Skip to content

Skip to table of contents

DILONGI 24

‘Phana Ntima Wukhambulu Wuvasuka Muingi Yikinzika Dizina Diaku’

‘Phana Ntima Wukhambulu Wuvasuka Muingi Yikinzika Dizina Diaku’

‘Phana ntima wukhambulu wuvasuka muingi yikinzika dizina diaku. Minu yi kuzitisanga mu ntim’ami woso, Ah Yave Nzambi’ami.’MINKUNGA 86:11, 12.

NKUNGA 7 Yave, Mangolo Mitu

MAMBU TUANLONGUKA *

1. Mbi binsundula kuba boma bu Nzambi?

BAKLISTO banzolanga Nzambi ayi mvandi baku monanga boma. Vayi kuidi batu bankaka, mambu amomo masi ko tsundu. Befu tuisintubila ko matedi boma tummonanga mutu widi makhema. Angi tuidi mu kutubila lukinzu lukiedika, voti boma mutu kambanga bu kunyongisa ntima wu Nzambi ayi kutulula kinkundi kiandi ayi nandi.—Minkunga 111:10; Zingana 8:13.

2. Mu kutala nsambu Davidi kavanga mu Minkunga 86:11, mambu mbi tunkuiza tubila?

2 Tanga Minkunga 86:11. Bo tunyindula mambu madi mu kapu ayoyi, tulenda tuba ti ntinu Davidi wuvisa mfunu widi mu kukinzika dizina di Yave. Diawu tunkuiza tubila buidi tulenda sadila mu luzingu luitu mambu Davidi katuba mu nsambu’andi. Vayi theti, tunkuiza tubila bibila tuidi muingi kukinzika dizina di Nzambi. Bosi tunkuiza tubila, buidi tulenda monisina mu mambu tumvanganga kadika kilumbu ti tuidi lukinzu mu dizina di Nzambi.

KIBILA MBI TUFUETI BELA LUKINZU MU DIZINA DI YAVE?

3. Mbi bisadisa Mose kutatamana kukinzika dizina di Nzambi?

3 Yindula buidi Mose kamuena bo kaba wutelama va dimanya dinneni, ayi kamona kimona mesu kitedi nkembu wu Yave. Nandi wuyituka beni kibila nandi mutu wutheti wumona mawu ava Yesu kiza va ntoto. Mose wuyuwa mambu amomo mbasi katuba: ‘Yave, Yave, Nzambi nkua kiadi, nkua mvibudulu, nlembami, widi luzolo lukuikama ayi nkua kiedika, wummonisanga luzolo lukuikama kuidi bivevi di bivevi bi batu, wunlemvukilanga zinzimbala ayi masumu ma batu banlevulanga nsiku.’ (Esodu 33:17-23; 34:5-7) Ḿba khumbu zioso Mose kaba sadilanga dizina di Yave, nandi waba tebukanga moyo mambu amomo kamona. Diawu kakambila dikabu di Isaeli ti bafueti ‘zitisa dizina adiodio didi nkembo ayi didi tsisi.’—Deutelonomi 28:58.

4. Mbi bilenda kutu sadisa kuluta ba lukinzu kuidi Yave?

4 Bo tunkuwa dizina di Yave, tufueti tomba kuzaba matedi zikhadulu ziandi. Dedi mangolo, nduenga, busonga ayi luzolo. Kuyindulanga mu zikhadulu aziozi, kuala tusadisa kuzaba ntindu mutu Yave kadi ayi kuba lukinzu mu nandi.—Minkunga 77:11-15.

5-6. (a) Mbi dizina di Nzambi dinsundula? (b) Dedi bummonisina Esodu 3:13, 14 ayi Yesaya 64:8, buidi Yave kalenda dukisila lukanu luandi?

5 Mbi dizina di Nzambi dinsundula? Batu bawombo badi luzabu bankikininanga ti dizina di Yave dinsundula ti nandi: “Kalenda vanga diosokua diambu katidi muingi kudukisa lukanu luandi.” Tsundu yi dizina adiodi, ditusadisa kuvisa ti vasi ko diambu voti kiuma kilenda tula Yave nkaku muingi kuvanga diosokua diambu katidi. Mu phila mbi?

6 Yave kalenda vanga kioso kiuma muingi kudukisa lukanu luandi. (Tanga Esodu 3:13, 14.) Mu bilongulu bitu khumbu ziwombo batukindisanga muingi kuyindulanga mu tsundu yi dizina di Yave. Kheti bisadi biandi badi batu ba masumu, Yave kalenda bakitula kiosokua kiuma muingi kuvanga luzolo luandi. (Tanga Yesaya 64:8.) Mu phila ayoyi, Yave wundukisanga lukanu luandi.—Yesaya 46:10, 11.

7. Buidi tulenda buedila luzolo luitu mu Yave?

7 Luzolo luitu mu Yave lumbuelamanga bo tunyindula mu biuma nandi kavanga ayi katuvananga luaku lu kuvanga. Dedi, bo tummonanga biuma bioso nandi kavanga, befu tunkuitukanga beni. (Minkunga 8:3, 4) Mvandi, bo tunyindulanga mu biuma Yave katu kitula muingi kudedikisa lukanu luandi, lukinzu tuidi mu nandi lumbuelamanga. Bukiedika, dizina di Yave dilendi dedakana ko na mazina mankaka. Kibila diawu dinsundula mamoso Tat’itu kadi, kamvanga ayi kala vanga.—Minkunga 89:7, 8.

‘MINU YALA ZABIKISA DIZINA DI YAVE’

Mambu Mose kaba longanga maba kindisanga bankaka kibila waba luta tubilanga matedi dizina ayi zikhadulu zi Yave Nzambi (Tala lutangu 8) *

8. Dedi bummonisina Deutelonomi 32:2, 3, mbi Yave kantomba tuvanga mu dizina diandi?

8 Mua thangu ava basi Isaeli kukota ku ntoto Yave kaba kanikisa, nandi wulongisa Mose bikuma kankuiza tuba mu nkunga. (Deutelonomi 31:19) Ayi Mose wuba kiyeku ki kulongisa nkunga beni kuidi dikabu di Nzambi (Tanga Deutelonomi 32:2, 3.) Bo tunyindula mu lutangu lu 2 ayi 3, tunkuiza visa ti Yave kasintomba ko batu basueka dizina diandi voti bayindula ti diawu didi beni dinlongo muingi kutanguna diawu. Nandi wuntomba batu mu nza yimvimba bazaba dizina diandi! Luaku lunnneni beni basi Isaeli baba lu kukuwa Mose kuba longa matedi Yave ayi dizina diandi! Dedi bo mvula yinsadisilanga bivatu kukonzuka, mambu Mose kalonga basi Isaeli makindisa kiminu kiawu ayi maba sadisa kukonzuka mu kiphevi. Bo tunlonga bankaka, buidi tulenda landikinina kifuani ki Mose mu kuba kindisa?

9. Buidi tulenda sadisila Yave kudiodisa dizina diandi?

9 Bo tuidi mu kisalu ki kusamuna, tulenda sadila Kibibila muingi kulongisa batu dizina di Nzambi, Yave. Tulenda kuba kabudila bilongulu ayi kuba monisa zivideo zidi mu khond’itu mayo zinzitisanga Yave. Bo tuidi ku kisalu, ku kikola voti tuidi mu kuvanga nzila, tulenda sadila luaku loso tuidi muingi kulongisa bankaka matedi Tat’itu yi luzolo ayi zikhadulu ziandi. Bo tunzabikisa matedi zikhanu Yave kadi kuidi batu va ntoto, befu tuba sadisanga kuvisa luzolo Yave kadi mu bawu. Mvandi, tuba sadisanga kuvisa mambu mawombo baba vuna matedi Nzambi. Mu phila ayoyi, befu tunsadisanga Yave kudiodisa dizina diandi.—Yesaya 65:13, 14.

10. Bukiedika ti tuala nunga kusadisa minlonguki mitu mi Kibibila kukonzuka mu kiphevi, befu kuba longisa to minsiku mi Yave? Sudikisa

10 Bo tumvana ndongukulu yi Kibibila, tufueti sadisa minlonguki mitu kuzaba ayi kusadila dizina di Yave. Mvandi tufueti kuba sadisa kuvisa tsundu yi dizina beni. Vayi, bukiedika ti tuala nunga kusadisa minlonguki mitu mi Kibibila kukonzuka mu kiphevi, befu kuba longisa to minsiku mi Yave? Ndamba! Mawu mvandi mamonikina Adami ayi Eva, kheti bazaba minsiku mi Nzambi, bawu basa ba ko luzolo lukiedika kuidi Tho yi Minsiku beni, Yave. Bobuawu mvandi, minlonguku mitu ba kuzaba to minsiku mi Yave, mawu malendi ko kuba sadisa kuzola Yave. (Ngenesi 3:1-6) Diawu tufueti kuba longa mvandi matedi tsundu yi dizina di Yave muingi banzola mu bukiedika.

11. Bo tunlongisa minlonguki mitu zithumu zi Yave, biuvu mbi tulenda kuba vana muingi kuba sadisa bazola Tho yi Zithumu beni?

11 Minsiku ayi zithumu zi Yave zi tutuadisanga ndandu. (Minkunga 119:97, 111, 112) Vayi ḿba minlonguki mitu basinkuiza yindudila ko abobo, ba kukhambu visa ti Yave wuvanga minsiku amiomi kibila wutu zolanga. Diawu tulenda yuvula minlonguki mitu: “Mu mbuenu’aku, kibila mbi Yave kandindila bisadi biandi muingi babika kuvanga diambu adidi? Mbi mawu ma tulonga matedi nandi?” Befu kusadisa minlonguki mitu kuyindula mu Yave ayi kuba luzolo lukiedika mu dizina diandi, tuala nunga kunyikuna mintima miawu. Kibila bawu balasa zola ko to zithumu zi Nzambi vayi mvandi bala zola Tho yi Minsiku beni. (Minkunga 119:68) Mu phila ayoyi, bawu bala konzuka mu kiphevi ayi tuala kuba sadisa kununga ziphasi zingolo zinkuiza.—1 Kolinto 3:12-15.

‘BEFU TUALA DIATILA MU DIZINA DI YAVE’

Davidi wubika zinzinunu ziandi zivanga ntim’andi kukabuka (Tala lutangu 12)

12. Mbi bivanga ntima wu Davidi kukabuka ayi mambu mbi mayiza monika?

12 Mu Minkunga 86:11 Davidi wutuba: ‘Phana ntima wukhambulu wuvasuka.’ Mambu amomo katuba, makhidi nkinza bubu. Mu luzingu luandi Davidi wumona ti befu kukhambu ba keba keba ntim’itu wulenda ba wuvasuka. Khumbu yimueka, bo katelama kuyilu kibanga ki nzo’andi, nandi wumona nkazi wu Ulia waba kobila. Davidi wuzaba nsiku wu Yave wuba tuba: ‘Bika kuzinina nkazi wu wadi yaku.’ (Esodu 20:17) Vayi kheti bobo, nandi wutatamana kuntala ayi ntim’andi wuyiza vasuka mu matedi kusola kuvanga luzolo lu Yave ayi kulandakana zitsatu ziandi. Davidi wuvukumuka mu kubika zinzinunu ziandi zimbi zinnata kuvanga kitsuka na Beta Seba. Mu kuvanga mawu, nandi wuvanga batu bavueza dizina di Yave. Mvandi wutuadisa ziphasi kuidi naveka ayi dikanda diandi.—2 Samueli 11:1-5, 14-17; 12:7-12.

13. Bukiedika ti Yave wusadisa Davidi kubue ba ntima wukhambulu wuvasuka?

13 Yave wusemba Davidi, ayi kuntuala nandi wuyiza bue ba kinkundi kifikama ayi nandi. (2 Samueli 12:13; Minkunga 51:2-4, 17) Davidi waba tebukanga moyo ziphasi kaviokila mu kubika ntim’andi kuvasuka. Bukiedika ti Yave wusadisa Davidi kubue ba ntima wukhambulu wuvasuka? Ngete, tuzebi mawu kibila mu nzila Kibibila Yave wutuba ti Davidi wuba ‘Ntima . . . wukuikama mu nandi.’—1 Mintinu 11:4; 15:3.

14. Mbi tufueti kuyikuvusa?

14 Disumu Davidi kavola, didi ndubu kuidi bisadi bioso bi Yave bubu. Diawu kheti tueka mimvu miwombo mu kusadila Nzambi voti ndamba, befu boso tufueti kuyikuvusa: ‘Yidi mu kununga zithotolo zi Satana mu kukhambu bika ntim’ami kuvasuka?’

Satana wala vanga diosokua diambu muingi kukabula ntim’aku. Vayi kawubika mawu mamonika! (Tala bitini bi matangu 15-16) *

15. Mbi bilenda kutu monikina befu kutalanga bisavu bimbi? Vana kifuani

15 Yindula boti va ntuala TV voti Internet widi, ayi bisavu bammonisa, bi kuvanga kuyindula mu mambu ma kitsuza voti mu mambu mambi. Mbi wulenda vanga? Bukiedika ti wunkuiza tatamana kubi tala, kibila basimmonisa ko batu bambundana nyitu? Vayi kheti bobo, mbi Satana kantomba wuvanga? (2 Kolinto 2:11) Satana wuntomba, wuba mayindu ma kabuka. Tulenda fuanikisa mawu, buka mutu wuntomba kubenza kisuadi. Kheti va thonono kalenda mona phasi kufika benza kiawu, vayi na kusimika kitadi ayi kutatama kukotisa kiawu, bukiedika, kisuadi kilenda benzuka va khati, mu bitini biodi. Mawu mvandi malenda kutu monikina, befu kutatamana kutala bisavu bimbi kheti bisimmonisa ko batu bambundana nyitu. Bumviokila thangu, tulenda ba mayindu mavasuka ayi kubua mu disumu dilenda tulula lukuikumunu tuidi mu Yave. Diawu buboti kuvanga mangolo muingi kubika tala bisavu bilenda kutuvanga kuba mayindu makabuka, ayi kubivisa dizina dinlongo di Yave.

16. Bo tumviokila mu zithotolo, buivu mbi bilutidi mboti tufueti kuyikuvusa?

16 Kubika kuandi to bisavu, Satana mvandi wunsadilanga biuma binkaka muingi kutu vukumuna. Bo tumvanga mambu beni, ḿba diyindu ditheti di tukuizilanga va kilunzi, didi: ‘Minu kuvanga mambu amama, yisinkuiza vayikusu ko mu kimvuka.’ Disi ko diambu dimboti kuyindudila abobo. Vayi bulutidi mboti kuyikuvusa: ‘Satana widi mu kusadila mambu amomo muingi kukabula ntim’ami? Bukiedika ti mi kubika zinzinunu ziama ziphukumuna, yisinkuiza vanga ko batu bavueza dizina di Yave? Kuvanga mambu amomo, mala tsadisa kuba kikundi kifikama na Yave voti ndamba? Yindulanga mu biuvu abiobi ayi dinda Yave mu nsambu muingi ka kuvana nduenga ayi mangolo ma kukhambu vukumuka mu mayindu ma ntim’aku. (Yakobi 1:5) Kuvanga mawu, yidi phila yi kukikiebila mu zithotolo zi Satana ayi kunkamba mambu Yesu kankamba: ‘Botuka avava Satana!’—Matai 4:10.

17. Kibila mbi ntima wuvasuka wukhambulu luvalu? Vana kifuani.

17 Ntima wuvasuka wisi ko luvalu. Yindula dingumba di batu bantanga ndimbu. Vayi basi ko kithuadi baveka, kibila bankaka basi ko lukinzu kuidi mutu wu batuadisanga, bankaka balandakananga ko zithuadusulu ayi bankaka batidi kuyinangika. Bukiedika kuandi ti bawu balenda nunga dingumba dinkaka didi kithuadi? Ndamba. Bobuawu mvandi, ntim’itu wulenda dedakana banga dingumba adiodi didi kithuadi, boti zinzinunu ayi mayindu mitu madi kithuadi mu kusadila Yave. Vayi tebuka moyo ti Satana wuntomba kukabula ntim’aku muingi mayindu, zinzinunu ayi mabanza maku, mabika ba kithuadi na zithumu zi Yave. Diawu, kawubika Satana kakabula ntim’aku vayi vanga mangolo muingi ntim’aku wuba wukuikama mu kusadila Yave.—Matai 22:36-38.

18. Dedi bummonisina Mika 4:5, makani mbi tuidi bakubama muingi kubaka?

18 Sambila kuidi Yave dedi bo Davidi kasambila: ‘Phana ntima wukhambulu wuvasuka muingi yikinzika dizina diaku.’ Vanga mangolo muingi wusadila mambu madi mu nsambu awowo mu luzingu luaku. Mosokua makani wumbaka kadika kilumbu, monisa ti widi mbangi yi Yave, mu kukinzikanga dizina diandi dinlongo. (Zingana 27:11) Ayi ba wukubama muingi kubaka makani mbikudi Mika kabaka bo katuba: ‘Befu tuala diatila mu dizina di Yave Nzamb’itu mu mvu ka mvu.’—Mika 4:5.

NKUNGA 41 Lemvuka, Yuwa Nsambu’ami

^ Lut. 5 Mu dilongi adidi, tunkuiza luta tubila matedi nsambu Davidi kavanga widi mu Minkunga 86:11,12. Mvandi, tunkuiza baka mimvutu mi biuvu abibi: Mbi binsundula kukinzika dizina di Yave? Bibila mbi tuidi muingi kukinzika dizina di Yave? Ayi buidi kuba lukinzu mu Nzambi kulenda kutu kiebila mu thangu ba tuthota?

^ Lut. 53 MAMBU MADI MU ZIFIKULA: Mose wunlongisa dikabu di Isaeli nkunga wunzitisa Yave.

^ Lut. 57 MAMBU MADI MU ZIFIKULA: Eva kasa tina ko zinzinumu zimbi, vayi befu tuntinanga kumona zifikula voti kutanga biuma bilenda kindisa zinzinunu zitu zimbi ayi kutulula kikundi kitu na Yave.