Mman ko pi n'en ni bay riy

Mman ko table of contents

ARTICLE NI NGAN FIL 24

“Mu Ayuweg Gum’irchaeg Ya Nge Yib Madgun Fithingam u Wan’ug”

“Mu Ayuweg Gum’irchaeg Ya Nge Yib Madgun Fithingam u Wan’ug”

“Mu ayuweg gum’irchaeg ya nge yib madgun fithingam u wan’ug. Jehovah ni Got rog, gu be pining e sorok ngom u polo’ i gum’irchaeg.”​—PS. 86:11, 12, NW.

TANG 7 Jehovah e Ir Gelngidad

TIN YIRA WELIY *

1. Uw rogon be’ ni bay madgun Got u wan’? Mang fan nib t’uf ni nge yag e re n’ey ngak e piin nib t’uf Jehovah rorad?

PIIN Kristiano e ba t’uf Got rorad, maku bay madgun u wan’rad. Yugu aram rogon, ma sana bay boch e girdi’ ni yad ra lemnag nde puluw e re n’ey. Machane biney e dugwen Got ni gad be weliy murung’agen e gathi ban’en ni ngam rus ngay. Ya ban’en ni yugu ba thil, ma aram e n’en ni ngad weliyed murung’agen. Girdi’ ni bay madgun Got u wan’rad e ri yad ma tayfan Got. Dubrad ni ngar kirebnaged laniyan’ e Chitamangirad ni bay u tharmiy ni bochan e dubrad ni nge kireb e tha’ u thilrad.​—Ps. 111:10; Prov. 8:13.

2. Mang l’agruw ban’en ni gad ra weliy nrogon nib puluw ko fapi thin ni yog David ni Pilung ni bay ko Psalm 86:11?

2 Mu beeg e Psalm 86:11. * Ga ra fal’eg i lemnag e pi thin ney, ma ga ra nang ni David ni Pilung ni ir be’ nib yul’yul’ e manang feni ga’ fan ni nge yib madgun Got u wan’dad. Chiney e ngad weliyed rogon nrayog ni ngad folgad ko pi thin ney ni yog David u lan e meybil rok. Machane, som’on e ngad weliyed boch i fan nib t’uf ni ngad ted fan fithingan Got. Ma bin migid e gad ra weliy rogon nrayog ni ngad daged ko pi n’en gad ma rin’ u reb e rran ngu reb ni gad be tayfan fithingan Got.

MANG FAN SUSUN E NGAR DA TED FAN FITHINGAN JEHOVAH?

3. Mang e buch rok Moses nrayog ni ir e ayuweg ni nga i par ni be tayfan fithingan Got?

3 Am lemnag rogon e tafinay rok Moses u nap’an ni yan i mith nga tan bangi war min pilyeg e changar rok nge guy ramaen Jehovah nib fel’ ni ke yib i yan u tooben. U m’on ni yib Jesus nga fayleng, ma sana dariy ban’en ni buch rok be’ ni aram feni manigil ni bod rogon e n’en ni buch rok Moses! I rung’ag Moses e pi thin ni baaray ni ke yog reb e engel ni be gaar: “I Somol, i Somol e ir fare Got nri ma runguy e girdi’ ma ma kireban’ ngorad, ni gathi mmachreg ni ma yib e puwan’ ngak, ma ma t’ufeg e girdi’ ma ma yul’yul’ ngorad. Tin ni ke yog ngak boor i biyu’ e girdi’ ni bay rin’ ngorad e dabi thil, ma n’ag fan u wan’ e tin ni kan rin’ nde mat’aw, nge tin nib kireb, nge denen.” (Ex. 33:17-23; 34:5-7) Dabisiy nnap’an nra yog Moses fare ngachal ni Jehovah ma ma yib ngan’ e re n’ey ni buch rok. Dariy e maruwar riy ni aram fan ni yan i boch nga tomuren me yog ngak piyu Israel ni yad e girdi’ rok Got ni ngar “liyorgad nga fithingan nib pag feni manigil.”​—Deut. 28:58, BT.

4. Mang e rayog ni nge ayuwegdad ni nge gel boch e tayfan rodad ngak Jehovah?

4 Nap’an ni gad ra lemnag fare ngachal ni Jehovah, ma susun e ngad lemnaged rarogon Jehovah. Susun e ngad lemnaged pi fel’ngin ni bod rogon gelngin, nge gonop rok, nge feni mat’aw, nge t’ufeg rok. Gad ra lemnag e pi fel’ngin ney nge yugu boch i fel’ngin Got ma rayog ni nge k’aringdad ni nge gel boch e tayfan rodad ngak.​—Ps. 77:11-15.

5-6. (a) Mang fan fithingan Got? (b) Mang boch e kanawo’ ni ma k’aring Jehovah ni nge buch boch ban’en riy nrogon nib puluw ko Exodus 3:13, 14 nge Isaiah 64:8?

5 Mang e gad manang u murung’agen fan e ngachal rok Got? Boor e piin llowan’ ni ka rogned ni be m’ug ni fan fare ngachal ni Jehovah e “Ma K’aring ni Nge Buch.” Re n’ey e be puguran ngodad ndariy ban’en nrayog ni nge taleg Jehovah ndabi rin’ e tin baadag ni nge rin’. Ni uw rogon?

6 Ma k’aring Jehovah boch ban’en ni nge buch ni aram e ma mang e n’en nib t’uf ni nge mang ni fan e nge lebguy e n’en nib m’agan’ ngay. (Mu beeg e Exodus 3:13, 14.) Fare bugithin ni Hebrew ni kan pilyeg ni “I gag e en ni gag” e ku rayog ni ngan pilyeg ni “Gu Ra Mang e N’en ni Gu Baadag ni Nggu Mang.” Ba ga’ ni yima pi’ e athamgil nga lanin’dad ni ngad lemnaged e re n’ey u rarogon Got ni yira ngat ngay. Ku rayog ni nge k’aring Jehovah e pi tapigpig rok ndawor ra flontgad ni ngar manged e n’en nib t’uf ni ngar manged ni fan e ngar pigpiggad ngak mar lebguyed e n’en nib m’agan’ ngay. (Mu beeg e Isaiah 64:8.) Ireray boch e kanawo’ ni ma k’aring Jehovah ni nge buch e n’en nib m’agan’ ngay. Dariy ban’en nrayog ni nge taleg Jehovah ndabi lebguy e n’en nib m’agan’ ngay.​—Isa. 46:10, 11.

7. Uw rogon ni ngari ga’ fan u wan’dad e Chitamangidad ni bay u tharmiy?

7 Rayog ni ngari ga’ fan u wan’dad e Chitamangidad ni bay u tharmiy ni aram e ngad fal’eged i lemnag e tin ke rin’ nge n’en ni be ayuwegdad be yag ni ngad rin’ed. Bod ni, faan gad ra fal’eg i lemnag urngin ban’en ni ke sunmiy Jehovah ma ri gad ra ngat ngay. (Ps. 8:3, 4) Ma nap’an ni gad ra fal’eg i lemnag boch ban’en ni be ayuwegdad Jehovah riy ya nge yag nda rin’ed e n’en nib m’agan’ ngay, ma ra k’aringdad e re n’ey ni ngar da ted fan. Rriyul’ ni yira ngat ko fare ngachal ni Jehovah! Ya ba muun ngay urngin ban’en u rarogon e Chitamangidad, nge urngin ban’en ni ke rin’, nge urngin e tin bayi rin’ boch nga m’on.​—Ps. 89:7, 8

“BAY UG PINING E SOROK NGA FITHINGAN” JEHOVAH

Pi n’en ni i fil Moses ko girdi’ e rayog ni nge fal’eg lanin’uy. Ba ga’ ni pi n’em e bay rogon nga fithingan Jehovah Got nge boch ban’en u rarogon (Mu guy e paragraph 8) *

8. Mang e baadag Jehovah ni nge rin’ e pi tapigpig rok nga fithingan nrogon ni bay ko Deuteronomy 32:2, 3?

8 U m’on ni yan piyu Israel nga lan fare Nam ni Kan Micheg, ma bay ba tang ni fil Jehovah e thin riy ngak Moses. (Deut. 31:19) Ma thingari fil Moses e thin ko re tang nem ngak e girdi’ nu Israel. (Mu beeg e Deuteronomy 32:2, 3.) Gad ra fal’eg i lemnag e verse 2 nge 3, ma be tamilangnag ndabun Jehovah ni ngan mithag fithingan, ara ngan tay ni kaygi pag feni thothup ndab unog. Baadag ni nge urngin e girdi’ me nang fithingan! Rib tow’ath piyu Israel ni bochan e i fil Moses ngorad murung’agen Jehovah nge fithingan nrib manigil! N’en ni fil Moses ngorad e gelnag e michan’ rorad me pi’ e athamgil nga lanin’rad ni bod rogon e waangchal ni ma garbebnag ran’ e woldug. Ere uw rogon ni ngad machibgad u reb e kanawo’ ni aray rogon?

9. Uw rogon nrayog ni ngad uned i tayfan fithingan Jehovah?

9 Nap’an ni gad ra yan ko machib u mit e tabinaw, ma rayog ni ngad fanayed e Bible rodad ni ngad daged fithingan Got ko girdi’ ni aram Jehovah. Rayog ni ngad pied ngorad yu ken e babyor nrib manigil, mad paged boch e video nrib manigil ngar guyed, nge boch ban’en ni bay ko website rodad ni be pining e sorok ngak Jehovah. Nap’an ni gad bay u tabon e maruwel, ara skul, ara nap’an ni gad be milekag, ma rayog ni nge mab e kanawo’ ngodad ni ngad weliyed murung’agen nge rarogon e Got rodad. Rayog ni ngad weliyed ngorad murung’agen e pi n’en nrib manigil nra rin’ Jehovah ni fan ngodad nge re fayleng ney. Ma nap’an ni yad ra rung’ag murung’agen e pi n’ey ma rayog ni ngar nanged gelngin nri gad ba t’uf rok Jehovah. Nap’an ni gad ra weliy ko girdi’ e tin riyul’ u murung’agen e Chitamangidad nri gad ba t’uf rok, ma aram e gad be un i tayfan fithingan Got. Gad be gagiyelnag boch ban’en nde riyul’ u murung’agen Jehovah ni kan fil ngak boch e girdi’. N’en ni gad ra fil ko girdi’ u Bible e aram boch ban’en ni yad ra fil nrayog ni ngari fal’eg lanin’rad.​—Isa. 65:13, 14.

10. Nap’an ni gad be fil e Bible ko girdi’, ma mang fan nde gaman ni kemus ni ngad filed ngorad murung’agen e pi motochiyel rok Got nib mat’aw?

10 Nap’an ni gad be fil e Bible ko girdi’, ma gad baadag ni ngad ayuweged yad ni ngar nanged fithingan Jehovah ma ur fanayed e re ngachal nem. Maku reb e, gad baadag ni ngad ayuweged yad ni ngar nanged Jehovah nib fel’ rogon. Ere gur, rayog ni ngad rin’ed e re n’ey ni faanra kemus ni ngad filed ngorad boch ban’en nib t’uf ni ngar rin’ed, nge pi motochiyel rok Got, nge rogon e ngongol nthingar ur rin’ed? Be’ ni ma tiyan’ ko fol Bible e rayog ni nge fil murung’agen e pi motochiyel rok Got miki ga’ fan u wan’. Machane gur, ra fol facha’ ko pi motochiyel rok Jehovah ni bochan e ba t’uf Jehovah rok, fa? Dab mu pagtalin ni Efa e manang e motochiyel rok Got, machane de t’uf Got rok; maku arrogon Adam. (Gen. 3:1-6) Ere de gaman ni kemus ni ngad filed ko girdi’ murung’agen e pi motochiyel rok Got nib mat’aw.

11. Nap’an ni gad be fil e pi motochiyel rok Got ngak e piin gad be fil e Bible ngorad, ma uw rogon nrayog ni ngad ayuweged yad ni nge t’uf rorad e En Ke Pi’ e Pi Motochiyel nem?

11 Pi motochiyel rok Jehovah e gubin ngiyal’ ni ma yib angin ngodad. (Ps. 119:97, 111, 112) Machane piin gad be fil e Bible ngorad e dabiyog ni ngar lemnaged e pi motochiyel rok Got ni aray rogon ni faanra dawori tamilang u wan’rad ni fan ni ke ngongliy Jehovah e pi motochiyel nem e bochan ni gad ba t’uf rok. Ere rayog ni ngad fithed ngorad ni nge lungudad: “Ga be lemnag ma mang fan ni ke yog Got ko pi tapigpig rok ni ngar rin’ed e re n’ey ara dab rrin’ed e re n’em? Mang e be fil e re n’ey ngom u murung’agen Got?” Faan gad ra ayuweg e piin gad be fil e Bible ngorad ni ngar lemnaged Jehovah mar guyed rogon ni ngari ga’ fan e ngachal rok u wan’rad, ma aram e rayog ni nge taw e tin gad be fil nga gum’ircha’rad. Faan gad ra rin’ e re n’ey, ma aram e gathi kemus nra t’uf fapi motochiyel rorad ya ku ra t’uf rorad e En Ke Pi’ e Pi Motochiyel nem. (Ps. 119:68) Ra gel e michan’ rorad miki yag ni ngar athamgilgad u fithik’ boch e skeng nib mo’maw’ nra yib ngorad boch nga m’on.​—1 Kor. 3:12-15.

“BAY UD NGONGOLGAD NIB PULUW NGA FITHINGAN JEHOVAH”

Immoy bayay ni pag David ir ni nge yoyoor laniyan’ (Mu guy e paragraph 12)

12. Uw rogon ndaki yag ni nge par David ba ngiyal’ nib yul’yul’ ngak Got u polo’ i gum’irchaen, ma mang wenegan ni yib riy?

12 Bay ba thin nib ga’ fan ko Psalm 86:11 ni be gaar, “mu ayuweg gum’irchaeg.” David ni Pilung e ir e nni thagthagnag e pi thin nem nga laniyan’ nge yoloy. Boor ban’en ni i buch u lan e yafos rok ni i guy riy rogon feni mom nrayog ni nge dabki par nib yul’yul’ ngak Got u polo’ i gum’irchaen. Bod ni immoy bayay u nap’an ni bay u daken e chig ko naun rok me guy leengin yugu reb e pumoon ni be maluk. Ere gur, nap’an ni buch e re n’ey rok David ma ka be par nib yul’yul’ ngak Got u polo’ i gum’irchaen, fa aram e ke tabab ni nge adag ban’en ndabun Got? Manang e motochiyel rok Jehovah ni be gaar: “Dab mu chogownag . . . leengin [be’].” (Ex. 20:17, BT) Yugu aram rogon miki par ni be yaliy fare pin. Ere yoyoor laniyan’ David ni bochan e baadag Bathsheba ni fare pin ni ke guy, maku baadag ni nge rin’ e tin nib m’agan’ Jehovah ngay. Yugu aram rogon ni ke n’uw nap’an ni be t’ufeg David Jehovah ma be par ni bay madgun u wan’, machane me rin’ ban’en ni be dag riy ni kemus ni yigoo ir e be lemnag ir. Bochan e re n’ey, ma aram me rin’ David boch ban’en nrib gel e kireb riy. Ma n’en ni rin’ e darifannag fithingan Jehovah. Kub gel e gafgow ni tay ngak boch e girdi’ ndariy ban’en ni kar bucheged ni kub muun chon e tabinaw rok ngay.​—2 Sam. 11:1-5, 14-17; 12:7-12.

13. Uw rogon ni kad nanged ni sul David ngki par nib yul’yul’ ngak Got bayay u polo’ i gum’irchaen?

13 I yal’uweg Jehovah David ko kireb ni rin’, me tomur riy miki fel’ e tha’ u thilrow bayay. (2 Sam. 12:13; Ps. 51:2-4, 17) De pag David talin e magawon nge gafgow ni tay ni bochan e daki par nib yul’yul’ ngak Got u polo’ i gum’irchaen. Fapi thin ni yog ko Psalm 86:11 e ku rayog ni ngan pilyeg ni: “Mu pi’ reb e gum’ircha’ ngog ni be par nib yul’yul’ ngom.” Ere gur i ayuweg Jehovah David ni ngki par nib yul’yul’ ngak bayay u polo’ i gum’irchaen? Arrogon, ya boch nga tomuren me yog e Thin rok Jehovah ni David e ir be’ ni i par nib “yul’yul’ ngak Somol ni Got rok.”​—1 Ki. 11:4, BT; 15:3.

14. Mang deer e ba t’uf ni ngad fithed gadad riy, ma mang fan?

14 N’en ni buch rok David e rayog ni nge pi’ e athamgil nga lanin’dad machane kub ginang ngodad. Rogon tapgin me rin’ reb e denen nib ubchiya’ e ba ginang ni fan ngak e pi tapigpig rok Got e ngiyal’ ney. Ere demtrug ko ka fin nda tababgad ko pigpig ngak Jehovah ndawori n’uw nap’an, fa ke yoor e duw ni gad be pigpig ngak, mab t’uf ni ngad fithed gadad ni nge lungudad: ‘Gu be siyeg e pi n’en ni ma fek Satan i yib ngog ya nge k’aringeg ndab kug par ni gub yul’yul’ ngak Got u polo’ i gum’irchaeg, fa?’

Demtrug e n’en nra fanay Satan ni nge k’aringem ni nge dab kum par ni gab yul’yul’ ngak Got u polo’ i gum’irchaem. Dab mu pag ni nge rin’ e re n’ey! (Mu guy e paragraph 15-16) *

15. Faanra bay madgun Got u wan’dad, ma uw rogon nra ayuwegdad u nap’an ni kad guyed ban’en nra k’aringdad ni ngad adaged e tin nib puwlag ban’en?

15 Bod ni faanra kam guy ban’en u TV ara Internet nrayog ni nge k’aringem ni ngam ar’arnag e tin nib puwlag ban’en, ma mang e ga ra rin’? Sana ba mom ni nga mog u lanin’um nre n’em ni kam guy e gathi yaan e ngongol ni puwlag. Machane gur, gathi rayog ni be fanay Satan e re n’em ni nge k’aringem ni nge dab kum par ni gab yul’yul’ ngak Got u polo’ i gum’irchaem? (2 Kor. 2:11) Re n’em ni kam guy e rayog ni ngan taarebrogonnag nga boch yang i tow nde ga’ ni be fanay be’ nib pumoon ni nge sey bangi l’ud ngay nib ga’ yang. Som’on nra toy fagi tow ko fare l’ud me yan nga fithik’. Ma nap’an ni ku ra toy bayay nge bayay ma aram e be kan boch fagi tow nga fithik’ fare l’ud, me munmun ma aram me say fagi l’ud u lukngun. Gur, rayog ni ngan taarebrogonnag e pi n’en ni gad ma guy nrayog ni nge k’aringdad ni ngad ar’arnaged e tin nib puwlag ban’en nga nguwelen fagi tow nib m’uth, fa? Faanra i yaliy be’ boch ban’en ni aray rogon ya be lemnag ndariy e riya’ riy ma ra munmun me k’aring ni nge denen nib togopuluw ngak Jehovah. Ere dab mu pag gum’irchaem ni nge ar’arnag boch ban’en nde yalen! Mu ayuweg gum’irchaem ya nga i par ni bay madgun fithingan Jehovah u wan’um!

16. Nap’an nra yib e lumel ngodad ni ngad rin’ed ban’en nib kireb, ma mang boch e deer ni ngad fithed gadad riy?

16 Gathi kemus ni ma fanay Satan yaan boch ban’en nib puwlag ni nge waliydad ni ngad rin’ed boch ban’en nib kireb, ya ku boor ban’en ni ma fanay ni nge waliydad ngay. Ere mang e gad ra rin’? Ba mom ni ngad lemnaged ni pi n’ey e gathi rib gel e kireb riy. Bod nrayog ni nge lungudad u wan’dad: ‘Faan gu ra rin’ e re n’ey ma dabin tharbogeg ko ulung, ere sana gathi rib gel e kireb riy.’ De puluw e biney e lem. Ere ba fel’ ni ngad fithed gadad ni nge lungudad: ‘Gur, be guy Satan rogon ni nge fanay e re n’ey ni nge k’aringeg ni nge dab kug par ni gub yul’yul’ ngak Got u polo’ i gum’irchaeg, fa? Faan gu ra rin’ e tin nib kireb ni gu be ar’arnag, ma gu ra darifannag fithingan Jehovah, fa? Faan gu ra rin’ e re n’ey, ma ra chugurnageg ngak Got fa ra palognageg rok?’ Mu fal’eg i lemnag e pi deer ney. Mag yibilay e gonop ya nge yag nim pi’ e fulweg riy u fithik’ e yul’yul’. (Jas. 1:5) Ga ra rin’ e re n’ey ma rayog ni nge yororiyem u boch ban’en nib kireb. Ra ayuwegem ni ngam dugliy u wan’um ni ngam siyeg e pi lumel ni ma yib ngom ni bod rogon Jesus ni faani gaar: “Satan, mman ngam chuw!”​—Matt. 4:10.

17. Mang fan nde fel’ ni nge yoyoor lanin’dad? Mu susunnag.

17 De fel’ ni nge yoyoor lanin’um. Mu susunnag ni bay reb e team ko gosgos nde taareban’ girdien. Boch e girdi’ ko fare team e yad baadag ni nga nog e sorok ngorad, ma bay in u fithik’ ndubrad ni ngar folgad ko motochiyel ko fa miti gosgos ni yibe tay, ma yooren i yad e be darifannag e en be fil e gosgos ngorad. Reb e team ni aray rogon e dabiyog ni ngar gelgad. Machane reb e team nib taareban’ gothon e ba mudugil ni yad ra gel. Gum’irchaem e ku rayog ni nge bod e re team ko gosgos ney ni faanra ba puluw e lem rom, nge tin ga baadag, nge tin ga be ar’arnag ko tin nib m’agan’ Jehovah ngay. Dab mu pagtalin ni baadag Satan ni nge k’aringem ndab kum par nib gab yul’yul’ ngak Got u polo’ i gum’irchaem. Baadag ni nge yoyoor e tafinay rom nda kum nang ko ngam rin’ e tin ga manang ni baadag Jehovah ni ngam rin’, fa ngam rin’ e tin nib kireb ni ga be ar’arnag. Machane, faanra nge yag nim pigpig ngak Jehovah nib fel’ rogon mab t’uf ni ngam par ni yigoo tin nib fel’ ban’en e ir e kam yiluy e tafinay rom ngay ni ngam rin’. (Matt. 22:36-38) Dab mu pag Satan ni nge yoyoornag lanin’um!

18. Mang e kam dugliy u wan’um ni ngam rin’ nrogon nib puluw ko fare thin ko Mikah 4:5?

18 Mmeybil ngak Jehovah ni bod rogon David ni faani meybil ni gaar: “Mu ayuweg gum’irchaeg ya nge yib madgun fithingam u wan’ug.” Mu nameg ni ngam fol ko thin ni bay ko re meybil ney. Mu dugliy u wan’um ni nge gubin e rran, ma pi n’en ni ga be dugliy ni ngam rin’ ndemtrug ko ban’en nib ga’ fa ba achig ma be m’ug riy ni ga be tayfan fithingan Jehovah nib thothup. Faan ga ra rin’ ni aray rogon, ma aram e rayog ni ngam tayfan e re ngachal nem ni gur reb e Pi Mich Rok Jehovah. (Prov. 27:11) Maku reb e, gad gubin nrayog ni nga dogned fapi thin ni yog Mikah ni profet ni faani gaar: “Gadad e bay ud meybilgad ngak Somol ni Got rodad [“bay ud ngongolgad nib puluw nga fithingan Jehovah ni Got rodad,” NW] ma gadad be fol rok ndariy n’umngin nap’an.”​—Mik. 4:5.

TANG 41 Wenig Ngom Mu Rung’ag e Meybil Rog

^ par. 5 Re article ney e gad ra weliy riy fare meybil rok David ni Pilung ni bay ko Psalm 86:11, 12. Mang e be yip’ fan ni nge yib madgun fithingan Jehovah u wan’dad? Mang fan susun e ngad ted fan e re ngachal nem? Ma faanra bay madgun Got u wan’dad, ma uw rogon nra yororiydad u nap’an ni ke yib e lumel ngodad ni ngad rin’ed ban’en nib kireb?

^ par. 2 Psalm 86:11, NW: “Jehovah, mu fil ngog murung’agen e birom e kanawo’. Gu ra yan ko kanawo’ rom ni aram e tin riyul’. Mu ayuweg gum’irchaeg ya nge yib madgun fithingam u wan’ug.”

^ par. 54 MURUNG’AGEN E SASING: I fil Moses ba tang ngak e girdi’ rok Jehovah ni be pining e sorok ngak.

^ par. 58 MURUNG’AGEN E SASING: De siyeg Efa e tin nib kireb ni i ar’arnag. Machane, gadad e gad ma siyeg yaan boch ban’en ara boch e thin ni ke yog be’ nrayog ni nge k’aringdad ni ngad ar’arnaged boch ban’en nib kireb ma gad darifannag fithingan Got.