetele esilivilo?

AKRISTÃO vocili va sole Suku kuenda vo kuetele usumba. Ku vamue, va sima okuti oku lekisa ocisola lusumba vonjanja yimosi, ka ci tẽliwa. Pole, ka tu kasi oku vangula usumba woku ku saluisa. Tu kasi oku vangula usumba umue ka u yokokisa. Vana va kuete usumba waco, va sumbila Suku lutima wosi kuenda eye lika va fendela. Eci ci kuete esilivilo momo ci tu kuatisa oku yuvula oku linga cimue ci sumuisa Isietu wokilu kuenda ci tu kuatisavo oku yuvula oku linga cimue ci tu kokela oku nyõla ukamba tu kuete laye.—Osa. 111:10; Olosap. 8:13.

2. Ndomo ca lekisiwa kolondaka via Soma Daviti Kosamo 86:11, ovina vipi vivali tu kũlĩhĩsa vocipama cilo?

² Tanga Osamo 86:11. Poku kũlĩhĩsa olondaka evi, tu limbuka okuti Daviti wa kũlĩhĩle esilivilo lioku sumbila Yehova lutima wosi. Ocipama cilo, ci ka lekisa eci tu pondola oku lilongisila kolondaka via Daviti. Tete, tu kũlĩhĩsa esunga lieci tu sukilila oku sumbila onduko ya Suku lutima wosi. Vali, tu kũlĩhĩsa ndomo tu pondola oku lekisa okuti tua sumbila onduko ya Suku eteke leteke.

3. Ulandu upi wa kuatisa Mose oku sumbila onduko ya Suku?

³ Sokolola ndomo Mose a liyeva osimbu a kala komunda kuenje wa mola ulamba wa Yehova oku pita kovaso yaye. Citava okuti ca kala ocina cimue ci komõhisa ca muiwa lomunu  umue, osimbu Yesu Kristu keyile palo posi. Mose wa yeva ondaka yimue citava okuti yungelo umue, wa popia hati: “Yehova, Yehova Suku yohenda, ukuacali, ukuakulivala konyeño, ukuacisola calua haeye ukuacili, ukuakumuisa kolohulukãi viomanu ocisola ka ci pui. Ukuakuecela olongole levĩho kuenda akandu.” (Etu. 33:17-23; 34:5-7) Citava okuti Mose wa enda oku sokolola kulandu waco eci a tukola onduko Yehova. Ka ci komõhisa okuti noke Mose wa vetiya afendeli va Suku va Isareli oku “sumbila onduko yilo yulamba.”—Esin. 28:58.

4. Nye ci pondola oku tu kuatisa oku sumbila calua Yehova?

⁴ Eci tu sokolola konduko Yehova, tu sukilavo oku sokolola ku una o kuete onduko yaco. Tu pondola oku sokolola kovituwa viaye ndeci, unene waye, olondunge, esunga kuenda ocisola. Oku sokolola kovituwa evi kuenda vikuavo ci vetiya utima wetu oku sumbila calua Yehova.—Osa. 77:11-15.

5-6. (a)  Onduko ya Suku yi lomboloka nye? (b) Ndomo ca tangiwa kelivulu Lietundilo 3:13, 14 kuenda Isaya 64: 8, Yehova o panga ndati okuti ocipanga caye ci tẽlisiwa?

⁵ Onduko ya Suku yi lomboloka nye? Olonoño vialua vi tava okuti, onduko Yehova citava okuti yi lomboloka “Eye o Linga Eci a Panga Oku Linga.” Elomboloko liaco li tu ivaluisa okuti lacimue ci pondola oku tateka Yehova oku linga eci a panga. Ndamupi?

⁶ Eci Yehova a yongola okuti cimue ci lingiwa eye o panga okuti ci tẽlisiwa muẽle. (Tanga Etundilo 3:13, 14.) Olonjanja vialua alivulu etu a siata oku tu vetiya oku sokolola kocituwa eci ci komõhisa ca Suku. Eye o pangavo okuti afendeli vaye ndaño okuti ka va lipuile, vo vumba loku tẽlisa ocipango caye. (Tanga Isaya 64:8.) Lonjila eyi, Yehova o tẽlisa ocipango caye kuenda lacimue ci pondola oku u tateka okuti ocipango caye ci tẽlisiwa.—Isa. 46:10, 11.

7. Tu vokiya ndati esumbilo tu kuetele Isietu wo kilu?

⁷ Olonjanja viosi sokolola ovina Yehova a kasi oku linga kuenda ovina eye a siata oku tu  kuatisa oku linga, oco tu vi tẽlise. Lonjila eyi, esumbilo u kuetele li livokiya. Ndeci, sokolola kovina via lulikiwa. Eci ci ka vokiya esumbilo liove ku Yehova omo liovina a linga kuenda ovina eye a koka okuti vi lingiwa. (Osa. 8:3, 4) Sokololavo ekuatiso Yehova a siata oku tu ĩha oco tu tẽlise ocipango caye. Lonjila eyi, o ka vetiyiwa oku sumbila vali calua Yehova. Ocili okuti, onduko Yehova yi sesamẽla oku sumbiwa! Vonduko yaco mua kongela ovituwa viosi via Isietu, ovina viosi a linga ale kuenda ovina viosi a ka linga.—Osa. 89:7, 8.

8. Ndomo ca tangiwa kelivulu Liesinumuĩlo 32:2, 3 Yehova o yongola okuti onduko yaye yi tatiwa ndati?

⁸ Eci kua kambele otembo yitito oco va Isareli va iñile Vofeka Yohuminyo, Yehova wa longisa Mose ocisungo cimue. (Esin. 31:19) Noke, Mose wa longisa ocisungo caco ku va Isareli. (Tanga Esinumuĩlo 32:2, 3.) Poku sokolola kocinimbu 2 leci 3, tu limbuka okuti Yehova ka yongola okuti onduko yaye yi vundisiwa, ale yi tatiwa ndu okuti ka yi tava oku yi tukula. Eye o yongola okuti omanu vosi va kũlĩha onduko yaye! Sokolola esumũlũho va Isareli va kuata eci Mose a va longisa catiamẽla ku Yehova kuenda konduko yaye yi komõhisa! Ndeci ombela yi talaleka kuenda yi kulisa ovikũla, ovina Mose a longisa viatiamẽla ku Yehova, via pamisa va Isareli kuenda via va kavuluisa. Eyi ongangu yimue yiwa tu sukila oku kuama poku longisa omanu.

9. Tu kuatisa ndati koku kemãlisa onduko ya Suku?

⁹ Eci tu kundila konjo lanjo kuenda volokololo, tu sukila oku talavaya Lembimbiliya oco tu lekise komanu onduko ya Suku, Yehova. Talavaya ciwa lalivulu etu, olovideo kuenda ocipama cimue ci sivaya Yehova vonumbi yetu yo Internet. Eci tu kasi kupange, kosikola, ale ceci tu linga ungende umue, tu sukila oku sanda apuluvi oku vangula catiamẽla ku Suku yetu ukuacisola kuenda ndomo eye a tuwa. Lombolola ovina vi komõhisa Yehova a ka lingila omanu vosi kovaso yoloneke. Poku ci linga, ove o ka kuatisa omanu oku limbuka okuti, eci ocina cimue ka va la yeva catiamẽla ku Yehova. Kuenje ove o ka kuatisa koku kemãlisa onduko ya Suku, oku situlula ovohembi lolombonde omanu va enda oku longisiwa viatiamẽla ku Yehova. Eli olio lika elongiso li pamisa kuenda li kavuluisa.—Isa. 65:13, 14.

10. Poku songola elilongiso Liembimbiliya, momo lie oku longisa lika olonumbi viatiamẽla kovituwa kuenda kekalo lia Suku ka ci tẽla?

¹⁰ Eci o songola elilongiso Liembimbiliya, kuatisa una o longisa oku kũlĩha kuenda oku tukola onduko Yehova. U kuatisavo oku kũlĩha ciwa Yehova. Anga tu ka tẽla hẽ oku ci linga poku pitiya lika komunu tu longisa, ulala umue wolonumbi viatiamẽla kovituwa kuenda kekalo? Ocili okuti ondonge yimue Yembimbiliya, citava okuti yi kũlĩha olonumbi via Suku loku vi komõha. Pole nda eye ka lilongisile oku sola Yehova ka ka vetiyiwa oku pokola kolonumbi viaco? Sokolola eci ca pita la Eva. Eye wa kũlĩhĩle ocihandeleko ca Suku, pole, ka lekisile ocisola cocili ku una wa eca ocihandeleko caco. Adama haicovo a linga. (Efet. 3:1-6) Omo liaco, oku longisa lika komanu olonumbi via sunguluka via Yehova, ka ci tẽla.

11. Poku longisa ovihandeleko lolonumbi via Suku, tu kuatisa ndati una tu longisa Embimbiliya oco a sole Una wa vi tumbika?

¹¹ Olonumbi kuenda ovihandeleko via Yehova, olonjanja viosi viwa kuenda vi tu kuatisa. (Osa. 119:97, 111, 112) Pole una tu longisa Embimbiliya, o ka ci tenda lika lonjila ndeyi, nda wa limbuka ocisola ca Yehova una wa tumbika olonumbi viaco. Omo liaco, u pula ndoco: “Nye ove o sima esunga lieci Suku a pingila kafendeli vaye oku linga, ale oku yuvula  cimue? Eci ci tu longisa nye catiamẽla ku Suku?” Oku linga apulilo a-a ci pondola oku vetiya utima waye. Handi vali, cu kuatisavo oku tiamisila utima ku Yehova loku sola onduko yaye. Kuenje eye ka ka sola lika ovihandeleko, pole, o ka solavo Una wa vi tumbika. (Osa. 119:68) Ekolelo liaye li ka pamisiwa kuenda o ka kuatisiwa oku pandikisa koloseteko a ka liyaka lavio.—1 Va Kor. 3:12-15.

12. Vepuluvi lipi utima wa Daviti weya oku tepiwa kuenda nye ce yililako?

¹² Kosamo 86:11, soma Daviti wa popia hati: “Pandeka utima wange.” Olondaka evi vi kuete esilivilo lialua. Vokuenda kuomuenyo waye, wa limbuka okuti oku ecelela utima oku tepiwa, ca leluka. Eteke limue, eci a kala kosapalalo yaye, wa mola ukãi wulume ukuavo wa kala oku yua. Utima wa Daviti wa kala hẽ ndati vepuluvi liaco? Wa pandekiwa, ale wa tepiwa? Eye wa kũlĩhĩle ocihandeleko ca Yehova cokuti: “Ku ka livele ukãi wokuẽle.” (Etu. 20:17) Pole, lopo wamamako oku luluvalela kukãi waco. Kuenje utima waye weya oku tepiwa, nda okuti o tiamisila utima koku tẽlisa onjongole yaye lukãi Batisieva, ale o sanjuisa Yehova. Ndaño okuti Daviti wa sola Yehova loku u sumbila vokuenda kuanyamo alua, eye weya oku linga akandu anene. Kuenje Daviti wa kokela esepu onduko ya Suku kuenda wa kokelavo ovitangi vinene komanu vakuavo oku kongelamo epata liaye.—2 Sam. 11:1-5, 14-17; 12:7-12.

13. Tua kũlĩha ndati okuti Daviti weya oku kuata vali utima ka wa tepiwile?

¹³ Yehova wa lungula Daviti kuenje wa tava kelungulo liaco. (2 Sam. 12:13; Osa. 51:2-4, 17) Daviti wa ivaluka ovina eye a linga kuenda ovitangi vie yilila poku ecelela utima waye oku tepiwa. Olondaka viaye vi sangiwa Kosamo 86:11, vi lombolokavo ndoco: “Nyihe utima ka wa tepiwile.” Anga hẽ Yehova wa kuatisa Daviti oku kuata utima wa sokapo, ale ka wa tepiwile? Ocili okuti wo kuatisa. Momo Embimbiliya noke lia tukula Daviti okuti ulume umue okuti ‘utima waye wa sungulukila Yehova Suku yaye.’—1 Olos. 11:4; 15:3.

14. Nye tu sukila oku lipula kuenda momo lie?

¹⁴ Ulandu wa Daviti u kuete esilivilo kokuetu kuenda u tu lungula. Akandu anene Daviti a linga, a kasi ndelungulo kokuetu koloneke vilo. Omo liaco, ci kale okuti tu kasi ale oku vumba Yehova otembo yalua, ale sio, tu sukila oku lipula ndoco: ‘Ñasi hẽ oku tamalãla loloseteko via Satana oco ndi yuvule oku kuata utima wa tepiwa?’

15. Oku sumbila Suku ku tu teyuila ndati eci tu setekiwa oku tala ovina viumbondo?

 ¹⁵ Ndeci, nda wa mola oviluvialuvia votelevisão ale vo Internet, vi lekisa omanu va linga umbondo, nye o sukila oku linga? Vamue va sima ndoco: ‘Omanu vaco ka va kasi epolõla kuenda ka va kasi oku linga ukahonga.’ Satana ka kasi hẽ oku kuama onjila yaco oco a tepe utima wove? (2 Va Kor. 2:11) Sokolola kocindekaise eci: Oco ononga yimue yi tianduiwe, omunu o sukila oku kapa okunya vononga yaco oco yi litepe pokati. Lekuatiso liomatelo, omunu o valela okunya, oco yiñile vononga. Osimbu eye a valela, okunya yiñila kosi yononga kuenje ononga yi litepa pokati. Eci oco ci linga oviluvialuvia viumbondo vutima wetu. Pamue tu sima okuti oviluvialuvia viaco ka vi lingi cimue. Pole ndeci ci linga okunya, vokuenda kuotembo ovina viaco, vi pondola oku tepa utima wetu kuenda ci tuala omunu koku linga ekandu noke eye ka kakatela vali ku Yehova. Omo liaco, ku ka ecelele okuti ovina vĩvi vi iñila vutima wove! Kuata utima ka wa tepiwile oco o sumbile onduko ya Suku!

16. Apulilo api tu sukila oku linga eci tu liyaka lanyonjo?

¹⁶ Satana ka kuama lika oviluvialuvia viumbondo, pole, o sandiliya olonjila vialua oco a tu yapuise. Nye tu sukila oku linga? Vamue pamue va sima ndoco: ‘Si tundisiwa vekongelo nda nda linga ovina viaco, oco puãi ovina viaco havivĩko.’ Pole, ovisimĩlo evi vi koka ohele. Ciwa oku lipula ndoco: ‘Ñasi hẽ oku yonjiwa la Satana poku tala ovina viaco oco a tepe utima wange? Nye ci pondola oku pita lame nda nda ecelela okuti olonjongole ka via sungulukile vi iñila vutima wange? Ndi kokisa hẽ okuti onduko ya Suku yi sepuiwa? Ovilinga viange vi ngecelela hẽ oku kuata ukamba la Suku, ale vi tepa ukamba ndi kuete laye?’ Sokolola kapulilo a-a. Likutilila oku pinga olondunge, oco o tambulule lutima wosi apulilo  a-a. (Tia. 1:5) Poku ci linga, ci pondola oku ku teyuila. Kuenje o kuata ongusu yoku yula ayonjo, ndeci Yesu a linga poku popia hati: “A Satana, nunde!”—Mat. 4:10.

17. Momo lie utima wa tepiwa ka u kuete esilivilo lalimue? Tukula ocindekaise cimue.

¹⁷ Utima wa tepiwa ka u kuete esilivilo lalimue. Sokolola okuti vocimunga cimue coku imba ombunje, muli vamue okuti ka va lisole. Vamue va yongola lika oku livelisapo, vakuavo ka va yongola oku kuama olonumbi viusongui kuenda valua ka vo sumbilile. Ocimunga ndeci, ci pondola oku yula ndati? Pole, oco ocimunga ci yule ci sukila oku likuata omunga. Cimuamue haico ci lipita lutima wove. Utima wove u pondola lika oku litunda ciwa, nda ovisimĩlo viove, olonjongole kuenda ovilinga viove via likuata omunga koku vumba Yehova. Ivaluka okuti Satana o sanjukila oku tepa utima wove. Eye o yongola okuti ovisimĩlo viove, olonjongole kuenda ovilinga viove, vi li patãla lolonumbi via Yehova. Ove o sukila oku kuata utima ka wa tepiwile, oco o vumbe Yehova. (Mat. 22:36-38) Omo liaco, lalimue eteke ku ka ecelele okuti Satana o tepa utima wove!

18. Ndomo ca lekisiwa ku Mika 4:5, nye wa nõlapo oku linga?

¹⁸ Likutilila ku Yehova ndeci Daviti a linga hati: “Pandeka utima wange kesumbilo lionduko yove.” Likolisilako oku kapako olondaka evi komuenyo wove. Konjila yosi o sukila oku kuama, lekisa okuti wa nõlapo oku sumbila onduko ya Suku lutima wosi. Lonjila eyi, ove o ka kala Ombangi yimue ya Yehova, yi sivaya onduko eyi. (Olosap. 27:11) Kuenje vosi yetu tu ka popia ndeci uprofeto Mika hati: “etu puãi tu endela ño-o hũ, oloneke ka vi pui, vonduko ya Yehova Suku yetu.”—Mika 4:5.