‘Toen m’n achterneef ruzie zocht, greep ik hem bij z’n keel en begon ik hem te wurgen. Ik wilde hem doodmaken’ (Paul).

‘Thuis ging ik bij het minste of geringste door het lint. Ik sloeg alles kort en klein, de meubels, speelgoed, wat ik maar in m’n handen kreeg’ (Marco).

Misschien zouden wij niet zo heftig reageren. Toch heeft iedereen weleens moeite zich te beheersen. Dat komt vooral doordat we zondige neigingen hebben geërfd van de eerste mens, Adam (Rom. 5:12). Sommigen verliezen net als Paul en Marco de controle over hun emoties. Anderen vinden het misschien moeilijk hun gedachten onder controle te houden. Ze blijven maar piekeren over hun angsten of hebben vaak negatieve gedachten. Weer anderen vinden het moeilijk weerstand te bieden aan de drang om immorele seks te hebben, zwaar te drinken of drugs te gebruiken.

Als je je gedachten, verlangens en daden niet beheerst, kan dat je leven verwoesten. Maar je kunt dat voorkomen door te werken aan zelfbeheersing, een aspect van ‘de vrucht van de geest’ (Gal. 5:22, 23). Dit artikel helpt ons daarbij door antwoord te geven op drie vragen: (1) Wat is zelfbeheersing? (2) Waarom is het onmisbaar? (3) Hoe kun je deze eigenschap ontwikkelen? Daarna komt aan bod wat je kunt doen als je af en toe geen zelfbeheersing hebt.

Iemand die zelfbeheersing heeft, geeft niet toe aan elke impuls. Hij bedwingt zich juist en zegt of doet geen dingen waarmee hij God zou kwetsen.

Jezus liet zien wat zelfbeheersing inhoudt. De Bijbel zegt: ‘Toen hij werd uitgescholden, schold hij niet terug. Toen hij lijden onderging, begon hij niet te dreigen, maar hij liet de zaak over aan degene die rechtvaardig oordeelt’ (1 Petr. 2:23). Jezus toonde zelfbeheersing toen tegenstanders hem belachelijk maakten terwijl hij aan de martelpaal hing (Matth. 27:39-44). Daarvoor had hij ook heel beheerst gereageerd toen vijandige religieuze leiders hem op zijn woorden wilden vangen (Matth. 22:15-22). En wat gaf hij een geweldig voorbeeld toen bepaalde Joden zo kwaad waren dat ze hem wilden stenigen! In plaats dat hij ze met gelijke munt terugbetaalde, ‘verborg hij zich en verliet de tempel’ (Joh. 8:57-59).

Kunnen wij Jezus’ voorbeeld volgen? In zekere mate wel. Petrus schreef: ‘Christus heeft voor jullie geleden en jullie zo een voorbeeld nagelaten zodat jullie nauwkeurig in zijn voetstappen zouden treden’ (1 Petr. 2:21). Hoewel we onvolmaakt zijn, kunnen we Jezus’ voorbeeld  van zelfbeheersing zo nauwkeurig mogelijk volgen. Waarom is het belangrijk dat we dat doen?

We hebben zelfbeheersing nodig om Jehovah’s goedkeuring te krijgen. Zelfs als je Jehovah al heel lang trouw dient, zou je je vriendschap met hem kunnen verliezen als je niet beheerst wat je zegt en doet.

Neem Mozes, die in zijn tijd ‘veruit de zachtmoedigste van alle mensen op aarde’ was (Num. 12:3). Tientallen jaren verdroeg hij geduldig het geklaag van de Israëlieten. Maar op een gegeven moment had hij zich niet meer in bedwang. Hij werd kwaad toen ze opnieuw begonnen te klagen dat ze te weinig water hadden. Hij reageerde hard en zei: ‘Luister, opstandig volk! Moeten wij voor jullie uit deze rots water laten komen?’ (Num. 20:2-11)

Mozes verloor zijn zelfbeheersing. Hij gaf Jehovah niet de eer voor het water dat ze door een wonder kregen (Ps. 106:32, 33). Het gevolg was dat hij van Jehovah niet het beloofde land in mocht (Num. 20:12). Waarschijnlijk heeft Mozes tot aan zijn dood spijt gehad dat hij zich niet in bedwang had gehouden (Deut. 3:23-27).

De les? Hoelang je ook in de waarheid bent, blijf altijd respectvol en val niet uit tegen personen die je irriteren of die gecorrigeerd moeten worden (Ef. 4:32; Kol. 3:12). Naarmate je ouder wordt, kan je geduld soms eerder opraken. Maar denk aan Mozes. Laat nooit toe dat een tijdelijk verlies van zelfbeheersing een smet werpt op je lange staat van dienst. Wat kun je doen om die belangrijke eigenschap te ontwikkelen?

Bid om heilige geest. Waarom? Omdat zelfbeheersing bij de vrucht van Gods geest hoort en Jehovah zijn geest geeft aan wie hem erom vragen (Luk. 11:13). Via zijn geest kan hij je de kracht geven die je nodig hebt (Fil. 4:13). Zijn geest kan ook andere eigenschappen in je voortbrengen die je kunnen helpen je zelfbeheersing te versterken, zoals liefde (1 Kor. 13:5).

Vermijd alles wat je zelfbeheersing kan verzwakken. Blijf weg van entertainment  waarin slechte dingen voorkomen, bijvoorbeeld op internetsites (Ef. 5:3, 4). Eigenlijk moeten we alles vermijden wat ons ertoe kan verleiden iets slechts te doen (Spr. 22:3; 1 Kor. 6:12). Zo kan iemand die naar seksuele onreinheid neigt, misschien het beste helemaal geen romantische boeken of films lezen of kijken.

Het kan moeilijk zijn om die raad toe te passen. Maar als je je best doet, zal Jehovah je de kracht geven die je nodig hebt om je te beheersen (2 Petr. 1:5-8). Hij zal je helpen onder controle te houden wat je denkt, wat je zegt en wat je doet. Dat blijkt uit het voorbeeld van de eerder genoemde Paul en Marco, die allebei leerden hun gewelddadige driftbuien te bedwingen. Een andere broeder verloor vaak zijn zelfbeheersing in het verkeer en kreeg zelfs ruzie met anderen. Wat deed hij daaraan? ‘Ik bad elke dag vurig. Ik bestudeerde artikelen over zelfbeheersing en leerde Bijbelteksten uit m’n hoofd. Hoewel ik hier al jaren aan werk, stel ik me nog steeds elke ochtend ten doel kalm te blijven. En als ik een afspraak heb, vertrek ik ruim op tijd zodat ik me niet hoef te haasten.’

Soms zal het je niet lukken je te beheersen. Naderhand schaam je je misschien zo erg dat je niet meer tot Jehovah durft te bidden. Maar dat is juist het moment om te bidden. Smeek Jehovah meteen om vergeving, vraag hem om hulp en neem je voor niet in herhaling te vallen (Ps. 51:9-11). Jehovah zal je verzoek om vergeving niet ‘verachten’ (Ps. 102:17). Johannes maakt duidelijk dat het bloed van Gods Zoon ‘ons reinigt van alle zonde’ (1 Joh. 1:7; 2:1; Ps. 86:5). Vergeet niet dat Jehovah wil dat zijn aanbidders anderen steeds weer vergeven. Je kunt er dus op vertrouwen dat hij hetzelfde voor jou zal doen (Matth. 18:21, 22; Kol. 3:13).

Toen Mozes in de woestijn tijdelijk zijn zelfbeheersing verloor, was Jehovah daar niet blij mee. Toch vergaf Jehovah hem. In Gods Woord is Mozes een geweldig voorbeeld van geloof (Deut. 34:10; Hebr. 11:24-28). Jehovah liet Mozes niet het beloofde land in gaan, maar hij zal hem wel toelaten in het paradijs en hem eeuwig leven geven. Ook wij hebben dat vooruitzicht als we blijven werken aan die onmisbare eigenschap, zelfbeheersing (1 Kor. 9:25).