“E vakatubu ca vei au e dua na wekaqu. Au kidomoki koya. Au via vakamatei koya sara ga.”—Paul.

“Au dau yalototolo e vale. Au na tavulaka na iyaya, na ka ni vakatatalo, se cava ga au qumia rawa.”—Marco.

De sega ni va sara qori na ka eda cakava. Ia e dredre toka meda lewai keda vinaka ena so na gauna. Na vuna levu duadua oya nida kawa i Atama, eda sega ni uasivi. (Roma 5:12) Eso era vakataki Paul kei Marco nira sega ni dau lewai ira vinaka nira cudru. Eso tale era sega ni lewa vinaka na nodra ivakarau ni vakasama. Era vakasamataka vakalevu na ka e vakarerei ira se veivakayalolailaitaki. Ia eso tale e dredre mera lewai ira vinaka nira temaki ena gagadre ni veiyacovi tawadodonu, gunu vakasivia, se nodra vakayagataka vakasivia na waigaga ni veivakamatenitaki.

O ira na sega ni lewa vinaka na ka era vakasamataka, nodra gagadre, kei na ka era cakava, e rawa nira vakaleqai ira ga. Ia eda rawa ni taqomaki keda. Ena sala cava? Nida dau lewai keda vinaka. Ena yaga vei keda e tolu na isaunitaro qo: (1) Na cava na lewai keda vinaka? (2) Na cava e bibi kina? (3) Eda na vakaraitaka vakacava na itovo qo, e okati ena “vua ni yalo tabu”? (Kala. 5:22, 23) Oti eda na veivosakitaka na ka meda dui cakava ke da sega ni lewai keda vinaka ena so na gauna.

O koya e lewai koya vinaka ena vakasama rawa ni bera ni cakava e dua na ka. Ena qarauna me kua ni vakacudruya na Kalou ena ka e cakava se kaya.

E vakaraitaka vinaka o Jisu na veika e okati ena noda lewai keda vinaka. E kaya na iVolatabu: “Ni vakasewasewani e sega ni veivakasewasewani lesu. Ni vakararawataki e sega ni veivakarerei, ia e vakanuinui tiko ga vei koya e dau lewa vakadodonu.” (1 Pita 2:23) E vakaraitaka o koya na itovo qori nira vakalialiai koya na dauveitusaqati ni vako tu ena kau. (Maciu 27:39-44) E lewai koya vinaka nira saga na iliuliu ni lotu ca mera bacani koya ena nona vosa. (Maciu 22:15-22) E laurai tale vua na itovo qori nira tomi vatu eso na Jiu cudrucudru mera vakaviriki koya! E sega ni sauma lesu, ia e “vuni qai lako tani mai na valenisoro.”—Joni 8:57-59.

Vakacava eda rawa ni vakatotomuri Jisu? Io, ena so na ka eda cakava. E vola na yapositolo o Paula: “A vakararawataki o Karisito ena vukumuni, e laiva vei kemuni na ivakarau moni muria voleka na weniyavana.” (1 Pita 2:21) Eda sega ni uasivi, ia eda se rawa tiko ga ni vakatotomuria voleka na ivakaraitaki i Jisu ni lewai koya vinaka. Cava e bibi kina?

E bibi meda dau lewai keda vinaka me vakadonui keda kina o Jiova. Kevaka mada ga sa dede noda qaravi Jiova tiko ena yalodina, e se rawa tiko ga ni luluqa noda veitokani kei koya ke da sega ni lewa vinaka na ka eda cakava se kaya.

Vakasamataki Mosese mada, “na tamata yalomalumalumu duadua vei ira na tamata kece” era bula ena nona gauna. (Tiko 12:3) Sa vicasagavulu na yabaki nona vosota tiko nodra vosakudrukudru na Isireli, dua gona na gauna e cudru katakata. E cudruvaka nodra vosakudrukudrutaka ni sega na medra wai. E vosa vakaukaua vei ira qai kaya: “Ni rogoca sara qo ni yavu tamata talaidredre! Me keirau kauta mai na vatu qo na memuni wai?”—Tiko 20:2-11.

E sega ni lewai koya vinaka o Mosese ena gauna qori. E sega ni tukuna ni o Jiova e vakarautaka vakacakamana na wai qori. (Same 106:32, 33) E sega gona ni vakatara o Jiova me butuka na Vanua Yalataki. (Tiko 20:12) Me yacova na siga e mate kina, a rairai veivutunitaka o Mosese na nona cudru.—Vkru. 3:23-27.

Na cava eda vulica kina? Se mani vakacava na balavu ni noda tiko ena dina, meda kua ni vosabeci ira na vakacudrui keda se o ira eda vakadodonutaka. (Efeso 4:32; Kolo. 3:12) Na bula tale ga vaqase e rawa ni vakavuna me dredre noda vosovoso. Ia nanumi Mosese. Eda na sega ni via tawayalodina ena vuku ga ni noda yalototolo. Eda na vakaraitaka ga vakacava na lewa vinaka?

Kerea na yalo tabu. Na vuna? Na itovo qo e umani ena vua ni yalo tabu ni Kalou. O Jiova gona ena solia vei ira era kerea vua. (Luke 11:13) E dau vakaukauataki keda o Jiova ena nona yalo tabu. (Fpai. 4:13) E rawa ni vukei keda tale ga meda vakaraitaka eso tale na itovo e umani ena yalo tabu me vaka na loloma. Na loloma qori ena vukei keda meda lewai keda vinaka.—1 Kor. 13:5.

Qarauna me kua ni luluqa noda lewai keda vinaka. Kena ivakaraitaki, kua ni sarava na porokaramu ena Internet se ka ni veivakamarautaki e vakaraitaki kina na itovo ca. (Efeso 5:3, 4) Eda na qarauna tale ga eso na ka eda na rawa ni temaki kina meda cakava na ka ca. (Vkai. 22:3;  1 Kor. 6:12) Kena ivakaraitaki, ke dua sa dau gagano voli, ena vinaka me kua tale ni vakawilika tiko na ivola se iyaloyalo ni veidomoni.

Ena rairai dredre meda muria na ivakasala qo, ia ke da saga, o Jiova ena solia na kaukaua meda lewai keda vinaka. (2 Pita 1:5-8) Ena vukei keda meda lewa vinaka na ivakarau ni noda vakasama, ka eda kaya, kei na noda ivalavala. Rau vakadinadinataka qo o Paul kei Marco, rau sa cavuti oti mai. Rau sa qai lewai rau vinaka, me rau kua ni dau voravora ni dua e vakacudrui rau. Vakasamataka tale ga e dua na tacida qo e dau cudrucudru ni vakau lori, so na gauna e veiba sara ga kei na so tale na draiva. Na cava e qai cakava? E kaya: “Au masu vagumatua e veisiga. Au vulica na ulutaga me baleta noda lewai keda vinaka, au saga tale ga meu nanuma na tikinivolatabu e yaga vei au. Sa vakayabaki noqu sasaga, ia au raica ni yaga noqu saga e veisiga meu yalomalua tiko ga. Au na biubiu totolo tale ga niu gole ena dua na vanua, meu kua kina ni vakusakusa.”

Ena dau yaco qori ena so na gauna. Eda na rairai madua ni masu vei Jiova. Ia qori sara ga na gauna vinaka meda masu kina. Mo vukitotolo gona ni masuti Jiova. Kerea nona veivosoti kei na nona veivuke, mo dei tale ga ena nomu sasaga mo kua ni sikalutu tale. (Same 51:9-11) Ena rogoca o Jiova na nomu masu mai vu ni lomamu mo vosoti. (Same 102:17) E veivakauqeti na yapositolo o Joni meda nanuma tiko ni dra ni Luve ni Kalou e “vakasavasavataki keda mai na noda ivalavala ca kece.” (1 Joni 1:7; 2:1; Same 86:5) Mo nanuma tiko ni kaya o Jiova vei ira nona dauveiqaravi mera dau veivosoti wasoma. Eda nuidei gona ni na cakava tale ga qori vei keda.—Maciu 18:21, 22; Kolo. 3:13.

A rarawataka o Jiova na nona sega ni lewai koya vinaka o Mosese ena dua na gauna lekaleka ena vanua talasiga. Ia e vosoti koya o Jiova. E tukuni koya tale ga ena nona Vosa ni dua e ivakaraitaki vinaka ni vakabauta. (Vkru. 34:10; Iper. 11:24-28) A sega ni vakatara o Jiova me butuka na Vanua Yalataki o Mosese, ia ena vakaturi ena Parataisi e vuravura me bula tawamudu kina. Eda rawa ni marautaka tale ga na bula qori ke da gumatua tiko ga ni lewai keda vinaka.—1 Kor. 9:25.