„Di mi ku wan u dee baaa u mi bi ta feti, hën mi peetëën nëën tutu. Mi bi kë kii ën.”​—Paul.

„Di mi bi möön njönku, hati u mi bi ta boonu hesihesi u hii pikipiki soni hedi. Hii soni di mi bi ta feni mi bi ta naki booko.”​—Marco.

Kandë sömëni fuu hati an ta boonu taanga kuma dee tu womi aki. Tökuseei, hii u tuu musu ta mbei möiti u duwengi useei. Di soni aki ko dë sö u di hii u tuu kisi zöndu u di fosu womi, Adam (Lom. 5:12). A ta taanga da sëmbë kuma Paul ku Marco u de duwengi deseei. A sa taanga da so sëmbë u na pakisei soni di na bunu. De ta pakisei soni di ta mbei de fëëë, nasö di ta mbei de fii bookosaka. A ta taanga da wotowan u de an du fanafiti soni a di së u manu ku mujëë, u de an bebe dööngö, söseei u de an sumuku taku tabaku.

Ee wan sëmbë an ta duwengi hënseei fu an pakisei soni di an bunu, nasö fu an du soni di an bunu, nöö di soni aki sa poi hën libi. Ma u sa köni u di soni aki an miti u. Na un fasi? Te u ta duwengi useei. Fuu sa duwengi useei, nöö u musu sabi dii soni. (1) Andi a kë taki u duwengi iseei? (2) Faandi mbei a dë fanöudu fuu ta duwengi useei? (3) Unfa u sa ko abi di fasi aki, di „di jeje” u Gadu ta mbei sëmbë ko abi? (Gal. 5:22, 23, NW) Baka di dë, woo luku andi u sa du ee a ta taanga da u fuu duwengi useei so juu.

Wan sëmbë di ta duwengi hënseei an ta du hii soni di a ta fii faa du. A ta mbei möiti fu an taki nasö du soni di an ta kai ku Gadu.

Jesosi bi lei u andi a kë taki u duwengi useei. Di Bëibel ta taki taa: „Biga di dee sëmbë bi ta kosi ën ta dëën gaan buka ku gaan sen dë, nöö an jabi buka kosi de möönsö e. Di de du hogihogi ku ën, an bë wojo da de möönsö tu, ma a disa de da di Sëmbë di ta kuutu a wan leti fasi” (1 Pet. 2:23). Jesosi bi duwengi hënseei di dee felantima fëën bi ta mbei ën fa di de bi pekëën a di posu (Mat. 27:39-44). A bi lei tu taa a ta duwengi hënseei di dee keiki fesima bi ta hakisi ën sömëni soni faa taki wan soni di an bunu (Mat. 22:15-22). Söseei di so u dee Dju bi kë vinde sitonu naki ën, a bi duwengi hënseei! Ka faa bi du hogi ku de, hën „Jesosi fusi a de dendu pala kumutu a di Wosu dë go fëën”.​—Joh. 8:57-59.

U sa djeesi Masa Jesosi ö? Wë aai, u sa du ën. Apösutu Petuisi bi sikifi taa: „Keesitu seei bi tja sitaafu fuu hedi söndö guunjan, nöö fëën mbei u musu ta tjëën sö tu. Nöö te u du sö, hën da u ta waka nëën baka a di lö futu dë tu” (1 Pet. 2:21). Hii fa u dë zöndu libisëmbë, tökuseei u sa djeesi Jesosi a di lö futu dë tu. Faandi mbei a dë fanöudu fuu du di soni aki?

U musu ta duwengi useei ee u kë taa Jehovah feni u bunu. Aluwasi u ta dini Jehovah wan hii pisi ten kaa, tökuseei u ku ën an o dë mati möön ee wa ta duwengi useei.

Mosesi bi dë di „möön saapi fasi sëmbë u hii dee sëmbë dee bi dë a goonliba” a di ten dë (Nöb. 12:3). Hii fa Mosesi bi hoi hënseei sömëni jaa longi di dee Isaëli sëmbë bi ta guunjan, tökuseei a bi ko pasa taa Mosesi bi ko lasi hënseei. Di dee Isaëli sëmbë bi ta guunjan taa wata an bi dë u bebe, hën Mosesi hati bi ko boonu. Ku hatiboonu a piki dee sëmbë taa: „Un haika e, un dee sëmbë di an ta fusutan soni aki! U musu mbei wata kumutu a di sitonu aki da unu ö?”​—Nöb. 20:2-11.

Mosesi bi lasi hënseei. An bi mbei Jehovah kisi gafa, hii fa Jehovah hën bi mbei dee sëmbë feni wata a wan foombo fasi (Ps. 106:32, 33). U di soni aki hedi Jehovah an mbei Mosesi pasa go a di Paamusi Köndë (Nöb. 20:12). Di soni aki bi musu u hati Mosesi hii hën libi longi.​—Deto. 3:23-27.

Andi u sa lei u di woto aki? Aluwasi u ta dini Gadu sömëni jaa kaa, wa musu fan goofu ku dee sëmbë dee ta mbei hati fuu boonu, nasö ku dee sëmbë dee u musu leti buta a pasi (Ef. 4:32; Kol. 3:12). Te u ta ko gaandi, nöö a ta möön taanga da u fuu abi pasensi ku wotowan. Ma mëni andi bi miti Mosesi. Nöiti u bi o kë taa di dë di u ku Jehovah dë mati sömëni jaa kaa ko poi, u di wa bi duwengi useei. Andi u musu du fuu sa ta duwengi useei?

Begi Jehovah faa da i di santa jeje fëën. Faandi mbei? Wë di duwengi di wan sëmbë sa ta duwengi hënseei da wan fasi di di jeje u Gadu ta mbei wan sëmbë ko abi (Luk. 11:13). Di santa jeje u Jehovah hën ta da u di kaakiti di u abi fanöudu fuu sa duwengi useei (Fil. 4:13). Söseei Jehovah sa heepi u fuu ko abi woto fasi kuma lobi tu. Di fasi aki o heepi u fuu sa ta möön duwengi useei.​—1 Kol. 13:5.

Koti pasi da hiniwan soni di ta mbei a taanga da i fii duwengi iseei. Na go a website ka de ta lei soni di an fiti, söseei na haika poku, nasö luku fëlön ka de ta lei soni di an fiti tu (Ef. 5:3, 4). Fuu taki ën leti, u musu koti pasi da hiniwan soni di o da u taanga fuu du soni di an bunu (Nöng. 22:3; 1 Kol. 6:12). Wan sëmbë di ta feti ku dee fii fëën sö taa an go du fanafiti  soni a di së u manu ku mujëë musu köni ku fëlön ka de ta lei soni u di fa womi ku mujëë ta lobi deseei, nasö a musu ta köni ku buku di ta taki u dee lö soni dë.

Kandë a sa taanga da u fuu du di soni aki. Ma ee u ta mbei taanga möiti, nöö Jehovah o da u di kaakiti di u abi fanöudu u hoi useei (2 Pet. 1:5-8). Jehovah o heepi u fuu duwengi useei fu wa pakisei soni di an bunu, fu wa taki soni di an bunu, söseei fu wa du soni di an bunu. Dee soni dee u taki u de aki, de bi heepi Paul ku Marco di u bi taki u de a bigi u di woto. Wan baaa bi dë di hati fëën bi lo’ u boonu te a ta lëi wagi, nöö a bi ta buja ku woto wagima tu. Andi bi heepi ën ku di soni aki? „Hiniwan daka mi bi ta begi Jehovah fajafaja u di soni aki. Mi bi ta lesi woto di ta taki u di duwengi di u musu ta duwengi useei, nöö mi bi ta pakisei u Bëibel tëkisi di bi o sa heepi mi. Hii fa mi ta mbei möiti ku di soni aki sömëni jaa kaa, a ta heepi mi hiniwan daka u dë ku di mëni taa ma musu lasi miseei. Te mi abi wan kamian u go, nöö mi ta kumutu fuuku a wosu sö taa an dë u mi ta biinga.”

So juu a sa pasa taa u lasi useei. Ee di soni aki ko pasa, nöö kandë woo ta sen u begi Jehovah. Ma a dee lö ten dë u ta abi Jehovah fanöudu faa heepi u. Na fëëë u begi Jehovah wantewante. Begi Jehovah be a da i paadon, go nëën be a heepi i, nöö buta taa di soni aki an musu miti i möön (Ps. 51:9-11). Jehovah o haika di begi di i ta begi ën ku hii i hati faa da i paadon (Ps. 102:17). Apösutu Johanisi bi taki taa di buuu u di Womi Mii u Gadu „ta puu hii dee zöndu fuu tuu fuu ta dë limbolimbo” (1 Joh. 1:7; 2:1; Ps. 86:5). Na fëëkëtë taa Jehovah ta piki dee dinima fëën taa hii juu de musu ta da wotowan paadon. Fëën mbei u sa dë seiki taa a o du di wan seei soni tu.​—Mat. 18:21, 22; Kol. 3:13.

Jehovah an bi feni ën bunu taa Mosesi bi lasi hënseei a di sabana. Ma tökuseei Jehovah bi da Mosesi paadon. Di Wöutu u Gadu ta taki taa Mosesi bi dë wan womi di bi abi wan taanga biibi. (Deto. 34:10; Heb. 11:24-28) Jehovah an bi mbei Mosesi go a di Paamusi Köndë, ma a o da Mosesi pasi faa libi a di Paladëisi a goonliba aki, nöö Mosesi o sa libi u teego a goonliba aki. Useei o sa libi u teego tu, ee u ta mbei möiti fuu sa ta duwengi useei. Di fasi aki dë fanöudu seei.​—1 Kol. 9:25.